Enn eitt dæmið um ótraustan vitnisburð.

Heilmikil fræðigrein er fólgin í því að vinna úr vitnisburðum fólks, sem geta verið afar mikils virði í mörgum málum. 

Fyrir allmörgum árum eyddi tímaritið Time miklu rými í forsíðugrein (cover story) til þess að gera grein fyrir viðamikilli rannsókn um þetta efni, og bar greinin heitið "Total recall." 

Aðalatriðið í greininni var það að "total recall", óbrigðul og fullkomin endurminning er ekki til.

Ástæðan er sú, að þegar skilnningarvitin raða inn áhrifum, sem heilinn hefur orðið fyrir, þarf heilinn að vinna úr upplýsingunum sem þarf að raða á tímalínu eða atburðarás, og þá geta einstök áhrif raðast á skakka staði. 

Endurminningin getur aldrei orðið neitt annað en eftirlíking af sannleikanum, sem hefur truflast af ýmsum atriðum, svo sem undirmeðvitundinni. 

Vitnisburðir þeirra sem sjá flugslys, þykja vera sérlega varasamir. Sem dæmi er nefnt, að meira en 80 prósent þeirra sem sjá flugvél steypast til jarðar og fuðra þar upp í stórri sprengingu, fullyrða að sprengingin hafi orðið áður en vélin skall til jarðar, jafnvel þegar hún byrjaði að hrapa. 

Nýjustu fréttir af flugslysinu í Rússlandi eru einmitt þessa eðlis. Rannsakendur slyssins finna engin merki um annað en að þotan hafi ekki skemmst neitt fyrr en hún skall til jarðar. 

Enn er eftir að vinna úr gögnum, sem niðurstaðan getur orðið athyglisverð. 

Ein af ástæðum þess, að minni vitna er svona skeikult er sú, að í undirmeðvitundinni er leitað ósjálfrátt að orsakavaldi, og sprengingin í vélinni við að skella á jörðinni færist í tímalínunni upp í þá stöðu þegar hrapið hófst. 

Hin ranga ályktun, algerlega ósjálfráð, verður að úr því að svona dramatískur atburður gerðist, hljóti dramatískasti hluti hans, sprengingin, að vera orsökin.  

Trump sendi Pútín samúðarkveðju