Dresden, - stærsta fyrirgefning stríðsins?

Bakgrunnur sjónvarpsmyndarinnar Dresden í Sjónvarpinu í fyrrakvöld var stærsta stríðsglæpurinn í seinni heimsstyrjöldinni að mínum dómi, ef miðað er við einstakan atburð og mannfall. Í handbók minni um stríðið dag frá degi stendur að minnst 135 þúsund manns hafi verið drepnir, en hugsanlega allt að 250 þúsund.

Borgin var full af flóttafólki, sem var að flýja rússneska herinn sem var kominn yfir Oder. Þessi fagra og friðsæla borg hafði enga hernaðarlega þýðingu. Samkvæmt myndinni var logið í bresku flugmennina sem réðust á borgina að þar væru vopnaverksmiðjur og fjölmennur her á leið til vígstöðvanna. Efna þyrfti loforð Churchills við Stalín og standa við þá yfirlýsingu hans að þýska nasismanum yrði eytt og borgir hans yrðu sprengdar til grunna. ("Blasted from the surface of the earth.")

Hefndin er undirrót mestu illsku hverrar styrjaldar og ef miðað er við framkvæmd og brotavilja var loftárás Þjóðverja á Belgrað 6-8 apríl 1941 verri glæpur en árásin á Dresden þótt ekki tækist að drepa eins marga. Hitler kallaði árásina "Bestrafung" eða refsingu. Refsa átti fyrir það að Júgóslavar gerður stjórnarbyltingu án blóðsúthellinga sem Hitler var ekki þóknanleg.

Árásin miðaðist við það að hámarka eyðileggingu og mannfall og dagana 7. og 8. apríl eltu Stuka-flugvélar flóttafólkið frá borginni og stráfelldi það á flóttanum. Belgrað var, eins og Dresden, óvarin borg og 17 þúsund manns voru drepnir.  

Nú er reynt að feta sáttaleið milli Serba og þjóða Vestur-Evrópu, en þá verður að fyrirgefa allt að 6-700 ára gamlar misgerðir sem enn virðast undirrót átaka á Balkanskaga.

Þegar ég hitti gamla konu við bæinn Demyansk 500 km fyrir norðvestan Moskvu fyrir þremur árum spurði ég hana hvernig þýsku hermennirnir hefðu verið, sem þar voru innilokaðir í fjóra mánuði veturinn 1941-42, alls 110 þúsund menn. Ég bjóst við slæmri lýsingu, því að í hernaðinum höfðu Hitler og hans menn lýst því yfir að drepa ætti Rússa og misþyrma þeim miskunnarlaust að vild, vegna þess að Genfarsáttmálinn gilti ekki í Rússlandi.

Konan sagði að þýski herinn hefði verið venjulegur her, - innan um hrottar og illmenni eins og ævinlega væri í herjum, en langflestir hermannanna hefðu verið ósköp venjulegir ungir menn sem höfðu litla hugmynd um það af hverju þeir voru komnir langt inn í napurt vetrarríki fjarlægs lands. "Við vorum hins vegar óstjórnlega hrædd við Finnana, - þeir voru hræðilegir, hreinar skepnur."  

Ég varð fyrir áfalli við að heyra þetta sagt um Norðurlandabúa en þegar ég hugsaði málið betur skildi ég af hverju Finnunum hafði verið svona heitt í hamsi. Þeir voru að hefna fyrir árás Rússa á þá veturinn áður. Þýsku hermennirnir voru ekki að hefna neins. Hefndarhugur getur afvegaleitt hvern sem er.

Í endurreisn Dresden hafa menn leitað eftir sáttum og gagnkvæmri fyrirgefningu. Hefndarhugur gerir alltaf illt verra.

 

  

 

Athugasemdir

[AK-72, 29.7.2008 kl. 12:10]

Ég hef nokkrar athugasemdir varðandi Dresden, mannfallið og annað. Í þrælgóðri bók sagnfræðingsins Frederick Taylors: Dresden, 13th February 1945 er farið yfir þessa atbuðri, aðdragandann og eftirmála án þess að gera lítið á neinn hátt úr þeim hörmungum sem þarna urðu. Þar kemur þar fram einnig að tölurnar sem fleygt hefur veirð fram, eru rangar og það rökstutt vel. Fyrir það fyrsta var mannfallið um 30 þúsund manns en ekki 135 til 250 þúsund en þær tölur koma frá nasistum sjálfum og síðar meir A-Þjóðverjum í áróðurstríði gegn Vesturlöndum. Skjöl frá Göbbels sýna einnig að hann vissi fullvel að mannfallið var mun minna en hann notfærði sér þetta til að efla baráttumóð þýsku þjóðarinnar gegn Bandamönnum.

Í annan stað fer Taylor vel yfir ástæður árásarinnar. Það sem ég man eftir að hafi nefnt var m.a. það að í gegnum Dresden lá ein af herflutningaleiðum Þjóðverja til austurs og þrýstu Rússar mikið á Breta og Bandaríkjamenn, með það að ráðast á einhverja af þessum þremur til að létta þeim verkið við að ljúka stríðinu. Einnig voru þarna hergagnaverksmiðjursem gerðu þetta aðhernaðarskotmarki en svo er röð atvika sem veldur því að sprengjurnar rata meirí íbúðahverfi og að lokum myndar eldstorminn sem gereyddi borginni. Nákvæmi var ekki mikil nefnilega í sprengjuárásum seinni heimstyrjaldar og er ekki enn góð í dag ef við lítum til Írakstríðsins og loftárása þar. Það síðasta sem ég man eftir sem gerði Dresden að skotmarki, var að þarna var víst eitt af höfuðvígjum nasismans og  því einnig pólitískt skotmark til að veikja vilja Þjóðverja.

Mæli svo hiklaust með þessari bók, frábær lesning og lysingarnar á hörmungum minnistæðar ásamt því að fara vel og auðskiljanlega yfir alla hluti frá sjónarhóli allra aðila.

[Bjarni Kjartansson, 29.7.2008 kl. 12:39]

Að mínu mati er stærsta og alvarlegasta aðgerð, -stríðsglæpur, -glæpur gegn Jörðinni,-- er sú aðgerð, að þrýsta á ,,hnappinn" þegar fyrsta kjarnorkusprengja veraldar var sprengd.

Þeir vísindamenn, sem reiknuðu út afleiðingarnar og skoðuðu hugsanlegar afleiðingar, voru flestir á því, að andrúmsloftið yrði að ,,plasma" og að kjarnaklofningiin héldi áfram en voru ekki fullvissir á þeswu.

Ráðamenn Evrópulanda sem höfðu yfir þessari tækni að ráða, vildu ekki taka áhættuna  en Kaninn var kærulaus og sagði í hálfkæringi ef satt er eftir haft,--If it blows all upp, there will not be any PRESS,--

Um að mikilvægar flutnignsleiðir lægju í gegnum Dresden er auðvitað hjákátlega hlægileg afsökun á ayðingu borgarinnar.  Jafnvel Gestapo smalaði nokkrum úr 5. herdild ,,bandamanna " og sýndi þeinm borgina, hva ekki voru nema 4 loftvarnabyssuhreiður.

Bull og þvæla eftirstríðsárana.  Það voru nefnilega íslendingar sem voru á þessum slóðumá stríðstímanum og þeim segist öðruvísi frá.  Þeir álíta þetta ekkert annað en brellu Breta til að auka vikt sína við lok stríðsins, það var þa´þegar tapað og allir vissu það, jafnvel Adolf sjálfur.

Miðbæjaríhaldið

telur kæruleysi um afkomu Jarðar glæp

[Árni Matthíasson , 29.7.2008 kl. 13:54]

Ósannindin sem liggja að baki þessari grein Ómars eru býsna útbreidd og nægir að minna á skáldverk Kurts Vonneguts, Sláturhús 5, þar sem þessar tölur eru nefndar. Eins og Agnar nefnir urðu þær til hjá áróðursmeisturum nasista (og síðar austur-þýskra kommúnista), en fleiri hafa lagt hönd á plóginn í að útbreiða þessa hættulegu dellu. Þannig er fyrsta bók breska rithöfundarins David Irvings, Apocalypse 1945: The Destruction of Dresden, gott dæmi um vinnubrögð hans, en í henni fer hann með ýmsar staðleysur um loftárásina.

Árásin á Dresden hefur alla tíð verið eitt helsta sameiningartákn nýnasista sem nýtt hafa sér rangfærslur nasista og kommúnista. Ég tek undir það að bók Frederick Taylors er lykilbók í umfjöllun um þennan voðaatburð og þær staðreyndir sem hann heldur fram, hefur enginn hrakið mér vitanlega. Fróðlegt viðtal við Taylor er á vef Der Spiegel og Ómar ætti að lesa það áður en lengra er haldið. 

[Árni Matthíasson , 29.7.2008 kl. 14:03]

Hvað varðar athugasemd Bjarna þá eru menn fyrst hjákátlegir og hlægilegir þegar þeir halda því fram til hafi verið í Þýskalandi borgir sem ekki hafi haft hernaðarlegt mikilvægi.

Dresden var sjöunda stærsta borg Þýskalands og þar voru 110 verksmiðjur sem unnu við hergagnaframleiðslu; framleiddu flugvélavarahluti, rafmagnsbúnað, loftvarnabyssur, sjóngler, eiturgas og svo má telja, en í borginni voru líka geymd skotfæri. Borgin var að auki mikilvæg fyrir birgðaflutninga til austur vígstöðvanna. 

[Margret (IP-tala skráð) 29.7.2008 kl. 16:11]

Sæll Ómar.Ég heyrði í þér í morgunútvarpinu í morgun.Þú varst að tala um Gísla á Uppsölum og sjónvarpið sem þið færðuð honum.Mig langar að benda þér á að Jónas Jónasson var með viðmælanda sl 4 föstudagskvöld.Sl föstudag sagði hann frá þessu og fleiru í sambandi við Gísla.Datt í hug að þú hefðir gaman af því að hlusta á þetta á netinu.

Kveðja

Margrét

[Haukur Nikulásson, 29.7.2008 kl. 17:05]

Skv. þessari heimild fórust 25-40.000 manns sem er talsvert minna en Ómar nefnir. Wikipedia geymir oft mjög góða umfjöllun um ýmis mál og mér sýnist gott að ráðfæra mig þangað ef maður vill nálgast fróðleik.

[Emil Hannes Valgeirsson, 29.7.2008 kl. 18:52]

Árásin á Dresten var kannski ekki stærsti stríðsglæpurinn í öllu stríðinu en var þó nógu slæm, hvað sem menn segja um mannfall. Það þarf ekki annað en að sjá myndir af því hvernig öll borgin var útleikin eftir loftárásina til að sannfærast um hversu grimmileg árásin var og hún var framkvæmd af „góða aðilanum“ í stríðinu.

[Árni Matthíasson , 29.7.2008 kl. 21:26]

Það er rétt hjá þér Emil að árásin á Dresden var hryllileg í sjálfu sér og það er lítil huggun í því að "aðeins" 25-40.000 manns hafi farist.

Við verðum þó að gæta okkur á klækjabrögðum nýnasista sem nota árásina á Dresden til jöfnunar við illvirki Þjóðverja.

[Ólafur Þórðarson, 29.7.2008 kl. 22:22]

Ég er sammála því að Dresden var stríðsglæpur. Að sprengja og kveikja í borg uppullri af saklausu fólk er óafsakanlegt. Auðvitað er það alltaf glæpur að myrða fólk, sama undir hvaða formerkjum það hefur verið gert. 

Er auðvitað ósammála því að þessi glæpur hafi verið sá versti, eða þannig séð einu sinni einn af þeim verstu. Það nægir að lesa Rape of Nanking til að skilja að skipulagðar nauðganir Japanaog morð á saklausu fólki í byrjun seinni heimsstyrjaldar eru ótrúlega viðurstyggilegur glæpur sem seint skal gleymast, þó merkilega fáir viti um þann blóði drifna kafla mannkynssögunnar.

Sá kafli var nefnilega mun verri en að sleppa sprengjum úr mikilli hæð. Japanir voru með skipulagða nauðgunar- pyntinga- og morðherferð gegn Kínverjum, hermenn voru þjálfaðir í að nauðga fórnarlömbum áður en þeir stungu byssustingnum til að drepa konurnar, þeir skáru af þeim brjóstin og stungu bambusspjótum í píkur blásaklausra táningsstelpna. Heilu hópar fólks voru grafnir lifandi og hermenn Japana horfandi á, hlægjandi eins og hina bestu skemmtun væru um að ræða.

Hermenn í flugvél sjá nefnilega ekki fórnarlömbin, en viðurstyggð stríðsreksturs á aldrei að draga í efa, eða að halda að hermenn séu færir um að gera rétt. 

Þess vegna er best að halda íslendingum utan slíkra átaka, það er ekkert annað en mannskemmandi og eyðileggjandi fyrir okkar ágæta þjóðfélag.

[Óskar Þorkelsson, 29.7.2008 kl. 22:42]

Þetta var stríðsglæpur og er ég sammála Omari í þeim efnum.. bretar frömdu skipulögð fjöldamorð á íbúum þýskalands á árunum 1942-45 með næturárásum sínum á þýskar borgir. tilgangurinn var einfaldlega að drepa sem flesta og afhýsa þýsku þjóðina.. Bandaríkjamenn tóku þátt í þessu á daginn en voru meia í því að ráðast á iðnaðinn frekar en borgirnar sjálfar.. Ef bombu Harris hefði verið þýskur hefði hann verið tekinn af lífi í réttarhöldum eftirstríðárana..

Gaman að sjá að Villi í köben er mættur með réttlætingu á drápum á þjóðverjum ;) 

[Ómar Ragnarsson, 29.7.2008 kl. 23:10]

Ég sagði í bloggfærslu minni, sem reyndar er með spurningarmerki:   "...ef miðað er við einstakan atburð og mannfall..." og hefði kannski átt að tiltaka nánar að ég átti við stríðið í Evrópu. Ég tek einnig fram að ef miðað er við hugarfar að baki árás hafi árásin á Belgrad verið stærsta einstaka glæpsaðgerð stríðsins.

Ég set spurningarmerkið vegna þess að næsta vonlaust er að fella nákvæma dóma í svona málum og að fyrirgefningin varðar mestu. En til þess að fyrirgefa verður einnig að liggja fyrir hvað það er sem fyrirgefa á og undanskilja ekki neitt.

Ég játa fúslega að um mig fóru tveir gagnstæðir tilfinningastraumar þegar ég upplifði sterkt augnablik í inngangi höfuðstöðva RAF-klúbbsins í London fyrir nokkrum árum þegar ég stóð undir risastórri mynd af hundruðum Lancaster-véla í árásarleiðangri yfir þýska borg.

Annars vegar var það aðdáun og þökk til flughers þeirrar þjóðar í okkar heimshluta sem stóð ein gegn nasismanum og villimennsku hans frá júní 1940 til júní 1941 og . Ég heyrði í huga mér rödd Churchills: "Never in the field of human conflict has so much been owed by so many to so few."

Hins vegar fór um mig hrollur vegna tilhugsunarinnar um þær mannfórnir og dráps á saklausu fólki sem áframhald þessa stríðs hafði í för með sér.

[Bjarni Kjartansson, 30.7.2008 kl. 11:35]

Það er svo augljóst af lestri sumra hér, að ,,Sigurvegarar fremja ALDREI stríðsglæpi" bara þeir sem tapa þeim.

Gott að vita.

Siðment þjóðar er oft mæld í því, hversu miklu þeir eru tilbúnir til að ljúga upp á þa´sem liggja í valnum.

Það þótti ekki við hæfi í okkar sögu fornri.

Síðan urðum við Ameríkanseraðir, líkt og Finnar urðu Finlandiseraðir.

Um innslagið um mikilvægi Dresden í hernaðarlegu tilliti viðl ég einfaldlega benda á upplýsingaþjónustu flughers bandaríska flotans.  Þegar þeir ráku sína ,,Upplýsingaþjónustu" úti á Melum, var hægt að nálgast bækur og kvikmyndir um einmitt þetta efni.  Þar var borgin talin gersamlega ,,köld" og litlar varnir og herganganframleiðsla engin.

Miðbæjaríhaldið

Tel hugsunarleisi í gerðum með vopn, sem menn ekki þekkja til hlítar glæp og það stórkarlalegan.  Heimska er ekki afsökun

Brjóstumkennanlegt