Neyðarlegt eftir tveggja ára starf við nafnasöfnun.

Svo vill til að ég hitti Guðmund Franklín fyrir nokkrum dögum og talið barst að því lymskulega erfiða verki að safna tilskildum fjölda meðmælenda og frambjóðenda fyrir kosningar.

Hann sagðist hafa gert sér grein fyrir þessum vanda fyrir löngu og því tekið tvö ár til að vinna þetta verk og væri því með þetta allt á hreinu.

Ljóst er líka af málatilbúnaði og höfuðstöðvum framboðsins, sem ég rakst á fyrir tilviljun, að mikil vinna hefur farið fram i langan tíma fyrir þetta framboð.

Þess vegna er sú uppákoma að Guðmundur hafi getað tekið þátt í stjórnlagaþingkosningunum 20. október sl. en sé ekki á kjörskrá núna neyðarleg.

Raunar finnst mér tilefni til þess að endurskoða þau skilyrði, sem Íslendingar erlendis verða að sæta til þess að geta kosið hér á landi.

Með tilkomu nets, farsíma og netpósts með facebook og aðgengi að íslenskum fjölmiðlum og löndum sínum hér heima dagi og nótt er það liðin tíð hjá mörgum Íslendingum erlendis að detta út úr íslensku samfélagi.

2007 var sérstakur umræðuþáttur um umhverfismál í Sjónvarpinu en enginn slíkur nú. Finnst mér það furðuleg ráðstöfin í landi, þar sem náttúra og umhverfi leika stærra hlutverk en í flestum öðrum löndum.

Talsmenn Hægri grænna geta því líklega komist hjá því að skilgreina þá stefnu, sem þeir kenna við græna litinn, en ég hef heyrt af afspurn að felist í því að virkja alla þá orku sem virkjanleg er hér á landi.

„Þetta er auðvitað bölvað klúður“

"Eðlilegt ástand" við Heklu síðan í fyrra er "óvissa."

Eftir að þessi bloggpistill er skrifaður gæti Hekla verið byrjuð að gjósa innan klukkustundar. Svona óútreiknanlegt er þetta fyrrum frægasta eldfjall landsins og skiptir engu hvort ástand til flugs við fjallið er gult eða grænt og ekki skiptir heldur máli hið stórbætta kerfi mælinga á svæðinu.

Síðast var ekki hægt að senda út gosaðvörun nema með minna en klukkustundar fyrirvara.

Fjallið er alveg einstaklega sérviturt ef hægt er að nota slíkt orðalag um eldfjall, en kannski frekar um eldfjall sem er með svona "mannlegt" nafn.

Þannig gaus árið 1913 um tíu kílómetra fyrir austan fjallið og hraun rann þá, og sömuleiðist gaus við Krakatind 1878, en þessi gos eru ekki talið til hreinræktaðra Heklugosa, heldur var skilgreining gossins 1947 sú að Hekla hefði sofið í 102 ár á undan því gosi. Skjálftavirkni 4,5 kílómetrum fyrir norðaustan hátind þess nú gefur því sennilega ekki sérlega nákvæma vísbendingu um það sem í vændum er.

Í hátt í þúsöld gaus fjallið nokkuð reglulega með hálfrar til einnar aldar millibili. En 1970 tók það allt í einu upp á því að gjósa aðeins 23 árum eftir næsta gos á undan og hefur síðan gosið reglulega með rúmlega áratugs millibili.

Eftir gosið 1991 velti einn af jarðfræðingum okkar upp þeim möguleika að fjallið sé að breyta um fasa og að verða jafnvel hættulegra en nokkru sinni fyrr, það er að það stefni í stóra sprengingu þar á borð við gosin í Vesuvíusi 79 f.kr., í Krakatá 1883, eða St. Helens suður af Seattle 1980 með tilheyrandi flóði sjóðandi eimyrju sem drepur allt sem á vegi verður.

Tvö önnur eldfjöll á Íslandi, Snæfellsjökull og Öræfajökull, geta verið hættuleg í þessu tilliti og þar með hættulegustu eldfjöll landsins vegna byggðar og umferðar í nágrenni við þau.

Óvissustigi aflétt af Heklu

Veðrið var svo gott.

Hvað eftir annað sjást stórfréttir af minnkun umferðar eða vexti í einstökum mánuðum, sé miðað við sömu mánuði árin á undan.

Þannig þótti það stórfrétt í fyrra að umferð hefði minnkað í janúar og febrúar. Þetta var þó af augljósum ástæðum; því að svonefnt "ferðaveður" í þessum mánuðum var með því versta sem menn mundu eftir.

Það er því misvísandi fyrirsögn að umferðin aukisti mikið á milli ára þótt hún hafi orðið í meiri í mars heldur en í mars í fyrra.

Marsmánuður nú var einstakur að því leyti að innan ramma hans voru fimm helgar og ein þeirra var páskahelgin.

En síðan var hann auk þess einhver sá mildasti og besti sem um getur um þann hluta landsins, þar sem umferðin er langmest og  af öllu þessu má sjá, að það hefði verið frétt ef umferðin hefði ekki aukist.  

Þar að auki hafa miklu fleiri erlendir ferðamenn verið á landinu á útmánuðum nú en nokkru sinni áður á þeim árstíma.  

Umferðin eykst mikið á milli ára

"Langbesti flokkurinn", en samt ?

Eitt eftirminnilegasta viðtal sem ég hef átt á kosningadegi var tekið á Bíldudal 1971. Ég flaug þá til Ísafjarðar að taka viðtöl þar, meðal annars við Hannibal Valdimarsson sem var á feikna siglingu inn í stórsigur fyrir vestan.

Mér tókst að sannfæra Emil Björnsson fréttastjóra um það, að til tilbreytingar væri ágætt að taka viðtal á einhverjum venjulegum fámennum stað úti á landi, og væri Bíldudalur tilvalinn á leiðinni í bæinn, vegna þess að þar var aðeins sjö kílómetra akstur frá flugvelli inn í þorp. Og síðan gæti ég gert svipað á Akranesi og afgreitt þar með bæði Vestfirði og Vesturland í sömu ferðinni.  

Ég kom til Bíldudals á leið suður og fór strax upp á kjörstaðinn. Þá var klukkan hálf tvö og ekki sála á ferli, hvorki í þorpinu né á kjörstaðnum. Það var logn og bjart og vogurinn spegilsléttur, ekki hreyfing á neinu.

Meira að segja fuglarnir sátu og rótuðu sér ekki niðri við sjóinn. 

"Fólk er að leggja sig eftir matinn" var útskýringin sem ég fékk.

Í hálftíma í viðbót gerðist ekki neitt og knöpp tímaáætlunin fyrir daginn var að fara fjandans til. Nú stefndi í skammir og vandræði þegar ég klúðraði öllu með því að stinga upp á svona vitleysu.

En loks kom bjargvætturinn gangandi löturhægt, upp að skólanum þar sem kosið var, gamall hávaxinn maður og kona hans, afar smávaxin, sem lötraði á eftir honum.

Ég gaf mig á tal við þau, en það var erfitt í fyrstu að fá þau til að segja nokkurn skapaðan hlut. 

Loks náði ég talsambandi við karlinn og byrjaði að spyrja hann, en í hvert skipti sem ég ætlaði að spyrja konuna, fór hún á bak við manninn og benti með fingrinum upp með hlið hans um leið og hún sagði: "Spurðu hann."

Þetta sagði hún nokkrum sinnum og ekkert annað.

"Ertu búinn að ákveða hvern þú ætlar að kjósa?" spurði ég karlinn.

"Já," svaraði karlinn. "Það ákvað ég endanlega fyrir mörgum áratugum og hef alltaf kosið sama flokkinn síðan, af því að það er langbesti flokkurinn."

"Hvaða flokkur er það?, spurði ég.

"Það þarf ekki að spyrja að því," svaraði karlinn. "Það er Framsóknarflokkurinn, langbesti flokkurinn, og þess vegna kýs ég hann núna eins og alltaf."

"Jahá", samsinnti ég, ánægður með að fá svona afdráttarlaust svar. "Og hvernig heldurðu að honum muni ganga núna."

"Illa," svaraði karlinn.

"Illa?" spurði ég, steinhissa á þessu svari. "Af hverju?"

Karlinn dæsti og andvarpaði þegar hann svaraði: "Æ, það eru svo margir dánir, sem fylgdu honum."   

„Pabbi er framsóknarmaður“

"Peningarnir urðu til í bankanum."

Ofangreind orð féllu af vörum Seðlabankastjóra hér um árið þegar upplýst var að bankinn hefði keypt listaverk fyrir háar upphæðir.

Þau koma upp í hugann þegar það fréttist að hugarfar af þessu tagi innan fjármálakerfisins hafi síður en svo beðið skipbrot í Hruninu, heldur sé það sprellifandi sem aldrei fyrr.  

Bankastjórinn svaraði því til hér um árið að það væri eðlilegt að bankinn ráðstafaði fjármunum, sem væru í umferð í bankanum að vild sinni og væri með stóran útgjaldalið og fjárfestingu af þessu tagi. "Peningarnir urðu til í bankanum", sagði hann.

Af því orðalagi mátti ætla að þeir hefðu ekki komið inn í bankann utan frá heldur beinlínis orðið þar til af sjálfu sér.

Með svona orðalagi er gefið frat í það að verðmætin, sem felast í peningum, séu afakstur vinnu og hæfileika þeirra sem vinna fyrir þeim, eða afrakstur auðlindanotkunar, heldur eigi þeir sem vinna við fjármál og peninga skilið að vera með miklu meiri en jafnvel margfalt meiri tekjur en þeir sem vinna við framleiðslu eða sköpun verðmæta.   

Bankamenn of hátt launaðir

Borgað sé í samræmi við not ?

Eitt af þeim lögmálum sem litið hafa dagsins ljós varðandi not fólks af auðlindum jarðar og þjónustu er lögmálið um það að þeir sem nota, borgi, og þá í samræmi við magn þessara nota.

Ljósasta dæmið um þetta er hvernig fólk borgar mismunandi mikið við eldsneytisdæluna eftir því hve miklu eldsneyti það eyddi eða eftir því hvað farartæki þeirra er sparneytið.

Ljóst er líka að bíll fjölskyldu með fjóra einstaklinga um borð í bíl, sem vega til dæmis samtals 400 kíló, eyðir meira eldsneyti en ef fjórir einstaklingar um borð vægju aðeins 200 kíló. Að þessu leyti er borgað meira fyrir þyngri farminn en hinn léttari.  

Í Japan eru í gildi reglur um opinber gjöld af bifreiðum þar sem bílar innan við 3,40 að lengd og 1,48 á breidd fá miklar ívilnanir. Þetta mætti kalla rýmisívilnum, þ. e. að þeir sem nota meira rými af malbiki borgi meira en hinir, sem lítið rými nota.

Þetta er drjúg upphæð. Þannig aka 100 þúsund bílar, líkla ca 4,50 metra langir að jafnaði, um austasta hluta Miklubrautar.

Ef meðallengd þessara bíla væri 4 metrar, sem samsvarar bílum af gerðinni VW Póló, Skoda Fabia o. fl. þ. e. næsta stærðarflokki fyrir neðan Golfklassann, myndu 50 kílómetrar af malbiki bara á Miklubrautinni losna á hverjum dagi sem annars eru þaktir stáli.

Stytting bíla myndi leysa ýmsa umferðarhnúta á álagstímum og spara útgjöld í vegamannvirkjum og viðhaldi þeirra.

Þess vegna væri sanngjarnt að taka upp rýmisgjald á bíla, miðað við lengd þeirra, og minnka önnur gjöld á bílum í staðinn.

Flug snýst um að lyfta þunga frá jörðu upp í mikla hæð og snýst líka um það að hafa vængi nógu stóra til að geta skilað honum um loftin blá. Því stærri vængir, því meiri loftmótstaða og eldsneytiskostnaður.

Farið er eftir þyngd varðandi gjald fyrir vöruflutninga í flugi og hvers vegna ekki að taka að einhverju leyti tillit til þyngdar varðandi fólksflutninga svo að þeir sem nota borgi að einhverju leyti í samræmi við not sín?   

Farþegar rukkaðir út frá þyngd

"Ófeigur gengur aftur."

Í kvikmyndinni "Ófeigur gengur aftur" gengur hvorki né rekur fyrir ung hjón að stjórna lífi sínu vegna þess að vofa Ófeigs, látins föður konunnar, fæst ekki til að víkja af vettvangi, heldur tekur stjórnina og vill hafa allt eftir sínu höfði.

Ástandið á Alþingi hefur síðustu árin um margt líkst þessu.

Ófeigur að þessu sinni er ríkisstjórnin og hagsmunahóparnir sem hún límdi saman, sem sat í slímsetu í tólf ár frá 1995 til 2007 og setti þjóðfélagið um borð í hraðlest stóriðju, bankabólu, margföldunar skulda og græðgisbrjálæðis sem kollsteypti þjóðfélaginu í Hruni fram af hengiflugi.

Rannsókn hefur leitt í ljós að haustið 2006 var hryggjarstykkið í þessum Ófeigi íslenskra stjórnmála síðan 1933, einkavinavæddda bankakerfið hátimbraða, þegar við dauðans dyr, þótt það hrykki ekki endanlega upp af fyrr en haustið 2008.

Draugur Ófeigs hefur hins vegar verið iðinn við kolann í stjórnarandstöðunni gegn nýrri stjórnarskrá, nýjum auðlindakafla, fiskveiðistjórnarfrumvarpi o. s. frv. og lagt dauða hönd málþófs á hvert það mál, sem hægt var að tefja.

Líkt og í kvikmyndinni fyrrnefndu hefur þessi ódrepandi Ófeigur hamast við að stöðva allt það, sem gæti haggað við hagsmunum forréttindahópanna sem náðu svo vel saman í faðmlagi Davíðs og Halldórs.

Tákngervingurinn var og er kannski ennþá Finnur Ingólfsson, vofan menn rekast enn á þegar kannaður er bakgrunnur margs þess sem er í gangi hjá Ófeigi.

Munurinn á Ófeigi í kvikmyndinni og Ófeigi íslenskra stjórnmála er hins vegar sá, að kvikmyndin er vel gerð, hugljúf og skemmtileg, en hinn pólitíski Ófeigur, sem fyrst fór á kreik 1933, hefur á síðustu árum orðið óþolandi hvimleiður.

Það mátti kannski þola hann lifandi í stjórnarsamstarfi undir forystu Denna fyrst eftir 1983, þegar ekki varð hjá því komist að taka erfiðar ákvarðanir eftir óstjórn áranna á undan, en á köflum síðustu misseri hefur hann líkst dauðum brennuvarg sem gengur aftur eftir að hafa drepist í stórbruna sem hann kveikti og reynir síðan að trufla slökkvistarfið sem allra mest. 

Kvikmyndin "Ófeigur gengur aftur" fær fjórar stjörnur í umsögn í Mogganum,, - en í samræmi við eðli og gerð drauga og þeirrar Ófeigs-afturgöngu, sem hefur djöflast á Alþingi síðustu árin, ætti umsögn um þann pólistíksa draug að verða mældur í hauskúpum!      

Í sjónvarpsumræðu talsmanna flokkanna sást samsvörun með skattastefnu þessara Ófeigs-flokka sem á hliðstæður í samræmdri afstöðu þeirra til flestra annarra mála sem nefnd voru hér að framan og verður viðfangsefni Ófeigs til að drepa, þegar hann verður lífgaður endanlega við í stjórn þessara tveggja flokka eftir kosningar að öllu óbreyttu.

Ófeigi nægir að fá 43-44% fylgi í kosningunum til að ná meirihluta þingmanna ef öll "litlu framboðin lenda undir 5% atkvæðaþröskuldinum, og reynslan af Ófeigs-ríkisstjórnum þessara tveggja flokka í 80 ár sýnir að því þrengri, stærri og samtvinnaðri sem hagsmunir bakhjarla þessara flokka eru, því pottþéttara verður það að þeir muni fallast í faðma eftir kosningar eins og svo ótal sinnum áður.

Það gerðu þeir í ríkisstjórnunum 1933, 1939, 1947, 1950, 1953, 1974, 1983, 1987, 1995, 1999 og 2003.  

Þá skiptir ekki öllu málin hvor flokkurinn er stærri en hinn eða hvor leiðir stjórnina. Í samstjórnum þessara flokka fer það eftir hentugleikum, hvor þeirra er með stjórnarforystu, - helmingaskiptareglan er fyrir öllu; -  bandaríska orðtakið "I scratch your back and you scratch mine" er það sem skiptir máli.

Framsóknarmenn voru með forsætisráðuneytið og stjórnarforystu í stjórnunum 1933, 1939, 1950, 1983 og 2005, en Sjálfstæðismenn 1953, 1974 og 1995.

Það er hugsanlega stutt í það að maður sé ekki lengur að tala um draug, heldur að tala um næstu ríkisstjórn þegar Ófeigur verður ekki bara afturganga heldur sprellifandi að nýju.

Já, eftir 80 ára sögu þessa tvíhöfða draugs á það enn við að "Ófeigur gengur aftur."      

Kosningabaráttan framundan

Nær allir vinna ómeðvitað fyrir Framsókn.

Freistandi er að varpa fram ákveðinni skýringu á sífelldri fylgisaukningu Framsóknarflokksins.

Hún er sú, að jafnt og þétt koma fram ný framboð sem gera málefni heimilanna að aðalkosningamáli sínu og auglýsa með því óvart aðalmál Framsóknarflokksins með reglulegu millibili, sem sé því að heimilunum verði gefnir tugir milljarða króna, sem líkt og detti af himnum ofan.

Sigmundur Davíð og hans fólk þarf því ekkert sérstaklega að hafa fyrir því að minna á aðalstefnumál flokksins, - aðrir sjá um það.

Auðvitað er öruggara fyrir kjósendur að láta Framsókn fá atkvæði sín til að bera þessi mál fram heldur en eitthvað af "litlu" framboðunum, vegna þess að í höndum Framsóknar er tryggt að atkvæðin skili þingmönnum, en atkvæðin verði ónýt, ef þau eru greidd litlu framboðunum.

Að þessu leyti vinnur hinn ósanngjarni 5% atkvæðaþröskuldur það verk sem fjórflokkurinn vildi að hann ynni þegar þessi regla var sett.

Sjálfstæðisflokkurinn hjálpar líka Framsókn á fimm vegu.

1. Með því að leggja ekki í loforðakapphlaup við hann um milljarðatuga skuldaafslátt handa heimilunum.

2. Með því að færa sig til hægri út af miðjunni í íslenskum stjórnmálum í ýmsum málum. Framsóknarflokkurinn gætir þess að staðsetja sig á miðjunni þar sem langmesta atkvæðafylgið liggur.  

3. Með því að bjóða upp á frambjóðendur, sem burðast enn með vafasöm tengsl við Hrunið og aðdraganda þess, svo sem Bjarna Ben, Guðlaug Þór og Illuga Gunnarsson.

4. Með því að tapa óvænt í happdrættinu um úrskurð EFTA-dómstólsins, sem féll öllum að óvörum Íslendingum í vil og þar með í vil veðmáli Framsóknarmanna á þann hest.

5. Loforð flokksins um að létta mest sköttum af hinum ríkustu og tekjuhæstu fæla marga kjósendur á miðjunni frá.

28% fylgi er ekkert einsdæmi hjá Framsókn. Hún fékk 28,1% fylgi í kosningunum 1967 og 28,2% 1963. En það er fylgishrun Sjálfstæðisflokksins sem er það því að 1963 fékk flokkurinn 41,4 og 37,5% í kosningunum 1967.

Samt var hann í ríkisstjórn þá en er nú í stjórnarandstöðu.  

    

Fylgi Sjálfstæðisflokks dalar enn

Hvað um 15 ár í viðbót ?

Meðal aldurslíkur fólks, sem er orðið sjötugt mun vera nálægt 80 árum eða rúmlega það.

Nú hefur frést af því að hugsanlega geti gamlingjar lengt líf sitt um tvö ár með mikilli fiskneyslu.

En spurningin er hvort hægt sé að ná betri árangri.

Maður einn, sem var orðinn sjötugur spurði gamla lækninn sinn hvort hann teldi möguleika á því að hann gæti lengt líf sitt um 15 ár í viðbót eftir að hann yrði áttræður, eða upp í 95 ár.

Viðtalið við lækninn var svohljóðandi:  

"Ég þarf að vita hvernig lífsvenjur þínar eru og hafa verið", sagði læknirinn. "Hefurðu borðað eða borðarðu mikið af sætindum og feitum steikum með óhollu viðbiti með sterkjufitu?"

"Nei," svaraði sá sjötugi.

"Hefurðu reykt mikið eða verið í dópinu"

"Nei."

"Hefurðu drukkið mikið af áfengi og verið mikið úti lífinu?"

"Nei."

"Hefurðu verið mikið að slæpast í sterku sólskini?"

"Nei."

"Finnst þér gott að stunda bílífi með því að liggja í leti og hreyfa þig helst sem minnst?"

"Nei."

"Hefurðu sótt í stressandi athæfi, svo sem að stunda fjárhættuspil, aka hraðskreiðum bílum, eða eiga langar vökunætur út og suður með kvenfólki?"

"Nei."

"Til hvers andskotans ertu þá að óska þér þess að verða 95 ára?"

Getur aukið lífslíkur um tvö ár

Margar árangurslausar tilraunir.

Tilraunin til þess að safna undir einn hatt þremur framboðum, sem samtals hafa nú tæplega 10% fylgi í skoðanakönnunum, kom til álita til þess að þetta fylgi verði ekki svipt 5-6 þingmönnum, sem þau fengju ef 5% atkvæðaþröskuldurinn væri ekki í gildi.

Þetta er ekki fyrsta tilraunin undanfarna áratugi til að nýta sér ákvæði kosningalaga þess efnis, að fleiri en eitt framboð geti haft samvinnu við að bjóða fram einn "móður"lista, til dæmis B, en að klofningsframboð eða annað framboð fengi leyfi handhafa móðurlistans, í þessu tilfelli B, til þess að bjóða fram listann BB, og yrði sameiginlegur atkvæðafjöldi listanna þá lagður saman við úthlutun samanlagðra þingsæta.

Ég nefni hér B-lista sem dæmi, því að ef mig minnir rétt, var farið fram á það í Norðurlandskjördæmi vestra að sérframboð hóps Framsóknarmanna fengi að bjóða fram listann BB.

Svipaðar hugmyndir hafa undanfarna áratugi skotið upp kollinum nokkrum sinnum, bæði varðandi sérframboð innan B-lista og D-lista en ævinlega rekið upp á sker.

Afstaða flokkanna sem hafa haft listabókstafina hefur byggst á því að þeir hafa óttast, að eftirgjöf í þessu efni myndi auka líkur á sundrungu innan flokksmanna þegar til lengri tíma væri litið.

2007 kom sú hugmynd upp innan raða Frjálslynda flokksins og var afar lauslega og stuttlega rædd, að Frjálslyndi flokkurinn og Íslandshreyfingin byðu fram listana F og FF af því að um það leyti skiptust framboðin á að detta niður fyrir 5% þröskuldinn og hætta var á að tæplega 10% samanlagt fylgi þeirra færði þeim engan þingmann í stað 5-6.

Þótt þessi hugmynd sýndist hafa þann mikilvæga kost að tryggja framboðunum þingmenn kom strax í ljós að hún var andvana fædd, enda hefðu framboðin orðið að sameinast um nýjan listabókstaf og auk þess var mikill skoðanaágreiningur varðandi ýmsa málaflokka, svo sem stóriðju- og virkjanamál.

Í viðbót við þetta var þá, eins og nú hjá framboðunum þremur, afar stuttur tími til stefnu til að safna nýjum meðmælendum og ganga frá öllum formsatriðum auk þess sem engin leið var að gera sér grein fyrir því hvernig fjölmiðlar myndu úthluta listunum tíma og aðstöðu til að kynna sig og sín mál. 

Bjóða ekki sameiginlega fram