Sært þjóðarstolt.

Í meira en hálfa öld hefur það virkað eins og hrósyrði á erlendri grund að segjast vera Íslendingur. Á nánast einum degi í haust snerist þetta harkalega upp í andhverfu sína. Niðurlægjandi Íslendingabrandarar virðast vera að taka sess Pólverjabrandaranna, jafnt á alþjóðlegu þingi geðhjúkrunarfræðinga sem á bandarísku bókasafni.

Landar mínir erlendis segja mér frá því hvernig þeir í fyrsta sinn þurfa að ósekju að þola lítilsvirðingu, háð og vantraust.

Þegar ég sýndi íslenska fánann í vængjuðu skjaldarmerki á húfunni minni á bókasafni í Ameríku fékk ég það óþvegið og var látinn vita af því að ég þyrfti að skammast mín fyrir þjóðernið. Ég hætti þó ekki að bera húfuna og mun gera það og útskýra þetta merki hér eftir sem einn af þeim tugþúsundum Íslendinga, sem geta verið stoltir af því að hafa ekki tekið þátt í himinskautabruðlinu og jafnvel reynt að hamla gegn því.

En þjóðarstoltið er sært og mun taka langan tíma að græða þau sár sem því eru nú veitt. Á níu laga diski, sem ber nafnið "Birta - styðjum hvert annað", þar sem tuttugu manna hópur tónlistarfólks undir nafninu Birta gefur allt framlag sitt á tonlist.is svo að söluandvirðið gangi óskipt á táknrænan hátt til mæðrastyrksnefndar, ber lag nr. 2 nafnið "Landið mitt - byggðin mín.

Þar er reynt að túlka það stolt, heiður og gildi sem land og þjóð geta búið yfir ef við leggjum okkur öll fram, - drauminn um Nýtt Ísland, nýja og öflugri þjóð í framtíðarlandinu, því besta á jörðinni:

LANDIÐ MITT - BYGGÐIN MÍN.

Langt í norðri laugað bárum rís
landið þar sem ég á mínar rætur.
Miklar öfgar magna eld og ís,
myrka daga, bjartar sumarnætur.
Ástarorð mín hljóma um heiði og fjörð, -
heitorð mín í gljúfrum fossinn syngur:
Stöðugt skal ég standa um þig vörð,
stoltur af að vera Íslendingur.

Landið mitt er hvítt og kalt að sjá,
krapahríðar lemja, stormar belja.
Mörgum finnst það muni vera á
mörkum þess sem byggilegt má telja.
Þegar heimsborgirnar laða ljúft
lokka menn og trylla, má ei gleyma
að þó að landið okkar þyki hrjúft
þá er hvergi betra að eiga heima.

Vafin geislum vakir byggðin mín
vinaleg í faðmi brattra fjalla.
Unaðsleg hún ól upp börnin sín
er þau hlupu um strönd og græna hjalla.
Meðan jökultind við blámann ber, -
björgin kljúfa hvíta öldufalda, -
ævinlega er efst í huga mér
æskuslóðin fagra, landið kalda.

Myndin skýrist ofurhægt.

Hve miklir peningar fást fyrir eignar Landsbankans þegar upp verður staðið? Svarið liggur ekki fyrir en þetta hefur mikla þýðingu þegar menn eru að bera tapið af Icesafe-innstæðunum saman við stríðsskaðabætur Þjóðverja.

Mér sýnist sífellt vera að koma betur í ljós að meginorsök ófaranna liggur hjá íslenskum ráðamönnum, seðlabanka, fjármálaeftirliti og þeim sem ábyrgð bera á þessum stofnunum. Mistök þeirra og gáleysi urðu okkur dýrkeypt. Seðlabanki og stjórnvöld buðu landsmönnum upp að kaupa í skjóli rangt skráðrar krónu vegna of hárra vaxta keypt hvers kyns gæði með 30% afslætti miðað við eðlilegt gengi krónunnar.

Þegar allar aðvörunarbjöllur hringdu í vor fullyrtu ráðamenn að allt væri í stakasta lagi og forsætisráðherra sagði síðsumars að það væri ekki svo vitlaust sem sagt hefði verið að aðgerðarleysi ríkisstjórnarinnar hefði borið árangur!

Ljósmyndin af Davíð við stýrið, Geir sem farþega og Árna Matt í barnasætinu aftur í er fréttamynd ársins, ef ekki áratugarins. Þá voru þeir á leiðinni að þjóðnýta Glitni þvert ofan í aðvaranir um að það myndi fella alla bankana.

Þessa afdrifaríku daga hefðu þeir átt að vera á stífum fundum við að sameina tvo eða fleiri banka og reyna allt sem hægt var til að styrkja bankakerfið í stað þess að fella þá alla eins og domínúkubba.

Skuldir lenda ekki á þjóðinni

Felst framtíðin í því að bindast Bandaríkjunum?

Svarið við þessari spurningu sem sumir gæla við er líklegast neikvætt. Það er að koma fram sem margir spáðu að endir yrði á uppgangi Bandaríkjanna sem að miklu leyti byggðist á skuldasöfnun og var því innistæðulaus. Fjármálakreppan sem nú fer um heiminn og er ævinlega kölluð lánakreppan í Bandaríkjunum kom að vestan og hví skyldum við þá veðja á hestinn sem hrasaði og felldi okkur um koll?

Útlitið dökkt í Bandaríkjunum

Skoda-leiðin fyrir Íslendinga ?

Ég hef að undanförnu verið að reyna að túlka þá upplifun sem ég varð fyrir í Bandaríkjunum daginn eftir viðtalið fræga við Davíð Oddsson, þar sem setningarnar um að við borguðum ekki voru spilaðar aftur og aftur á sjónvarpsstöðvum í heilan dag. Því miður var það það eina sem fólk mundi eftir þar vestra um okkur og okkar mál.

Daginn eftir þegar fólk spurði mig hvaða merki ég væri með á húfunni minni og ég sagði að það væri hið gamla merki Flugmálastjórnar Íslands með vængjum, íslenska fánanum og landvættunum fékk ég framan í mig: "Já, þú ert einn af þrjótunum sem borgar ekki."

Ég hefði aldrei getað ímyndað mér að sú stund rynni upp að ég þyrfti að skammast mín á erlendri grund fyrir að vera íslendingur.

Í sambandi mínu við Íslendinga erlendis greina þeir mér frá því að í augum þarlendra séu við fjármálafyllibyttur og óreiðufólk sem ofan á allt séum í afneitun eftir að hafa ekki aðeins rústað öllu á eigin heimili heldur líka í nærliggjandi húsum. Og enginn Íslendingur ætli að axla ábyrgð, sömu mennirnir og klúðruðu öllu heimtuðu að fá peninga til að halda fylleríinu áfram.

Ofan á allt ætlum við að mismuna innistæðueigedum eftir þjóðerni. Þessi mynd, sem dregin er upp af okkur erlendis er nöturleg og framkoma Breta er að sönnu níðingsleg hvað snertir notkun hryðjuverkalaganna.

En jafnvel þótt Bretar hefðu ekki beitt þeim erum við með rústað mannorð erlendis. Í Frakklandi sagði mér Íslendingur, sem þar býr, að þar hefði verið áberandi fréttaflutningur síðastliðið vor um það hvert stefndi hjá Íslendingum en ekki væri að sjá að fjallað hefði verið um slíkt heima.

Hvað þýðir þetta? Jú, svo er að heyra á mörgum að hugsanlega ættum við að leita á náðir Rússa, Kínverja eða Indverja og gefa skít í vestrænar þjóðir og heiður okkar, sóma og viðskiptavild í hinum vestræna heimi.

Með svona tali virkum við á nágrannaþjóðirnar eins og alþjóðlegur róni sem treystir á það að einhver gefi honum fyrir næstu bokku.

Okkur kann að finnast ýmislegt ósanngjarnt varðandi þessa ímynd okkar erlendis en þetta er blákaldur veruleikinn.

Ég vil benda fólki á að lesa merkilega grein Þorvaldar Gylfasonar um stærð Icesafe-málsins í Fréttablaðinu um daginn þar sem hann greinir stærð Icesafe skuldanna miðað við hliðstæðar byrða annarra þjóða á okkar tímum, en ekki við hliðstæðu fyrir 90 árum við allt aðrar aðstæður.

Á árunum 1960-95 voru Skoda-verksmiðjurnar "international joke" eins og það er orðað í einni af bílabókum mínum. Kommúnistar höfðu gereyðilegt gamlan orðstír þessa fyrrum þjóðarstolts Tékka.

Þá gerðist það sama og þegar alkinn fer í meðferð. Erlendum aðilum var falið að hjálpa verksmiðjunum til endurreisnar á áratug. Nýir menn tóku við og í nokkur ár var reynt að bæta framleiðsluna (538 breytingar á Skoda Feliciia) meðan reistar voru alveg nýjar verksmiðjur með nýjum kröfum.

Tíu árum siðar var Skodinn kominnn fram úr móðurverksmiðjunnni Volkswagen að gæðum og heiður og sómi Tékklands endurreistur.

Ég bið fólk um að skoða Skoda-leiðina. Hún krefst algers endurmats og brottkasti þess sem olli skaðanum, utanaðkomandi hjálpar og samstillts átaks. Það var erfitt fyrir Tékka en það var eina raunhæfa lausnin og slík lausn þarf ekki að taka nema nokkur ár..

Samningar um Icesave eina leiðin