Hvað sagði Göran Persson?

Eftir bankahrunið kom til Íslands Göran Persson, fyrrverandi forsætisráðherra Svíþjóðar til Íslands, og vildi miðla Íslendingum af reynslu Svía af baráttu við samdrátt og kreppu. 

Í fyrirlestri ráðlagði hann Íslendingum að takast strax á við kreppuna af fullum þunga en fresta því ekki. 

Nú er það svo að þetta þarf ekki að þýða það að allar byrðarnar verði lagðar á á örstuttum tíma, en boðskapur Perssons var samt sá að taka mesta skellinn strax. 

Greinilegt er á því sem ýmsir segja þessa dagana að margir halda að hægt verði komast hjá þessu.

Framsóknarmenn veifa 2000 milljarða norsku láni framan í okkur sem mun betri kosti en samstarfið við AGS er.

Rétt er að gæta að því að þessir 2000 milljarðar verða ekki afhentir gefins, - það þarf að borga þetta til baka. Á hve löngum tíma? Með hvaða kjörum?  Á kannski að velta því yfir á komandi kynslóðir?

Af hverju kom þetta ekki fram fyrr?

Hvað um það, - um þetta mál gildir það sama og um Icesave-samningana að allt verður að vera uppi á borðinu og verður að skoða þetta ofan í kjölinn sem fljótast. 

Og því má ekki gleyma, að það er sama hve lánin eru stór, - ef það eru lán þá kemur að skuldadögunum. 

Niðurskurður er óhjákvæmilegur

"Anybody´s fight"?

Ofangreind orð eru stundum notuð hjá enskumælandi þjóðum um það þegar viðureign eða bardagi verður þess eðlis að hvor aðili um sig á álíka mikla möguleika, jafnvel þótt fyrirfram hafi ekki virst svo. 

Er þá sagt, til dæmis um tvo hnefaleikara í hringnum: "It´s anybodys fight," þ. e. allt getur gerst.

Á þessari stundu er ómögulegt að sjá hvað afsögn Ögmundar Jónassonar muni þýða í raun og hvernig allt fari að lokum varðandi hið slæma Icesave-mál.

Ögmundur segist vera að kalla á svipaða þverpólitíska vinnu og unnin var á þingi í sumar en tók líka allmikinn tíma.

Ögmundur sagði í viðtali í hádeginu að þingið þyrfti að taka sér þann tíma sem til þyrfti til að ljúka næsta skrefi í þessum máli.

En hvað er það langur tími?

Um það virðist vera ágreiningur innan stjórnarflokkanna þar sem ýmsir aðrir stjórnarliðar sýnast þeirrar skoðunar að þessu máli verði að koma frá sem allra fyrst því að annars verði afleiðingarnar slíkar að eftir á muni menn iðrast þess að hafa ekki lokið því.

Hér ríkir þingræði og öll gögn þessa máls hvað snertir afleiðingar mismunandi meðferðar málsins og kosti í stöðunni, bæði til skemmri og lengri tíma litið, verða að llggja á borðinu, helst hjá öllum þingmönnum, en í það allra minnsta hjá þeim meirihluta þingmanna sem kunna að sameinast um næstu skref í því.

Staðan virðist ætla að verða æ flóknari, tvísýnni og erfiðari með hverjum deginum sem líður og æ fleiri möguleikar sem menn geta velt upp, allt frá því að stjórnin lafi í ágjöfinni og komi málinu áleiðis, - yfir í það að hér verði stjórnarkreppa eða hugsanleg myndun annarrar stjórnar, jafnvel þjóðstjórnar.   

Ögmundur segir af sér

Vandað til vinnubragða.

Vonandi er það á undanhaldi að pólitík liti embættisveitingar á þann veg, að jafnvel umsækjandi sem af matsmönnum er talinn einna síst hæfur til að gegna embættinu, sé ráðinn og gengið framhjá þeim umsækjendum, sem hæfastir máttu teljast. 

Vonandi er sá tími að líða að flokksskírteini séu mönnum mest til framdráttar.

Þegar fyrsti Þjóðleikhússtjórinn var valinn, var ekki valinn leikhúsmaður til þess starfa, heldur skólamaður sem merkilegt nokk var með réttan flokkslit Framsóknarflokksins, sem þá var í stjórn.

Að vísu reyndist hinn fyrsti Þjóðleikhússtjóri furðu vel hvað snerti rekstur og stjórn leikhússins.

Það réttlætir samt ekki umdeilanlegar ráðningar í embætti þótt betur fari en á horfist.

Í slíkum tilfellum er þeirri spurningu samt sem áður ósvarað hvort annar hefði getað gegnt starfinu enn betur.  

Dæmi um að ræst hafi úr mannaráðningu með pólitískum lit var mjög svo umdeild ráðning Pálma Hannessonar í embættir rektors M.R. í tíð Jónasar frá Hriflu.

Pálmi reyndist hins vegar svo sannarlega vandanum vaxinn og varð einn af virtustu og bestu rektorum þess skóla, enda afburðamaður á ýmsa lund.

Hann varð harmdauði þegar hann féll skyndilega frá og það myndaðist ákveðið tómarúm í skólanum við brotthvarf hans.  

Þar sem lengst var gengið erlendis í flokkslituðum embættisveitingum, svo sem í Sovétríkjunum sálugu, hafa vafalaust ýmsir einstakir embættismenn samt staðið sig býsna vel þótt það væri skilyrði að vera félagi í Kommúnistaflokknum og í náðinni hjá valdaklíku hans.

Kolbrún Halldórsdóttir var talin einn þriggja hæfustu umsækjendanna, sem sóttu um starfið, og menntamálaráðherra, flokkssystir hennar, hefði því getað rökstutt ráðningu hennar á þeim grundvelli og sagt sem svo að Kolbrún ætti ekki að gjalda stjórnmálaskoðana sinna.

En hún kaus að vanda til vinnubragða svo sem kostur var í vandasömu vali og tók til greina þær sjálfsögðu kröfur sem þjóðin verður að gera til þeirra, sem falið hefur verið að vinna störf í hennar nafni. Er það vel.  

Tinna áfram Þjóðleikhússtjóri

Kunnugleg fyrirbæri.

Ég hlustaði á ýmislegt kunnuglegt í viðtalinu í Kastljósinu í kvöld við hinn magnaða og merka kvikmyndagerðarmann Helga Felixson sem stórkostlegt er að vita að skuli hafa ráðist í að gera myndina "Guð blessi Ísland."  

Skal þá fyrst telja lýsingu Bjarna Ármannssonar á því hvernig stjarnfræðilegar peningaupphæðir, þar sem til dæmis einn maður er með fjáröflun fyrir sig sjálfan í gangi, sem er allt að milljón sinnum hærri en þær upphæðir sem venjulegt fólk er að velta á milli handa sér mánaðarlega, - hvernig þessar fjárhæðir verða bara að tölum eða táknmyndum í huga hans.

Ég minnist orða forystumanns orkuöflunar í Þingeyjarsýslum vorið 2007 þegar hann fullyrti að hægt væri leikandi að virkja 1000 megavött þar eða sem svaraði orku fyrir tvö risaálver við Húsavík.  

Honum veittist létt að stækka 30 megavöttin, sem talin voru vonarpeningur í Gjástykki, um helming nú á dögunum og fara í viðtali inn á magnaðasta eldfjallasvæði veraldar til virkjunar Fremri-Náma, nokkuð sem ekkert hefur verið rætt um fram að þessu.

Ekki málið, - það verður bara borað og virkjað eins og þarf til að seðja álrisann.  

Þessir menn eru orðnir firrtir af ofbirtu í leik sínum með tölur og mega ekki til þess hugsa að dæmin þeirra séu skoðuð fyrirfram, heldur skal skjóta fyrst og spyrja svo.

Þeim er skítsama þótt barnabörn okkur þurfi að sæta því að stærstu hluti orkunnar sem á að dæla upp með öllum tiltækum ráðum verði uppurin þegar þau taka við landinu af okkur.

Mesta orkubruðl veraldar sem felst í álbræðslu er bara orðið að leik að tölum og táknmyndum en fræg náttúruverðmæti, unaðsstundir þeirra og heiður þjóðar sem varðveitir þau fyrir mannkyn allt eru ekki metin neins.  

Viðtalið vakti líka upp gamlar minningar frá vetrinum 2002-2003 þegar ráðandi öfl í þjóðfélaginu neyttu allra bragða til að hræða mig frá því að gera myndina "Á meðan land byggist."

Þar var ekki um að ræða að koma í veg fyrir einstök myndskeið heldur alla myndina og þar á undan hafði staðið yfir fjögurra ára herferð gegn því að ég fengist yfirleitt við fréttamennsku eða þáttagerð.  

Það tókst að hræða alla hugsanlega viðmælendur á vísindasviðinu nema einn frá því að koma í viðtöl í myndinni og alla hugsanlega kostunar- eða styrktaraðila nema tvo frá því að styrkja myndina.

Þeir styrkir námu örfáum prósentum af kostnaðinu við hana. 

Ég ætla horfa á myndskeiðið af Jóni Ásgeiri, sem hann vissi ekki að væri tekið af sér,  á ný þegar ég sé myndina í heild, áður en ég legg dóm á það út af fyrir sig hvort birting þess hafi átt rétt á sér eða ekki.

Í prinsippinu er ég andvígur því að sýna myndskeið sem viðkomindi veit ekki um að séu tekin upp.

Þó getur þetta farið eftir aðstæðum, til dæmis þegar viðkomandi er á almannafæri, til dæmis í umferðinni eða þegar um er að ræða svipað atriði og í tölvupóstmáli Jónínu Ben þar sem almannahagsmunir vógu þyngst að mati dómstóla.   

  

Vill að viðtölum verði eytt

Lágmarkskröfur.

Ég verð að segja að ég get ekki litið á það öðruvísi en sem lágmarkskröfu að fréttamenn geti beygt algeng orð. Að ég nú ekki tali um heiti, sem þeir nota jafnvel daglega í starfi sínu. 

Ég skal lækka kröfuna og segja að það sé lágmarkskrafa að íþróttafréttamenn geti beygt heiti helstu íþróttafélaganna.

Enn einu sinni talaði íþróttafréttamaður Stöðvar tvö um Breiðablik án þess að beygja heiti félagsins þegar hann notaði það í þágufalli. 

Hann talaði um mann sem gengi úr Breiðablik, ekki úr Breiðabliki. Síðast beygði hann heiti þessa félags rangt í hádegisfréttum Bylgjunnar í dag. Ætlar þessu aldrei að linna? 

Æðibunuganginum verður að linna.

Jarðvarmavirkjanir eru frábrugðnar vatnsaflsvirkjunum að því leyti að hægt er fyrirfram að sjá hve mikil orka muni koma út úr virkjanakostum. Þar að auki er erfitt að áætla hve lengi orkan muni endast. 

Af þessum sökum lögðu frumkvöðlar um jarðvarmavirkjanir á Íslandi upp með verklag sem byggðist á því að tryggja öryggi orkuvinnslunnar í bráð og lengd.

Farið var á svig við þetta við Kröfluvirkjun og hefði Vilmundur Gylfason ekki lagt ofuráherslu á aðra og ósannaða þætti "Kröfluhneykslisins" eins og hann kallaði málið, hefði þetta staðið upp úr. 

Nú hefur þessi æðibunugangur náð nýjum hæðum bæði á Norðurlandi og Suðvesturlandi.

Anað er af stað með að selja alla orku viðkomandi landshluta til eins risastórs notanda í hvorum landshluta án þess að vita hve mikið af jarðvarmasvæðum verði notað til að uppfylla kröfur álveranna, hve lengi þessi svæði muni endast, eða hver umhverfisáhrifin verða í heild.

Verið er að dunda við athuganir á einstökum og stórum þáttum umhverfisáhrifa eftir að rokið hefur verið af stað. Þetta heitir að skjóta fyrst og spyrja svo.

Æðibunuganginum í vexti stóriðjuframkvæmda sem hefur stigmagnast með veldisáhrifum verður að linna.  

 

Sigur fyrir náttúruvernd

Munurinn á því að rýja og flá.

Afstaða flokka til Icesafe-málsin virðist ekki felast í því að nokkur þeirra hafni algerlega að Íslendingar taki á sig sanngjarnar byrðar til að bæta innistæðueigendum tjónið heldur í því hvernig skuli standa að þessu og hve langt skuli ganga. 

Þessu má líkja við mismuninn á því að rýja ær eða flá þær. Hámarksárangur við það felst í því að taka ullina á hæfilegan hátt af þeim á þeim tíma sem þær þola það best og orðtakið "að rýja inn að skinni" hefur verið ákaflega neikvætt í hugum Íslendinga, hvað þá að ganga svo langt að það jafngildi því að flá kindina.

Með slíku atferli er gengið gegn hagsmunum beggja aðila, bæði þess aðila sem leggja á af mörkum og gagnaðilans sem er háður getu greiðandans til að standa við skuldbindingar sínar.  

Þennan skilning og eðli máls verður að útbreiða meðal nágrannaþjóða okkar á allan mögulegan hátt hvar og hvenær sem því verður við komið.

Ég hef áður bloggað um þá skoðun mína að íslenskir ráðamenn eiga ekki að skammast sín fyrir að tala eigið tungumál á erlendum vettvangi og nota túlka í viðkvæmum og erfiðum viðræðum við útlendinga sem hafa það forskot að geta talað eigið móðurmál.

Það verður að ríkja jafnræði á milli málsaðila í slíkum viðtölum og viðræðum og um það eru mýmörg dæmi að ráðamenn stórvelda hafa talað eigið móðurmál í slíkum tilfellum þótt þeir hafi kunnað ensku.  

Jóhanna: Þolinmæðin á þrotum

Spurning um frelsi í báðar áttir.

Það er rétt hjá Kristni H. Gunnarssyni að svo virðist sem íslenskir stjórnmálamenn séu hræddir við lýðræði sem byggist á frelsi jafnt kjósenda sem frambjóðenda.

Alls konar mótbárur hafa alla tíð verið hafðar uppi gegn því að framboðum verði leyft að ráða því sjálf hvort þau raða sjálf á lista sína eða leyfa kjósendum að gera það í kjörklefanum.

Nú hafa þau færst í aukana.

Þessi hræðsluáróður stenst ekki þegar litið er til þeirra landa þar sem persónukjör hefur verið leyft og reynst vel.

Hvers vegna er það ekki í lagi að framboð fái sjálft að ráða því með hvaða aðferð er raðað á lista þess? Af hverju er það svona miklu hættulegra á Íslandi en í Finnlandi eða Írlandi?

Þetta er spurning um frelsi í báðar áttir, - frelsi framboðanna til að ráða sjálf hvernig raðað verði á lista og frelsi kjósendanna til að nýta sér rétt sinn, bæði til að velja á milli framboða og frambjóðenda á listunum.

„Flokksræðið er krabbameinið“

Foreldravandamál, ekki unglingavandamál.

Fyrir allmörgum árum var stolið frá mér bíl og hann eyðilagður. Þrír unglingsstrákar voru á ferð. Aldrei fengust neinar skaðabætur fyrir bílinn. Kom ekki svo að sök, hann var lítils virði. 

Ég rabbaði svolítið við lögregluna út af þessu og barst talið að unglingavandamálum.

Lögreglumaðurinn leiðrétti mig. "Yfirleitt eru þetta foreldravandamál en ekki unglingavandamál," sagði hann.

"Unglingarnir sem við erum að fást við um helgar koma flestir af heimilum þar sem foreldrarnir eru að djamma um helgar og skilja unglingana eftir í reiðileysi. Stundum er skást fyrir þessa unglinga að vera ekki heima vegna óreglu og ölvunar foreldranna."

Þetta minnir mig á mál sem kom upp úti á landi fyrir margt löngu þar sem ákveðinn unglingur hafði haldið heilu byggðarlagi í heljargreipum óknytta- og skemmdarverkagengis sem hann stjórnaði með harðri hendi.

"Þetta er í raun ekki afbrotagengi heldur einn unglingur eða réttara sagt ein foreldri," var sagt við mig. "Foreldrar piltsins hafa frá byrjun alið hann þannig upp að mæla allt upp í honum. Það var löngu fyrirséð í hvað stefndi."

Þegar hann framdi fyrsta stóra afbrotið notaði hann byssu til skemmdarverks. Faðir hans sat alla nóttina við að reyna að sarga hlaupið til að koma í veg fyrir að hægt væri að rekja feril kúlnanna."

Nú skal ég ekkert segja um atvikið á Selfossi. Hér í gamla daga þegar strákar voru í sveit óku þeir dráttarvélum og jeppum kornungir um túnin og hvert atvik getur verið öðrum ólíkt.

Ofangreint blogg fjallar því ekki á nokkra lund um greint atvik, þótt það sé með tengingu í frétt um það, heldur um ákveðið svið uppeldismála.  

Lét þrettán ára son sinn keyra

Hver sem er getur orðið fyrir svona.

Við búum nú í þjóðfélagi þar sem hver sem er getur orðið fyrir árás hvenær sem er og hvar sem er. 

Sjálfur upplifði ég fyrir tveimur árum árás af svipuðum toga og gerðist í Reykjanesbæ en sem betur fer hafði árásarmaðurinn ekkert morðvopn í höndum. Hef sagt áður frá þessu en þetta er enn umhugsunarvert. 

Ég var akandi á mjög hægri ferð þegar bíll fór fram fyrir mig og stansaði spölkorn fyrir framan mig. Út úr honum kom maður hlaupandi beint framan að bílnum, sem ég var á, öskrandi með hnefann á lofti og æðissvip í andliti. Mér heyrðist hann hrópa: "Ég drep þig, helvítið þitt!" 

Hann ætlaði að ráðast að mér vinstra megin, en vegna þess að bíllinn, sem ég var á, (sjá mynd) er með sneggsta stýri bílaflotans, tókst mér eldsnöggt að beygja til vinstri svo að maðurinn kom að bílnum hægra megin.

Þar sló hann með krepptum hnefanum í gegnum rúðuna á hurðinni og mölbraut hana, en náði ekki til mín.

Það hefði hann hins vegar gert ef hann hefði komist að mér bílstjóramegin.  

Ég komst undan en glerbrot og blóðslettur höfðu dreifst um framsætið við hliðina á mér. Málið er óupplýst en tryllingur og æði þessa manns gleymast mér ekki.

Ég er bílafrík en á svona augnabliki hverfur allt annað en árásarmaðurinn svo að ég man alls ekki hvernig bíllinn var, sem hann kom úr.

Bíllinn, sem ég var á, er af mjög sjaldgæfri gerð, og ég hef því ekki enn sett í hann rúðu í stað þeirrar sem brotin var. En gapandi gluggi bílsins minnir mig á þetta óhugnanlega atvik.   

 

Árásin án nokkurar viðvörunar