Hvar og hvenær endar þetta?

Fyrir um 20 árum voru svonefndar DAT-spólur toppurinn í stafrænni tækni við hljóðupptökur. Á örfáum árum hurfu þær, bæði vegna nýrrar tækni og líka vegna þess hve DAT-tækin voru viðkvæm í stilllingum.

Fyrir tveimur árum voru á boðstólum kvikmyndatökuvélar fyrir DV, DV-Cam og H-DV spólur. 

Nú eru þessar spóluvélar alveg horfnar úr venjulegum verslunum með kvikmyndatökuvélar og aðeins á boðstólum vélar með hörðum diski og engum spólum. 

Fyrstu myndbandstökuvélarnar sem notaðar voru fyrir sjónvarp á Íslandi voru teknar í notkun sumarið 1981 í ferðum okkar Einars Páls Einarssonar, Páls Reynissonar, Vilmundar Þ. Gíslasonar og Sverris Kr. Bjarnasonar um landið til að taka upp fyrstu sjö Stiklu-þættina. 

Ári áður hafði ég lokið við mynd um Eyðibyggðina á Hornströndum, sem tekin var á mjög grófa "pósitíva" fréttafilmu og hefur liðið fyrir það alla tíð síðan. Yfirmaður minn stóð í þeirri trú að sparnaður fælist í því að nota fréttafilmuna, sem framkölluð var af RUV, en Maríanna Friðjónsdóttir reiknaði það síðar út að ódýrara hefði verið að nota almennilega negatíva filmu, þótt hún væri dýrari í upphafi í innkaupi, og þyrfti að borga fyrir framköllun erlendis, því að auðvitað kostaði framköllunin heima fé, sem menn reiknuðu ekki inn í dæmið. 

Draumur minn er sá að einhvern tíma verði þessi mynd, skot fyrir skot, tekin aftur og notuð nákvæmlega sama hljóðrásin sem snillingurinn Marínó Ólafsson vann fyrir myndina með tónlist eftir Gunnar Þórðarson, sem hann stjórnaði upptöku á. 

Myndin hefur þá sérstöðu að á Hornströndum sést aldrei neinn lifandi maður þótt sýnd séu meðal annars tvö morð á svæðinu fyrr á öldum. Aðeins sjást tærnar á sofandi fóstbróður á brún Hornbjargs á meðan hinn hékk í hvönninni neðar í bjarginu eins og greint er frá í Fóstbræðrasögu. Þess vegna yrði auðveldara að taka upp myndina án hljóðsins. 

Síðastliðin 20 ár hafa menn ætíð haldið að hraði tækniframfaranna hlyti að stöðvast og að komið væri að endimörkum. En engu er líkari en hraðinn hafi aldrei verið meiri en nú. 

Spurningin er samt þessi:  "Hvar og hvenær endar þessi rússíbanareið?" 

Snjallsímarnir taka yfir

Í hátíðarskapi.

Bílar og vélhjól sem sýnd eru á páskasýningu Kvartmíluklúbbsins í Kauptúni eru kannski ekki alveg það sem orkusveltan heim í komandi orkukreppu vantar. Páskaegg og hátíðarsteikur eru heldur ekki alveg það sem vantar í sveltandi heimi þar sem offita er að vera helsta heilbrigðisvandamálið.

Tækin, sem sýnd eru á sýningunni eru ekki notuð daglega í snatt til vinnu og um borgina. Þetta eru tæki, sem notuð eru til hátíðabrigða og til að gera sér dagamun. 

Sýningin Burnout var stórskemmtilega í fyrra og þessi vafalaust ekkert síðri. 

Þeir hafa humor fyrir því óvenjulega úr því að minnsti Mini í heimi, bíllinn, sem notaður var sem bíll sérstaks saksóknara í Áramótaskaupinu, er þarna á sýningunni með öllum tilheyrandi merkjum. 

Hið besta mál að fara á þessa sýningu og njóta hennar. 

Tryllitækin sýnd

Hin hlið atvinnuleysisins.

Miðað við það ástand sem áður var í atvinnumálum á Íslandi er atvinnuleysið í raun á Íslandi mun meira en 8,6% því að hefði fólk ekki flutt af landi brott í lengri eða skemmri tíma, væri þessi tala miklu hærri.

Í kreppuástandinu 1968-70 fluttu allmargir til útlanda en komu langflestir heim aftur þegar ástandið lagaðist á árunum 1970-1974. 

Hætt er við að kreppan verði mun lengri nú en þá því að ekki var hægt að tala um "Hrun" á árunum 1967-69.

Auk þess eru Íslendingar meiri heimsborgarar nú en þá og því ekki sami ljóminn yfir því og var að eiga heima langt frá öðrum þjóðum og una glaður við sitt eins og áður var. 

Verst er að gamla fólkinu fjölgar sífellt miðað við aðra aldurshópa og enda þótt því fjölgi líka í samkeppnislöndunum, halda þau þó í fólkið sem er á besta aldrinum sem gefur mest af sér í þjóðarbúið. 

Ég er samt ekki svartsýnn á framtíðina ef rétt verður á málum haldið. Olíukreppan mun leggjast æ þyngra á heimsbyggðina og í orkumálum eigum við Íslendingar einhverja bestu möguleika allra þjóða til þess að láta hana koma léttara niður hjá okkur en í öðrum löndum. 

En þá verðum við líka að gæta þess að snúa við á þeirri orkubruðslbraut sem við erum á á öllum sviðum. 

Hætt við að færri komi aftur

Bom Jesus do Monte.

Krossfestingarathafnirnar á Filippseyjum sýnast vera einum of mikið af slíku. 

Nær væri að gera eitthvað í þá veru sem Íslendingar og Portugalir gera til að minnast pínu og dauða Krists.

Við eigum Passíusálmana en Portúgalir eiga Bom Jesus do Monte, og gríðarmikla göngu og trúarathöfn í borginni Braga, sem fram fer á föstudaginn langa á hverju ári. '

Í hlíðar fjalls sem gnæfir yfir borgina er eitthvert sérstæðasta trúarmannvirki Portúgals og þótt víðar væri leitað, Bom Jesus do Monte, reist á 91 ári frá 1722 til 1811. 

Raðað er upp bratta hlíðina 14 stórum stöllum með hundruðum þrepa, og eru 14 litlar kapellur á hverjum stalli, en leiðin þarna upp er helguð göngu Krists með krossinn og efst gnæfir kirkja sem sömuleiðis á sterka skírskotun til píslar og dauða Krists.

Föstudaginn langa hvert ár er mikil sýning í Braga, ganga helguð göngu Krists með krossinn, og með því að ganga alla hina löngu leið upp stallana í Bom Jesus do Monte, kannski með hæfilega þunga byrði, er hægt að minnast pínu og dauða Krists með því að nota mannvirki, sem er portúgölsk hliðstæða við hina íslensku Passíusálma. 

Set hér með myndir úr ferð okkar hjóna með lunganum af fjölskyldu Óskars Olgeirssonar og Jónínu Ómarsdóttur, þeim hjónum og börnunum Olgeiri, Auði og Stellu Björg. 

Heima á Íslandi var að þessu sinni elsta barn þeirra hjóna og elsta barnabarn okkar, Ómar Þór. 

Á efri myndinni standa hjónin með börnunum þremur með stallana, kapellurnar og tröppurnar í baksýn, en á neðri myndinni setur Stella Björg sig í krossfestingarstellingu við einn af ótal myndskreyttum veggjum þessa fræga og óvenjulega mannvirkis. 

Krossfestir á hverju ári

Að mótmæla rigningunni.

Á ferð um Portúgal með viðkomu í Bretlandi sést að eldsneytisverð er í hæstu hæðum í þessum löndum og raunar um allan heim, og að eldsneytisverð er alls ekki hæst á Íslandi.

Hækkandi eldsneytisverð er óhjákvæmileg afleiðing af þverrandi olíulindum heims og óróa í heimsmálum. 

Að mótmæla því er eins og að mótmæla rigningum, sem hafi skollið á vegna áhrifa af hlýnandi loftslagi af mannavöldum. 

Mótmæla eldsneytishækkunum

Týnda teskeiðin.

Morðið á konu í Kína eftir að ekið hafði verið á hana virðst dæmalaust að öllu leyti, bæði villimannlegt og heimskulegt. Samt er fyrirbæri af þessum toga þekkt frá öllum tímum og eru þeirra á meðal tvö íslensk morð, sem framin voru fyrir nokkrum áratugum. 

Í fyrra tilfellinu kom til átaka á milli tveggja pilta og umrennings í sandgryfjum í Kópavogi og fóru þau úr böndunum vegna þess að piltarnir stórslösuðu umrenninginn. 

Þeir stóðu frammi fyrir tveimur slæmum kostum:

Að kalla á sjúkrabíl og játa á sig verknaðinn, en fyrir hann hefðu þeir líkast til fengið einhverja fangavist en þó ekki langa. 

Hinn kosturinn var sá að "ganga alveg frá honum" og flýja og freista þess að sleppa alveg við afleiðingarnar af gerð sinni. 

Þeir völdu síðari kostinn en morðið komst upp. 

Hitt atvikið fólst í því að þekktur maður, sem lenti í fíkniefnaneyslu freistaðist til að fara inn í íbúð til að stela þar en var svo óheppinn að kona, sem hafði þann starfa að þrífa íbúðina, kom inn í þeim svifum. 

Hann bað hana um að þegja yfir atvikinu en hún neitaði. 

Þar með átti hann um tvo kosti að velja: 

Að hún kærði hann fyrir innbrotið og að það myndi valda honum óskaplegum álitshnekki. 

Eða að "ganga frá henni" og sleppa alveg. Ólán hans var að við hendina var stór hamar sem hann greip og barði konuna með í höfuðið og banaði henni. 

Hann valdi sem sé síðari kostinn en slapp ekki, því að málið upplýstist. 

Það, að standa frammi fyrir tveimur slæmum kostum er þekkt fyrirbæri, meðal annars í flugsögunni.

Eiga annars vegar um það að velja að taka á sig óþægindi og vinna úr þeim, - 

eða hins vegar möguleika á að taka tiltölulega litla áhættu og sleppa alveg. 

Flugsagan kann að greina frá mörgum svona tilfellum, meira að segja íslensk flugsaga, að eftir að menn voru byrjaðir á að velja á milli tveggja kosta af þessum toga, varð valið sífellt áhættusamara og endaði með ósköpum af því að þetta var eins og fjárhættuspil, ekki auðvelt að sjá hvenær væri komið að því að breyta um eðli ákvörðunarinnar. 

Kjartan Ragnarsson skrifaði á sínum tíma frábært leikrit, "Týnda teskeiðin", sem lýsti svona aðstæðum, sem sé þeim að fyrir slysni banaði lögreglumaður í litlu heimapartíi heilsuveilum manni, þegar hann ætlaði að sýna á honum áhrif haustaks.

Hin örfáu vitni stóðu frammi fyrir tveimur kostum: 

Annars vegar að kalla á sjúkralið, sem var raunar of seint. 

Hins vegar að láta manninn hverfa. 

Meginstefið í ákvörðuninni var þetta:  Þetta var aðeins slys sem enginn gat séð fyrir og hinn látni verður hvort eð er ekki vakinn til lífsins. Við eigum auðvelt með að láta hann hverfa. Enginn vissi að hann var hér. 

Ég tel ekki ástæðu til að rekja þetta frekar en leikritið var gott og lærdómsríkt og mætti vel sýna það aftur að mínum dómi. 

Myrti konu eftir að hafa ekið á hana

Engin venjuleg strönd.

Sigling kajakmanna, sem hófst fyrir tæpum fjórum vikum á Húsavík gefur til kynna að sú ætlan að sigla í kringum landið á þessum árstíma er í litlu samræmi við þær aðstæður sem ríkja við Íslandsstrendur á einhverju vindasamasta svæði heims.

Eina huggunin fyrir þá þegar svona hægt gengur er sú, að heppilegasti tíminn til þess að róa erfiðasta kaflann frá Hornafirði vestur að Landeyjahöfn, ef það verður þá fært að róa inn í hana, verður þegar komið er fram í júní. 

Vonandi hafa þeir þolinmæði og tíma til þess að fara að öllu með þeirri gát sem nauðsynleg er til þess að sætta sig við það að komast ekki alla leiðina fyrr en síðsumars, ef þeir komast á yfirleitt alla leið. 

Kajakmenn komust fyrir Font en urðu að snúa við

Að lifa um efni fram.

Allt frá því ég man fyrst eftir mér hefur það verið helsta vandamál okkar Íslendinga, eftir að við vöndumst uppgripum og þenslu stríðsáranna, að sækja í það að eyða um efni fram.

Þetta kom meðal annars fram í stöðugum neikvæðum vöruskiptajöfnuði árum og áratugum saman. 

Hegðun okkar hefur oft verið lík og hjá hundum Pavlovs að það eitt hefur nægt að nefna einhvað sem minnir á þenslu og eyðslu, - þá höfum við slefað af löngun í gæðin. 

Ég hef áður minnst á eitt klassískasta dæmið frá miðsumri 2002 til hausts 2003, þegar hér fór af stað meiri þensla en dæmi hafði verið um um áraraðir vegna þess eins og Alcoa undirritaði samninga um Kárahnjúkavirkjun og álver í Reyðarfirði.

Á núvirði nam þessi þensla 20-30 milljörðum og skynugur sérfræðingur í Seðlabankanum, sem undraðist þetta, tók sér fyrir hendur að rekja ástæður þessa. 

Ekki gátu þær verið framkvæmdirnar fyrir austan því að þær hófust ekki fyrr en ári síðar og enga aðra ástæðu að finna. 

Að lokum komst hann að því að 85% af þenslunni og "gróðærinu" stafaði af því að fólk rauk til tugþúsundum saman og tók sér yfirdrátt á kreditkortum sínum til þess að kaupa sér bíla og hvers kyns gæði. 

Vorið 2003 vann Framsóknarflokkurinn síðasta sigur sinn á grundvelli loforða um stóraukin húsnæðislán, sem áttu sér enga raunverulega innistæðu og þar með fór lánasprengingin af stað þegar hinir nýlega einkavinavæddu bankar þustu af stað í bullandi lánveitingasamkeppni. 

Erfitt er að sjá hver grundvöllurinn er að vaxandi innkaupum landans á erlendri þjónustu og varningi nema svipuð viðbrögð og hjá hundum Pavlovs við orðum eins og "hagvaxtarspá", "Helguvík", "Búðarhálsvirkjun" o. s. frv.

Okkur virðist tamara að eyða fé en fjárfesta. 

 

Hagvaxtarhorfur versnuðu til muna á örfáum mánuðum

Kemur sumarið jafn snöggt og veturinn kom?

Fyrir sex mánuðum gekk vetur mjög snögglega í garð og bar þessa ákveðnu vetrarkomu nokkurn veginn upp á fyrsta vetrardag. Viku fyrr hafði verið hlýindabylgja á landinu um alllanga hríð með 10-15 stiga hita. 

Undanfarnar vikur hefur verið óvenju þrálát vindatíð með snjókomu og éljagangi og því hið besta mál fyrir mig að vera nú staddur í Portúgal þar sem sól skín í heiði í logni og meira en 20 stiga hita. 

Við erum hér hjónin í heimsókn í sumarhúsi Ninnu og Óskars, dóttur og tengdasonar, og fjölskyldu þeirra og það er mikið fjör. 

En sumarið er víst að "bresta á" á Íslandi eins og Bubbi myndi orða það, en þarf að vísu allmikinnn vind til.

Bestu sumar- og páskakveðjur heim og sérstakar afmæliskveðjur til Rúriks Andra Þorfinnssonar, sonarsonar okkar, sem á 19 ára afmæli í dag. 

Ofanhríð og hálka á fjallvegum

Rétt skal vera rétt.

Undarlegt er að frétta af því að rökstudd kærumál skuli þurfa að koma upp vegna kosninga innan kirkjunnar, stofnunar, sem svo sannarlega þarf að hafa allt sitt á hreinu.

Gildir einu hvort ákvæði um frest til að póstleggja atkvæði hafi komið í veg fyrir að vilji kjósenda hafi skilað sér eða ekki. Annað hvort eru þessi ákvæði eða ekki og rétt skal vera rétt. 

Kosning vígslubiskups kærð