Hárrétt hjá Jóhönnu að nota túlk.

Ég heyri að einhverjir eru á bloggi og víðar að hnýta í Jóhönnu Sigurðardóttur fyrir að nota túlk í viðtölum sínum við útlendinga í dag og gefa í skyn að það sé lítillækkandi fyrir han og landið að hafa forsætisráðherra sem ekki teysti sér til að tala reiprennandi erlend mál og brillera þannig í samskiptum við útlendinga.

Þessu er ég alveg ósammála og finnst viðhorf af þessu tagi lýsa óþarfa minnimáttarkennd. 

Þvert á móti hafa margir íslenskir ráðamenn gert þau mistök að ræða um viðkvæm mál við útlendinga án þess að gera það á þeim jafnréttisgrundvelli að báðir fái að tala móðurmál sitt en ekki bara annar aðilinn. 

Oft hefur niðurstaðan orðið broslegur misskilningur en líka hætta á mistökum sem ekki verði bætt. 

Íslenska þjóðin hefur ekki efni á misskilningi og ójafnræði í viðræðum við útlendinga nú um stundir.

Það getur að sjálfsögðu verið akkur í því að fulltrúar okkar í samskiptum við útlendinga nýti afburða tungumálafærni í þágu þjóðarinnar. En margir erlendir kollegar Jóhönnu stilla sig um að tala til dæmis ensku í slíkum tilfellum þótt þeir geti það svosem. 

Jóhanna er í góðum félagsskap þegar hún notar túlk. Þetta gerðu Stalín, Krústjoff, Bresnéf, De Gaulle, Mitterand og aðrir leiðtogar helstu stórvelda heims.

Aðeins einu sinni minnist ég þess að mistök túlks hafi valdið vandræðum. Það var þegar Krjústjoff notaði rússneskt orðalag og sagði við Bandaríkjaforseta um samkeppni Bandaríkjanna og Sovétríkjanna: "Við munum grafa ykkur!"

Þetta reitti Bandaríkjamenn og Vesturlandabúa til reiði en túlkurinn hafði gert þau mistök að þýða orð Krjústjoffs eftir orðanna hljóðan en ekki eftir hinni raunverulegu meiningu.

Þetta mun hafa verið hliðstætt því að íslenskur ráðamaður segði: "Við eigum eftir að baka ykkur!" eða "Við eigum eftir að steikja ykkur!" og túlkurinn þýddi þetta sem allra nákvæmast með því að segjai: "Við eigum eftir að brenna ykkur lifandi!"

Slík mistök og misskilningur geta verið slæm en þó er mun minni hætta á slíku með því að nota túlk heldur en þegar verið er að reyna að bjarga sér á öðru máli en eigin tungumáli gagnvart viðmælanda sem er á heimavelli eigin móðurmáls.  

Birgitta kaus í Hagaskóla

Fífill fegri. Draumur Héðins.

Sjálfstæðisflokkur og Framsóknarflokkur mega muna sinn fífil fegri. Í kosningunum 1927 fengu Íhaldsflokkur og Frjálslyndi flokkurinn rúmlega 50% atkvæða en Framsóknarflokkur og Alþýðuflokkur fengu þó meirihluta þingmanna og í kjölfarið kom fyrsta vinstri stjórnin á Íslandi, því að Framsóknarflokkurinn var þá vinstra megin við miðju miðað við það litróf vinstri/hægri sem þá ríkti.

Sjálfstæðisflokkurinn hlaut tæplega 50% atkvæða 1933 og Framsóknarflokkurinn var allar götur frá þessum tímum og fram eftir öldinni með meira en 20% atkvæða og komst í 28% 1967. 

Hvað eftir annað fengu þessir tveir flokkar samanlagt um tvo þriðju atkvæða en samkvæmt skoðanakönnunum gætu þessir tveir flokkar fengið um 34-37% samanlagt núna en það er aðeins helmingur af því fylgi sem þeir fengu lengst af síðustu öld. 

Talað var um afhroð þessara flokka í kosningunum 1978 en þó fengu þeir um 55% atkvæða þá og fjögurra þingmanna meirihluta. 

Þeir tveir flokkar sem nú geta staðið fyrir straumhvörfum í íslenskum stjórnmálum, Samfylking og Vinstri grænir vísa báðir til hins "skandinavíska módels" sem Jafnaðarmannaflokkarnir á Norðurlöndum innleiddu snemma á síðustu öld. 

Meirihluti Sf og Vg myndi þýða að það sem gerðist hjá norrænu frændþjóðunum fyrir meira en 80 árum er fyrst að gerast hér núna. 

Þetta er að vísu dálítil einföldun. Sem dæmi má nefna að í ríkisstjórnunum 1944-47 og 1959-71 stóð Sjálfstæðisflokkurinn að stjórnarsamstarfi sem innleiddi baráttumál jafnaðarmanna, almannatryggingar í Nýsköpunarstjórninni og félagslegar íbúðir og öfluga lífeyrissjóðir í samvinnu við verkalýðshreyfinguna á síðara tímabilinu. 

Framsóknarflokkurinn stóð að vinstri stjórnum 1934-39, 1956-58, 1971-74, 1978-79 og 1988-1991 sem mátti líkja við jafnaðarmannastjórnirnar á Norðurlöndum.

En verði meirihlutastjórn Samfylkingar og Vinstri grænna að veruleika eftir þessar kosningar hefur 70 ára gamall draumur Héðins Valdimarssonar orðið að veruleika. 

Bjarni Ben kaus fyrstur

Svipað hefur gerst áður.

Skemmdarverkin við Leirtjörn eru dapurleg og fordæmanleg. Svona skrílmennska er einkennilega algeng hér á landi og ekkert nema vont um hana að segja.

En þau rifja þó upp fyrir mér litla frétt sem ég þurfti að skrifa fyrir Sjónvarpið fyrir um 30 árum sem var hliðstæð en þó brosleg í bland.

Slökkviðlið Reykjavíkurflugvallar fékk þá leyfi sem oftar til að draga saman eldfimt dót við austurenda a-v brautarinnar, - gott ef þetta var ekki flugvélarskrokkur og fleira slíkt. Síðan var flutt þangað eldsneyti til þess að kveikja í og æfa slökkviliðið í því að slökkva eldinn.

Þegar allt var að verða tilbúið varð einhverjum það á að líta á klukkuna og sá að það var kominn kaffitími. "Kaffi!" hefur stjórnandinn þá væntanlega hrópað og fóru menn við svo búið inn á stöð til að næra sig áður en kveikt væri í öllu draslinu og æfingin hæfist.

En þá vildi svo slysalega til að einhverjir pörupiltar, sem fylgst höfðu með slökkviliðsmönnunum, læddust að vettvangi meðan slökkviliðið var í kaffi og kveiktu í öllu saman svo úr varð mikið bál, enda eldsneyti og eldsmatur þarna mikill.

Slökkviliðsmenn fréttu þetta svo seint inn á kaffistofu sína að þegar þeir komu á staðinn var allt þegar brunnið til ösku.

Á þessum árum tíðkaðist það að gefa fréttum svonefnd vinnuheiti, sem notað var við útsendingu án þess að sjónvarpsáhorfendur vissu af því. Ég gaf þessari frétt minni vinnuheitið: "Brunaæfing eyðileggst í eldi."

Vargar rústuðu æfingasvæði SHS

Lykilsetningar Steingríms og Svandísar.

Svandís Svavarsdóttir og Steingrímur J. Sigfússon sögðu hvort um lykilsetningar í Sjónvarpsumræðum, sem svara því hvað við taki eftir kosningar varðandi umsókn um aðild að ESB.

Svandís sagði í umræðum í Reykjavík suður að VG byggði á fortíð varðandi áherslur flokksins og fyrirrennara hans á þjóðaratkvæðagreiðslur, allt frá NATO-aðild til Kárahnjúkavirkjunar og að ekki væri aðalatriði hvort atkvæðagreiðslurnar núna yrðu tvær eða aðeins ein.

Steingrímur talaði líka í kvöld um það að rétt væri að láta þjóðina skera úr um þetta mál í þjóðaratkvæðagreiðslu og hann sagði líka að slíkur klofningur ríkti milli flokka og innan flokka um þetta mál að engin leið væri að mynda neina ríkisstjórn án þess að skiptar skoðanir yrðu um málið innan stuðningsmanna hennar.

Þetta er lykilatriði því að með þessu er Steingrímur að segja að úr því að svona er í pottinn búið sé auðvitað skásti og raunar eini kosturinn að sækjast eftir meirihlutastjórn Sf og Vg sem muni semja um málið eftir kosningar.

Líklegasta niðurstaðan verður því sú að með því að hamra á því að ekki megi byrja þennan feril í júní fái Vg þar færi á að standa á því atriði og gefa þar með ekki allt eftir af skilyrðum sínum.

Eftir sem áður verði farið að undirbúa umsókn og henni ýtt á flot síðsumars eða næsta haust.

Sögulegar kosningar

Fróðlegur ferill tveggja grannþjóða.

Fyrir 1914 var Bretland á hátindi glæsileika heimsveldis þar sem sólin seig aldrei til viðar. Þótt þeir bæru sigur úr býtum í fyrri heimsstyrjöldinni kostaði hún mikla fjármuni og hræðilegar fórnir milljóna manna á besta aldri á vígvölllunum.

Í kreppunni fór landið aftur niður undir botn og ein höfuðástæða þess að friðþægja Hitler var sú að landið hafði ekki efni á að hervæðast. Íslendingar voru 1939 enn verr settir og í raun í eigu Hambrosbanka í Lundúnum. Ástand landanna núna minnir á ástandð 1939.

"Give us the tools and we will finish the job" sagði Churchill við Bandaríkjamenn sem fjármögnuðu styrjöldina fyrir Breta og sendu þeim ógrynni vopna.

Íslendingar græddu á stríðinu og hernámi  Breta og áttu digra gjaldeyrisinnistæður hjá þeim í stríðslok.

Á sama tíma voru Bretar þrotnir að kröftum eftir fórnir stríðsins og urðu að búa við stórfelld höft og vöruskömmtun í mörg ár á eftir, - framleiddu til dæmis að mestu leyti bíla til útflutnings fyrst í stað.

Íslendingar sólunduðu stríðsgróðanum hins vegar á rúmum tveimur árum. Marhall-aðstoðin kom báðum þjóðum til hjálpar og þótt Íslendingar væru eina þjóðin í Evrópu sem græddi á stríðinu fengum við hlutfallslega mestu aðstoðina.

Þegar breska pundið var fellt 1967 felldu Íslendingar krónuna tvisvar á sama árinu!

Enn og aftur eru örlög beggja þjóða samofin. Í stað Hambrosbanka eru komnir Icesafe-reikningar.

Bretar beittu okkur löndunarbanni 1952 þegar þeim mislíkaði við okkur og hryðjuverkalögum 2008.

Nú er rætt um ævintýralega daga í samskiptum þjóðanna í októberbyrjun 2008. Fróðleg verður sú saga sem á eftir að skrifa um stormasöm samskipti þessara grannþjóða.

 

Sekkur Bretland enn dýpra en Ísland?

Réttar tímasetningar ?

Íslensk kosningasaga geymir mörg dæmi um tímasetningar á framsetningu mála rétt fyrir kosningar. Tvö útspil Framsóknarmanna nú lykta af þessu, upprifjun Sivjar á vafaatriðum varðandi flýtimeðferð á flutningi Icesafe reikninga rétt fyrir bankahrunið og uppljóstrun Sigmundar Davíðs um álitsgerð varðandi komandi hrun íslenska efnahagskerfisins.

Oft virkar best að viðkomandi kosningabomba sé þess eðlis að hún sé á réttu róli á kosningadaginn fyrir þann sem sprengir bombuna, þannig að sá sem bomban beinist að nái ekki vopnum sínum og geti ekki þvegið af sér áburðinn.

Kosningabombur Sjálfstæðismanna hafa oft dugað vel. Rétt fyrir borgarstjórnarkosningar 1958 kvaðst útsendari flokksins hafa fundið svonefnda "Gula bók" um húsnæðismál sem átti að hafa verið rituð á vegum vinstri stjórnarinnar sem þá sat til að undirbúa slæma þjóðnýtingu í húsnæðismálum.

Bjarni Benediktsson, ristjrói Moggans, sló þessu upp með risafyrirsögnum.

Vinstri flokkunum vannst ekki tími til að þvo þetta af sér og í kjölfarið fylgdi stærsti sigur D-listans í Reykjavík sem gaf þeim 10 borgarfulltrúa af 15. Kannski hefði sigurinn orðið svona stór hvort eð var, en þó er óvíst um það.

Eftir kosningar varð Gula bókin öllum gleymd og ekkert af því sem hún átti að hafa inni að halda varð nokkurn tíma að veruleika. Þess vegna söng ég um hana í grínsöng um bjargráð stjórnmálaforingjanna síðar það ár á þann hátt að eftir leit að Bjarna Ben hefði ég fundið hann fyrir utan sorpeyðingarstöðina þar sem hann var að fara að henda Gulu bókinni.

Fyrir kosningar 1967 varð mál kaupfélagsstjórans á Fáskrúðsfirði að aðalmáli kosninganna og vegna þess máls fór ég tvívegis með nokkurra daga millibil þangað austur til að skemmta á fundum stríðandi flokka um þetta mál.

Eftir kosningar varð þetta mál strax gleymt og grafið og satt að segja man ég ekki nákvæmlega í hverju málið var fólgið, rámar bara í það tengdist mannahaldi kaupfélagsstjórans, að mig minnir vegna eins starfsmanns.

Nokkrum dögum fyrir kosningar 2007 var ég sakaður í beinni útsendingu í sjónvarpi um að hafa valdið umhverfisspjöllum í friðlandi við Kárahnjúka sem gæti varðað allt að 2ja ára fangelsi.

Þetta var rakið skilmerkilega í fjölmiðlum næstu daga á eftir.

Hálfu ári síðar lauk ítarlegri lögreglurannsókn og skýrslugerð um þetta mál með þeirri niðurstöðu að málið yrði ekki rekið frekar vegna þess að ekkert saknæmt hefði fundist.

Þá var þetta löngu gleymt og engir fjölmiðlar höfðu áhuga á því að fylgjast með því hvaða endi þetta fáránlega mál fékk.

Með þessu er ég ekki að segja að útspil Sigmundar Davíðs og Sivjar eigi ekki rétt á sér. Þvert á móti eru bæði málin mjög áhugaverð. En skyldi tímasetningin vera tilviljun ein?

Ræða trúnaðargögn vegna Icesave

Vandfetuð leið.

Það er ljóst að mikil verðmæti munu fara í súginn í gjaldþrotum heimila og fyritækja á næstunni. Spurningin er einungus sú hvernig hægt sé að lágmarka þetta tap. Tillögur Framsóknar, Borgarahreyfingarinnar og Frjálslyndra gefa sér að tapið verði minnst með því að gefa upp skuldir upp á hundruð milljarða.

Þessi aðferð myndi hafa þann kost að hún er fljótvirkust. Á móti kemur að gríðarlegar fjárhæðir verða færðar frá opinberum sjóðum og fjármálastofnunum yfir á stóran hóp fólks sem ekki þarf á slíkri aðstoð að halda.

Framsóknarmenn segja að það verði fjármunir sem muni skila sér til baka að miklu leyti í örvun neyslu og auknu fé í umferð, en þörf sé fyrir hvorutveggja.

En opinberir sjóðir og fjármálafyritæki standa bara ekki það vel að séð verði að þetta sé skynsamleg leið. Þvert á móti verður að tryggja að hverri krónu sem á annað borð rennur út úr þessum sjóðum sé vel varið.

Forsætisráðherra hefur sagt að að í sumum tilfellum kunni að vera skásta lausnin að gefa eftir allt að þriðjung af skuldum einstakra aðila, sem hafi þá burði til að starfa áfram en fari ella á vonarvöl með slæmum afleiðingum.

Það er augljóst að ekki er hægt að grípa til slíkra ráða og hafa til þess fjárhagslega burði ef eyða á hundruðum milljarða til að styrkja þá sem ekki þurfa þess með.

Hlekkirnir í keðjunni eru fimm, heimilin- fyrirtækin -fjármálafyritækin -sveitarfélög-ríkissjóður/opinberir sjóðir.

Enginn þeirra má bresta í keðjunni og að þessu leyti virðast tillögur um stórfellda flata eftirgjöf lykta af lýðskrumi kosningaloforða.

Stóra spurningin er hve langan tíma tekur að finna heppilegustu lausnina fyrir hvert heimiili og hvert fyrirtæki. Svarið við því liggur ekki fyrir og ef það tekur of langan tíma kann hugsanleg heppilegasta lausn í hverju tilfelli að koma of seint fram.

Þetta er vandfetuð leið. Svo er að skilja að 20% eftirgjöf muni kosta svipað að færa skilmála lánanna aftur í sama far og þeir voru í ársbyrjun 2008. Hugsanlega myndi hluti af slíku tilboði koma til greina, en það er morgunljóst að það er ekki hægt að láta hundruð milljarða króna hverfa án þess að einhver þurfi að greiða þá.

Og þegar allt kemur til alls eiga landsmenn allir sameiginlega ríkissjóð og aðra opinbera sjóði og við getum ekki án þeirra verið.

Fjórfalt fleiri í vanda

Útilokaði ekki eina þjóðaratkvæðagreiðslu.

Það vakti athygli mína í kvöld að Svandís Svavarsdóttir hélt ekki fast við þá stefnu flokks síns og svipaða stefnu Sjálfstæðisflokksins þess efnis að þjóðin þyrfti fyrst að kjósa um það sérstaklega hvort sótt yrði um aðild og síðan um samning við ESB eftir á.

Svandís talaði um að líka kæmi til greina að aðeins yrði ein þjóðaratkvæðagreiðsla. Hún talaði ekki um hvort atkvæðagreiðslan það yrði þá, en eðli málsins samkvæmt finnst manni að það yrði atkvæðagreiðsla um samning.

Til slíkrar atkvæðagreiðslu kæmi hins vegar ekki ef þjóðin hafnaði því að ganga til aðildarviðræðna.

Össur Skarphéðinsson lét í það skína að þetta útspil Svandísar væri mikilvægt. Svandís sagði að VG kviði ekki úrslitum í slíkum kosningum.

Svandís minnti á fortíðina í þessum efnum, fyrst baráttu sósíalista fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um inngönguna í NATÓ og síðar baráttu VG fyrir þjóðaratkvæðagreiðslu um Kárahnjúkavirjun.

Trúi ekki að Samfylkingin láti stranda á ESB

"Eðlilegt" það sem þurfti að breyta ?

Jóhanna Sigurðardóttir flutti árum saman sömu tillöguna um að hér á landi yrðu teknar upp svipaðar reglur um stuðning við stjórnmálamenn og flokka og tíðkast víða erlendis til að koma í veg fyrir hagsmunatengsl og spiilingu.

Þetta féll í grýttan jarðveg hjá flokkum og stjórnmálamönnum sem hafa haft bestan aðgang að fjármagni.

Loks fór þó svo að ekki varð lengur streist á móti því að gera þessi mál svipuð hér á landi og annars staðar. Rökstuðningurinn fyrir ríkisstyrk til stjórnmálaflokkanna og takmörkun á upphæð styrkja frá öðrum var sá að með því væri komið í veg fyrir óeðlileg hagsmunatengsl styrktaraðila og þiggjenda og hamlað gegn tortryggni og vantrausti sem hið gamla fyrirkomulag hafði í för með sér og var hvati að spillingu.

Þessi rök að ofurstyrkir til flokka og frambjóðenda séu óeðlilegt fyrirkomulag stangast alveg á við skilning Guðlaugs Þórs þess efnis að þetta hafi verið eðlilegt.

Segir 40 aðila hafa styrkt sig

Ábyrgðarleysi á hæsta stigi.

Sjálfstæðisflokkurinn lofar kjósendum 6000 störfum ef farið verði í álversframkvæmdir. Hann fær þessa háu tölu út með því gamla trixi stóriðjusinna að búa til fáránlega mörg "afleidd störf."

En þetta er bara hluti af dæminu. Sjálfstæðisflokkurinn greinir ekki frá því að þegar framkvæmdunum lýkur, verði 6000 manns atvinnulausir.

Sjálfstæðisflokkurinn greinir ekki frá því hvar eigi að taka alla orkuna fyrir þessi álver.

Sjálfstæðisflokkurinn lætur eins og auðvelt verði að fá lánsfjármagn fyrir þessi verkefni á sama tíma og álverum er lokað erlendis vegna þess að þar er orkan miklu dýrari en hér.

Sjálfstæðisflokkurinn lætur eins og mikill áhugi og uppgangur sé í kringum ný álver á sama tíma og álverð hrynur niður úr öllu valdi, birgðir hlaðast upp og orkufyrirtækin og álfyrirtækin sjálf stórtapa og eru á hvínandi kúpunni.

Sjálfstæðisflokkurinn getur þess ekki að hvert starf í álveri kostar 150 milljónir króna og er langdýrasta starf sem hægt er að skapa.

Sjálfstæðisflokkurinn getur þess ekki að álframleiðsla er mesta orkubruðl sem hugsanlegt er.

Sjálfstæðisflokkurinn lofar því að álver muni leysa atvinnuvanda Íslendinga þótt í sex risaálverum sem krefðust allrar orku íslands og eyðileggingu allra helstu náttúruverðmæta landsins myndu aðeins vinna 2% af vinnuafli landsins.

Sjálfstæðisflokkurinn getur þess ekki hvar bíla- og skipaflotinn eigi að fá orku þegar álverin verða búin að sópa henni allri til sín.

Sjálfstæðisflokkurinn getur þess ekki að þrefalt meira er pumpað upp úr háhitasvæðunum en þau afkasta til langframa og að þau muni aðeins endast að meðaltali í nokkra áratugi.

Kynslóðir framtíðarinnar munu undrast að þetta fyrirbæri, stóriðjuflokkar, skuli hafa verið til árið 2009.