Fyrsta íslenska þátttakan var 1981.

það er fagnaðarefni að eftir langt hlé taki íslendingur þátt í heimsmeistarakeppninni í ralli. Mig minnir að þetta hafi verið reynt tvisvar áður, en ég man ekki hver reyndi það í annað sinn, en það var í RAC-rallinu í Bretlandi.

Hitt man ég að við bræðurnir, Jón og ég, tókum fyrstir Íslendinga þátt í heimsmeistarakeppninni. 

Það var í sænska rallinu 1981 og slíku ævintýri gleymir maður aldrei. 

Þarna fékk maður að kynnast muninum á ralli í hæsta gæðaflokki, þar sem þeir allra bestu keppa, og röllum eins og hjá okkur Íslendingum, sem vorum þá að stíga allra fyrstu skrefin í þessari íþrótt hér á landi. 

Í fylgd með okkur var Ólafur Guðmundsson sem síðan hefur heldur betur staðið vaktina á sviði þess að standa að röllum og taka þátt í alþjóðlegu samstarfi.

Það er kominn tími til þess að fleiri nái að klára keppni í heimsmeistarakeppni en við. Þess vegna er það fagnaðarefni að Daníel Sigurðsson skuli ætla að sækja á þennan bratta og fylgja honum bestu óskir frá okkur bræðrum. 

 

Tekur þátt í HM í rallakstri

Forréttindi á æskuárum.

Ég lít á það sem happ og forréttindi að hafa verið í sveit í Langadalnum í fimm sumur frá 9-13 ára aldurs og vera treyst til þess síðasta haustið að ríða á eigin ábyrgð frá Hvammi svipaða leið og gestir fá að gera nú til Skrapatunguréttar.

Í dag flaug ég frá Reykjavík til Akureyrar og á leiðinni yfir Auðkúluheiði og Eyvindarstaðaheiði rifjuðust upp góðar minningar frá gerð þáttarins "Líf, land og söngur" með smalamönnum á þessum heiðum.

Ferðin í Skrapatungurétt var ævintýri fyrir mig á sinni tíð. Í þá tíð var mikið sungið og sumir voru nokkkuð við skál, - yfirleitt alltaf þeir sömu. Einnig voru það yfirleitt hinir sömu sem lentu í slagsmálum.

Ástandi sumra hefur séra Hjálmar Jónsson lýst vel í eftirfarandi stöku:

Eftir skyssu, arg og nauð, - /

ekki viss að tjá sig,  /

búinn að missa Brún og Rauð  /

og búinn að pissa á sig.  /

 

Í lokin fór ég ásamt yngri dreng, sem var í sumarvist í Hvammi upp Laxárdal og um Skarðsskarð niður að Geitaskarði.

Við lentum í þoku en það kom sér vel hvílíka landafræðidellu ég hafði verið með í mörg ár og vissi því hvernig hægt var að feta þessa leið án þess að villast.

 

Stóðsmölun á Laxárdal og réttir í Skrapatungurétt.

Hvernig var Laugarnesið 874, 1874 ?

Laugarnesið í Reykjavík er að verða einhver áhugaverðasti staðurinn á nesi því þar sem Ingólfur Arnarson nam land. Ég held að nú væri gott að hrinda af stað rannsókn á því hvernig Laugarnesið hafi verið við landnám og hvernig það hafi breyst af mannavöldum síðan.

Var þar kjarr í upphafi? Var þar risahvönn? Hún er þar núna. Hve víða á hún að dreifa sér?

Þetta er einn af örfáum stöðum þar sem möguleiki væri á að setja á stofn svæði, þar sem hver Reykjavíkurkynslóð hér eftir geti upplifað umhverfi fyrri kynslóða sem búið hafa í Reykjavík.

Ég fór að hugsa um þetta fyrir alvöru við gerð "Reykjavíkurljóðs" sem átti að fjalla um borgina og umhverfi hennar, líf borgarbúa og sögu Reykjavíkur.

Ég vil því sjá Laugarnesið sem sýnisbók mannlífs og náttúru í Reykjavík á sögulegum tíma og geta gengið um það þannig að á sem stærstum hluta þess sé allt í sama horfi og var við landnám, en á öðrum hlutum þess megi sjá það sem menn gerðu allar götur síðan, svo sem tún, sem þar voru á allt fram á daga hins ástsæla söngvari og hestamanns, Sigurðar Ólafssonar þegar hann bjó þar.

Ég vil líka að varðveitt verði heimkynni Hrafns Gunnlaugssonar og það gert með opnum huga.

Ég þekki hliðstætt dæmi úr sögu Reykjavíkur. Á sínum tíma var rifið vegna gerðar Breiðholtsbrautar mjög sérstakt hús, "Kastalinn", sem Óskar Magnússon reisti í Blesugróf og ýmsir sérfróðir menn telja að hafi verið magnaður arkitektúr.

Menn áttuðu sig ekki á þessu fyrr en síðar.  

 Í Laugarnesinu eiga rómantík, saga og náttúra að vera í öndvegi svo að áfram verði hægt að láta upphaf Reykjavíkurljóðs njóta sín þar, kynslóð fram af kynslóð: 

 

Ljúf stund, - safírblá sund  /  

þegar sindrar á jöklinum glóð.  /

Tvö ein, - aldan við hlein   /

söng um ástina lofgjörðarljóð.   /

 

Þau leiddust inn í Laugarnes, -  /

lögðust þar   /  

ástfangin og rjóð, hið fyrsta Reykjavíkurpar, -

þau Ingólfur og Hallveig.

 

Enn er -  unaður hér,   /

leiðast elskendur á nýrri öld  /

um torg  -  í vorri borg, -  /

njóta yndis um sumarkvöld....  

 

Lagið er á tónlistarspilaranum hér vinstra megin. Söngur: Ragnar Bjarnason og söngkvartettinn Borgarbörn með stórhljómsveit Gunnars Þórðarsonar.  

 

Risahvönn ógnar

Friðun Leirhnjúks, Vítismós og Gjástykkis.

Svæðið frá brekkubrúninni fyrir norðan Kröfluvirkjun og norður um Leirhnjúk, Vítismó og Gjástykki þar sem gaus í 9 eldgosum 1975-84 með tilheyrandi gjósandi sprungum og gígum er ein órofa heild, og hana verður að friða alla. 

Á myndinni hér við hliðina er borsvæði Landsvirkjunar í forgrunni, rétt við hinn magnaða sprengigíg Víti, sem tekur nafna sínum í Öskju fram um það að vera tvöfaldur eins og sést. 

Fjær eru Vítismór og Leirhnjúkur, en það er suðurendi svæðisins sem gaus á í Kröflueldum.

Ég hygg að engum myndi detta í hug að leyfa svona umhverfisspjöll við Kerið í Grímsnesi, sem stenst þó engan samjöfnuð við Vítin í Kröflu og Öskju. 

 

Síðan þessi mynd var tekin eyðilagði Landsvirkjun milljarðs króna fjárveitingu til djúborana með því að bora í Vítismó mili Vítis og Leirhnjúks að því er virtist eingöngu tll þess að sækja með bora sína norður Vítismó í hernaðinum gegn Leirhnjúk og Gjástykki. 

Á mynd nr. 2 er horft af barmi Vítis yfir nýju borholuna sem var boruð svo nálægt eldstöðinni frá 1975 að borinn kom auðvitað niður á bráðna kviku!

Næstu borholur eiga síðana að koma í röð meðfram eldgosasvæðinu.  

Auðvitað hefði átt að bora þessa holu, sem gat gefið grundvöll fyrir þúsunda milljarða króna framförum, á öruggari stað, t. d. við Nesjavelli eða á Reykjanesi.

Hvergi í heiminum er hægt að finna svæði í líkingu við þetta.

Á mynd nr. 3 er horft yfir Leirhnjúk, en á mynd nr. 4 er horft yfir svæði við Sandmúla sem Alþjóðasamtök áhugafólks um ferðir til mars hefur valið sér sem æfingasvæði fyrir marsfarana, líkt og Askja varð fyrir valinu fyrir tunglfarana 1967.  

Tunglfararnir og það, að mörgum finnst þeir komast í snertingu við sköpun jarðar í Öskju, skapar aðdráttarafl hennar.

Svæðið Leirhnjúkur-Gjástykki skapar jafnvel enn sterkari upplifun, vegna þess að á einum stað, sem ég vil kalla Nýja-Ísland, er hægt að ganga eftir sprungu, sem er tveggja mannhæða djúp, þar sem Ameríka rifnaði frá Evrópu 1984 og upp úr sprungunni gaus eins og í gosbrunni hraun sem breiddist um landið og rann jafnvel niður í sprunguna og upp úr henni á víxl. 

 

 

 

Í Öskju liggja ekki fyrir neinir vitnisburðir eða myndir um það sem gerðist þar.

 

 

 

Af atburðunum í Kröflueldum er þetta hins vegar fyrir hendi og getur skapað grundvöll að stofnun miðstöðvar svipaða Skógareldasetrinu i Yellowstone, þar sem er safn og bíóhús helgað skógareldunum miklu 1988. 

Það auðveldar ferðamönnum að fara á vettvang og upplifa eldana og afleiðingar þeirra.

Safnið gæti borið nafnið "Sköpun jarðarinnar og ferðir til mars."

Fagna ber því að umhverfisráðherra hafi farið í Gjástykki þótt hún virðist hafa getað fengið betra veður.

Hvort hún hefur gengið norður að sprungunni neðstu myndinni er óvíst. Ég hef ekki enn hitt neinn sem hefur gengið þangað nema með mér í ferðum mínum í sumar.  

Það á ekki að leyfa Landsvirkjun að fara lengra með bora sína. Þeir geta vel efnt loforð sín hér um árið að hægt sé að skábora inn undir svona svæði.  

 

 

 

 

 

 

Gaumgæfir friðun Gjástykkis

Meira fjölbreytni og frelsi.

Fyrir kosningarnar 2007 var það eitt af stefnumálum Íslandshreyfingarinnar að auka frumkvæði, fjölbreytni og frelsi í landbúnaði og störfum á landsbyggðinni. Slíkt getur ekki aðeins örvað viðskipti og eflt val og kjör neytenda heldur einnig virkað örvandi fyrir ferðaþjónustu. 

Sem dæmi má nefna að neytendur kunna að gera sér ferð til að versla uppi í Kjós í stað þess að fara eitthverja aðra og hefðbundnari leið í frístundaakstri sínum.

Ekki væri það amalegra ef viðkomandi bóndi ættti heima nærri sjávarþorpi þar sem hægt væri að fá nasasjón af einfaldri smábátaútgerð og kaupa fiskinn, sem þar er á boðstólum.

Möguleikarnir eru miklu fleiri en sýnist í fljótu bragði og margt smátt gerir eitt stórt, hvað sem líður hæðnistali sumra um "eitthvað annað" vegna þess að aðeins stóriðja geti bjargað atvinnumálum þjóðarinnar.

Í sex risaálverum sem nota alla fáanlega orku landsins gætu aðeins 2% vinnuaflsins fengið atvinnu og jafnvel þótt menn gæfu sér að þau störf og tengd störf yrðu alls 8% vinnuaflsins, þarf að finna störf handa 92% við "eitthvað annað."    

Hrein og ómenguð nautasteik

Of lengi óeðlilegt ástand.

Ég hef áður sagt frá hinum óeðlilega ástandi sem ríkt hefur í Reykjavík lengi og varðar síendurtekin innbrot og bílþjófnaði. Dæmi eru um að meðan maður einn skrapp í Bónus að versla komu þjófar á stórum sendiferðabíl, brutust snarlega inn hjá honum, hreinsuðu innbúið út með látum og hurfu á brott.

Ástandið í umræddi hverfi var orðið sjúklegt. Vonandi láta aðgerðir lögreglunnar nú á gott vita.

Lögregluaðgerðir gegn þjófahópum

"Take the money and run" - heilkennið.

Ofangreint heilkenni hefur verið meginstefið í orkustefnu Íslendinga. Forskrift Guðmundar Pálmasonar um að gæta skyldi öryggis og framsýni við nýtingu jarðhitasvæða var kastað fyrir róða fyrir 30 árum og síðan hefur æðibunugangurinn ráðið ríkjum.

Sé tekið mið af rannsóknum, kenningum og athugunum helstu fræðimanna okkar á þessu sviði, Guðmundar, Braga Árasonar, Sveinbjörns Björnssonar, Stefáns Arnórssonar og fleiri hentar jarðvarmavinnsla best markvissri og öruggri aukningu raforkuframleiðslunnar þar sem þess er gætt að ekki sé fram úr þolmörkum svæðisins, þannig að orkuvinnslan sé sannanlega endurnýjanleg til framtíðar. 

Þess vegna hentar best að fá hæfilega stór fyrirtæki sem orkukaupendur og fjölga þeim smám saman, ef þess er kostur.

Í staðinn hefur verið tekin sú stefna að risaálver eigi að kaupa orkuna, en það þýðir að þvílík býsn þurfa að vera tryggð í upphafi, að orka heilu andshlutanna sé í boði og þar með engin leið til  að fara eftir forskrift okkar bestu manna í þessu efni.

Úr því að Alcoa þarf þessi býsn af orku fyrir álver á Bakka er það eðlilegt að sýslað sé við alla orkuna sem þarf á einu bretti svo að hægt sé að hafa yfirsýn yfir verkið.

Kröfur um að ákveða strax álver, helst í gær, og að vaða jafnframt sem hraðast inn á öll möguleg virkjanasvæði til að taka þau í nefið án heildaryfirsýnar eða vinnubragða, sem viðurkennd eru við vinnslu úr jörðu á alþjóðavísu, eru skýr dæmi um þá græðgi og ábyrgðarleysi sem veður uppi í þessum málum.    

Engar tilraunaboranir eftir allt saman

Gott er að heyra.

Hvarvetna í heiminum er í gangi viðleitni til að hefta fjölmiðla í nauðsynlegu upplýsingarhlutverki sínu. Misjafnlega hart er gengið til verks en um tilganginn þarf ekki að efast.

Því ber að fagna því að bægt hefur verið frá fjölmiðlamönnum þeirri atlögu sem gerð var fyrir meint brot þeirra á bankaleynd.

Framundan er tími þar sem upplýsingarhlutverk fjölmiðla verður gríðarlega mikilvægt og brýnt að hlutverki þeirra verði sem best sinnt, hvernig sem á það verður litið.

Öllum kærum á hendur blaðamönnum vísað frá

Sveppir af ýmsu tagi.

Sveppir eru mögnuð fyrirbæri eins og kemur fram í frétt á mbl.is. Stundum er eins og einhver skilyrði myndist fyrir þá á svæðum þar sem annars sjást sjaldan eða aldrei sveppir.

Þegar ég var í sveit í Langadal gerðist það eitt sumarið túnið fylltist allt af sveppum. Þetta gerðist aðeins einu sinni þau fimm sumur sem ég var þar.

Húsfreyjan, frænka mín, var ekki viss um hvort óhætt væri að tína sveppina og var ekki alveg með gagnsemi þeirra á hreinu.

Svo vel vildi til að erlendir gestir, Toft-hjónin frá Reykjavík, (margir muna vafalaust eftir versluninni H. Toft á Skólavörðustíg), höfðu komið í heimsókn og virtust vita allt um sveppi og nýtingu þeirra til matar.

Við tíndum því sveppina og gæddum okkur þeim í nokkra daga.

Fyrir nokkrum árum fór ég með Paul Cox, heimsfrægan læknavísindamann, inn í Kringilsárrana.

Þar, í 650 metra hæð yfir sjó, rákumst við á sveppi. Ég var smeykur um að þeir gætu verið eitraðiir og spurði Cox hvort hægt væri að éta þessan sveppi.

"Já", svaraði hann, - "að minnsta kosti einu sinni."

Allir kannast við Sveppa, gamanleikara. Hitt vita færri að löngu á undan honum var einn skemmtilegur vinur Ragnars, sonar míns, kallaður Sveppi og aldrei neitt annað.

Sá heitir Sveinbjörn Gröndal, einn af aðal sprautunum í "Hreystimannafélaginu" sem svo var kallað.   

Sveppatínsla frábært fjölskyldusport

Nei, hvað segið þið? "Eitthvað annað"?

Djúpivogur liggur utan við áhrifasvæði álversins á Reyðarfirði og ruðningsáhrifin af framkvæmdunum fyrir austan voru neikvæð fyrir Djúpavog og fleiri byggðarlög.

Ruðningsáhrif er það kallað þegar mikill fjáraustur og einblíning á eina risastóra fjárfestingu ryður öllum öðrum fjárfestingarmöguleikum í burtu.

Þeir sem að slíku stóðu töluðu síðan í fyrirlitningartóni um "eitthvað annað" þegar færð voru rök að því að fénu hefði verið betur varið á annan hátt.

Það hefur lengi verið lenska fyrir austan að tala niður til fólksins á Djúpavogi. Auk hæðnitónsins um "eitthvað annað" kölluðu sumir Hornfirðingar Djúpavog Kongó og átti sú líking líklega að tákna hvað þorpið væri lítið og afskekkt, útundan og vanþróað.

En nú hefur fólkið þar sýnt að "eitthvað annað" er bæði til og auk þess raunhæft.

Auk vatnsútflutnings er verið er að leggja að því drög að skemmtiferðaskip hafi þar viðkomu, enda er það stórlega vanmetin auðlind sem felst í því að laða ferðamenn að fallegum stöðum, þar sem hægt er að kynnast merkilegum lífsháttum og atvinnuháttum heimamanna.

Ég hef margbent á gildi strandveiðanna í þessu efni og mun blogga von bráðar um það sem ég kalla "sjortara-ferðamennsku" eða "skammdvalar-ferðamennsku" sem er að mínum dómi of mikið ráðandi hér á landi utan þjónustunnar við skemmtiferðaskipin. 

Hún miðast fyrst og fremst við þrönga hagsmuni sterkra aðila á höfuðborgarsvæðinu og hamlar meiri fjölbreytni sem getur komið sem viðbót við "skammdvalarferðamennskuna".   

Djúpavogshreppur í vatnsútflutning