Enn meira utangarðs.

Framfarirnar í kjölfar aukinnar fjarskiptatækni, svo sem á netinu, eru næsta byltingarkenndar og fela í sér miklar framfarir. Að sama skapi verður allstór þjóðfélagshópur, sem ekki nýtur þessara framfara, æ meira utangarðs.

Þarna er einkum um að ræða gamla fólkið og mjög fátækt fólk sem á erfitt eða ómögulegt með að komast inn í þetta himnaríki fjarskiptanna. 

Rafræn þjónusta og samskipti færast sífellt í vöxt og valda því oft á tíðum, að fólk verður algerlega afskipt á ýmsum sviðum þegar önnur samskipti í gamla stílnum eru lögð niður. 

Ég er að uppgötva það fyrir alvöru þessa dagana að ástæðan fyrir því að ég fæ með reglubundnu millibili innheimtuseðla frá Intrum, sem nú heitir Mótus, frá ákveðinni stofnun í Reykjavík er sú,  að í gangi er einhvers konar sjálfvirk innheimta á gjöldum, sem ég fæ aldrei að vita hver eru og fæ aldrei neina tilkynnningu senda um að ég skuldi nýja og nýja skuld, heldur eingöngu innheimtuseðil frá Motus. 

Þó telst ég vera sæmilega tengdur á netinu. 

Mér verður hugsað til þeirra sem hafa enga nettengingu og eru ekki á facebook. Þetta fólk verður smám saman algerlega utanveltu í þjóðfélaginu og missir mannréttindi í raun. 

Það er dapurlegt, því að einmitt þetta fólk þarf kannski mest á því að halda að vera í sambandi við ættingja sína, vini og þjóðfélagið í heild.

Nýir möguleikar á Facebook

Nú munar um það!

Það er ekki neinn smá áfangi í náttúruvernd á Íslandi sem felst í því að stækka Vatnajökulsþjóðgarð til suðvesturs þegar litið er á þær fyritætlanir sem uppi hafa verið um virkjanir þar og myndu valda miklu meira umhverfistjóni en menn hafa gert sér grein fyrir. 

Síðustu áratugi hafa verið uppi fyrirætlanir um svonefnda Skafárveitu, sem felst í því að veita Skaftá yfir í Langasjó og vatni síðan þaðan um jarðgöng yfir í Tungnaá. Með þessu muni skapast viðbótarorka í virkjanakeðjunni niður Tungnaá og Þjórsá upp á nokkra tugi megavatta en mest sé um vert, að þetta sé afar ódýr framkvæmd og hagkvæm.

Í öðru lagi hefur verið sagt að þetta sé afar umhverfisvæn aðgerð, því að með því að veita aurnum, sem Skaftárhlaup bera með sér, yfir í Langasjó, sé komið í veg fyrir sandburð hennar allt niður í byggð, sem jafnvel sé kominn að syðstu Lakagígunum.

 Í þriðja lagi hefur verið sagt að Skaftá hafi áður runnið í Langasjó og því sé það þarft verk að leiðrétta þetta og koma henni í fyrri farveg. 

Á ráðstefnu um Skaftárveitu fyrir nokkrum árum kom fram að Langisjór myndi fyllast upp af auri að mestu á 1-200 árum. Þar að auki myndi vatnið verða aurlitað en ekki himinblátt eins og verið hefur, en þessi blámi fegursta hálendisvatns á Íslandi hefur verið helsta prýði þess. 

Einnig hefur komið fram að Skaftá rann aðeins í Langasjó í 1-200 ár þegar jökullinn gekk lengst fram og það ástand er því alger undantekning á þeim 11000 árum sem það hefur verið til eftir að ísöld lauk.

Aðalatriðið er þó að á þessu svæði er í aldanna rás í gangi það sem ég vil kalla "The Greatest Show on Earth", stórfenglegasti náttúrusjónleikur eða sjónarspil sem þekkist á jörðinni og að það, að fara að umturna þessu svæði sé hliðstætt því að ruðst sé upp á svið í leikhúsi, þar sem verið er að sýna grískan harmleik eða mikið drama eftir Shakespeare og þess krafist að sýningin sé stöðvuð og færð til hugnalegri vegar. 

Þættir þessa mila sjónleiks felast í því að það skiptast á þættir hrikalegra eldgosa og þættir með miklum sandburði jökulhlaupa. 

Síðasti eldgossþáttur var í Skaftáreldum 1783 þegar hraun rann yfir sandinn, sem áður hafði runnið yfir hraun úr enn stærra gosi um 930. 

Nú stendur yfir þáttur sandburðar sem fyllir í hraunið en mun þó ekki komast yfir það allt, því að eftir fáar aldir mun aftur hefjast þáttur eldgoss sem sendir hraun frá sér til að þekja sandinn. 

Ef rétt er að staðið er í þessu fólgin gríðarlegt aðdráttarafl fyrir ferðamenn sem hefur hvergi nærri verið nýtt til þessa og gæti skapað margfalt meiri tekjur en , ef menn vilja bara hugsa um gróða og beinharða peninga beint í vasann í æðibunugangi virkjanaæðisins.

Ég er í móðurætt kominn af Landbroti og Síðu og er stoltur af ættmenninum mínum á þessu svæði, svo sem Jóni Helgasyni og fleiri, sem ég þykist vita að eigi hlut að því tímamótaverki sem þarna hefur verið unnið í samvinnu við röskan umhverfisráðherra. 

Þetta er þó aðeins áfangi, því að fyrir fáum árum voru við völd hér á landi ráðherrar sem töldu að friðlýsingar ætti ekki að virða ef virkjanahagsmunir krefðust. 

Á síðasta landsfundi Samfylkingarinnar náðist í gegn samþykkt, þar sem lýst var þeirri stefnumörkun að allt hálendið milli Suðurjökla og Vatnajökuls yrði friðað. 

Þetta er áfangi í því máli, og baráttan gegn skammsýnni eyðileggingu náttúruverðmæta á þessu svæði er rétt að byrja.

 

P. S. Ég biðst velvirðingar á því að þessi pistill hefur litið afar einkennilega út fyrsta hálftímann eftir að ég byrjaði að skrifa hann vegna óútreiknanlegra dynta í gamalli og slitinni tölvu, sem gerir stundum fáránlegustu kúnstir mér til armæðu. 

Stækka Vatnajökulsþjóðgarð

Þegar góðir hlutir gerast hæfilega hægt.

Í allri umræðu um framkvæmdir við verksmiðjur er einblínt á störfin sem skapast á framkvæmdatíma en minna hirt um það hvað störf verða eftir til frambúðar.

300 ársverk skapast, er sagt, en gleymist að taka fram, að þegar skammvinnum framkvæmdum lýkur missa 300 manns vinnuna. 

Stóru tölurnar varðandi kísilverið í Helguvík eru 90 störf sem skapast til frambúðar í verksmiðjunni. Það gera 1,4 störf á hvert megavatt, sem er tvöfalt betri nýting en í stóru álveri. 

Þar að auki hentar risaálver alls ekki fyrir nýtingu á jarðvarmaorku, heldur eru það einmitt smærri kaupendur sem henta þeirri nýtingu miklu betur.  Það er vegna þess að óvissa ríkir yfirleitt um endingu jarðvarmaorku og hún er alls ekki endurnýjanleg nema menn séu því viðbúnir að draga úr orkuvinnslunni ef nýtingin reynist of ágeng.

Það er eins og sumir geti ekki skilið þetta, heldur telja sig vita betur en orkumálastjóri og allir helstu sérfræðingar Íslands á þessu sviði í 35 ár. 

Stundum gerast góðir hlutir hægt og það má segja um kísilverið í Helguvík. 

17 milljarða fjárfesting

Nú er að ráða í ummælin í Silfrinu.

Þegar forsetinn fékk Icesave II í hendur var hann með pókerfés og hélt því fram yfir móttöku undirskriftalista og allt til þess að hann ákvað að nota málskotsrétt sinn nokkrum dögum síðar.

Þessa daga var illmögulegt að ráða í hvað hann myndi gera vegna þess að samningar af þessu tagi eru yfirleitt ekki meðal þess sem þjóðaratkvæði er notað um í öðrum löndum.

Á hinn bóginn var frumvarpið samþykkt með afar naumum meirihluta og þegar forsetinn ákvað að nota málskotsréttinn vísaði hann til þess að skilja mátti af ummælum einstakra þingmanna að þeir myndu vilja að hann færi þá leið. Var raunar deilt um hvort það væri réttur skilningur á ummælum hans.

Í þetta skipti má að vísu færa að því rök, að fyrst þjóðin kaus um Icesave II sé komið fordæmi fyrir því að hún kjósi um algerlega hliðstætt mál, samning sem sprottinn er af hinum fyrri. Auk þess var aðeins 3ja atkvæða meirihluti sem felldi tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu.

Á hinn bóginn greiddu meira en 2/3 hlutar þingmanna atkvæði með samningnum og aðeins 1/4 var á móti. 

Í viðtali í Silfri Egils s.l. sunnudag lét hann í ljósi aðdáun á því hve vel íslensk stjórnskipun hefði þrátt fyrir allt komið út í ólgusjó síðustu tveggja ára og ræddi nokkuð um meginstoð hennar, sem væri hið þjóðkjörna Alþingi. 

Nú er bara að ráða í þessi ummæli og reyna að finna út hvað hægt sé að lesa út úr þeim. Í ýmsum erlendum stjórnarskrám eru tiltekin mál þar sem aukinn þingmeirihluti er talinn nauðsynlegur. 

Þetta kann að hafa áhrif á afstöðu forsetans svo og það hvað þessi samningur er miklu skárri en hinir fyrri og að miklu meiri andstaða virtist meðal almennings gagnvart Icesave II en er núna gegn Icesave III. 

Forsetinn sagði í fyrra að sú ákvörðun hefði verið afar erfið og tekið tíma. Af því má ráða að ekki hafi munað miklu hvora leiðina hann færi, að samþykkja eða synja. 

Ef þessi ummæli eru lögð við ummælin í Silfrinu niðurstaða hans nú orðið önnur en síðast. 

Forsetinn fékk frumvarpið í kvöld

Óþolandi óöld.

Það er óþolandi óöld sem ríkir nú í tölvuheimum varðandi þær tvær síður, sem settar hafa verið á fót vegna helstu deilumálanna nú.

Gerð var árás þegar í stað á aðra síðuna svo að það varð að loka henni og nú hefur verið ráðist á hina. 

Í þessu máli skiptir ekki máli, þótt síðurnar tvær hafi speglað andstæðar skoðanir heldur hitt, að það er óþolandi óöld í netheimum, sem þessi skemmdarverk spegla. 

Árásir á vefsíðu tilkynntar

Nýtur seint sammælis.

Þegar Mikhael Gorbatsjev tók við stjórnartaumunum í Sovétríkjunum 1985 stóð hann frammi fyrir því óleysanlegu vandamáli að viðhalda heimsveldi, sem var dauðanum merkt.

Útsmogin efnahagsflétta Bandaríkjamanna í samvinnu við bandamenn þeirra í olíuríkjunum varð til þess að olíutekjur Sovétríkjanna stórminnkuðu og þegar rándýr og vonlaus hernaður þeirra bættist við, var efnahagslegt hrun heimsveldisins óhjákvæmilegt. 

Ég held að það verði ekki fyrr en eftir daga Gorbastjevs sem verk hans og líf verði metið hlutlaust og að verðleikum. 

Það hefur verið sagt að sigurvegarar skrifi söguna og vegna þess að Gorbatsjev var skipstjóri á þjóðarskútu Sovétríkjanna þegar hún strandaði og sundraðist, fær hann stimpil strandkapteinsins á sig. 

Þetta eitt nægir til þess að í heimalandi sínu mun hann seint njóta sannmælis, jafnvel þótt hann hafi á djarfan og glæsilegan hátt brugðist við með því að losa um kúgunarveldi kommúnsmans undir kjörorðunum Glasnost og Perestrojka. 

Ekki síður hélt Gorbatsjev vel á spilunum í samingum við Vesturveldin sem voru ekki aðeins afar viðkvæmir, heldur stóð hann afar höllum fæti sem forystumaður fyrir heimsveldi sem var að hrynja og liðast í sundur.

Þegar Hrafn Gunnlaugsson var í heimsókn í Sovétríkjunum á upphafstímum umbóta Gorbatsjevs var erfitt að fá fólk til að tjá skoðanir sínar, og fóru margir þá leið að segja: "Ég vil ekkert segja sjálfur um þetta, en rússneskt máltæki segir...." og síðan var viðkomandi máltæki haft yfir, án þess að tekin væri ábyrgð á því. 

Þegar Hrafn spurði einn viðmælanda sinn um það hvað hann teldi að myndi nú gerast á þessum umbrotatímum í  landi hans, svaraði hann: "Ég vil ekkert segja sjálfur um þetta, en rússneskt máltæki segir: Þegar jörðin þiðnar koma ormarnir upp." 

Rússinn reyndist sannspár að því leyti til, að upp úr frosinni jörð kommúnismans  komu ormarnir, sem höfðu makað þar krókinn í spillingu alræðisins og mökuðu áfram krókinn í glundroðanum og lausunginni sem óheftur kapítalismi færði þeim eftir hrunið.

Þessi ormar eru enn á ferð og Gorbatsjev er því nú að fást við það, sem samlandi hans spáði. 

Gorbatsjev mátti ekki stofna flokk

Sonarbetrungur.

Stundum er orðið föðurbetrungur notað um mann, sem tekur föður sínum fram. En um Bushfeðgana, sem voru forsetar Bandaríkjanna, má nota öfuga tengingu, - sá eldri er sonarbetrungur hins yngri.

Þar ekki annað en að skoða þann himinhrópandi mun sem var á því hvernig hinn eldri stóð að Flóastríðinu 1991 og síðan hvernig hinn yngri hagaði sér í Íraksstríðinu, sem hófst 2003 og sér ekki enn fyrir endann á. 

Ástæðan hjá báðum var hins vegar í grunnin hin sama, enda áttu þeir ekki aðeins þjóðarhagsmuna Bandaríkjanna að gæta, heldur sinna eigin. 

Bush eldri varð nefnilega milljónamæringur vegna olíugróða og lagði þar með grunn að velgengni þeirra beggja. 

Á sama tíma og CIA-menn (Bush eldri var á tímabili forstjóri CIA) þurftu nýja og nýja passa til að komast inn í Hvíta húsi, gengu æstu menn olíufélaganna út og inn með eilífðarpassa. 

Reagan fær yfirleitt allan heiðurinn af því að hafa unnið Kalda stríðið, en þegar hann fór frá í ársbyrjun 1989 kom það í hlut Bush að vinna úr því eldfima og viðsjárverða ástandi sem skapaðist og það gerði hann af mikilli stjórnkænsku. 

George H.W. Bush fær orðu

"Látum því vinir, vínið andann hressa..."

Hve mörgum milljón sinnum hefur ekki eitt skaðlegasta fíkniefni okkar tíma, áfengið, verið mært upp í hástert.

Ofangreindar ljóðlínur listaskáldsins góða kannast allir við,  að ekki sé nú minnst á "...og guðaveigar lífga sálaryl. 

Hið nöturlega er að sjálft var skáldið áfengissjúklingur og var í raun enn stærri í sniðum sem skáld og vísindamaður þegar þess er gætt, hvílíkt böl hann glímdi við og hve skammlífur hann var. 

Áfengið brenglar veruleikaskynið og stærsti hluti fíkniefnabölsins er afneitunin og sjálfslygin sem er óhjákvæmileg til þess að geta haldið áfram að dýrka bölvaldinn. 

Nú er það svo að yfirgnæfandi meirihluti þeirra, sem neyta víns og annarra vímuefna gera það í hófi svo að ekki verður ami eða skaði af. 

Opinberar tölur segja að 13% þeirra missi stjórn á neyslunni. 

Hin raunverulega tala er vafalaust talsvert hærri, því að mikill fjöldi gerir þetta án þess að það verði uppskátt, því að leyndin og afneitunin eru svo sterk.

Vestur-íslenska skáldið K.N. var drykkjumaður eins og kallað er og ætlaði einu sinni að svara á skemmtilegan hátt ádeilu bindindismanna á áfengið með þessari vísu: 

Bindindismennirnir boða það hér

að brennivín geri mann crazy,

en ég get sannað að orsökin er

oftast nær brennivínsleysi. 

Fáir hafa hins vegar í raun lýst betur böli Bakkusar en K.N. með þessari vísu,  því að þarna játar skáldið að brennvínsleysið geri hann "crazy". Með orðum Charlie Sheen: "Edrúmennska er leiðinleg".

Í nokkur önnur skipti kom vínið við sögu í kveðskap K.N. og beitti hann kveðskaparsnilld sinni einna best þegar konur áttu í hlut, samanber þetta svar, þegar kona ein nöldraði við hann yfir drykkjuskap hans. K.N. svaraði: 

Bakkus kóngur bauð að smakka 

bestu veigar, öl og vín

og honum á ég það að þakka 

að þú ert ekki konan mín. 

Gaf K.N. það berlega í skyn hve heppinn hann hefði verið að Bakkus kóngur skyldi forða honum frá þeirri ógæfu að giftast konu þessari. 

Í annað skiptið hellti kona að nafni Margrét sér yfir K.N. þar sem hann kneifaði duglega úr vínflösku. 

K.N. svaraði:         (Athafnir hans eru tilgreindar í svigum)

                    (Tekur tappann úr flöskunni) 

Heyrðu, Manga, björt á brá, - 

bíddu á meðan, sérðu: 

Þannig ganga þyrfti frá 

þér að neðanverðu!     (Rekur tappann í flöskuna) 

 

Charlie Sheen er á svipðu róli og K.N. var að því leyti að hann játar að brennivínsleysið geri hann "crazy", hann geti ekki án þess verið, annars sé "edrúmennskan svo leiðinleg." 

Þetta er játning og afneitun um leið. Sheen afneitar því að hægt sé að lifa án fíkniefna, en í raun er þetta játning á algerri niðurlægingu sem fylgir böli hans. Hann hefur gefist upp fyrir vandanum, sem er neyslan, ekki edrúmennskan.

Sheen: „Edrúmennska er leiðinleg“

Hvað er "gráa svæðið" stórt?

Í þau 60 ár sem ég hef fylgst með íslenskum stjórnmálum hafa aftur og aftur komið upp álitaefni varðandi svonefnt "kynningarefni".

Aftur og aftur kvörtuðu andstæðingar Sjálfstæðisflokksins í bæjarstjórn og síðar borgarstjórn Reykjavíkur yfir "Bláu bókinni" sem dreift var fyrir hverjar kosningar í Reykjavík þar sem birtust miklar glæsimyndir af framkvæmdum í borginni, atvinnulífi og menningu. 

Þegar Viðreisnarstjórnin tók við völdum 1959 gaf hún út kynningarbækling um róttækar efnahagsaðgerðir þar sem orðið viðreisn var fyrst notað og það með stórum staf. 

Stjórnarandstæðingar töldu þetta misnotkun á almannafé og mótmæltu hástöfum. 

Upplýsingar og skoðanaskipti eru afar mikilvægar í lýðræðisþjóðfélagi og því er það út af fyrir sig af hinu góða að því sé sinnt vel. Hins vegar er afar vandfarið með þetta hvað snertir þátttöku stjórnvalda í þessu eins og deiluefnið í Kópavogi ber með sér. 

Ein af skýringunum á því hvers vegna fleiri tóku ekki þátt í kosningum til Stjórnlagaþings var skortur á upplýsingum og kynningu, en hluti af þessum skorti var það, að nú voru ekki í gangi kosningarmaskínur með aragrúa bæklinga, fundum, kosningaskrifstofum, auglýsingum og úthringingum eins og í venjulegum kosningum.

Raunar hefur komið í ljós þegar borið er saman við önnur lönd, að þátttakan var ekki lakari hér á landi en í sambærilegum kosningum í öðrum löndum. 

Við erum hins vegar ekki vön svona lágum tölum í kosningum, því að þáttaka í alþingiskosningum hér á landi er sem betur fer miklu meiri en í öðrum löndum. 

Segir bæinn hafa greitt fyrir kosningabaráttu flokksins

"Það eru erfiðir tímar..."

"Það eru erfiðir tímar, það er atvinnuþref..." orti Laxness. Afboðun verkfalls í loðnubræðslum er rétt en vafalaust erfið ákvörðun, sem varð að taka vegna þess að staðan bæði breyttist og var raunar önnur allan tímann en verkfallsboðendur héldu.

Því var haldið fram sem röksemd, að af því að það voru tiltölulega fáir sem fóru fram á kauphækkun langt umfram það, sem fyrirsjáanlegt var að almennt fengist fram, myndu heildarútlát loðnuverksmiðjanna verða hlutfallsleg lítil miðað við umfang rekstursins.

Þar að auki væri uppgangur í þessum veiðum og því meira aflögu en áður. 

Röksemdin varðandi það að því fámennari sem launþegarnir í viðkomandi félagi séu, því hærri laun eigi þeir að fá er siðferðilega röng að mínu mati og of oft sem fáir menn nýta sér það að geta stöðvað heilu atvinnugreinarnar. 

Auðveldara er að samþykkja launahækkun ef rök eru færð fyrir því að vegna erfiðra vinnuskilyrða, þungrar ábyrgðar eða dýrs náms gefi það tilefni til hærri launa, eða þá að viðkomandi hópur hefði dregist aftur úr öðrum sambærilegum hópum í launum.

Ég hefði viljað sjá einhverja af þessum röksemdum fyrir mikilli launahækkun umfram aðra eða þá að í hlut ættu láglaunahópur, en það fólk þarf sárlega á betri kjörum að halda. 

Engar af þessum röksemdum voru færðar fram af bræðslumönnum, heldur eingöngu það að það munaði ekkert um að hækka laun svona fárra miklu meira en almennt gerðist og að uppsveifla væri einmitt núna í þessum veiðum.

Loðnuveiðarnar hafa verið afar sveiflukenndar og augljóst, að atvinnurekendur gætu ekki lækkað launin stórlega aftur ef loðnubrestur yrði.

Ákveðin byggðarlög úti á landi eiga gríðarlega mikið undir verðmætasköpun loðnuveiðanna og ég er ekki viss um að bræðslumenn hafi haft mikið bakland í baráttu sinni. 

Í upphafi var á þeim að heyra að engu líkara væri en að verkfall væri takmark í  sjálfu sér en með því að bregðast skynsamlega við þeirri stöðu, sem nú er komin upp, eru þeir menn að meiri.

Það eru nefnilega erfiðir og viðkvæmir tímar.

 

Búið er að aflýsa verkfalli