Nokkuð líflegt á ásnum Hamarinn-Herðubreið.

Undir vestanverðum Vatnajökli, nánar tiltekið á ásnum Grímsvötn-Bárðarbunga, er miðja annars af tveimur svonefndum möttulstrókum jarðar. Hinn er undir Hawai á Kyrrahafi.

Afleiðingin er sú, að Grímsvötn eru virkasta eldstöð Íslands, þótt eldvirknin sé í nokkurra áratuga hrinum með rólegri tímabilum á milli.

Þannig var mjög rólegt tímabil frá 1937-1986, en þó byrjaði hægt og bítandi gostímabil, sem hefur skilað eldgosum 1986, 1996, 1998, 2004 og 2010.

Síðsumars 1996 varð snarpur jarðskjálfti í Hamrinum fyrir suðvestan Bárðarbungu. Síðar var talið hugsanlegt að þar hefðu orðið smávægileg eldsumbrot, og undanfari Gjálpargossins 1. október 1996 var snarpur skjálfti í Bárðarbungu. Skjálftar þar fylgja oft eldsumbrotum fyrir sunnan bunguna en auðvitað er Bárðarbunga ekki næst hæsta eldfjall landsins fyrir ekki neitt, - alveg er hugsanlegt að gjósi þar.

2007 hófst skjálftahrina suður af Öskju, rétt sunnan við fjallið Upptyppinga, sem færðist rólega norðaustur í Álftadalsbungu, en síðan til vesturs um Krepputungu og vestur í línuna frá Öskju norður til Herðubreiðar.

Að undanförnu hefur verið nokkuð líflegt við Herðubreiðartögl, sem eru rétt sunnan við Herðubreið og þar skelfur enn.

Þegar litið er á jarðskjálftakortið á vedur.is sést hvernig skjálftarnir raðast um þessar mundir á línu frá Hamrinum um Bárðarbungu og Kistufell og allt norður í Herðubreið.

Nú er jöklarnir að lækka, þynnast og léttast, og jarðfræðingar búast við vaxandi eldvirkni á næstu áratutugum ef hlýnunin heldur áfram, svipað því sem gerðist fyrir 1100 árum þegar jökullinn, myndast hafði yfir landinu á síðustu ísöld, hvarf. 

Merkja ekki gosóróa á svæðinu

Göfug íþróttagrein: Járnkarlskast.

Þegar ég byrjaði að fara norður í land í sveit 1950 ríkti mikill áhugi um allt land á frjálsum íþróttum og fleiri áhorfendur fóru þá á helstu frjálsíþróttamótin í Reykjavík en á helstu knattspyrnuleiki.

Aðstæður voru frumstæðar í sveitinni en vegna þess að við vorum rétt að skríða yfir 10 ára aldurinn, strákarnir, gátum við notað hrífusköft til að stökkva stangarstökk.

Frændi minn, Runólfur Aðalbjörnsson, sem þá var 15 ára, hafði smíða þríhyrnda stiku sem notuð var til að mæla nákvæmlega fyrir 60 metrum, 100 metrum og 400 metrum til að hlaupa, og var slóðinn sem lá heim á bæinn hlaupabrautin.

Einhverja kastíþrótt varð að stunda, og þá var járnkarlinn nærtækastur, og því varð járnkarlskast smám saman vinsætasta íþróttagreinin.

Við fundum út að hægt er að nota þrjá mismunandi aðferðir við að kasta járnkarli. Sú nærtækasta er að kasta honum eins og spjóti, en við vorum of litlir til þess að ná árangri á þann veg.

Fundum þá út aðra aðferð, sem er að nota báðar hendurnar, halda á járnkarlinum eins og haldið er á skóflu, þegar mokað er, og dugði sú aðferð best.

Hvammsmetið var 8,74 metrar ef ég man rétt, og átti ég það, en Birnir Bjarnason, "Dinni", átti stangarstökksmetið, 1,44 metra.

Löngu síðar, þegar við vorum báðir komnir yfir tvítugt, fórum við saman í Hvamm og kepptum þá að sjálfsögðu í járnkarlskasti.

Þá kom í ljós, að þriðji kaststíllinn reyndist best, að halda á járnkarlinum með annarri hendi við hlið sér og sveifla honum þannig að í stað þess að kasta "innan handar" eins og gert er í spjótkasti, var honum sveifðað "utan handar" upp á við og áfram.

Ég ól þann draum með mér að einhvern tíma gæti járnkarlskast orðið að viðurkenndri keppnisgrein í frjálsum íþróttum.

Vonir til þess fara eðlilega minnkandi úr þessu, en kannski mætti nota þetta sem þraut í aflraunakeppni.  

Er þetta skrýtnasta mótorsportið?

1951 er komið aftur!

Fyrir 63 árum gerðist það í fyrsta sinn á Íslandi að heilt bæjarfélag fór á hvolf við það að frækinn íþróttaflokkur kom þangað frá Reykjavík með eftirsóttasta bikar og titil landsins í flokkaíþróttum, knattspyrnu.

Þetta var hið frækna lið Akurnesinga sem hafði gert strandhögg í Reykjavík og hrifsað þennann bikar af sjálfu KR-veldin, sem þá var, og státaði meðal annars af tveimur Evrópumeisturum í frjálsum íþróttum.

Þá var Akranes næstum jafn langt frá Reykjavík og Vestmannaeyjar eru núna.

Til þess að keppa í höfuðborginni þurftu Skagamenn að hossast í rútu eftir krókóttum, holóttum og mjóum malavegi fyrir Hvalfjörð í hátt á annan klukkutíma og það tók lengri tíma en nú tekur að aka eftir malbikuðum vegi frá Landeyjahöfn.

Framundan var tími hins svonefnda Gullaldarliðs Akurnesinga, sem meira að segja náði svo langt, að meirihluti landsliðsins var skipaður leikmönnum þaðan, allt frá markverðinum Helga Daníelssyni, sem kvaddur var fyrir nokkrum dögum í afar fjölmennri jarðarför á Skaganum, til þeirra Rikka, Þórðar Þórðar, Donna og Þórðar Jóns í framlínunni.

Og árum saman réðu þeir lögum og lofum á miðjunni hjá landsliðinu, Guðjón Finnbogason og Sveinn Teitsson.

Síðar varð til söngurinn "Skagamenn skorðuðu mörkin!" sem nú getur breyst að minnsta kosti um sinn, í "Eyjamenn skoruðu mörkin!"  

Nú ríkir sami fögnuður í Eyjum og á Skaganum ár eftir ár í hálfan annan áratug fyrir um það bil 60 árum.  

„Þetta var bara alger snilld“