Ekki hægt að eiga kökuna og éta hana áður.

Ég hef aldrei verið í neinum vafa um það að hægt yrði að fá jafn marga erlenda ferðamenn til Íslands og til Yellowstone og að fá fleiri ferðamenn til landsins yfir veturinn en nú koma allt árið án þess að af því hljótist umhverfisspjöll hér, frekar en í Yellowstone, sem er aðeins 9% af flatarmáli Íslands.

Um hið síðarnefnda, ferðamannastraum yfir veturinn, fjallaði ég í sjónvarpi fyrir átta árum eftir kynnisferð til Lapplands, en það féll í grýttan jarðveg.

Stórir hlutar landsins eru algerlega óþekktir sem ferðamannaslóðir og búa yfir miklum náttúruverðmætum.

En forsendan fyrir því að auka ferðamannastrauminn án vandræða er sú að flokka ferðamannasvæðin og leggja fé í að skapa aðstöðu til þess að njóta án þess að skemma.

Ég nefni nokkur dæmi af handahófi um svæði sem hafa alveg legið í þagnargildi:

Skjálfandafljót, frá Mýri í Bárðardal upp hinn 30 kílómetra langa Króksdal, sem er vin í auðn norðurhálendisins og býr yfir Aldeyjarfossi og fleiri fossum, fallegu hrauni og gróðurlendi og veðursæld auk hins kyngimagnaða gils Kiðagili.

Með tengingu í suðurátt til Gæsavatnasvæðisins, Gæsavatnaleiðar og Sprengisandsleiðar.

Til stendur hins vegar að eyðileggja svæðið með virkjunum, þurrka upp fossana og sökkva dalnum í aurugt miðlunarlón.

Svartá, Svartárkot, Suðurá og Suðurárbotnar. Keppinautar Laxár í Aðaldal að fegurð og sérkennum.

Til stendur að ráðast með virkjunarframkvæmdum inn á þetta svæði.  

Brúaröræfi, það sem eftir er af þeim eftir hervirki Kárahnjúkavirkunar, allt inn í Sauðárhrauka og Grágæsadal með gönguleið niður í Fagradal.

Núpsstaðaskógur og frábær fossaparadís innan við hann. Þar þarf að bæta aðgengi með stígum og jafnvel stigum eða kláf og auðvitað tíma Íslendingar ekki slíku.

Fimm fossa svæði og einstætt hraunkvíslamyndur Skaftár við Skaftárdal. Lítið mál að laga aðgengi að því svæði en til stendur að eyðileggja það með Búlandsvirkjun.

Svæðið upp með Þjórsá norður frá Búðarhálsi með tveimur fossum á stærð við Gullfoss, og annan þeirra flottasta stórfoss landsins, Dynk. Engu er líkara en að skipulega hafi verið og sé verið að vinna gegn því að fólk viti um tilvist þessara fossa og vinna gegn því að bæta aðgengi að þeim.

Fyrir bragðið var því slegið föstu í faghóp um ferðamennsku í rammaáætlun að svæðið væri einskis virði sem ferðamannasvæði. Og þar með sjálfsagt að stúta þessum fossum.  

Búið er að taka 40% vatns af fossunum og þeim þriðja fyrir ofan þá fyrir Landsvirkjun með Kvíslaveitu og því yrði að tryggja að nóg vatn væri í Dynk nógu langan tíma á háannatímanum. Það ætti að vera hægt með auknu vatnsmagni af völdum hlýnandi veðráttu.  

En enginn áhugi er á neinu á þessu svæði.

Trölladyngja - Sogin - Djúpavatn og Krýsuvíkursvæðið á Reykjanesskaga. En þau eru komin á aftökulistann í ruslakistu rammaáætlunar.

Eldvörp við Svartsengi með Árnastíg og minjum, meðal annars í Sundvörðuhrauni. En þau á að virkja svo að hægt sé að tæma alla orku á svæðinu á 40 árum í stað 50 og segja samt öllum heiminum að þetta sé endurnýjanleg og hrein orka.

Það eru miklir möguleikar til að dreifa ferðamannaumferðinni betur og halda samt nógu mörgum svæðum með nógu lítilli umferð til þess að kyrrð og friður óspilltrar náttúru njóti sín.

En svæðin hér að ofan, sem ég nefndi sem dæmi, eiga öll nema eitt að fara í hít stóriðjunnar.

Allt tal um að erlendir ferðamenn komi til landsins til þess að fara á milli hverrar Heillisheiðarvirkjunarinnar af fætur annarri getur gert mann gráti nær.

Allar glæsimyndirnar sem Landsvirkjun lét gera af fjölsóttum ferðamannastað við Kárahnjúkastíflu og Hálslón þar sem yrði veitingasala, tjaldsvæði um allt, siglingar á lóninu og klifrað utan í stíflunni hafa að sjálfsögðu reynst órar einir skapandi aulahroll af stærstu gerð.

Þar sem lónið er núna, voru miklir möguleikar til að opna magnaða náttúruparadís jarðminja, sem voru listaverk hinnar einstæðu Jöklu í bland við einstakt gróðurlendi. Það mun þjóðinni bjóðast að sjá ef/þegar myndin af drekkingu þess verður sýnd.

Fólki var haldið frá þessu svæði, fékk aldrei að kynnast Hjalladal og aðeins leyft að sjá bláenda hans þar sem stíflan kom, gróður var lítill og ekkert útsýni yfir það sem sökkt var.

Meira að segja yfirmaður mats á umhverfisáhrifum virkjunarinnar fór aldrei inn fyrir stífluna.  

Það er ekki hægt að eiga kökuna og éta hana áður.

Virkjanafíklar hamra á því að landið þoli ekki fleiri ferðamenn af því að það hentar þeim í síbyljunni að "eitthvað annað" en stóriðja komi ekki til greina.

Það hentar þeim líka að eyðileggja sem fyrst þau ósnortnu svæði sem þeir geta með virkjunum, af því að þá þrengist um hjá ferðaþjónustunni sem stærstan part lifir á því að bjóða upp á einstæða ósnortna náttúru en ekki tugi eftirlíkinga af Kárahnjúkavirkjun og Helllisheiðarvirkjun, uppþurrkuðum fossum og kólnuðum hverum, auk eyðileggingar lífríkis Mývatns.  

Ísland verði ekki Benidorm norðursins

Athugasemdir

[Þorsteinn Briem, 20.3.2013 kl. 18:57]

Um 3,4 milljónir manna heimsóttu Yellowstone-þjóðgarðinn í Bandaríkjunum árið 2011 en garðurinn var stofnaður árið 1872 og ég veit ekki betur en að hann sé í góðu lagi.

Yellowstone National Park

[Ómar Ragnarsson, 20.3.2013 kl. 21:12]

Hann var það, Steini, þegar ég kom þangað 2008.

[Jón Logi (IP-tala skráð) 21.3.2013 kl. 08:48]

Þetta var bara byrjunar-upptalning.
Rangárþing og austur um skarta mörgu, og það er verið að setja hlutina í farveg með Katla-Geopark verkefninu.
Möguleikarnir eru nær óendanlegir.

[Guðmundur Jónsson, 23.3.2013 kl. 10:23]

Það sem er verst við mikla fjölgun túrista er að hagkerfið breytist og endar á sama stað og gríska og spænska hagkerfið eru núna.

Í Yelowston er forgansröðunin önnur en hér. Þeir eru að vermda náttúruminjar en á íslandi er verið að græða útlenda peninga.