Arfur Kvennalistans.

Athyglisvert var að sjá línurit yfir hlut kvenna á þingi í kosningasjónvarpinu. Þar sást glögglega að fjölgun kvenna á þingi byrjar 1983 þegar Kvennalistinn bauð fyrst fram. Síðan hækkar þetta hlutfall hægt og bítandi, þótt tvívegis komi bakslag og nær hámarki nú, þjóðinni til mikils sóma að mínu mati.

Loksins stöndum við jafnfætis þeim þjóðum sem lengst eru komnar á þessari braut.

Kvennalistinn var merkilegt stjórnmálalegt fyrirbæri í fleiri efnum en kvennabaráttunni. Hann setti fram mörg nýmæli í stjórnmálastarfsemi. Þau hristu upp í stjórnmálunum og gerðu mörg hver gagn þótt sum orkuðu tvímælis, eins og til dæmis það að þingmenn mættu ekki vera nema tvö ár í einu á þingi.

Það held ég að hafi verið alltof róttæk aðgerð þótt sjálf hugsunin hafi verið rétt, að hamla gegn skaðlegri slímsetu í áhrifastöðum.

Það eru 26 ár síðan Kvennalistinn kom fram. Stundum tekur tíma að ná góðum málum fram, allt of langan tíma, og lengi vel held ég að jafnréttisfólk hafi dæst yfir því hve hægt gekk. Nú vil ég senda brautryðjendunum frá 1983 árnaðaróskir með það að geta horft með ánægju á árangur baráttu þeirra, þótt seint sé.

Fagna jafnari kynjaskiptingu á þingi

Það var líka gjá í Helguvíkurmálinu.

Ríkisstjórnarflokkarnir eru nýbúnir að brúa gjá í erfiðu máli. Það var Helguvíkurmálið. Gjáin var brúuð á þann veg að Vinstri grænir stóðu fastir á sínu og greiddu atkvæði gegn tillögu Össurar Skarphéðinssonar.

Einn þingmaður Samfylkingar var líka á móti og annar sat hjá. Málið fór á þennan veg vegna þess að þingmeirihluti var með málinu, óháður stjórnarmeirihlutanum.

Nú virðist þingmeirihluti vera með því að láta reyna á aðildarumsókn að ESB. VG er á móti. Eini hugsanlegi þingmeirihlutinn á móti ESB-aðild fælist í ríkisstjórn sem Sjálfstæðisflokkurinn ætti aðild að en hver sá flokkur sem færi í stjórn með Sjálfstæðismönnum, lemstruðum eftir verðskuldaða refsingu, myndi skjóta undan sér báða fæturna.

Ein leiðin til að brúa gjána í ESB-málinu er að afgreiða málið út úr flokkafarvegi og láta þingmeirihluta vísa málinu beiknt til þjóðarinnar. Það verður að rjúfa pattstöðuna sem þetta mál setur öll íslensk stjórnmál í, - koma íslenskum stjórnmálum úr þeirri gíslingu sem málið hefur haldið þeim í um árabil.

Óbrúuð gjá í ESB-máli

Tvær tölur utan skekkjumarka. Óþarfa yfirlýsingar.

Allar tölurnar í síðustu skoðanakönnunum fyrir kosningar voru innan skilgreindra skekkjumarka nema tvær, fylgi VG og fylgi Framsóknar hjá Fréttablaðinu.
Ætli það teljist bara ekki furðu gott.

VG hefur alltaf fengið minna í kosningum en í könnunum en skekkjan var öllu meiri nú en venjulegt hefur verið.

VG var með nokkuð stöðugt fylgi lengst af í könnunum. Skýringin gæti verið sú að flokksmenn höfðui vit á að rugga bátnum ekki neitt og sigldi framboðið að því leyti til lygnari sjó en hin framboðin.

Í eina skiptið sem bátnum var ruggað gerðist það með yfirlýsingum Kolbrúnar Halldórsdóttur um Drekann og andsvari Steingríms J. Sigfússonar auk sterkrar yfirlýsingar hans um ESB á síðasta degi baráttunnar.

Það var í eina skiptið sem rót komst á þau í kosningabaráttunni og athyglin beindist sérstaklega að vandræðagangi og misræmi í þeirra röðum. Úr því að vel gekk fram að því skil ég ekki hvers vegna var farið að koma róti á umræðuna um flokkinn svona seint í baráttunni.

Engin brýn þörf var á þessum yfirlýsingum, nema þá viðbrögðum Steingríms við orðum Kolbrúnar um Drekann. Sú yfirlýsing var nauðsynleg, einkum með tilliti til fylgis hans í eigin kjördæmi.

Ég hitti fylgismenn VG á Akureyri daginn fyrir kosningar og þeir voru slegnir eftir þessa óvæntu uppákomu. Með sterkum yfirlýsingum sem ekki var brýn þörf á, var tekin óþarfa áhætta, miðað við hagsmuni framboðsins, hvort sem það var skýringin á þessum fylgismismun eða ekki.

Þeir sem andmæla því að þetta hafi haft að segja, benda á stöðugleikann í Norðausturkjördæmi. En það kjördæmi hafði algera sérstöðu allan tímann hvað það snerti að persónufylgi Steingríms J. stóð þar eins og klettur úr hafinu og með andsvari sínu við yfirlýsingu Kolbrúnar setti hann undir hugsanlegan leka þar.

Kannanir langt frá kjörfylgi

Vafasamur fundartími.

Oft telja menn verkefni sín svo nauðsynleg að láta verði eðlilegan svefn víkja fyrir þeim. Allir kannast við þetta. Þó er það svo að slíkt er ekki skynsamlegt nema í algerum undantekningartilfellum því til lengri tíma litið vinnst minna en tapast ef fólk er þreytt, sljótt og afkastalítið í slíku ástandi.

Þótt talsmenn flokkanna bæru sig mannalega í kvöld duldist ekki að þeir voru vansvefta og þreyttir. Steingrímur og Jóhanna voru búin að halda erfiðan fund í dag og það sást alveg á þeim og heyrðist af frásögnum þeirra af honum, einkum hjá Steingrími.

Ég set spurningarmerki við þennan fundartíma þeirra undir þessum kringumstæðum.

Er líklegt til árangurs á svo mikilvægum fundi að fólk sé í raun að verða úrvinda af þreytu og svefnleysi? Ég held ekki að það hafi létt þeim að fjalla um Evrópumálin í slíku ástandi.

Það er bagalegt því að andrúmsloftið verður jákvæðara hjá fólki sem er vel úthvílt og upplagt en hjá þeim sem eru dauðþreyttir og úrvinda. Hjá upplögðu fólki með góða líðan eru meiri líkur á góðri útkomu og það er nauðsynlegt að hafa það þannig vegna þess hve brýnt er að málefnin séu leyst af fólki með hámarksgetu.

Evrópumálin erfiðust

Af hverju ekki norsku leiðina?

Vinstri grænir eru sá stjórnmálaflokkur sem best allra hefur barist fyrir þjóðaratkvæðagreiðslum um mikilsverð mál á Íslandi. Í elsta kjarna flokksins er fólk sem barðist fyrir því að þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram um aðildina að NATÓ.

Hvergi í nágrannalöndunum fór þó slík þjóðaratkvæðagreiðsla fram á sínum tíma en ég minnist þess að mér fannst á sínum tíma þessi krafa réttmæt þótt ekki teldi ég mig vera á vinstri kanti stjórnmálanna.

VG lagði til að þjóðaratkvæðagreiðsla færi fram um Kárahnjúkavirkjun og stóð þar vaktina vel.

Nú bregður svo við að innan VG er mikil andstaða gegn því að við förum þá norsku leið að bera samning við ESB undir þjóðina. Þetta hafa Norðmenn gert tvisvar.

Rök þess VG-fólks sem ég hef rætt við eru þau að ekki sé hættandi á að þjóðin leiði slíkt yfir sig.

Þessi rök sýnast mér ekki vera í samræmi við eitt besta stefnumál VG að auka beint lýðræði. Þetta mál hefur haldið íslenskum stjórnmálum í pattstöðu og gíslingu sem getur að mínu vit ekki gengið endalaust.

Mér sýnist ekki að SF þurfi að setja Framsókn eða Borgarahreyfinguna neina kosti í þessum málum. Allir þessir flokkar eru sammála um að láta reyna á umsókn um aðild og fara síðan í þjóðaratkvæði. Þessir þrír flokkar gætu því nýtt þingmeirihluta sinn í þessu máli, hvað sem stjórnarmynstrinu líður.

Í engri stöðu til að setja VG kosti

Fóru flatt.

Ásta Möller út af þingi datt, /
féll útbyrðis og svamlar hjá björgunarflekanum. /
Kjartan og Arnbjörg Sveinsdóttir sukku hratt. /
Þau sáu engin ráð við atkvæðalekanum. /
Frjálslyndir kolféllu og Sigurður Kári fór flatt /
og Kolbrún Halldórsdóttir varð undir Drekanum.

27 nýir þingmenn

Áfram Noregur !

Norska Evróvisionlagið glymur í eyrum eftir þessa kosninganótt. Lagið og uppsetning þess hefur allt til að bera til að ná langt, þessi líka fíni fiðluleikari, íðilsætur drengur með gríðarlega leikgleði og útgeislun.

Það er sagt að þetta sé laga- og söngvakeppni en ekki keppni í framkomu og söng, en mér finnst norska lagið hafa allt til að bera í sjálfu sér og ekki skemmir frábær útfærsla þess og flutningur fyrir.

Ég segi bara: Áfram Noregur! 

Enn langt í land fyrir Framsókn.

Oft vill það brenna við að samanburður á fylgistölum í kosningum nær ekki lengra aftur en til síðustu skoðanakannana eða næstu kosninga á undan í stað þess að horfa lengra aftur.

Alla síðustu öld var Framsóknarflokkurinn með vel yfir 20% fylgis, komst hvað eftir annað yfir 25% og náði hæst 28% 1967.

1999 var fylgið rétt yfir 18% og var 17,7% 2003, í bæði skiptið neðan við 20 prósentin. Flokknum var refsað grimmilega fyrir 12 ára slímsetustjórn sína með Sjálfstæðisflokknum í kosningunum 2007 og datt út úr stjórn, en Sjálfstæðisflokkurinn slapp fyrir horn.

Núna er Sjálfstæðisflokknum loks refsað harðlega og þótt Framsókn komist uppundir 15% atkvæða er það langt fyrir neðan hið hefðbundna fylgi hans alla síðustu öld fram að 1995.

Það er því enn mikið verk að vinna fyrir efnilegan formann hans, sem kastaði flokknum skemmtilega í gegnum endamarkið á síðustu dægrum kosningabaráttunnar.

Og í stað þess að miða fylgi Vinstri grænna við síðustu skoðanakannanir er réttara að horfa aðeins lengra aftur í tímann og skoða næstum þreföldun þingmanna flokksins á skammri ævi hans.

Samfylkingin hefur verið á svipuðu róli frá stofnun sinni og á þau timamót að vera orðinn langstærsti flokkur landsins fyrst og fremst að þakka afhroði Sjálfstæðisflokksins og því að Framsókn hefur ekki náð sinni fyrri stærð.

Og tímamótameirihluti Sf og Vg byggist á því hvernig Vg hefur sótt í sig veðrið jafnt og þétt á síðustu tíu árum.

Upphafið að endurreisn flokksins

Vonandi liðin tíð.

Sjálfstæðisflokkurinn hreykir sér af því að hafa komið í veg fyrir stjórnlagabreytingar. Vonandi verður umræðan og upplýsingarnar um styrki í prófkjörum, ásamt sigri þeirra flokka sem vildu breytingar, til þess að innleidd verða góð og skynsamleg lög um heimild til persónukjörs í kosningum, sem byggja á því sem best hefur reynst í öðrum löndum.

Það, ásamt endurbótum á lögum um fjármál flokka og stjórnmálamanna, ætti að verða til þess að við losnum við spillingarkennd prófkjör. 

Tími prófkjara liðinn

Blindnin á Davíð skemmdi fyrir.

 Vilhjálmur Egilsson segir ræðu Davíðs Oddssonar á landsfundi hafa átt stóran þátt í fylgishruni flokksins. En það þarf tvo til, þann sem heldur ræðuna og þá sem hlusta. Og þetta var ekki fyrsta ræða Davíðs Oddssonar þar sem samspil flytjandans og hlustendanna varð afdrifaríkt. 

 Sefjunarmáttur Davíðs gerði það að verkum að löngu eftir að allir hefðu átt að sjá eðli og skaðsemi stjórnunarhátta hans hafði hann ótrúleg heljartök á hinum leiðitama flokki sínum.

Meira að segja í ræðunni á landsfundinum fékk hann hvað eftir annað fagnandi viðtökur þótt hrollur færi um fundarmenn inn á milli. 

Það er stundum sagt á grimman hátt að fólk fái þá leiðtoga sem það á skilið. Líklega á það við í þessu tilviki og verði að skoðast í því ljósi.

Davíð eyðilagði landsfundinn