"Enginn er með meðfætt hatur; fólk lærir að hata, en kærleikurinn er eðlislægari."

Einhvern veginn svona voru ummæli Nelsons Mandela sett fram í lok góðarar myndar um þann einstaka mann í sjónvarpinu í kvöld, sem byggð er á ævisögu hans um leiðina til frelsisins. 

En einmitt núna er ein öld frá fæðingu hans. 

Hin "Suður-Afríska lausn" Mandela er eitt magnaðasta stjórnmálaafrek sögunnar. 

Hann byggði hana á afar einföldum rökum, að eina leiðin út úr ástandi kúgunar, manndrápa, árása og hefndaraðgerða, væri byrja alveg nýja vegferð þar sem fyrirgefning og endurlausn í kjölfar starfs sérstakrar "sannleiksnefndarf" yrðu aðalatriðin en ekki hefnd og refsingar. 

Þessi leið, hrein byrjun með hreinsað borð, væri eina lausnin. 

Kannski hafa orð, boðskapur og árangur Mandela sjáldan átt jafn mikið erindi við jarðarbúa og núna á tímum hatursorðræðu, manndrápa og hefndaraðgerða. 

Árás á fjölmennan markað

Athugasemdir

[Örn Einar Hansen, 19.7.2018 kl. 05:52]

Hin "Suður-Afríska lausn" Mandela er eitt magnaðasta stjórnmálaafrek sögunnar.

Afrek? ... hin suður afríska lausn er dæmi um algert kynþátta hatur svartra gegn hvítum. Þar sem hvítir bændur eru beittir kerfisbundnu ofbeldi, jafnvel myrtir, til að flæma þá af býlum sínum, en þeir sem taka við láta mörg þessara býla lenda í óreiðu.

Kallarðu þetta afrek?

[DoctorE (IP-tala skráð) 19.7.2018 kl. 10:09]

Hatur/ofbeldishneigð getur vel verið meðfædd

[Egill Vondi, 19.7.2018 kl. 13:36]

Nelson Mandela beitti hryðjuverkum sem leiðtogi UmKhonto we Sizwe(MK) sem var hernaðararmur ANC. Hemdarverk hans fólu meðal annars í sér sprengjur á almannafæri og leiddu til 156 manndrápa, þar með talið á börnum.

Hann neitaði að afneita ofbeldi jafnvel þegar hann var látinn laus.

Amnesty International neitaði að viðurkenna hann sem samviskufanga vegna ofbeldis hans: https://www.amnesty.org/en/documents/POL10/001/1965/en/

Þegar hann talaði um frið og umburðarlyndi var hann sem sagt hræsnari. En fattlausir fréttamenn hafa unun á goðsögnum af þessu tagi, og fólk veit ekki betur nema þegar það rannsakar þetta sjálft.

[Þorsteinn Siglaugsson, 19.7.2018 kl. 16:12]

Það sem Ómar vísar hér til er hvernig öll viðleitni Mandela eftir að hann tók við völdum snerist um að koma á sáttum í stað þess að hefja hefndarleiðangur. Það var mikilvægt afrek.

En auðvitað gat Mandela ekki afneitað valdbeitingu í baráttunni fyrir mannréttindum svartra á sínum tíma enda dugðu friðsöm mótmæli ekki til þess að stjórnvöld létu af kúgun svartra íbúa.

Stjórnvöld sem mismuna þegnum líkt og stjórnvöld í Suður Afríku gerðu, skerða réttindi og frelsi mikils meirihluta þeirra og myrða þá þegar þeir mótmæla eru í raun ekki lögmæt stjórnvöld. Valdbeiting gagnvart slíkum stjórnvöldum er hins vegar oftast réttlætanleg.

[Ásgrímur Hartmannsson, 19.7.2018 kl. 17:57]

Allt sem mannkyn gerir er eðlileg mannleg hegðun.  Hvort Mandela eða einhverjum öðrum finnst hún æskileg er aukaatriði.

"núna á tímum hatursorðræðu, manndrápa og hefndaraðgerða"

Nú eru sérlegir friðartímar, ofbeldisverkum hefur farið stöðugt fækkandi ár frá ári - svona yfir það heila.

En það að halda að heimur versnandi fari er líka eðlileg mannleg hegðun.

[Egill Vondi, 19.7.2018 kl. 18:28]

Þorsteinn, ég get ekki séð (frekar en Amnesty International) að morð á óbreyttum borgurum, þar með talið börnum, geti talist til "baráttu fyrir mannréttindum".

Ekki náði Mandela fram sáttum í Suður Afríku heldur, eins og allir sem fylgjest með geta auðveldlega séð. Ég mæli með að menn lesi eftirfarandi:

http://www.genocidewatch.org/images/South_Africa_2013-10-xx_SA,_where_corruption_is_normal.pdf

[Þorsteinn Siglaugsson, 19.7.2018 kl. 20:01]

Viltu þá til dæmis hafna því að barátta - já, og "hryðjuverk" - evrópskra andspyrnuhreyfinga gegn nasistum hafi ekki snúist um baráttu fyrir mannréttindum? Stundum þarf vopnuð átök til að ná slíkum markmiðum.

[Egill Vondi, 19.7.2018 kl. 22:07]

Ekki veit ég hvað veldur þér erfiðleikum með að sjá muninn á eftirfarandi:

• Baráttu gegn kúgun og í þágu mannréttinda.

• Morðum á óbreyttum borgurum (þar með talið á börnum) á almannafæri með földum sprengjum.

Og hvað í ósköpunum gengur þér til að fara að tala um andspyrnuhreyfingar gegn Nazistum þegar ég gagngrýni morð á almennum borgurum? Skammastu þín! Reyndar má líka spyrja hvað er eginlega að umræðu á Íslandi að fólk virðist vera með Nazista og Hitler á heilanum og fara að tala um þetta í tíma og ótíma.

Væntanlega hefur þú ekki lesið hlekkinn. Ef til vill hafnar þú því að hvítir Suður Afríkubúar mega berjast fyrir rétti sínum - en vonandi getum við verið sammála því að það væri ekki viðunandi hjá þeim að fela sprengjur á lestarstöðvum til að ná slíku fram.

[Ómar Ragnarsson, 20.7.2018 kl. 07:49]

Það er rétt að margir af leiðtogum ríkja gripu til hryðjuverka til þess að þjóna markmiðum sínum, og minnsta kosti tveir slíkir, Menachem Begin og Nelson Mandela, fengu friðarverðlaun Nóbels. 

Rök Mandela voru þau að samfelld 50 ára bárátta svarta meirihlutans í Suður-Afríku hefði aðeins leitt af sér vaxandi kúgun og misrétti, og þessi leið hefði engu skilað, heldur þvert á móti. 

Eftir 27 ára veru í fangelsi var megin niðurstaða Mandela sú, að ótti réði mestu um gjörðir kúgara, og að óttann þyrfti að uppræta.  

[Egill Vondi, 20.7.2018 kl. 12:45]

Þakka þér fyrir það, Ómar. Ég vil reyndar segja að ég andmæli ekki vopnaðari baráttu almennt (þegar hennar gerist þörf) an þá þarf vissan aga og siðferði.

Ég held að það sem pirrar mig mest varðandi Mandela er að fólk vill prýða hann geislabaug og gera hann að helgum manni. Þá gerist það að menn gleyma 3/4 sögunnar. Það sem verra er, þá neita menn líka að sjá vandræðin sem nú steðja að Suður Afríku, en sumir halda því fram að þarna sé verið að fara hægfara leið til Zimbabwe. Ekkert ljótt má segja um arfleið helgra manna.

.

PS: reydar fékk Barack Obama líka friðarverðlaun, en fór síðan í stríð í Lýbíu (meðal nokkura annara landa) svo ég er ekki viss um hversu mikið mark er takandi á Nóbelsverðlaunum - að minnsta kosti friðarverðlaununum; vísinda- og bókmenntaverðlaunin eru annars eðlis.

[Þorsteinn Siglaugsson, 20.7.2018 kl. 22:01]

Ég á erfitt með að ímynda mér að þú trúir því, Egill, að engir almennir borgarar hafi nokkru sinni farist í aðgerðum andspyrnumanna í Evrópu á sínum tíma. Ég á líka erfitt með að trú að þú álítir baráttu Mandela ekki hafa verið baráttu fyrir mannréttindum.

[Egill Vondi, 20.7.2018 kl. 22:49]

Þú átt erfitt með að trúa þessu tvennu - ekki skrýtið enda hef ég ekki skrifað neitt slíkt. Gerðu svo vel að snúa ekki út úr því sem ég segi, og beittu lesskilningi.

[Egill Vondi, 20.7.2018 kl. 23:01]

Kannski er erfitt fyrir Þorstein að skilja að hvoru tveggja geti verið rétt: að morð á börnum geti ekki talist til baráttu fyrir mannréttindum, sem og að barátta fyrir mannréttindum geti verið háð samhliða slíkum aðgerðum, eða að minnsta kosti að slíkt hafi verið draumurinn. Það má einnig vera að það sé erfitt fyrir hann að skilja að það sé munur á því að annars vegar heyja baráttu þar sem svo illa vill til að óbreyttir borgarar falla í valinn og hins vegar beina árásum gegn þeim viljandi.

Ellegar er erfitt fyrir Þorstein að draga sig í hlé stoltsins vegna. Hver veit?