Leggjasigur enskunnar.

Enskan vinnur jafnt og þétt á, eins og sést í frétt af Íslandssiglingu, sem virðist hafa samanstaðið af mörgum leggjum.  

Vonandi verður væntanleg útrýming á íslenska orðinu áfangi með því að nota alltaf enska orðið "leg" aðeins áfangasigur,- afsakið, - leggjasigur. 

Nokkur vígi standa þó enn, en kannski styttist í það að sungið verði: 

 

..."Drottinn leiði drösulinn minn; 

drjúgur verður síðasti leggurinn."

 

Og spurningin er hve lengi orðið áfangi verður notað um hluta af námi, og nemendur fari að klára leggina í staðinn. 

 

 

a 

Síðasti leggurinn var skelfilegur

Ísinn, tákn tregðunnar og fleiri lögmála.

Það kann að vekja undrun hve mikinn hafís er stundum að sjá norðvestur af landinu þegar komið er fram á mitt sumar.

Stundum valda vestlægar vindáttir því og jafnvel norðvestlæg átt, því að vegna snúnings jarðar rekur ísinn ekki beint undan vindinum, heldur um 30 gráður til vinstri. 

En annað fyrirbrigði er sígilt:  Tregða. 

Í fyrirbærinu ís felst mikil tregða við hita- og birtubreytingum. Allir kannast við það hve seinlegt það getur verið að bræða ís í flösku, sem virðist ekkert gefa eftir í fyrstu, þótt heitt vatn sé látið renna utan á flöskuna. 

Svipað er að segja um klakann, sem snjór breytist í þegar hann er þjappaður af eigin þyngd eða öðru, að hann getur verið ótrúlega lífseigur. 

Á haustin birtist tregða í vatni á ísmyndun á vötnum.  

Þannig leggur mörg af stærstu vötnum landsins ekki fyrr en snjór er búinn að vera á jörðu í margar vikur í vetrarbyrjun. 

Getur það dregist fram yfir áramót á stundum, að vötn leggi. 

Fyrirbærið tregða virkar öfugt á vorin þegar ís bráðnar ekki á stórum vötnum fyrr en jafnvel nokkrar vikur eftir að snjóa hefur leyst á landi. 

Líta vötnin þá eins og hvítir flekkir í dökku landslagi.  

Það er tregða sem veldur því að heitasti dagur ársis að jafnaði er ekki um sumarsólstöður í kringum 20. júní, heldur mánuði seinna. 

Og miðað við sólstöður og sólhvörf vorar mánuði seinna heldur sen það vetrar á ný. 

Tregðan varðandi hafísinn er að jafnaði oft mun meiri en þetta. Hafísinn er ekki mestur um áramót að jafnaði, heldur á vorin.  Og minnstur að jafnaði á haustin. 

Silfurflotinn litinn augum úr lofti

"Heilög vé."

Þessi tvö orð notaði Guðni Ágústsson um Þjórsárver upp úr síðustu aldamótum, þegar uppi voru áform um svonefnda Norðlingaölduveitu. 

Orð Guðna vöktu athygli, enda sjaldan notuð opinberlega svo að það rati í fyrirsagnir.

Næst var það erlendur maður, einn helsti sérfræðingur Bandaríkjanna í nýtingu jarðvarma, gestur á 10 ára afmæli Ísor, sem notaði opinberlega hér á landi ensku orðin "sacrad earth" um þjóðgarðinn Yellowstone þegar hann hélt fyrirlestur um helstu jarðvarmasvæði Bandaríkjanna og sýndi kort af þeim á afmælismálþinginu. 

Jarðvarmasvæðin voru á kortinu táknuð með hringjum, misjafnlega ljósbláum, gulum eða rauðgulum, eftir því hve öflug þau væru sem hitavatnssvæði eða háhitasvæði. 

Einn hringjanna á kortinu vakti sérstaka athygli, langstærsti og eldrauðasti hringurinn vinstra megin fyrir miðju korti. 

Í lok fyrirlestursins benti bandaríski sérfræðingurinn á hringinn og sagði: "Þetta er Yellowstone, lang, langöflugasta háhitasvæði Bandaríkjanna, og þar er líka mikil vatnsorka. En við Yellowsone verður aldrei snert, þar eru heilög vé." ("sacred earth").

Þegar farið er yfir helstu undur veraldar í vönduðum erlendum bókum þar um, vekur athygli að hinn eldvirki hluti Íslands er þar ofarlega á blaði á sama tíma og Yellowstone kemst sums staðar ekki á blað. 

Og það var athyglisvert að ofangreind ummæli bandaríska sérfræðingsins vöktu enga athygli íslenskra fjölmiðla.

Undurfagur og sögufrægur félagsskapur