Dýrmætur öryggisventill.

Ég hef verið í næsta herbergi við Spaugstofuna í útvarpshúsinu um áraraðir og hef fylgst með störfum þeirra. Ég efa að jafn fámennur hópur hafi nokkurs staðar á neinni sjónvarpsstöð afrekað vikulega það sem Spaugstofan hefur gert.

Mig hefur lengi undrað að ekki skuli vera slatti af Edduverðlaunum inni í herberginu þeirra. 

Síðustu tvö árin hefur Spaugstofan orðið miklu beittari í háðsádeilu sinni en fyrr og ég er ekki viss um að allir átti sig á hve mikils virði það hefur verið fyrir þjóðina. 

Spaugstofan hefur að þessu leyti virkað eins og nokkurs konar öryggisventill fyrir innbyrgða reiði sem annars hefði brotist út annars staðar með slæmum afleiðingum og miklum kostnaði. 

Þess vegna er það afleitar fréttir að Spaugstofunni verði gefið frí í vetur og er vonandi að ef fjárhagurinn skánar komi þeir aftur. 

Engin Spaugstofa í vetur

Hve oft á að gera sér dagamun?

Spurningin um flugeldasýningu á menningarnótt snýst ekki um þörfina á því að gera sér dagamun. Varla finnst svo fátækt og snautt samfélag á jörðinni þar sem því er ekki sinnt að gera sér dagamun.

Spurningin snýst um það hve oft á að gera þetta og í hve miklum mæli. 

Eitt borðorða Biblíunnar segir að halda skuli hvíldardaginn heilagan. Í fátæku samfélagi kann slíkt að sýnast bruðl með dýrmætan tíma en boðorðið felur í sér að manninum og sálarheill hans sé nauðsynlegt að lyfta sér einstaka sinnum upp úr gráum hversdagsleikanum.

Ég tel það ekki bruðl þótt þjóð sem á hátt í 200 þúsund bíla eigi sameiginlega einn eðalvagn fyrir forseta landsins. Ég ætlast hins vegar ekki til hins sama af forsetanum og ég myndi gera í því embætti að aka á svartgljándi BMW Mini eða þó öllu frekar splunkunýjum, svörtum Fiat 500. Það hafa ekki allir sama smekk.

Það er hins vegar bruðl þegar orkufrekasti og dýrasti bílafloti Evrópu er notaður hversdagslega til að snatta um í borginni. 

Það má minnka flugeldasýninguna á menningarnótt niður í það að vera flottasta einnar mínútu flugeldasýning sem völ sé á hér á landi. 

Afi minn Edvard Bjarnason bakarameistari gat verið örlátur og gjafmildur svo af bar. Hann fór hins vegar afar vel með peninga og ég spurði hann einu sinni sem barn hvort hann væri nískur.

Hann svaraði: "Maður í minni stöðu getur ekki verið örlátur nema að vera nýtinn eða jafnvel nískur ef menn vilja kalla það því nafni."

Flugeldasýningin bruðl?

Magnað umhverfi válegra atburða.

Í eina leiðangrinum, sem farið hefur verinn á jeppum yfir Grænlandsjökul var komið niður hrikalegan og gríðarstóran skriðjökul niður í botn Syðrir-Straumfjarðar (Kangerlussuaq).

Dalurinn við botn fjarðarins, sem er meira en 180 kílómetra langur, var einhver magnaðasti staður sem við, sem vorum í leiðangrinum, höfðum komið á.

Þarna er einn hlýjasti staður norðan heimskautsbaugs í júlí, meðalhitinn að degi til 16 stig!

Í janúar er meðalhitinn hins vegar meira en 20 stiga frost ! 

Fjörðurinn er svo mjór og fjöllin við hann svo há, - yfir 1800 metra há, þannig að þarna er óskaplega lítil úrkoma. 

Meðfram skriðjökulstungu fellur á niður í dalinn í fossum og allt þetta umhverfi var þá með ólíkindum hvað snerti fegurð og allt annað veðurlag en maður á von á á Grænlandi

Síðasta kaflann vestur að flugvellinum var ekið um eyðimörk og skyndilega blasti við alþjóðaflugvöllur í umhverfi sem minnti mest á Arabaland með risaþotum og Concorde innan um allar stærðir flugvéla !

Grænland er land slíkra ofurstærða á allan hátt og auðnir, öræfi, fjöll, firðir og jöklar af slíkri stærð að vekur bæði aðdáun og óttablanda hrifningu. 

 Andstæðurnar eru magnaðar. Á svipaðri breiddargráðu og Syðri-Straumfjörður á austurströndinni, gegnt Vestfjörðum, er staðurinn Tingmiarmiuut þar sem meðalhitinn í júlí er aðeins um 4 stig, eða kaldasti staður við sjávarmál á norðurhveli jarðar að sumarlagi ! 

Smæð mannsins og vanmáttur verður yfirþyrmandi í þessu landi, sem er 20 sinnum stærra en Ísland og nær bæði sunnar, norðar, austar og vestar en Ísland. 

Örlög manna, sem lenda í ögöngum í þessu magnaða nágrannalandi Íslands, verða því oft váleg. 

Ég sit og blogga þetta við Eystri-Rangá. Frá Hornströndum til Grænlands er styttri flugleið en frá Hornströndum til Hellu.  

Svo nálægt er þetta stórfenglega land sem Íslendingar láta sér svo fátt um finnast. 

Fjöllin upp af Blosserville-ströndinni gegnt Vestfjörðum eru 3700 metra há !

Þegar komið er fljúgandi þaðan að Hornbjargi, sem er 534 metra hátt segir maður við sjálfan sig: Hornbjarg úr djúpinu rís, hvað ?

 

 

Leitarmenn á Grænlandi fundu lík

Einn af ótal möguleikum.

Ferðamennska í heiminum byggist æ meira á því að leyfa gestum að upplifa lífsbaráttu annarra kynslóða og framandi þjóða.

Hér á landi er fullt af tækifærum til þess að leiða gesti inn í heillandi veröld glímu Íslendinga við sérstæð og óblíð náttúruöfl. 

Allir svonefndu raunveruleikaþættirnir sem hafa verið svo vinsælir í sjónvarpi hvarvetna um heiminn eru dæmi um þann aukna áhuga á "survival" og áskorunum

Rekaveiðar í kjölfar strandveiða

Dæmi um það sem er undir.

Helstu auðlindir Íslands eru fjórar,  mannauðurinn, einstæð náttúra, sjávarauðlindin og orkan.

Dæmi um auðlind, sem er hvort tveggja, orkuauðlind og náttúruverðmæti, er Aldeyjarfoss sem efsta myndin á þessari síðu er af. 

Þetta vita erlendir fjárfestar og hafa því sóst eftir því eftir því að komast yfir þær allt frá því er Sigríður í Brattholti barðist gegn því að Gullfoss, sem er hvort tveggja, náttúrverðmæti og orkuuppspretta, yrði seldur.

Þótt þjóðin virðist því ekki fylgjandi að eignarhald sjávarútvegsfyrirtækja komist að meirihluta í hendur útlendinga sækja þeir þó leynt og ljóst í að eignast sjávarauðlindina eins og mál útgerðarfélagsins Storms sýnir.

Sama gildir um orkuna, sem nú sem fyrr tengist oft náttúruverðmætum og Gullfoss er gott dæmi um. 

Myndasyrpa, sem ég byrja nú að setja á þessa síðu, gefur hugmynd um svæði sem fórnað yrði fyrir svonefnda Hrafnabjaravirkjun með því að sökkva svonefndum Króksdal sem Skjálfandafljót fellur um áður en það kemur niður í Bárðardal.

Þrátt fyrir afneitanir má sjá að Magma Energy og kínverskir aðilar sækjast eftir því að ná orkuauðlindum undir sig á beinan eða óbeinan hátt.

Magma hefur meðal annars leitað hófanna um virkjanir í Kerlingarfjöllum og kínverskt fyrirtæki hefur keppt við Alcoa um að setja upp álver á Bakka með þeim afleiðingum að allar orkuauðlindir Norðurlands eru undir með tilsvarandi umturnun náttúruverðmæta og viðkomandi fyrirtæki í raun orðinn allsráðandi eigandi orkuauðlindar heils landshluta.

Við Helga fórum um síðustu helgi um Króksdal, sem verður að fórna ef álver verður reist á Bakka og í fyrra flaug ég eftir dalnum.

Dalurinn er að sjálfsögðu nær óþekktur enda hentar það best þeim sem vilja virkja fljótið því öllum er sama um það sem þeir ekki þekkja. Hann er í raun framhald Bárðardals til suðurs og nær svo langt inn í hálendið að Bárðarbunga og Trölladyngja gnæfa fyrir botni hans.

Hann liggur í aðeins um 350-400 metra hæð yfir sjó eða um 200 metrum neðar en núverandi Sprengisandsleið, sem liggur uppi á hálendinu fyrir vestan hann. Þar af leiðandi er hann grösugur að stórum hluta og snjóléttur.

Síbyljan um að miðlunarlón á hálendinu sökkvi aðeins eyðisöndum og grjóti á ekki við um Króksdal fremur en hún átti við um Hjalladal en trú margra á þessa fullyrðingu um sandana og grjótið er svo sterk að ég verð vafalaust sakaður um að hafa falsað myndirnar sem fylgja þessum pistli, hvað sem líður vísindalegum skýrslum um hið sanna og bótum til bænda vegna missis beitilands. 

Þessi ásökun var og er höfð frammi um myndirnar af Hjalladal af mönnum sem aldrei hafa komið á staðina sem myndirnar eru af. 

Króksdal á að fylla af jökulleir svo að til verði 26 ferkílómetra miðlunarlón, alls um 25 kílómetra langt. 

Meðal annars verður sökkt ferðamannaskála sem er í dalnum en væntanlega boðið að færa hann upp í grýtta brekku fyrir ofan núverandi stað. 

Helstu náttúruverðmætin, sem undir eru varðandi Hrafnabjargavirkjun, er þó ekki þessi dalur sem er svo mikil vin í hálendinu, heldur fossar Skjálfandafljóts fyrir neðan væntanlega stíflu.

Hér á blogginu sá ég þá fullyrðingu um daginn að Aldeyjarfoss væri flottasti foss Íslands. 

Ég held þó að Dynkur í Efri-Þjórsá sé magnaðisti stórfoss landsins, en hann á líka að þurrka upp og búið er að taka um þriðjung af vatnsmagni hans í burtu. 

Fyrir ofan Aldeyjarfoss eru mjög fallegir fossar í Skjálfandafljóti sem bera ekkert nafn á kortum og sýnir það vel hve fáfarið er þarna. 

Þetta mun koma sér afar vel þegar fossarnir verða teknir því að þá mun það hvergi sjást í gögnum um þessa virkjun, sem gefa mun um 50 manns vinnu í álverinu á Bakka. 

Enginn lætur sér detta í hug að skoða hve mörg störf það gæti skapað í ferðaþjónustu að nýta náttúruverðmætin sem felast í Aldeyjarfossi og öðrum fossum þarna enda datt engum það heldur í hug um 1920 að Gullfoss fæli í sér nein verðmæti hvað þetta snertir. 

Við Helga hittum fólk við ferðamannaskálann sem trúði því ekki að þessu svæði ætti að sökkva fremur en að flestir, sem ég hitti við Kárahnjúka á árunum fyrir 2001 trúðu því sem til stóð að gera þar. 

En myndin er skýr: Orkuveita Reykjavíkur og heimamenn hafa stofnað sérstakt félag um að virkja Skjálfandafljót og eytt í það fé. Alcoa ætlar að reisa 460 þúsund tonna álver á Bakka sem krefjast mun virkjunar á þessum stað því að jarðvarmavirkjanir gefa innan við helming þeirrar orku sem þarf. 

Króksdal verður sökkt en sú ósk margra að enginn fái að vita hvað verður gert þarna rætist vonandi ekki ef mér tekst að klára og koma á framfæri upplýsingum um það sem í vændum er. 

 

 

 

 

Mál Storms í nefnd

Gerðum okkur grein fyrir hættunni, en....

Hin óhugnanlegu morð í Afganista leiða huga minn að ferðalagi, sem ég fór 2006 með Helga Hróbjartssyni, trúboða, um suðurhluta Eþíópíu, og lá einn kafli leiðarinnar meðfram landamærunum að Sómalíu.

Okkur var sagt að þetta gæti verið hættuspil vegna þess að ræningjaflokkar frá Sómalíu ættu það til að fara yfir landamærin og ræna ferðamenn, ekki hvað síst ef þeir væru vestrænir eins og við vorum. 

Væru vestrænir ferðamenn því sjaldséðir á þessum slóðum. 

Við gerðum okkur grein fyrir hættuna af því að ferðast óvarðir, sambandslausir og vopnlausir um afskekktar og óbyggðar slóðir þar sem leiðin lá sums staðar um sandauðnir.  

Sum staðar urðum við að stansa til þess að nærast og gátum þá verið auðveld bráð vígamanna.

Á þessum árum og þeim næstu voru herskáir múslimar skæðir í Sómalíu, rændu sjóför undan ströndum landsins og náði ógn þeirra inn í Eþíópíu. 

Fór svo að lokum að Bandaríkjaher gerði árás á helstu stöðvar þeirra og linnti þá þessu óárani í bili. 

Munurinn á því að ferðast með kristnum trúboða í Eþíópíu eða Afganistan er þó talsverður þannig að Afganistan er margfalt hættulegra land.

Í Eþíópíu hefur kristni verið í landinu 700 árum lengur en hér á landi og mikil helgi er yfir forsögu landsins sem nær allt aftur til meints sambands drottningarinnar af Saba og Salómons. 

Hins vegar er múslimatrú sterk á þessum slóðum og öfgamenn hafa sótt í sig veðrið. 

Í Sómalíu er engin hefð sem líkist hefðinni í Eþíópíu og sambýli trúarbragða, sem þar hefur lengi ríkt, og ræningjaflokkar þaðan gátu því verið illvígir.

Helgi Hróbjartsson er hins vegar í svo miklum metum þarna að líkist því sem er um helga menn. Nær sú virðing langt út fyrir raðir kristinna og mér var sagt, að meðan ég væri á ferð með honum væri ég eins vel settur og hugsast gæti, slíkrar virðingar nyti hann. 

Hin svívirðilegu morð í Afganistan sýna hins vegar að enginn er óhultur neins staðar. Það er sú hætta sem við verðum að gera okkur grein fyrir á ferðum um fjarlægar slóðir. 

Og þau eru einn eitt dæmið um þær erfiðu aðstæður sem Bandaríkjamenn og NATO hafa komið sér í með því að reyna að gera það sem hvorki Bretum né Sovétmönnum tókst á sínum tíma. 

Gerðu sér grein fyrir hættunni

Barlómurinn að baki.

Barlómurinn sem ómaði í vor er að baki og það komið fram sem sjá mátti að gosið í Eyjafjallajökli myndi aðeins hafa jákvæða áhrif til lengri tíma litið.

Nú veit allur heimurinn hvar Ísland er en það er alveg ný staða sem gefur frábær sóknarfæri. 

Stefnir í viðunandi ferðamannasumar

Mér finnst rigningin góð !

Þótt það komi ein og ein skúr á víst að verða þurrara eftir því sem líður á daginn og ég ætla því ekki að breyta því að fara á stjá á opnum bíl, hafa plastpoka við hendina og vera sæmilega klæddur.

Þetta verður frumakstur þessa bíls við opinbert tækifærir og hugsanleg tilfallandi smávæta mun engin áhrif hafa. 

Það er hlýtt, ekki bara sumarloftið sjálft, heldur hjartað. 

Gleðigangan hefst kl. 14

Auðvitað hefur Alcoa áhuga.

Engum þarf að koma á óvart þótt Alcoa hafi áhuga á því að reisa álver á Bakka þótt iðnaðarráðherra finnist áhuginn hafa minnkað.  Fyrir því eru margar gildar ástæður.

1.  460 þúsund tonna álver á Bakka í viðbót við álverið á Reyðarfirði mun koma fyrirtækinu í óskastöðu gagnvart Íslendingum. Álverin tvö munu þurfa alla virkjanlega orku á Norðurlandi og Austurlandi, allt frá Jökulsánum í Skagafirði til Jökulsár í Fljótsdal. Þar með fær fyrirtækið einstaka einokunar- og fákeppnisaðstöðu vegna þess að engir keppninautar verða til staðar um kaup á orkunni. 

2. Orkuverðið leiðir til fágætlega hagstæðra samninga við Íslendinga því að gróflega reiknað telst glöggum mönnum til að hlutfall hagnaðar Alcoa á móti hagnaði Íslendinga vegna álversins í Reyðarfirði (störfin fyrir austan) sé um það bil 20:1. 

3. Álver á Bakka tryggir fyrirtækinu svipaða stöðu og ef eitt erlent fyrirtæki ætti hátt í helming alls fiskveiðikvóta í auðlindalögsögu Íslands og mestallur virðisaukinn rynni út úr landinu, gagnstætt því sem er í álframleiðslunni. 

Vísa í blogg mitt á eyjunni um samlagninguna á orkunni sem menn virðast forðast að nota. 

„Takmarkaður áhugi“ stjórnvalda á Bakka

"Á flandri" á hinsegin stað.

Við erum að leggja í hann, Andri Freyr Viðarsson og ég, í leiðangur "Á flandri" og stefnum á Sólheima í Grímsnesi.

Þar er tæplega hundrað manna samfélag fólks sem löngum mátti búa við að vera litið fordómafullum augum af þorra landsmanna, en þeir fordómar byggðust raunar á vanþekkingu eins og oft vill verða. 

Fyrir réttum 25 árum heimsótti ég þetta fólk í fylgd Reynis Péturs Yngvarssonar og gerði um það sjónvarpsþátt sem vakti mikla athygli. 

Í kjölfarið fór hin mikla ganga Reynis Péturs um hringveginn. 

Ég hef að sjálfsögðu gert margt misjafnt um daga, lélegt eða skárra eftir atvikum, en þátturinn með Reyni Pétri skipar sérstakan sess í huga mínum þegar ég lít yfir farinn veg. 

Og þá er bara að fara upp með stuðið. Ég veit að á Sólheimum er margt af vistfólkinu afar tónelskt og kann það mikið á netið að það getur farið inn á YouTube eða tónlistarspilarann hér vinstra megin á síðunni og skrúfað upp í laginu "Á flandri."