Sagnfræðilegar minjar og gott eða vont.

Gildi sagnfræðilegra minja fara ekki alltaf eftir því hvort þær tengjast við góðmenni og góðverk eða illmenni og illvirki.

Varðveislugildi stórra mannvirkja á borð við hallir, kirkjur á að vera óháð því hverjir stóðu fyrir því að reisa þau. 

Grimmir einvaldar Rússlands reistu Kreml og mannvirki sem Sesar, Napóleon, Stalín, Hitler og Maó stóðu að eru mörg mjög verðmæt og merkileg, burtséð frá því hverjir stóðu að þeim. 

Sjálfur hef ég í vörslu stóran öskubakka sem gerður var af íslenskum mótasmið, sem fór ásamt félaga sínum á vegum Heinrich Himmlers í sérstaka námdvöl í Dachau til að nema sína iðn, en Himmler var einlægur aðdáandi höggmyndalistar. 

Á öskubakkanum er stórt merki SS-sveita Himmlers, hauskúpa með krosslögðum leggjum. 

Frétt fyrir nokkrum dögum um það að Hitler hefði ásamt Evu Braun komist til Argentínu og hann hafi lifað þar til ársins 1962, þá orðinn 73ja ára gamall, er í meira lagi ótrúleg. 

Greinilega sést á síðustu kvikmyndunum, sem teknar voru af Hitler veturinn 1944-45, að aðeins 56 ára gamall er hann orðinn sjúkur maður með skjálfandi hendur, líklegast með Parkinsonveiki. 

Þá var hann líka orðinn langt leiddur lyfjasjúklingur. Lítið óbeint dæmi um það er að þegar fréttist af innrás Bandamanna í Normandí, mátti ekki vekja Hitler fyrr en mörgum klukkstundum eftir hana, en bráðnauðsynlegt hefði verið að fá fyrirskipanir hans strax, því að á meðan þær vantaði þorði enginnn að taka af skarið um viðbrögð við innrásinni.

Í nýlegri heimildamynd um Winston Churchill kom fram að hann var háður svefnlyfjum og líkast til hefur Hitler verið enn háðari þeim eftir að hann slasaðist í sprengjutilræðinu í "Úlfabælinu" 20. júlí 1944 auk allt of mikillar lyfjaneyslu af fjölbreyttum toga. 

Rússneskar hersveitir voru aðeins nokkur hundruð metra frá byrgi Hitlers þegar giftist Evu, og útilokað að sleppa þaðan. 

Síðasta tækfærið hefði verið nokkrum dögum fyrr þegar ævintýralega fær flugkona flaug þarna inn á Stork-flugvél að næturþeli og fór til baka með háttsettan foringja, þó ekki Hitler. 

Bjóða upp rúmföt Hitlers

Versta fíkniefnið ?

Kannabisefni hafa löngum haft yfir sér blæ sakleysislegrar og skaðlausrar nautnar. Bubbi Morthens, sem veit hvað hann er að segja, þegar fíkniefni eru annars vegar hefur ekki verið að skafa utan af því þegar hann hefur lagt dóm á þau.

Í viðtali í Monitor nýlega segir hann að kannabis sé versta efnið og það af fíkniefnunum sem hafi farið verst með hann. Það hafi geðræn áhrif og bitni á lífsþrótti og hugarafli fólks. Hann nefnir þetta efni "skaðræðishelvíti" en á meðan hann var ánetjaður því hafi hann dýrkað það eins og guð og átt margar bækur um lækningamátt grassins og hassins. 

Þegar hann var nýkominn úr meðferð 1996 og þurfti á einbeitni og ákveðni að halda til þess að falla ekki, sagði hann við mig, að hassið væri lang lúmskast fíkniefnanna og það varasamasta. "Ef einhverjum væri verulega illa við mig og vild gera mér illt", sagði hann, "myndi hann brjótast á laun inn í íbúðina mína þegar ég væri ekki heima og skilja eftir litinnn hassköggul í gluggakistunni." 

Sem betur fer virðist þorri þjóðarinnar átta sig á þessu ef marka má skoðanakönnun MMR. 

Þjóðfélagið á nóg með að glíma við lögleyfðu fíkniefnin tvö, nikótín og áfengi, þótt kannabis sé ekki bætt þar við. 

Raunar eru reykingar líkast til versta heilbrigðisbölið þótt offita sæki á. Erfiðara er að hætt að reykja en að venja sig af nokkru fíkniefni öðru. 

Og leitun er að íslenskri ætt eða fjölskyldu sem áfengisbölið hefur ekki haft áhrif á, beint eða óbeint. 

Flestir andvígir lögleiðingu neyslu kannabis

Þeir verstu sleppa.

Þegar farið er framhjá bílastæðum hér á landi blasa tillitsleysi og frekja alls staðar við, fullfrískir leggja bílum sínum í stæði fatlaðra og bílum er lagt á skakk og skjön eða þannig að þeir taka tvö stæði.

Verstir eru þó að mínum dómi þeir sem eru fullfrískir en stunda það að aka bílum fatlaðra maka sinna eðs skyldmenna og legga þeim í stæði fatlaðra í trausti þess að merki hreyfihamlaðra er við framglugga bílsins. 

Þetta má iðulega sjá til dæmis fyrir utan hús Tryggingarstofnunar ríkisins þar sem fullfrískt fólk leggur bílum með hreyfihamlaðra merkinu og fer þar inn eða í næstu hús til að reka erindi sín. 

Þetta fólk rífur kjaft við mann og segist vera að sækja bætur fyrir hina fötluðu inn í Tryggingarstofnunina eða að versla fyrir hina fötluðu og segir að öðrum komi þetta ekki við. 

Samt ættu þessir ósvífnu bílstjórar að þekkja gildi stæða hreyflhamlaðra og þess vegna tel ég þá vera þá verstu sem stunda þetta og eiga skilið að fá tvöfalda sekt. 

Síðan þekkir maður það að hinn hreyfihamlaði biður fullfrískan bílstjóra að aka bíl sínum og leggja honum í stæði merkt hreyfihömluðum, og síðan fer hinn fríski inn og rekur erindin á meðan hinn fatlaði fer aldrei út úr bílnum. 

Bílstjórinn fékk aðvörun

Upprunalegu merkingu orðanna breytt.

Confirmation heitir sú athöfn á erlendu máli, þegar fermingarbarn staðfestir skírn sína til kristinnar trúar og játar að trúa á Jesúm Krist og að vilja leitast við að hafa hann að leiðtoga lífs síns.

Confirmation var þýtt með íslenska orðinu ferming, sem kannski voru mistök í sjálfu sér, því að réttara hefði verið að nota orðið "staðfesting".

Fyrir bragðið eru haldnar svonefndar borgaralegar fermingar hér á landi, en varla væri hægt að halda sambærilega athöfn í nágrannalöndum okkar í samræmi við evangeliska lúterska trú og kalla þá athöfn "játningu" eða "staðfestingu" sem höfð er um hönd hjá trúlausu fólki.  

Á svipaða lund hefur farið um orðið að skíra, sem er íslensk þýðing á erlendu orði sem er "to baptize" á ensku. 

Þetta er orð sem upphaflega var notuð um þessa kristnu athöfn þar sem tækifærið var í áranna rás notað til að gefa viðkomandi nafn.

Samkvæmt því gengur það hvorki upp að skíra dauða hluti né heldur að aðrir en prestar geri það, ef viðkomandi fólk er kristinnar trúar eða gengur henni á hönd.

En samt eru leikir menn og jafnvel utan kristni að skíra þetta og skíra hitt, jafn dauða hluti sem dýr.  

Borgaralegar fermingar vinsælar

Ekki í fyrsta skiptið og kannski ekki það síðasta.

Yfirlýsingar stóriðjufyrirtækja varðandi það að loka verksmiðjum sínum, leggja þær niður eða hætta við að byggja þær eru ekki nýjar af nálinni.

Árið 2000 var í fullum gangi að reisa 120 þúsund tonna álver á Reyðarfirði fyrir rafmagn frá Fljótsdalsvirkjun. Þá sendu fjárfestar þau skilaboð út a þeir myndu hætta við verksmiðjuna nema að þeir fengu að reisa næstum fjórum sinnum stærri verksmiðju sem þyrfti margfalt stærri virkjun með margföldum óafturkræfum umhverfisspjöllum. 

Þeir fengu sitt fram. 

2007 kom yfirlýsing frá eigendum álversins í Straumsvík að þeir myndu leggja verksmiðjuna niður eftir nokkur ár nema þeir fengju því framgegnt að hún yrði stækkuð mjög mikið og fengi stóraukna orku frá meiri virkjunum. 

Hafnfirðingar felldu naumlega að ganga að þessu og þegar eigendur álversins sáu að hótunin hafði ekki virkað, sneru þeir við blaðinu og fór út í öðruvísi og tæknilegri aukningu framleiðslunnar, sem þarf að sjálfsögðu aukna orku. 

Bæði varðandi álverið í Helguvík og álverið á Bakka var í upphafi látið í veðri vaka að þau yrðu ekki eins stór og álverið á Reyðarfirði en síðan upplýstist að hjá báðum var reiknað með því að þrýsta á um "nógu stórt álver", þ. e. 340 þúsund tonn, annars yrðu þau ekki hagkvæm. 

Líklega verður hótun Elkem Ísland ekki sú síðasta í þessa veru.

Gaman verður að sjá hvort einhvern tíma komi að því að Alcoa muni reka upp vein vegna álversins í Reyðarfirði. 

Þeir græða að vísu 40 milljarða króna árlega á því álveri og verða búnir að borga það upp á næsta ári á sama tíma og við horfum fram á langa tíð afborgana af lánunum vegna Kárahnjúkavirkjunar. 

En það er aldrei að vita nema það verði vælt yfir háu orkuverði eða skattlangningu. Fordæmin eru fyrir hendi og hreðjatakið á atvinnulífi staðanna, þar sem þessi fyrirtæki eru. 

Loka ef skattur verður lagður á

Úr hreppstjórans rúmum 30 árum síðar.

Gleraugnafundur, sem greint er frá á mbl.is á sér hliðstæðu frá fyrri tíð, sem ef til vill er enn merkilegri.

Í kringum 1920 var Jónatan Líndal á ferð um Holtastaðafjall sem er fyrir ofan kirkjustaðinn Holtastaði í Langadal.

Í ferðinni datt forláta vasaúr af honum og fannst ekki, enda ekki vitað nákvæmlega hvar þetta hafði gerst.

Liðu siðan árin og áratugirnir en þegar komið var á fjórða áratug frá því að úrið hafði týnst, fannst það fyrir tilviljun uppi í fjallinu. 

Jónatan hreppstjóri opnaði ryðgað hulstrið sem var utan um úrið og viti menn, það var alveg heilt þar inni í og gekk eins og ekkert hefði í skorist. 

Fann gleraugun á reginfjöllum

Hinir nýju möguleikar farsímans.

Farsíminn var næsta einfalt tæki þegar hann kom fyrst fram. Þetta var stórt og þungt tæki í tösku, sem gerði mann skakkan þegar maður bar þennan hlunk.

Margir gerðu grín að því þegar ég var að rogast með þetta daginn út og daginn inn, en það er löngu liðin tíð. 

Smám saman eru skilin á milli farsíma, tölvu, ljósmyndavélar. hljóðupptökuvélar og kvikmyndatökuvélar að þurrkast út. 

Heilu kvikmyndirnar eru teknar á ljósmyndavélar og bestu snjallsímarnir eru með myndavélar, sem ná allt að 12 milljón pixlum í ljósmyndatöku. 

Þegar farsíminn er nothæfur til allra fyrrnefndra verkefna er það ekkert annað en bylting sem skilar til dæmis auknu öryggi og sönnunarmöguleikum eins og fréttinn um einelta nemandann ber með sér, en líka miklum möguleikum til að njósna og "stela" efni. 

Jákvæðu hliðarnar eru auðvitað yfirþyrmandi svo að gallarnir verða að smámunum. 

Tók mynd af einelti kennarans

Lennon var líka óánægður.

Það er misjafnt hvernig fólki líkar við verk sín þegar frá líður, allt frá því að vera ánægður með hluta þeirra, eins og Coppola með Godfathermyndirnar til þess að hafa viljað gera allt upp á nýtt eða óska þess að því væri hent frekar en að reyna að lappa upp á það.

Álit Coppola kemur á óvart. Godfathermyndirnar þykja einhver besti "þríleikur" kvikmyndasögunnar. 

John Lennon var spurður að því skömmu áður en hann var myrtur, hvað augum hann liti verk Bítlanna þegar litið var til baka. 

"Ef ég gæti komið því til leiðar, myndi ég vilja taka allt sem við spiluðum og sungum upp á nýtt frá grunni", svaraði Lennon. 

"Þó ekki Strawberry fields forever?" spurði fjölmiðlamaðurinn. 

"Jú, sérstaklega Strawberry fields forever" svaraði Lennon. 

Fyrsta heimildamyndin í lit í fullri lengd, sem ég gerði, hét "Eyðibyggð" og fjallaði um Hornstrandir eins og þær voru um 1980. 

Í myndinni sást aldrei lifandi maður nema að einu sinni sáust tær á liggjandi manni á brún Hornbjargs til að segja frá ævintýri fóstbræðranna Þormóðs Kolbrúnarskálds og Þorgeirs Hávarssonar. 

Í myndinni voru myndskreytt tvö morð, sem framin voru á Hornströndum, í annað skiptið fylgst með eltingarleik morðingjans og fórnarlambsins alla leið niður á morðstaðinn í fjörunni i Rekavík bak Látur og í hinu atriðinu var fylgst með bóndanum á Höfn í Hornvík, þegar hann var við slátt á túninu þar og draugurinn Hafnar-Skotta réðist á hann og skar hann á háls með ljánum. 

Í hvorugt skiptið sást mannvera, - aðeins hljóð og hreyfing á mynd voru notuð auk sterkasta myndmiðilsins, ímyndunarafls áhorfandans, sem oft er vanmetið.

Ekki sást heldur mannvera þegar horft var á banabeð berklaveiks unglings með berklahryglu. 

Þetta átti að minni hálfu að undirstrika að þetta væri eyðibyggð, - allt fólk á bak og burt og því væri eyðibyggðin skoðuð með augum fuglsins sem þar væri nú hinn eini kóngur í ríki sínu.

Af misskildum sparnaðarástæðum var þessi mynd tekin á afar lélega "pósitíva" filmu, sem var ætluð fyrir hráar fréttir, ekki heimildamyndir. Til lengri tíma litið varð hún dýrari en ef hún hefði verið tekin á "negativa" filmu. 

Ég reyndi að snyrta þessa mynd og laga í hitteðfyrra þegar hún var sett inn í Stikluþáttaröðina og komst þá að þeirri niðustöðu að það yrði að taka hana alla upp á nýtt, nákvæmlega eins, skot fyrir skot, á myndform með viðunandi gæðum.

Hins vegar ætti ekki að hrófla við svo miklu sem sekúndu af hljóð og tónlist í myndinni.

Mjög erfitt yrði að taka sumar loftmyndirnar. Til dæmis er eitt af löngu skotunum þannig, að flogið er rétt yfir spegilsléttu yfirborði sjávarins í Lónafirði þannig að engum dettur í hug annað en að siglt sé á hraðbáti.  

Einnig yrði ekki hlaupið að því að hitta á þannig þokulag við Hornbjarg að hægt yrði að skrúfa sig upp frá fjöruborði í gormhringjum í gegnum gat á þokuhulunni þangað til komið var upp fyrir Kálfatind. 

Auðvitað verður þetta aldrei gert. En það kostar ekki neitt að láta sig dreyma. 

 

Annar hluti Godfather „mistök“

Landgræðsla íslenskrar menningar.

Hvorki tunga lands okkar né gróður fá staðist við óblíðar aðstæður ef ekki er stundað ræktunar- og varnarstarf sem miðar að viðhaldi þeirra og vexti.

Landgræðsla Íslands hefur fengið margs kyns viðurkenningu frá erlendum þjóðum fyrir það merka þjóðþrifastarf sem hún hefur unnið, vegna þess að það hefur sýnt að ná má árangri víðar með því að nota þær aðferðir sem hér hafa reynst vel.

Þett hefur reynst Landgræðslunni og okkur mikivægt til að standa enn betur varðstöðuna og við að þróa nýjar aðferðir til þess að ná árangri, svo sem með alþjóðlegum landgræðsluskóla. 

Nú hafa Vigdís Finnbogadóttir og stofnun hennar fengið svipaða viðurkenningu og er það mikið gleðiefni.

Það má heyra þær úrtöluraddir sem telja það búrahátt og heimóttarskap að rækta tungumál, sem fáir tali, og að nær sé að steypa öllum tungumálum heims saman í eitt og afleggja "úrelt" tungumál. 

Sýna beri víðsýni í stað þess að horfa inn á við eins og gamalt afdalafólk, sem loki sig af og einangri sig með úrkynjað mál. 

Það skondna við þennan málflutning er það að herma fákunnáttu og þröngsýni upp á fólk eins og Vigdísi Finnbogadóttur og Eið Guðnason, sem bæði eru afar vel að sér í erlendum tungumálum og hafa starfað í mörgum löndum og öðlast við það víðari sjóndeildarhring en flestir aðrir. 

Það er menningarrækt fólgin í því að hlúa að og styrkja hinar litskrúðugu þjóðtungur heimsins og virða þau miklu verðmæti sem þær hafa skapað. 

Þörf málræktar hér heima blasir daglega við. Ég leit til dæmis rétt áðan í blað og sá í fyrirsögn í dagblaði að fyrirbrigðið kýr var kallað kú. 

Og í hádegisfréttum á Bylgjunni nýlega var hvað eftir annað talað um að menn hefðu skotið ær Björns Bjarnasonar, en síðar í fréttinni kom í ljós að þetta var aðeins ein ær en ekki margar, og að gangnamenn höfðu skotið á Björns. 

Þannig blása stormar um íslenskt mál og fleiri þjóðtungur sem eiga í vök að verjast fyrir ágangi andvaraleysis og ofdekurs á aðeins einu tungumáli, ensku. 

Í útvarpsþætti í gær gat þáttastjórnandinn ómögulega kallað Emmyverðlaunin því nafni, heldur þurfti endilega að sýna hvað hann væri klár í ensku og sagði með alveg sérstaklega ýktri áherslu á síðasta atkvæðinu: "Emmy awards".  Ekki nógu fínt að segja Emmyverðlaun.

Skömmu síðar kom hann þó upp um kunnáttuskort sinn í ensku þegar hann bar vitlaust fram nafn ensku borgarinnar Norwich og sagði "Norrvidds" í stað þess að bera það rétt fram: "Norids" eins og gert er þar í landi. 

Þetta samsvaraði því að bera nafn borgarinnar New York fram: Nevjork. 

 

 

 

 

Fær vottun UNESCO

Mun tími Hönnu Birnu koma ?

Skoðanakannanir virtust sýna að tryggur meirihluti almennra fylgjenda Sjálfstæðisflokksins vildu að flokkurinn gengi alla leið í endurnýjun sinni og sinna vinnubragða.

En tveir mjög stórir gallar voru á þessu. 

Í fyrsta lagi eru fylgjendur Sjálfstæðisflokksins í skoðanakönnunum ekki það sama og félagar í flokknum 

Í öðru lagi eru fulltrúar á landsfundi ekki það sama og félagar í flokknum og félögum hans heldur hluti af meðlimum flokksins. 

Á þetta benti ég í bloggi fyrir nokkrum dögum og nefndi dæmi um það, þegar þetta hefur komið mjög greinilega fram, svo greinilega að enda þótt almennir kjósendur flokksins hafi skiptst í jafnstóra hópa í einstökum málum, hefur hjarðhegðun á landsfundinum lýst allt öðru. 

Greinilegt var frá upphafi á þessum landsfundi að það yrði erfiður róður að koma fram þeim helstu breytingum í lýðræðisátt og fleiri málum, sem ekki hugnaðist flokksforystunni, þeirri sömu flokksforystu og Hanna Birna minntist á í viðtalli eftir að úrslit urðu ljós.

Ýmsar lýðræðisumbætur í starfi flokksins, sem gerðar voru tillögur um, voru gerðar afturreka svo sem eins og þær að stuðningsmenn flokksins mætti taka þátt í honum án þess að vera valdir sem fulltrúar einstakra flokksfélaga. 

Með því voru gefin skýr skilaboð: Hinn almenni stuðningsmaður, sem sýnist vera tilbúinn til að skipta um forystu, samanber fylgi Hönnu Birnu í skoðanakönnunum, skal ekki fá tækifæri til þess að koma inn á landsfund og styða hana eða aðra sem vilja of miklar umbætur eða breytingar í flokknum.

Davíð Oddsson hefur alla tíð stundað stjórnmál í anda Íslendingasagnanna, þar sem menn tókust á, voru annað hvort vinir eða óvinir, tryggir eða ótryggir.

Mér finnst afar ólíklegt að hann hafi verið hrifinn af samsvinnustjórnmálunum, sem Hanna Birna kom á í borgarstjórn Reykjavíkur og ekki litist á að slík grundvallarbreyting á starfsaðferðum í stjórnmálum færi út í landsstjórnmálin.

Davíð hélt vel samda og vel flutta ræðu á fundinum og lumar enn á gömlum sjarma og ljóma töframanns í stjórnmálum sem virtist falla betur í jarðveginn á þessum landsfundi en hinum síðasta, enda ræðan nú mun ljúfari að hlýða á fyrir hinn flokksholla Sjálfstæðismann, "sem vill græða á daginn og grilla á kvöldin" en ræða hans fyrir rúmum tveimur árum.

Jóhanna Sigurðardóttir tapaði fyrir sitjandi formanni Alþýðuflokksins fimmtán árum áður en hún síðan varð bæði formaður þess flokks og forsætisráðherra, en það var meiri frami en formaðurinn, sem felldi hana forðum, náði. 

Í bardagaíþróttum verða menn ekki meistarar fyrir það eitt að sigra sem oftast heldur jafnvel fremur fyrir það hvernig þeir vinna úr ósigrum.

Framtíð Hönnu Birnu í stjórnmálum þarf ekki að vera óráðin, eins og hún segir, ef hún sjálf trúir á það að hún hafi í sér þann hæfileika sanns meistara, að geta unnið þannig úr ósigrum sínum að það snúist upp í sigur, þótt síðar verði. 

Vísasti vegurinn til þess að hún hverfi inn í söguna sem "tapari" er sá að henni fallist nú hendur og dragi sig í hlé. Þá er 100% öruggt að hennar tími muni aldrei koma. 

Nú reynir á hana, miklu fremur en ef hún hefði sigraði í formannskosningunum. 

Flokkurinn hennar var ekki tilbúinn en hver veit nema hann kunni að verða það síðar. 

Miðað við frammistöðu hennar sem borgarstjóri ætti hún að eiga erindi í landsstrjórnmál, því að hugmyndir hennar um endurnýjun á viðhorfum til starfsaðferða í stjórnmálum eiga það. 

 

Bjarni sigraði