Elsti akstursdraumurinn.

Dagdraumar gefa lífinu lit og gildi, jafnvel þótt langflestir þeirra rætist aldrei. Þegar ég var í sveit fyrir norðan sem strákur, var Fordson Major dráttarvélin á bænum. 

Þetta var á tímum úthlutana á dráttarvélum og bóndinn, ömmusystir mín, vildi helst Ferguson eða minni dráttarvél en hann. 

Hún komst loks að í biðröðinni, en þá var um tvennt að velja, að kaupa Fordson Major, sem var stór, þungur og eyðslufrekur, tvo tonn, eða að fá enga dráttarvél. 

Hún tók því Fordsoninn, en fyrir bragðið var hann afar sparlega notaður og engar vinnuvélar var hægt að kaupa fyrstu árin, ekki slegið með honum og hestarnir áfram notaðir við sláttinn og með rakstrarvélar. 

Farið var með mjólkina niður á þjóðveg á Fordsoninum og smíðað varð tréborð með köðlum, sem tyllt var aftan í dráttarvélina, sem dró borðið, sem sneri þvers og tók þannig saman heygarðana í sátur. 

Ég gat ekki ekið þessu draumatæki fyrr en ég var orðinn tólf ára og náði með fótinn niður á kúplinguna og hafði afl til að stiga hana niður, því að hún var mjög þung. 

Strax fyrsta aksturssumarið eignaðist ég dagdraum, alveg dýrlegan draum. 

Han fólst í því að aka Fordsoninum til Reykjavíkur, koma á fullri ferð suður Aðalstræti og beygja upp í Túngötu. 

Auðvitað rætist hann aldrei, en ég gat samt ekki annað en öfundað þá sem óku hér um árið hringveginn allan á Ferguson. 

Og í fyrrasumar varð að veruleika hæglát ferð frá Akureyri til Reykjavíkur á rafhjóli á innan við tveimur sólarhringum. 

Dráttarvélar eru dýrleg tæki

Hvað gerðist í Keflavík 19. nóvember 1974? Eitthvað allt annað en sagt er?

Fjarvistarsannanir eru þekkt fyrirbæri í sakamálum. Tengd frétt á mbl.is greinir frá einhverri pottþéttustu fjarvistarsönnun sem hugsast getur, þ. e. að hinn ákærði sitji í fangelsi þegar meint brot hans eru framin. 

Geirfinnsmálið lifir enn. Hvað gerðist í Keflavík 19. nóvember? 

Hin opinbera lýsing á því var birt í dómum yfir sakborningunum í málinu, en raunar voru fleiri en ein misvísandi lýsingar á því birtar opinberlega og sagðar byggðar á játningum sakborninga. 

Nú hefur umræðan um þetta blossað upp einu sinni enn í aðdraganda þess að svonefnd endurupptökunefnd taki ákvörðun um það hvort taka skuli málið upp að nýju eða ekki. 

Jón Daníelsson blaðamaður hefur burstað rykið af gömlum gögnum, sem benda til þess að Sævar Ciesielski hafi ekki verið í Kaflavík kvöldið sem Geirfinnur hvarf, hann hafi fjarvistarsönnun. Bók hans um þetta er væntanleg í september að því að sagt er. 

Spurningin lifir því enn: Hvað gerðist? 

Það gæti verið eitthvað allt annað en tekið hefur verið sem gild frásögn. 

Sé svo, hafa jafnvel verið til frásagnar um það allt aðrir en látnir voru játa á sig að hafa banað Geirfinni.

Hugsanlega er sagan allt önnur og einhverjir á lífi sem búa yfir vitneskju um hana. 

Hverjir eru þeir?  Er hugsanlega til svar við því og það miklu fyllra og trúverðugra svar en sú frásögn, sem hingað til hefur verið haldið fram?  Jafnvel næstu daga? Og að það verði gefnar út tvær bækur en ekki ein um málið nú síðsumars_

Fanga refsað fyrir brot löggunnar

Meira en 20 sinnum hærra gjald fyrir heimildir í Færeyjum en hér.

Það er sláandi munur á þeim upphæðum, sem Færeyingar fengu á uppboði sínu á fiskveiðikvóta, og veiðigjaldinu, sem er hér heima. 

En hin mikla þátttaka útlendinga í uppkaupunum í Færeyjum skekkir hins vegar myndina og sýnir, að leita verður leiða til að halda veiðiheimildunum á Íslandi í eigu Íslendinga og setja á hömlur á þvi, sem eru svipaðs eðlis og hömlurnar á eignarhaldi sjávarútvegsfyrirtækja. 

Við útreikninga á rentu af auðlindum okkar hefur Indriði H. Þorláksson sýnt að lík hlutföll og eru á milli rentunnar og veiðigjaldsins og eru á milli þess, sem Færeyingar fengu á uppboðinu og því sem íslenskir notendur kvóta greiða í veiðigjald.

Veiðigjaldið á Íslandi er aðeins lítið brot af auðlindarentunni.

Bent hefur verið á að það séu einkum smærri kvótaeigendur víða um land, sem eigi miklu erfiðara með að borga veiðigjaldið en stóru eigendurnir og að þess vegna hafi þurft að lækka gjaldið í tíð þessarar ríkisstjórnar, einmitt á miklum uppgangstímum vegna fádæma vaxtar ferðaþjónustunnar.

En þeir sömu og halda þessu fram telja það stærstan kost núverandi kerfis að það auki hagkvæmni í útgerð, sem skili sér inn í efnahagskerfið.

Þarna er augljós mótsögn, hagkvæmniskosturinn talinn vera galli.

Og það hljóta að vera einhver takmörk fyrir því hve langt er hægt að ganga í því að gera sægreifana að eins konar yfirstétt í landi tveggja þjóða, þar sem önnur lifir í krónukerfinu við gjaldeyrishöft, en hin er með sitt bókhald og umsvif í erlendum gjaldeyri, mest í evrum, og ávaxtar auðæfi sín erlendis, meðal annars í aflandsfélögum.  

Uppboð kvóta komi ekki til greina

Vel er enn hægt að uppfylla varnarsamninginn án herstöðvarinnar.

Sem betur fór fyrir okkur Íslendinga fór herinn 2006 og við fengum upp í hendurnar dýrmætt byggt svæði rétt hjá stóra alþjóðaflugvellinum okkar þar sem nú blómstrar gróskumikið atvinnulíf. 

Fyrsta áratug Kalda stríðsins kom í ljós, að Stalín gætti sín á því að fara ekki út fyrir þann hluta Evrópu með her sinn sem um hafði verið samið í lok stríðsins að yrði áhrifasvæði Rússa. 

Hann lyfti ekki fingri til að hjálpa grískum kommúnistum á umsömdu áhrifasvæði Breta og Vesturveldin lyftu heldur ekki fingri þegar uppreisn var gerð gegn kommúnistum í Ungverjalandi, sem Rússar bældu miskunnarlaust niður. 

Að þessu á ráða, að það hefði nægt að vera aðildarland NATO og láta yfirburði Bandaríkjamanna á Atlantshafi og Keflavíkursamninginn duga, þótt menn efuðust um það og vildu vera vissir með því að heimila komu varnarliðsins. 

Eina ógnin, sem nú gæti steðjað að Íslandi og fleiri löndum NATO, sem lítið sem ekkert leggja til varna bandalagsins, væri sú að Donald Trump kæmist til valda og byrjaði að leika það hættuspil að fella úr gildi það grundvallaratriði NATO-sáttmálans að árás á eitt bandalagsríki skoðaðist samstundis sem árás á þau öll.

Ísland er langt innan áhrifasvæðis Bandaríkjamanna, langt vestan við línu, sem dregin var við Kolaskaga í lok síðustu heimsstyrjaldar.

Pútín leikur að mörgu leyti svipaðan leik og leikinn var af Stalín og eftirkomendum hans og byggðist á því að skipta Evrópu upp í áhrifasvæði.

Pútín finnst vafalaust að Gorbatsjov hafi gert mistök þegar hann viðurkenndi að innlimun Eystrasaltslandanna í Sovétríkin í júní 1940 hefði verið ólögleg.

Á þessu byggðu Eystrasaltslöndin kröfur sínar um sjálfstæði í lok Kalda stríðsins og síðar í krafti þess sjálfstæðis að gerast aðilar að NATO.

Öðru máli gegnir um Hvíta-Rússland og Úkraínu. Þau voru hluti af keisaraveldinu og Sovétríkjunum fram til falls Sovétríkjanna og Krímskaginn var hluti af Rússlandi þar til Krústjoff afhenti hann Úkraínu 1964 í krafti þess að Úkraína var þá hluti af Sovétríkjunum.

Krímskagi hefur sérsakt hernaðarlegt gildi fyrir Rússland, og Rússar fórnuðu meira en 50 þúsund hermönnum í Krímstríðinu á miðri 19. öld og margfalt fleiri í Seinni heimsstyrjöldinni.

Gildi skagans fyrir Rússa er ekki minna en gildi Florida fyrir Bandaríkin og Úkraína hefur álíka gildi fyrir Rússland og Kanada fyrir Bandaríkin.       

Mistök að loka herstöðinni