Villandi orðalag auglýsinga og varnarlausir neytendur.

Það er orðið alllangt síðan að hér á síðunni var það gagnrýnt, hvernig bílaframleiðendur og bílaumboð eru í æ meiri mæli að hrekjast frá því markmiði auglýsinga að veita gagnlegar og skýrar upplýsingar, en í staðinn er komin eins konar samtök í keppni um að afvegaleiða kaupendur og neytendur. 

Viðbrögð Neytendastofu við hinu augljósa villuljósi sem flaggað hefur verið um langt skeið varðandi tvinnbíla (hybrid) sem ekki er hægt að tengja við rafmagn voru fáránlega seinleg. 

Það hefði verið hægt að afgreiða málið á innan við viku. Í staðinn leið tími, þar sem hægt var að véla hundruð bílakaupenda til að halda, að þeir hefðu keypt hinn fullkomna "sjálfhlaðandi rafbíl." 

Meira að segja var bætt í blekkinguna með því að auglýsa eina gerðina þannig, að annað hvort gæti kaupandi keypt þessa tilteknu í tveimur útgáfum, annars vegar gerð knúna bensínvél eingöngu, - eða - aðra gerð, sem væri sjálfhlaðandi. 

Með þessu villandi orðalagi var gefið í skyn að "sjálfhlaðandi" bíllinn væri ekki með bensínvél, þótt nákvæmlega sama bensínvélin væri í báðum gerðunum. 

Loksins, þegar Neytendastofa hafði drattast til að taka í taumana, bætti bílaumboðið gráu ofan á svart með því að sleppa að vísu orðinu "sjálfhlaðandi" en fullyrða í staðinn að hygbrid bíll væri knúinnnn bensíni og rafmagni að jöfnu, 50/50. 

Þetta er alrangt, því að afl rafhreyfilsins er yfirleitt mun minna en bensínhreyfilsins og geymd eða drægni rafhlöðunnar margfalt minni en rýmd og drægni bensíngeymis. 

Vísað er með tveimur stjörnum í prófun þess efnis að hægt sé að láta vélarnar báðar vinna sitt verk að jöfnu, en það byggist á prófun við algerlega óraunhæfar aðstæður. 

Svipað og þegar gefin er upp 140 km drægni, þegar raunveruleikinn er nær 70-99 km. 

140 km drægnin er fengin með því að harðpumpa dekkin og aka á jafnsléttu á 50 km hraða í 20 stiga hita. 

Þegar ég tók þátt í vali á bíl ársins 2007 hér á landi gaf ég Toyota Prius fyrsta vel heppnaða hybrid bílnum, flest stig líkt og kollegar í Evrópu gerðu síðar. 

Ástæðan var ekki sú, að bensíneyðsla þessa bíls væri svo óskaplega lítil, heldur vegna þess að þessi tækni opnaði nýja möguleika til að þróa svipaða bíla, þar sem hægt væri að hlaða bílana með utanaðkomandi rafmagni og jafnvel láta bensínvélina verða að aukavél, líkt og síðar varð á BMW i3. 

Ég hafði prófað Toyota Prius í nokkra daga í Kaupmannahöfn og komist að því að miðað við það að verða ekki til vandræða í umferðinni þar, var niðurstaðan sú að útilokað var að vera á ferli á bílnum nema að bensínvélin væri mestallan tímann í gangi, - meðal annars til að fóðra rafgeymana af "sjálhlaðandi" orku og koma í veg fyrir að þeir of rafmangslitlir. 

Og ef farið var út á hraðbraut með háum hraða, varð að treysta algerlega á bensínvélina. 

Núna eru hybrid-bílar gefnir upp með einum lítra minni eyðslu á hundraðið en ef þeir væru bara með bensínvél, en reynsla margra hér á landi hefur verið sú, að hin svonefndi "sjálfhlaðandi" bíll eyðir meira bensíni en samsvarandi einfaldur bensínbíll, að ekki sé nú talað um dísilbíla af svipaðri stærð. 

Einnig er mér kunnugt um fólk, sem hefur losað sig við hybrid-bílinn eftir að það komst að hinu sanna varðandi hann. 

Neytendur eru varnarlausir, - engin viðurlög virðast við því að nota hálfsannleika eða villandi orðalag. 

Annað dæmi um slíkt hefur verið nefnt oftar en einu sinni hér á síðunni, hvernig bílaframleiðendur og umboðsmenn þeirra misþyrma hugtakinu "jeppi", stundum daglega í auglýsingum. 

Eitt umboðið auglýsir "sportjeppa" í dag, sem ekki er fáanlegur nema aðeins með drifi á framhjólunum!  Slíkum "jeppum" fjölgar svo mikið að nýir eru kynntir um hverja helgi, svo sem einn um þessa helgi sem er að vísu kallaður "jepplingur" þótt hann sé ófáanlegur með afturdrifi!  

Svo áhrifamiklar eru þessar síbyljuauglýsigar, að einn umsagnarmaður átti vart orð um daginn til að lýsa hrifningu sinni á slíkum bíl vegna þess hve hann væri "verklegur" að framan. 

Það lýsti sér í því að vélarhlífin var svo há og löng að vart sást fram fyrir bílinn, en fyrir bragðið var hann svo "verklegur", og að þverbrattur og hár framendinn skagaði svo mikið fram með neðstu brún alveg niðrir við jörð, að bíllinnn líktist frekar vel heppnuðum snjóplóg en bíl!

Könnun fyrir fimmtán árum sýndi, að yfir 90 prósent eigenda "sportjeppa" fóru aldrei út af malbikinu, og upp á síðkastið hef ég talað við nógu marga eigendur sportjeppa með engu afturdrifi, að þeim er annað hvort alveg sama um það eða vita ekki um það. 

"Lúkkið" er aðalatriðið. 

Japanskir bílsmiðir svindluðu líka

Athugasemdir

[Þorvaldur S (IP-tala skráð) 13.8.2018 kl. 19:47]

Þetta dæmi um bíl sem á að hlaða sig sjálfur og ekki er hægt að stinga í samband er gersamlega óskiljanlegt. Hvernig getur einhver borið á á borð fyrir sæmilega skynsamt fólk að orkukostnaður sé lægri en á hreinum bensínbíl? Þetta er vitaskuld eðlisfræðilegur ómöguleiki vegna þess að hjá aukatapi í rafgræjunum verður ekki komist og svo er tvinnbíllinn líka þyngri en hreini bensínbíllinn og það kostar orku að flytja þá þyngd.

[Ómar Ragnarsson, 14.8.2018 kl. 00:28]

Þetta er ekki alveg svona einfalt samt Þorvaldur, því að það má finna atriði, sem þýða sparnað, sem er fólginn í hybrid-bílunum.

Rafmótorinn hefur yfirburði yfir alla aðra hreyfla hvað snertir einfaldleika og nýtingu á orkunni,  og þann tíma sem hann er einn í gangi, sparast viðnámsorka.

Auk þess er svonefndur "endurvinnsluhemlabúnaður" (recuperating) í rafrásinni, sem safnar orkunni, sem verður afgangs, þegar hægt á bílnum eða farið niður brekku, en á hreinum bensínbíl fer þessi orka til einskis í hemlakerfinu. 

Ef hægt er að skipuleggja aksturinn með tilliti til þessara atriða, er tæknilegur möguleiki á að fá fram smávægilegan eldsneytissparnað ef marka má auglýsingar á eyðslumælingum. 

En í praxis er slíkt afar vafasamt og jafnvel getur dæmið komið öfugt út. Auk þess er hybrid-bíll hálfri milljón dýrari í innkaupi, afskriftum og vaxtakostnaði heldur en einfaldur bensínbíll. 

Seljandur bílanna virðast treysta því að málið í heild sé svo flókið að að allt venjulegt fólk þekki það ekki. 

Í svona auglýsingamennsku getur verið í gangi tvöföld og lúmsk blanda af græðgi. Snjallir auglýsingamenn færa söluvöruna í sem gylltastar umbúðir fyrir verkkaupana, og gangi villandi auglýsingar það vel að auglýsta varan mokseljist, eiga viðkomandi fjölmiðlafulltrúar meiri möguleika á að fá góða viðskiptavini. 

Þar með er ekki sagt að þetta sé svona almennt í auglýsingabransanum. Almennt eru fjölmiðlafulltrúar og auglýsingagerðarmenn vel menntað, snjallt og vel meinandi fólk.  

En freistingin liggur í leyni og allt tískuprálið, sem hefur ætíð verið í bílabransanum, mátti fyrrum kalla karlmannatísku í stáli, og tískan er harður húsbóndi.  

[Þorvaldur S (IP-tala skráð) 14.8.2018 kl. 08:28]

Fróðlegt væri nú samt að vita hvort eru ein eða tvær drifrásir í bílnum? Snýr rafmagnsmótorinn hjólunum alltaf eða er önnur drifrás og þá með gírkassa? Er bensínmótorinn eingöngu ljósavél? Hvað er þá rafallinn þungur?

Í praxís gengur þetta dæmi alls ekki upp. Og út yfir tekur þó að ekki skuli vera hægt að tengja landrafmagn við tojótur því rafmagn framleitt með bensínmótor er ekkert sérstaklega vistvænt.

[Ómar Ragnarsson, 14.8.2018 kl. 16:51]

Það er rétt, Þorvaldur, að í praxis gengur það ekki upp að segja að rafafl knýi bílinn á meðan ekki er hægt að leiða rafmagn utan frá inn í vélar- og drifbúnað hans. 

Þegar umboðið reynir nú að bjarga sér með því að vitna í mælingar, sem sýni að rafmótorinn geti helming TÍMANS, sem bíllinn sé á ferð, skaffað orkuna, er það bara áframhald á villandi upplýsingum, því að eftir sem áður verður EYÐSLAN mun meiri á þeim tíma sem bensínvélin er í gangi, enda þarf hún þá bæta við því hlutverki að hlaða rafmótorinn!  

Í öllum almennum upplýsingum um hybrid-bíla erl uppgefin meðaleyðsla t.d. Auris rúmum einum lítra meiri á hundraðið með bensínvélinni einni heldur en á hybrid bílnum, eða sem svarar 30%. 

Sparnaðurinn felst í endurvinnslu á eyddu rafafli og hagkvæmninni á þeim tíma sem rafmótorinn er einn í gangi. 

En meira að segja þessar uppgefnu tölur ganga heldur ekki upp í praxis. 

Og eftir stendur sú staðreynd að ÖLL orkan sem setja þarf á bílinn, er framleidd með bensínvél hans!