Verður skást að Hillary vinni naumt en verði að hrökklast úr embætti?

Veður eru válynd í kringum forsetakosningarnar í Bandaríkjunum. Ein skýring á því af hverju FBI hefur gefið jafn mikið upp um tölvupóstmálið og raun ber vitni kann að vera sú, að málið virðist svo alvarlegt, að eftir á væri hægt að saka FBI um ábyrgðarleysi fyrir að greina frá ekki frá því, þótt það kunni í augnablikinu að líta út eins og óviðurkvæmilegt inngrip í kosningabaráttuna. 

Manni er um og ó út af stöðu mála vestra. Annars vegar ótrúlega vanhæfur og viðsjárverður maður, Donald Trump, en hins vegar frambjóðandi sem standur frammi fyrir háskalegu hneykslismáli, hefur lokast inni á löngum ferli í leyndarhyggju og er varasamur haukur í utanríkismálum. 

Kannski yrði skásta atburðarásin sú, að Hillary vinni naumlega en verði síðan að hrökklast úr embætti og að næsta óþekkt varaforsetaefni taki við, líkt og Harry S. Truman, fyrrverandi gjaldþrota vefnaðarvörukaupmaður frá Missouri, gerði 1945. 

„Fóru í rúmið með skrímsli“

Af hverju ekki "samferða" þjóðinni, launavísitalan grunnur, í umsjón óháðari aðila?

Mun skárri sátt væri í þjóðfélaginu um laun æðstu embættismanna, svo sem þingmanna, ráðherra og forseta Íslands, ef þau hækkuðu í takt við launavísitölu þannig að komist yrði hjá kollsteypum af því dagi sem enn eina ferðina hefur dunið á landsmönnum og vinnumarkaðnum. 

Kjararáði eða nýjum, óháðum aðila, sem ekki yrði eins mikill hluti af "elítunni" og oft hefur verið, yrði falið að fjalla um nánari útfærslur og meta breyttar aðstæður að öðru leyti, og líklegt er, að breytingar í samræmi við það yrðu hvergi nærri eins miklar og í eins stórum stökkum og verið hefur. 

Í samningum á vinnumarkaði eru ákvæði um hækkanir með mun styttra millibili en verið hefur í ákvörðunum Kjaradóms. 

Af hverju geta æðstu embættismenn ekki verið samferða þorra þjóðarinnar í þessum efnum?

Ekki gott í prinsippinu að grípa inn í

Ráðgáturnar um Amalíu Erhart og Geirfinn: Af hverju endilega á landi?.

Hvarf flugkonunnar Amalíu Erhart hefur verið ein af þekktustu ráðgátum sögunnar og kenningarnar varðandi það mýmargar.

Sumar afar langsóttar eins og sú að hún hafi lifað í mörg ár eftir slysið, verið njósnari Japana eða rænt af þeim.

Í 66 ár hef ég verið í hópi þeirra sem hafa velt vöngum yfir þessu máli og enda þótt Erhart var ekki á eins hreyfils vél eins og Lindberg, heldur á talsvert stærri tveggja hreyfla vél og því mátt ætla að minni líkur væri á að vélarbilun ylli því að vélin héldist ekki á lofti, geta komið upp aðstæður þar sem bilun í tveggja hreyfla vél getur valdið vandræðum eins og dæmin sanna.

Það er til dæmis athyglisvert, að banaslys á tveggja hreyfla einkaflugvélum í blindflugi í Bandaríkjunum, eru fleiri en á eins hreyfils flugvélum í sams konar flugi.

Aðal ástæðan er sú, að miklu auðveldara er að hafa stjórn á afllausri eins hreyfils flugvél og stýra henni til nauðlendingar sem ekki veldur bana, heldur en að hafa stjórn á tveggja hreyfla flugvél, sem fljúga verður á öðrum hreyflinum af tveimur.

Flugmenn ætla sér einnig oft frekar að fljúga við erfið skilyrði og lengra á tveggja hreyfla flugvél en á eins hreyfils flugvél.

Það vakti strax athygli mína fyrir 65 árum hve drengjaleg Amalía var. Ef beinabygging hennar hefur verið orsök rangrar greiningar á beinagrind þeirri, sem tengd frétt á mbl.is fjallar um, kemur það ekki svo mjög á óvart.

Hins vegar sýnist þessi síðasta "lausn" ráðgátunnar lítt sennilegri en aðrar.

Kyrrahafið þekur tæplega helming allrar jarðarinnar og er stærra en allt þurrlendi jarðar samanlagt.

Þess vegna er meginatriði hvarfs Amalíu augljóst: Á öllu þessu gríðarlega stóra svæði voru yfirgnæfandi líkur á því að þegar flugvél færist, lenti hún í hafinu og sykki og fyndist aldrei.

Það verður sennilega áfram langlíkegasta "lausn" ráðgátunnar miklu.

En það er eins og það sé svo ríkt í mönnum, þegar um svona ráðgátur er að ræða, að staðsetja verði lausnina á þurru landi. 

Sem aftur leiðir hugann að ráðgátunni um hvarf Geirfinns Einarssonar. Allur málareksturinn viðist hafa beinst að því að Geirfinni hefði verið ráðinn bani á þurru landi.

En fyrst síðast fréttist af honum á leið frá heimili hans niður að sjó, hví skyldi hann ekki alveg eins hafa getað farið örlítið lengra, frá landi?  

Lést Earhart á eyju í Kyrrahafinu?

Fróðlegt væri að sjá tíðnina síðustu árin.

Tíðni mænuskaða á fjögurra áratuga tímabili frá 1975 er birtur sem heildartala, og með fylgir að í helming tilfella á bílum, hafi bílbelti ekki verið notuð. 

Það þýðir að margfalt meiri hætta hefur verið á mænuskaða hjá þeim sem ekki hafa notað beltin, því að á þessu tímabili hefur að meðaltali mikill meirihluti þeirra, sem ferðast í bílum, notað beltin. 

En síðan 1975 hefur margt breyst. Það gekk hægt að fá landann til að taka upp notkun bílbelta og gera að skyldu að hafa belti í aftursætum, og síðustu árin hafa öryggispúðar sótt á, sem og barnabílstólar. 

Þess vegna væri gagnlegt og fróðlegt að sjá tölur um mænuskaða hjá þeim, sem ekki nota bílbelti hin síðari ár. 

Bílveltur helsta orsök mænuskaða

Veilur bandarísks þjóðfélags birtast. Næstum óbærileg óvissa.

Í forsetakosningum í Bandaríkjunum birtist yfirleitt styrkleiki þessa miklu lýðræðisþjóðfélags, en einnig veikleikar þess. 

Einn veikleikinn birtist í tengdri frétt á mbl.is um skoðanakannanir, sem fara ofan í saumana á aðstæðum í hverju ríki Bandaríkjanna fyrir sig vegna þess fyrirkomulags, að heildarúrslit í atkvæðagreiðslunni á landsvísu ræður ekki, heldur það hve marga kjörmenn frambjóðendur fá alls, en sá sem fær flest atkvæði í hverju ríki fyrir sig, fær alla kjörmennina. 

Þetta olli því til dæmis, að í forsetakosningunum árið 2000 varð George W. Bush forseti þótt Al Gore hefði fengið fleiri atkvæði samtals í öllu landinu. 

Hæstiréttur varð að skera úr um úrslit kosninganna í Flórída og þar munaði einu atkvæði í réttinum varðandi það mál, en áberandi var að forsetar Republikana höfðu valið einum fleiri dómara í réttinn en forsetar Demokrata.  

Kjörmannafyrirkomulagið varð líka til þess að í forsetakosningunum 1964 fékk Lyndon B. Johnson tífalt fleiri kjörmenn en Barry Goldwater, þótt atkvæðamunurinn á milli þeirra hefði ekki verið nema brot af þessu mun á fjölda kjörmanna.

Önnur veila er sú hve miklu fólk þarf að kosta til til þess að fá að kjósa og makalaust er, að í sumum Suðurríkjunum komu hvítir menn skipulega í veg fyrir að svartir menn fengju að kjósa, jafnvel með því að ráðast á þá og drepa þá.

Kosningaþátttaka í Bandaríkjunum er langt fyrir neðan það sem við þekkjum í okkar heimshluta, rétt slefar yfir helming. 

 

Í bandarískri sjónvarpsmynd um kosningarnar, sem sýnd var í Sjónvarpinu í kvöld, var gefin afar góð lýsing á styrkleikum og veikleikum frambjóðendunum nú og reynt að útskýra hvers vegna fylgi þeirra er eins jafnt og og það er.

Uppeldi og lífshlaup þeirra virðist að mörgu leyti hafa mótað eiginleika þeirra frá barnsaldri, stundum næstum sjúklega leyndarhyggju hennar og grimman hroka hans.

Áberandi var í upprifjun á vandamálum þeirra í einkalífinu, hve stóran þátt hnýsni, skinhelgi og hræsni eiga hjá Bandaríkjamönnum, - svo mjög, að má oft furðu gegna að mál geti fellt forseta eða forsetaframbjóðanda, sem víðast í Evrópu þætti aðeins prívatmál.

Fyrir aðeins fáum árum hefði engum komið í hug, að miklu máli gæti skipt óánægja verkafólks og tekjulægri hluta millistéttarinnar í mörgum ríkjum vestra með atvinnuleysi og kjararýrnun (afsakið hina klassísku orðanotkun, lægri stétt, millistétt yfirstétt sem er byggð á því að skipta fólki í hópa eingöngu eftir tekjum og eignum).

Á þessu hefur Trump grætt og Bernie Sanders þreifst á þessu líka á undan honum, nokkuð sem Hillary Clinton hefur ekki séð fyrir, hvað þá að hún hefði getað séð fyrir, að atvinnuleysingjarnir myndu vilja kjósa milljarðamæringinn Trump sem sjálfur olli því á ferli sínum að græða milljarða á meðan þeir, sem höfðu fjárfest í því sem hann var að auglýsa, töpuðu öllu sínu.

Trump keyrir á trúna á "ameríska drauminn", - að hamingja, velgengni og velferð fáist með því að taka lífið sem eins konar frumskógarbaráttu, þar sem þeir hæfustu halda velli og sigra og geta lifað í vellystingum, en hinir veikari tapa og eiga það skilið að lepja dauðann úr skel.

Trump kann út í æsar galdra sjónvarpsins sem getur falið í sér eina veiluna í nútíma samfélagi, - hann hefur nýtt sér með öllum tiltækum ráðum til að gera sig heimsfrægan og gert hann að glæsimenni, eins konar Superman, sem alltaf sigrar, líka þegar hann tapar í gjaldþrotum og málaferlum, af því að hann viðurkennir aldrei tap og biðst aldrei afsökunar á neinu.

"Kalinn á hjarta þaðan slapp ég" eru ljóðlínur Gríms Thomsen varðandi stjórnmálin, og þær eiga vel við lífshlaup Hillary Clinton.  

Þess vegna getur önnur setning úr Íslandssögunni átt við hana: "Enginn frýr henni vits en meira er hún grunuð um græsku", þegar leyndarhyggja hennar hefur ítrekað reynst henni skaðleg og það allt fram á þennan dag. 

Ljóst er að hún hefur alla tíð viljað vel og fóstrað háar hugsjónir, en því meiri og langvarandi sem ákafinn er til að ná fram breytingum, svo sem í heilbrigðismálum, því meiri er hættan á að haga sér þannig, að tilgangurinn helgi alltaf meðalið.

Manni líður ekkert sérstaklega vel þegar hugsað er til þess tíma sem framundan er þar til kosningunum lýkur í Guðs eigin landi.

Óvissan er næstum óbærileg, enda um að ræða að velja manneskju, sem mun hafa hönd á hnappnum, sem hægt er að nota til að hefja kjarnorkustríð.     

  

 

Trump á alvöru möguleika á sigri

Eðlilegt og sjálfsagt.

Kosningarnar enduðu í afbrigði af pattstöðu:  Stjórnarflokkarnir misstu meirihluta sinn, fengu 40% atkvæða og 29 þingmenn, en flokkarnir fjórir, sem voru á vinstri vængnum yfir á miðjuna, fengu um 45%, eða 27 þingmenn, þannig að hvorug blokkin var með meirihluta, hvorki kjósenda né þingmanna.

Viðreisn staðsetti sig strax utan vinstri vængsins fyrir kosningar og lofaði jafnframt "að verða ekki þriðja hjól undir vagni stjórnarflokkanna." 

Nú hefur Björt framtíð horfið úr hópi flokkanna fjögurra og stillt sér upp við hlið Viðreisnar, bæði til að efla samningsstöðu miðflokkanna og til að veðja frekar á stjórn til hægri en vinstri, af því að færri flokka þarf þeim megin til að mynda meirihlutastjórn.

Viðreisn lofaði því fyrir kosningar að "verða ekki þriðja hjól undir vagni stjórnarflokkanna" sem töpuðu meirihluta sínum, en Benedikt var hvorki spurður um hvort hann myndi vilja verða fjórða hjólið undir vagninum né sagði hann neitt um það.

Þannig að þetta er allt opið og einnig sá möguleiki fyrir hendi að Framsókn verði utan stjórnarinnar og verji hana vantrausti.

Eins og er virðast möguleikarnir eru greinilega meiri til að mynda miðju-hægri stjórn heldur miðju-vinstri stjórn og því er eðlilegt og sjálfsagt að forseti Íslands feli formanni stærsta flokksins þeim megin við miðjuna umboð til stjórnarmyndunar.  

Björt framtíð hefur boðað þá stefnu að bæta vinnubrögð í stjórnmálum og laða saman krafa ólíkra afla.  Eftir byggðakosningarnar 2014 taka þeir þátt í meirihlutastjórnum í Reykjavík og tveimur öðrum af stærstu kaupstöðum landsins.

Þeir hafa með öðrum orðum unnið að því að "gera sig stjórntæka" og eru á svipuðum buxum nú.

Gagnrýnendur lesa orðin hrossakaup og valdafíkn út úr þessu, og að þeir falbjóði sig um of, en um það er of snemmt að dæma varðandi það sem þeir gera núna.  

Bjarni Benediktsson fær umboðið

Góðar fréttir - flug til Brussel.

Það eru góðar fréttir að WOW air ætli að fljúga fjórum sinnum í viku beint til Brussel. Borgin liggur vel við ferðum um norðvestanverða Evrópu og stutt að fara þaðan til Hollands, Þýskalands, Frakklands og Lúxemborgar. 

Brussel er vinaleg borg með fjölþjóðlegan blæ og menningu.  

Í Ardennafjöllum eru bæði söguslóðir og fallegt landslag og frá Brussel tekur stutta stund að fara með hraðlest til Parísar. 

Alltof margir tengja Brussel eingöngu við ESB og stofnanir þess, en þar eru miklu fleiri alþjóðastofnanir, sem ekki tengjast ESB, svo sem upplýsingastofnanir EFTA, NATO, Kaþólsku kirkjunnar og Flóttamannastofnunar EVrópu. 

Brussel er ekki eina borgin, sem hefur orðið fyrir hryðjuverkum, - London, París og Madrid eru meðal slíkra borga og ástæðulaust að forðast ferðir til stórborga Evrópu bara vegna slíks.

Cork á Írlandi er skemmtilegur áfangastaður. Þaðan er stutt að aka Kerry-hring um fjallalandslag á suðvesturhorni landsins, þar sem hinn veðursæli bær Killarney er á milli fjallanna.

Íbúar þessa hluta Írlands benda á, að í þar sé að finna hið raunverulega og sanna Írland, því að Dublin sé alltof bresk.

Meira að segja var enn hægt að rekast á vegi, sem aðeins voru merktir með keltneskum heitum, þegar við Helga vorum þar á ferð 1992.  

WOW flýgur til Brussel

Þetta var þá allur ljómi traustsins.

Nú kemur í ljós að útstrikanir á Sigmundi Davíð Gunnlaugssyni í kosningunum fóru langt með að fella hann úr 1. sæti listans Framsóknarflokksins í Norðausturkjördæmi.

Samt hefur hann gumað af glæsilegri útkomu sinni í kosningunum og því hve stórkostlegan árangur það hefði haft í för með sér ef hann hefði verið formaður flokksins og leitt alla kosningabaráttuna eftir sínu höfði.

Svipað hefur verið að horfa á stjórnmálaferil Sigmundar síðasta árið og að vera vitni að afneitun áfengissjúklings sem er í algerri og sívaxandi afneitun, því að það er dapurlegt að eftir margt ágætt, sem Sigmundur hefur fært fram síðan hann geystist inn á völl íslenskra stjórnmála, svo sem starfið vegna Icesavekrafna Breta og Hollendinga og vel heppnuð kynning hans á nýju sjónarmiðum varðandi húsafriðun í miðborgum og bæjum, skuli hann hafa haft slæm áhrif á störf Alþingis eins og vel kom í ljós við umskiptin þegar Sigurður Ingi tók við af honum.

Ég er hins vegar sammála honum um það, að það beri að rannsaka það fljótt og vel, jafnvel nokkra áratugi fram í tímann, hvort það muni á endanum verða bæði ódýrara og heppilegra að reisa nýtt sjúkrahús frá grunni á auðri lóð.

Það á ekki að þurfa að kosta það hægja neitt á meðan á bráðnauðsynlegustu framkvæmdum við Hringbraut.

Mig grunar að ávinningurinn af því að reisa nýtt og betra sjúkrahús og nýta sér til dæmis reynslu Norðmanna, verði miklu meiri en tímabundið tap vegna framkvæmda á tveimur stöðum um skeið.  

Yfir 800 strikuðu nafn Sigmundar út

Menn gleyma minnihlutastjórn með tryggan meirihluta 1927-31.

Á þessari bloggsíðu voru nefndar nokkrar missagnir, sem hafa sést í umræðum um úrslit kosninganna nú og stjórnarmyndunarmöguleika. 

Ein hefur bæst við, - sú fullyrðing að minnihlutastjórnir hér á landi hafi setið stutt og verið skipaðar til bráðabirgða. 

En það er ekki rétt. Stjórn Framsóknarflokksins var við völd 1927-31 í tæp fjögur ár og naut tryggs stuðnings Alþýðuflokksins, þótt hann ætti ekki ráðherra í stjórninni. 

Tæknilega var hún minnihlutastjórn en þetta fyrirkomulag varðandi ríkisstjórn dugði ekkert siður en þótt Alþýðuflokkurinn hefði átt ráðherra í stjórninni. 

Það síðasta sem fráfarandi formaður Samfylkingarinnar sagði var að Samfylkingin myndi geta hugsað sér að styðja það sem hún kallað umbótastjórn, þótt hún ætti ekki ráðherra í þeirri stjórn. 

Svipað hafa Píratar sagt. 

Þótt heitið meirihlutastjórn eigi tæknilega við um stjórn, sem flokkar eiga beina aðild að, er sá möguleiki fyrir hendi að mynda stjórn, sem hefur tryggan meirihluta þingmanna að baki sér og ver stjórn vantrausti, án þess að stuðningsflokkarnir eigi beina aðild að henni.

Sjálfstæðisflokkurinn hefur 21 þingmann en hinir flokkarnir 42 og því eru ýmsir kostir í stöðunni án þátttöku hans.  

Enginn meirihluti án Sjálfstæðisflokks

Er hluti af "elítunni" að gefa fordæmi fyrir kjör sín?

Gunnar Helgi Kristinsson sagði í viðtali við DV fyrir þremur árum eða svo, að aðeins "elítan" ætti að fá að skrifa nýja stjórnarskrá en alls ekki þjóðkjörið stjórnlagaþing/stjórnalagaráð. 

Hann skilgreindi "elítuna" sem helstu fræðimenn í háskólasamfélaginu, svo sem hann sjálfan, og æðstu embættismenn þjóðarinnar auk Alþingis, sem hefði löggjafarvaldið. 

Þetta er athyglisvert sjónarmið í ljósi 165 ára sögu viðleitninngar til að Íslendingar semji sjálfir nýja og íslenska stjórnarskrá.

 Samkvæmt skilningi Gunnars Helga hefði alls ekki átt að kjósa til sérstaks stjórnlagaþings (Þjóðfundar) til þess árið 1851 með Jón Sigurðsson innanborðs.

Þótt Alþingismenn væru kjörgengir til Þjóðfundarins voru margir aðrir kjörnir til setu þar.

Þetta leiðir hugann að því hvernig Kjararáð er skipað. Sá grunur læðist að manni að þar séu menn í elítunni að ákveða kjör fyrir elítuna og þar með fordæmi fyrir sjálfa sig að einhverju leyti, en það er lítið skárra en að Alþingismenn sjálfir ákveði um kjör sín.

Ef þeir hópar, sem heyra undir Kjararáð, dragast aftur úr í launum á þann hátt, að það þurfi að hífa þá upp ítrekað með slíkum látum, sem nú eru viðhöfð, þarf að finna einhverja aðra leið til þess að sinna því verkefni að ákveða laun "elítunnar".

Að vísu er versta leiðin sú að Alþingi ákveði þetta sjálft en blautar tuskur framan í almenning um leið og búið er að loka kjörstöðum er augljóslega ekki rétta aðferðin.

 

„Þetta er algjörlega óásættanlegt“