Léttvélarnar (LSA) bjóða upp á mikla fjölbreytni.

Eftir að nýr flokkur flugvéla, "Light sport airplanes", skammstafað LSA, var lögleiddur, hefur hann boðið upp á grundvöll fyrir framleiðslu afar fjölbreyttra flugvéla, þar sem fjölgun og vöxtur vélanna er einna mestur síðustu árin.  

Skilyrðin fyrir smíðinni er að heildarþyngd fullhlaðinna véla sé ekki meira en 1320 pund, en það er samt 100 pundum meira en þyngd Pipeer J-3 vélanna á sínum tíma. 

Vélarnar verða að fljúga innan ákveðinna hraðatakmarka og skiptir miklu að lendingar og flugtakshraði sé til dæmis nógu lítill til þess að lágmarka skemmdir í nauðlendingum, líkt og sást vel í slíkri lendingu á Nýjabæjarfjalli um daginn. 

Cessna verksmiðjurnar, sem framleiddu Cessna 150 og 152 í tugþúsundatali á síðustu öld, gerðu tilraun til að komast inn á kennsluflugvélamarkaðinn með því að taka nýja forystu, hönnuðu Cessna l62 tveggja sæta vél, sem haldið var innan 1320 punda markanna, en notaðist samt við einn traustasta hreyfilinn í litlum flugvélum, Continental O-200 100 hestafla vél. 

Hann var að vísu þyngri en þeir nýju hreyflar, sem nú eru vinsælastir og eru með miklu minna rúmtak en á móti hærri snúningshraða og gíraða skrúfu.  

En í ljós kom að Continental O-200 hreyfillinn var of þungur, þótt munurinn væri lítill. 

Eftir hrakfarir í reynsluflugi Cessna 162 með þeim hreyfli, gáfust reynsluboltarnir hjá Cessna upp og nú blómstra aðrir framleiðendur með því að nota nýju hreyflana. 

Það var á flugsýningu í Reykjavík 1977, ef rétt er munað, sem fyrst var sýnd vél í "ultralight" flokki, sem var knúin Rotax 447 eins strokks tvígengishreyfli og var skilgreind í flokki "ultralight" loftfara. 

Heildarþyngd þessara loftfara mátti ekki vera meiri en 500 pund, og í fréttamyndskeiði af þessu flygildi notaði síðuhafið nýyrðið "fis." 

Því miður hefur orðið svolítill í notkun hugtaka, sem þó ætti að ver aauðvelt að lagfæra með því nota orðið fis aðeins um flokk ultralight véla, en heitið léttflugvél í floki Light Sport Airplane. 

Orðið fisflugvél kæmi líka til greina, þótt það sé ekki eins nákvæm þýðing. 

Í viðbót við slíkar vélar eru öflugar skammbrautarvélar afar magnaðar, svos sem heimasmíðaðar vélar, sem eru þriggja sæta eftirlíkingar af Piper PA-13, búnar um 200 hestafla hreyfli, fullkomnum skammbrautarbúnaði ("STOL") og hafa alveg lygilega eiginleika til hægflugs og skammbrautarnotkunar. 

Ein slík brilleraði í lendingu við Geldingadalahraunið með eftirminnilegum hætti.  

Kortleggja eldgosið úr fisflugvél

Fleiri svæði gætu byrjað "óvænt". Vestmannaeyjar gerðu það 1963 og 1973.

Það var oft haft á orði allt fram á síðustu öld að Helgafell í Vestmannaeyjum, sem svo sannarlega hafði útlit venjulegs eldfjalls á landi, væri útdautt eldfjall. 

Þegar gersamlega óvænt byrjaði að gjúsa fyrir suðvestan ystu sker eyjanna 1963, hefði það átt að hringja bjöllum, en engu að síður kom Heimaeyjargosið 1973 gersamlega að óvðrum.  

Var þó augljóst, að í þeim tugum gosa, sem myndað hefðu Vestmannaeyjar fyrir nokkur þúsund árum, hlyti Heimaey að vera stærst vegna þess að þar hefðu verið flest gos.  

Þannig sjá menn sífellt betur og betur hve erfitt er að vera spámaður á sviði eldfjallafræði á eldfjallaeyjunni Íslandi. 

Óvænt að sjá þetta lifna við núna

40 km á hjóli eru meira en "nokkrir kílómetrar." Reiðhjólabann í göngum sjálfsagt.

Það sýnir annað hvort furðulega fáfræði eða hroka og skilningsleysi, nema hvort tveggja sé, að hafa þá skoðun á því að þurfa að fara 40 aukakílómetra fyrir Hvalfjörð vegna banns við notkun reiðhjóla í Hvalfjarðargöngunum að aðeins sé um að ræða örfáa kílómetra. . 

Bannið er sýnt á skilti við báða enda ganganna, enda ekki um annað að ræða vegna þess hve mjó göngin eru og hjólin fara miklu hægar en bílarnir. 

Ekki er bannað að fara á léttbifhjólum um göngin, sem falla undir ökutæki á vegum og götum í vega- og gatnakerfi landsins og búa yfir nægum hraða til að fylgja umferðarhraða upp á 70 km á klst.

Síðuhafi hefur margsinnis farið á slíkum hjólum um göngin vandræðalaust.

En í það eina skipti, sem farið var á rafknúna reiðhjólinu Sörla, í ágúst 2016, var að sjálfsögðu farið umyrðalaust fyrir Hvalfjörðinn, þótt þar væri bæði mikill mótvindur og hið versta veður við Þyril, svo að sjórinn í Botnsvoginum skrúfaðist upp í hvirfla og kostaði stopp í nokkur skipti meðan bíða þurfti áhlaup sjávarins af sér. 

Þetta var langerfiðasti kafli ferðarinnar milli Akureyrar og Reykjavíkur og hefur þessi 40 km langi "spotti" sennilega lengt ferðalagið um minnst sex klukkustundir.   

Stöðvaður á reiðhjóli í Hvalfjarðargöngunum

Að horfa til framtíðar við að fylla upp í stóru eyðurnar.

Þegar litið er á korti yfir byggðamynstur höfuðborgarsvæðisins sjást óbyggðar eyður á milli byggðahlutanna, svo sem Keldnaland og Blikastaðaland, sem henta vel til uppbyggingar ef horft er til framtíðar. 

Fram að þessu hefur sýn þeirra, sem vilja þétta byggð, verið þrungin skammsýni að því leyti, að horft hefur verið um of á tiltölulega lítil svæði nálægt hinum gamla miðhluta borgarinnar í stað þess að horfa lengra fram í tímann og nýta tilkomu borgarlínu í einhverri mynd. 

Hefja uppbyggingu á stærsta óbyggða landsvæðinu

Jarðeldarnir voru fljótir að svara fyrir sig.

Allt frá því að fyrst voru á þessari síðu leiddar líkur að því að nú kynni að vera hafið jafnvel margra alda tímabil eldgosa á Reykjanesskaga og þessu fylgt eftir í viðtali í Silfri Egils,  hafa komið fram gagnrýnisraddir á þessa sýn og það ekki síst í athugasemdum á síðunni.

Það var því skondið þegar slíkum andmælum var hreyft síðast í fyrradag í athugasemd og dregið í efa að nokkuð gysi meira næstu árin, að ákveðið svar jarðeldanna sjálfra skyldi koma nánast jafnharðan fram og raun ber vitni og vera jafn afdráttarlaust.

Hér á síðunni hafði verið bent á að nítján Kröfluelgos hefðu farið stækkandi í þau  níu ár sem liðu frá upphafi þeirra til enda, en í athugasemdum við þetta gert lítið úr þessum samanburði.  

Nú ætti kannski aðeins að sljákka í þeim sem hafa gert lítið úr jarðvísindamönnum okkar og  saka þá sífellt um um bull og ótímabæran æsing.  

Það sem gerir þeim auðveldara en fyrr að fjalla rétt og skilmerkilega um eldgosið nýja er hve fullkomin og altæk nýjasta mælingatækni er orðin.  

Upphafið að Fagradalsfjallseldum?

Strax kapphlaup um nýjan alþjóðaflugvöll?

Þessa dagana, þegar kvika stefnir neðanjarðar í norðurátt frá Geldingadölum, blasir við, til dæmis í ljósi reynslu frá eldgosum á Reykjanesskaga fyrir átta hundrað árum, að framundan kann að vera eldgosatímabil þar sem það geti endurtekið sig að eldgos verði eftir margra tuga kílómetra langri sprungu, allt frá Suðurstrandarvegi og norður í Óbrynnishóla nálægt Kaldárseli. 

Á þeim tíma rann hraun niður í Strraumsvík og Vellirnir syðst í Hafnarfiriði eru í skotlínu. 

Forsætisráðherra sagði í fréttum RÚV í hádeginu að verulega hefði dregið úr likum á því að gerður yrði nýr alþjóðaflugvöllur í Hvassarhauni (rétta heitið er Almenningar), 

Á samfélagsmiðlum virðist vera að hefjast framhald þrýstings ýmissa um gerð nýs alþjóðlegs flugvallar á hinum ótrúlegustu stöðum svo sem í Flóanum og við Borgarnses. 

Þetta er enn eitt dæmið um óðagotið í þessum málum, eins og sést á því að ekkert er rætt um höfuðatriði flugs, sem eru flugskilyrði. 

Í suðaustanátt stendur vindur beint af Hafnarfjalli yfir á flugvöll við Borgarnes, þar sem þar að auki skortir bitastæða innviði öflugrar byggðar. 

Í Flóanum er nálægðin við Ingólfsfjall til ama og stór hluti flugvallarstæðis gljúpur jarðvegur. 

Ef einhver á eftir að grafa upp gamlar hugmyndir Bandaríkjamanna um stórarn flugvöll á Rangárvöllum má nefna, að árum saman hefur ekki verið hægt að segja til það fyrirfram, að gos sé í aðsigi í Hekla með meiri fyrirvara en klukkustund! 

Bæði Keflavíkurflugvöllur og Reykjavíkurflugvöllur eru bestu flugvallarstæðum landsins út frá flugskilyrðum og innviðum í nágrenni. 

Eins og er, eru bæði Akureyrarflugvöllur og þó einkum Egilsstaðaflugvöllur í þörf fyrir fjárveitingar til þess að gera þá fyllilega hæfa sem vara lendingarstaði, og í ljós þess fjársveltis er hlálegt að sjá hátímbraðar kröfur um millilandaflugvelli á nýjum stöðum, án þess að það virðist votta fyrir því að leita álits flugfróðustu manna.  

Minnkandi líkur á flugvelli í Hvassahrauni

Svöl veðrátta á Norður-Atlantshafi í samræmi við langtímaspár?

Þegar árið 1997 voru uppi spár um það hjá vísindamönnum að enda þótt loftslag á jörðinni myndi hlýna á 21. öldinni yrði hætta á því að á Norður-Atlantshafi myndi verða kólnun vegna áhrifanna af því að kalt og tært leysingavatn frá bráðnandi jöklum myndi streyma út á hafið og vegna léttleika síns leggjast yfir vatn Golfstraumsins, sem væri salt og því þyngra. 

Á flestum tölvuspám, sem birtar hafa verið síðan er loftið yfir jörðinni að mestu táknað með rauðum lit hækkandi hita, en undantekningar eru þrír ljósbláir blettir, og einn þeirra fyrir suðvestan Ísland. 

Þetta er í samræmi við dönsku spána frá 1997, sem túlkuð var og viðbætt á grunni danskrar heimildarmyndar og færð inn í íslenskan sjónvarpsþátt, sem hét "hið kalda hjarta hafanna."

Ef sumarið núna verður svalara en að meðallagi á sama tíma og sumrin verða með þeim heitustu á meginlöndunum sitt hvorum megin Atlantshafsins er það út af fyrir sig ekki á skjön við hið möguulega út af fyrir sig, hvað sem síðar verður. 

Sú gula lætur sjá sig í nótt

Kröflugosin urðu níu og fóru stækkandi.

Kröflueldar stóðu frá 1975 til 1984m og fyrsta Kröflugosið af níu  var lítið, hálfgerður "ræfill" svo að notað sé sama orð yfir fyrsta gosið í hinum nýju eldum á Reykjanesskaga, sem þá féllu af vörum jarðfræðings. 

Síðan komu nokkrar hrinur, en frá 1980 komu gos, sem urðu smám saman stærri, og varð síðasta gosið 1984 langstærst. 

Þorbjörn Þórðarson hefur minnst á það, að svipað gæti gerst á Reykjanesskaga, og í ljósi sögunnar gæti það allt eins gerst. 

„Það er mjög stutt í eldgos“

Allir "innviðir" hjá yfirgnæfandi meirihluta þjóðarinnar í húfi.

Eftir átta hundruð ára hlé er komið upp það ástand hjá meira en 70 prósent þjóðarinnar að allir svonefndir "innviðir" eru í húfi og geta verið í uppnámi hvenær sem er.  

Samgönguinnviðir, orkumannvirki, undirstöður menningar og þjóðlífs. 

Engin leið er að sjá það fyrir hvar afleiðingar eldsumbrota neðan og ofar jarðar birtast í hvert sinn, en samt hlýtur að blasa við, að það verður samt í krafti rannsókna og vísinda að reyna að finna sem fyrst verkefni til fyrirbyggjandi aðgerða. 

Kaldavatnslaust í Grindavík

Tíu á móti einum að ekki gjósi í þessari hrinu. 9 á móti 5 í Kröflueldum.

Sú ágiskunartala eða staðreynd, sem er kannski einna þýðigarmest í öllu fréttaflóðinu af umbrotunum á Reykjanesskaga þessa dagana, er, að líkurnar fyrir því að kvikan nái upp á yfirborðið, þótt hún nálgist það og sé komin á 3,7 kílómetra dýpi, séu aðeinns einn á móti tíu. 

Svipað dæmi má nefna úr Kröflueldum 1975 til 1884.  Þá urðu fjórtan hrinur með landrisi, en aðeins gaus níu sinnum.  Lokatalan varð því 9 gos á móti 5 skiptum, sem ekki gaus. 

Snarpur jarðskjálfti