Minnir á Balkanskagann fyrir rúmri öld.

Balkanskaginn var nefndur "órólega hornið á Evrópu" í upphafi 20. aldarinnar. Þar rákust á hagsmundir Rússa, Tyrkja, Austurríkismanna, Þjóðverja, Breta og Frakka og þess vegna voru þar staðbundin stríð og átök þótt friður ríkti við önnur landamæri Evrópu, norðar í álfunni.

Á nýlendusvæðum í Norður-Afríku höfðu stórveldin stundað samningapólitík, en á Balkanskaganum var hins vegar vettvangur fyrir beinni átök og vopnaglamur.

Í gangi var heiftúðugt vopnakapphlaup á höfunum.

Allt fór þetta úr böndunum þegar serbneskur þjóðernissinni myrti ríkisarfahjónin austurrísku.

Núna er hafið vopnakapphlaup á höfunum og "órólega hornið" er í Miðausturlöndum eftir að "arabíska vorið" snerist upp í andhverfu sína.

Rússar eru á ný aðilar að stríðsleikjum og hernaðarbrölti sem Vesturveldin áttu mestan þátt í að koma af stað með allt öðrum afleiðingum en þau höfðu vonast eftir.

Óvænt morð á ríkisarfa setti allt í bál og brand 1914. Enginn hafði séð það fyrir og á sama hátt er ekki víst að menn sjái óvænta uppákomu nú fyrir með afleiðingum í formi atburðarásar sem fer úr böndunum.

 

Rússar valda vandræðum

Jón og séra Jón.

Samtökin Læknar án landamæra njóta mikillar virðingar og það var ljóst, að Bandaríkjamenn kæmust ekki upp með það að þræta fyrir loftárás á þau.

Á myndskeiði sem sýnt var af villimannlegri árás þyrluflugmanna á saklausa borgara á götu í Bagdad hér um árið höguðu morðingjarnir eins og þeir væru að drepa flugur og gerðu að gamni sínu.

Það hefði átt að rannsaka þennan stríðsglæp og fleiri en var ekki gert, enda ekki um lærða vestræna lækna og hjúkrunarlið að ræða.

Ísraelsmenn hafa ekki beðist afsökunar á hatrömmum og mannskæðum árásum sínum á sjúkrahús og sjúkraskýli á Gazaströndinni þegar þeir drápu alls um tvö þúsund manns, þar af stóran hluta þeirra á barnsaldri.

Þetta eru stríðsglæpir og það er engin afsökun að svona árásir séu ekki eins hryllilegar og manndráp hryðjuverkamanna, sem þeir fremja með köldu blóði.

Obama baðst afsökunar

Tvær fréttir um lífsstríð landsbyggðar í einum fréttatíma.

Í fyrradag mátti heyra tvær fréttir í sama fréttatímanum um atriði sem grafa undan byggð á landsbyggðinni.

Önnur var um skort á leikskólarými í Skagafirði og hin um slæmar afleiðingar tilfæringa í menntakerfinu fyrir Vestfirði.

Þessar fréttir báðar voru um aðeins einn málaflokk, menntamál, en það er landlægur misskilningur að aðeins atvinnumál skipti sköpum fyrir byggð á landsbyggðinni.

Heildar fólksfjöldatölur segja stundum nærri því ekki neitt um það hvernig byggðin standi.

Langmikilvægasta talan er fjöldi kvenna á barneignaaldri. Þær eru forsenda byggðar.

Þess vegna eru leikskólar og aðrir skólar svo mikilvægir. Það þýðir lítið að bjóða atvinnu ef aðeins er hugsað um einhleypa karla.

Ef ekki er hægt að hafa börn á leikskóla fara konur og börn í burtu og byggðin deyr.

Svipað gildir um menntun unglinganna.

Naglar í kistu Ísafjarðar

Eldgamalt vandamál og ófremdarástand lifa enn góðu lífi.

Margir, margir áratugir eru síðan fram kom hugmyndin um sameiginlegan lífeyrissjóð allra launþega landsins.

Glundroðinn í þeim málum hefur flækt kjaramálin og hvað eftir annað komið efnahagsmálunum í uppnám með tilheyrandi afleiðingum, "höfrungahlaupi" í kjarabaráttunni, mikilli verðbólgu og síendurteknum gengisfellingum krónunnar, öllum til óþurftar og armæðu.

Nú er að verða liðinn sjöttungur 21. aldarinnar og þessi draugur síðari helmings 20. aldarinnar lifir því miður enn svo góðu lífi, að kannski mun 22. öldin renna upp áður en komið verður skikki á þessi mál í líkingu við það sem er hjá nágrannaþjóðum okkar.

Slitnaði upp úr viðræðum SALEKS

Beint í kjölfar yfirlýsingar forsætisráðherra.

Yfirlýsing fulltrúa Framsóknarflokksins í borgarstjórn Reykjavíkur um stöðvun í hjólreiðaáætlun borgarinnar kemur í beinu framhaldi af loforði forsætisráðherra á Allsherjarþingi Sameinuðu þjóðanna um að Ísland ætli að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 40% fyrir 2030.

Sveinbjörg Birna telur það vera rök í málinu að hjólreiðar séu hættulegar vegna slæms veðurs í borginni.

Þetta stangast á við mína reynslu af hjólreiðum á reiðhjóli með rafmagnshjálparafli í hálft ár.

Sjálfur var ég með alls kyns nýtilkomna fordóma gagnvart hjólinu þegar ég byrjaði að hjóla, - ég segi nýtilkomna, því að það var eins og ég væri alveg búinn að gleyma því hvernig maður fór allra sinna ferða á reiðhjóli mestallt árið á unglingsárunum.

Sveinbjörg Birna gleymir því að hjólreiðar koma ekki að fullu í stað notkunar bíla og almenningsfarartækja, en geta hins vegar sparað mikla fjármuni séu reiðhjólin notuð, þótt ekki væri nema í helmingi þeirra tilfella sem ferðast þarf innan borgarinnar.

Það er enginn að tala um að það þurfi að nota reiðhjól þegar veður eru verst á veturna, en meirihluta ársins er hægt að nota þau.

Svolítill vindur og rigning eru engin hindrun. Auðvelt er að hafa í tösku á hjólinu léttan regn- og vindgalla og hlýjan en þó léttan fatnað til að halda á sér hita.

Ég er með þríuppskorin, slitin og veik hné, en með því að stilla samstilla notkun þeirra við notkun rafaflsins, hafa hnén stórbatnað og ég hef ekki verið betri í þeim í meira en tíu ár, þvert ofan í það sem ég óttaðist!

Þótt ég eigi heima við Spöngina, austast í Grafarvogi, hef ég komist upp í það að fara allra minna ferða í heila viku á borgarsvæðinu á hjólinu og fór einn daginn alls 50 kílómetra.

Eldsneytissparnaðurinn þessa einu viku nam 5000 krónum og þennan tiltekna mánuð hefur hann líkast til verið alls um 15000 krónur.

Þegar haft er í huga hve margir búa í þéttbýli á landinu sést ljóslega, hve gríðarlegar fjárhæðir samtals getur verið um að ræða að ekki sé talað um minnkun útblásturs gróðurhúsalofttegunda.

Þegar talað er um hættu samfara hjólreiðum er í fyrsta lagi ljóst að hún er ekkert meiri en á bílum og  ekki mun hún minnka ef hætt verður að sinna hjólreiðastíganetinu.

Það má endurbæta og gera þennan ferðamáta síst hættulegri en bifreiðaakstur.

Hafi ekki efni á hjólreiðaáætluninni

Eitt af mörgum atriðum til bóta í frumvarpi stjórnlagaráðs.

Athyglisvert hefur verið að sjá hvernig einstök atriði í frumvarpi stjórnlagaráðs til nýrrar stjórnarskrár hafa með nokkuð reglulegu millibili komið upp í þjóðmálaumræðunni á sama tíma sem valdaöflin í landinu standa fast á móti þörfum breytingum.

Nú síðast eru það ákvæðin um kjör forseta Íslands.

Með þessu háttalagi er málinu drepið á dreif og það tafið.

Ferill þess hefur nú staðið í meira en sex ár án þess að nokkuð hafi enn fengist fram.

Forseti þurfi meirihluta atkvæða

"Stendur sig enginn betur en Íslendingar" ??

Í olíukreppunni sem brast á 1979 gripu Íslendingar til þess ráðs að fara út í hitaveitur og gufuaflsvirkjanir við Kröflu og síðar á Nesjavöllum.

Þótt með þessu væri stórlega dregið úr notkun jarðefnaeldsneytis hefði þetta þó vart verið gert nema vegna þess að hin innlenda orka var miklu ódýrari og sparaði þar að auki gjaldeyri.

Síðan þessi miklu umskipti byrjuðu fyrir alvöru eru liðin 35 ár og því er það ansi billegt að gaspra nú: "Það stendur sig enginn betur en Íslendingar."

Í aðdraganda Hrunsins komum við okkur upp mest mengandi bílaflota í okkar heimshluta og erum aftarlega á merinni við að vinda ofan af því en fjarri því að standa undir þeirri síbylju fullyrðingu að enginn standi sig betur en Íslendingar um þessar mundir við að minnka notkun jarðefnaeldsneytis fyrir bíla- og skipaflotann.

Það er líka billegt að kasta sér á bak við heildarstefnu ESB og Noregs varðandi 40% minnkun losunar gróðurhúsalofttegunda þegar ekki er vitað hvað kemur út úr því hvað varðar okkur sérstaklega.

Ég fer ekki ofan af því að það hafi verið full ástæða til þess að vekja með aðgerðinni "Orkuskipti - koma svo!" í sumar athygli á slakri frammistöðu okkar miðað við þá einstæðu aðstöðu sem við erum í til þess að taka raunverulega forystu á borði ekki síður en í orði.  

Enginn í NY misskildi Sigmund

Líka sérstök Laxness skilti við leiðir inn í Mosfellsbæ.

Nokkru eftir að komið er inn á slétturnar austast í Kaliforníuríki í Bandaríkjunum blasir við stórt skilti við vegbrúnina: "Framundan er vettvangur Burt Rutan."

Þarna er átt við einn þekktasta flugvéla- og geimskipahönnuð heims, en meðal loftfara hans var fyrsta flugvélin sem flaug í kringum hnöttinn án þess að taka eldsneyti á leiðinni.

Það ætti að reisa stór skilti á þeim leiðum, sem liggja inn í Mosfellsbæ sem minntu á sama hátt á Halldór Laxness, auk þess sem sérstakt Laxnesssetur yrði byggt upp.

Vilja Laxnesssetur á Gljúfrasteini

Allt hefur sinn tíma.

1961 náðust samningar í landhelgisdeilu við Breta, sem fólu í sér að Íslendingar skuldbindu sig til að vísa frekari deilum um landhelgina til Alþjóðadómstólsins í Haag.

Viðreisnarstjórnin fékk meirihluta bæði 1963 og 1967 þrátt fyrir að stjórnarandstöðuflokkarnir lýstu því yfir að ef þeir kæmust til valda myndu þeir ekki telja sig skuldbundna af samkomulaginu, enda hefðu þeir ekki greitt atkvæði með því á þingi.

En 1971 var ný staða komin upp á alþjóðavettvangi sem breytti ástandinu íhafréttarmálum og landhelgismálum í ljósi hraðrar þróunar í útfærslu landhelgi ýmissa ríkja.

Stjórnarandstöðuflokkunum tókst að gera landhelgismálið að aðalmáli þeirra kosninga, fellduViðreisnarstjórnina og færðu landhelgina út í 50 mílur árið 1972 án þess að bera málið undir Alþjóðadómstólinn í Haag.

Sjálfstæðisflokkurinn sá, að hin gamla stefna hans var ekki raunhæf lengur og að betra hefði verið að vera betur á verði, og tók því ekki aðeins upp stuðning við 50 mílna landhelgi heldur yfirbauð stjórnina og vildi 200 mílna landhelgi, stefnu sem hann bar fram í kosningunum 1974.

Kosningarnar 2017 nálgast nú óðfluga og eins og er bendir ekkert til þess að hin erfiða staða ESB muni breytast.

Það getur þýtt það að ESB-umsókn verði ekki raunhæf 2017, hvað sem síðar verður.

Allt hefur sinn tima og fari málið á þennan veg, getur farið svo að réttast verði talið af öllum flokkum, að næstu kosningar snúist alls ekki um þetta mál að svo komnu máli.

Mál eins og stjórnarskrármálið myndi til dæmis frekar geta orðið að stærsta kosningamálinu.

Gæti stutt úrsögn úr ESB

Verið að leika sér að eldinum.

Tyrkland er NATO-ríki og á landamæri að Sýrlandi. Ísrael á líka landamæri að Sýrlandi.

Sýrland er inni í miðri púðurtunnu Miðausturlanda.

Ófriðurinn í Sýrlandi er farinn að minna á gamla írska brandarann um slagsmálin á götunni þar sem  aðvífandi maður segir: "Eru þetta prívatslagsmál eða mega allir taka þátt?"

Og síðan skellir hann sér í slagsmálin án þess að hafa fengið svar.

Í Sýrlandi virðist það sama uppi á teningnum, - allir telja sig hafa rétt til að taka þátt.

Munurinn er bara geigvænlegur stærðarmunur og að heimsfriðurinn er í húfi ef allt fer í bál og brand.

Það sem er að gerast minnir líka óhugnanlega á atburði í Gísla sögu Súrssonar þar sem menn reyndu að vísu að afstýra ófriði og morðum með því að ganga í stórt fóstbræðralag, en það mistókst þegar einn gekk undan jarðarmeninu.

Það varð til þess að allir hinir hrukku frá, einn af öðrum og óumfrýjanlegur harmleikur blasti við.   

Flugu í veg fyrir rússneska þotu