Afbrigði af "GAGA" ("MAD")?

Sagt hefur verið að Bandaríkin og Rússland búi yfir kjarnorkuvopnum, sem gætu fræðilega drepið íbúa hvors ríkis fimm sinnum. 

Og að grundvöllur þess að eiga þessi vopn sé sá, að hvor aðili um sig geri það ljóst að tryggt sé að hann sé reiðubúinn til að beita öllum þessum vopnum. Niðurstaða: Kenningin MAD (Mutual Assured Destruction) eða GAGA (Gagnkvæm Altryggð Gereyðing Allra) sem gilti mestallt Kalda stríðið, eftir að kjarnorkuheraflinn hafði þanist út beggja vegna.  

Varðandi deilu Norður-Kóreu og Bandaríkjanna er það hins vegar aðeins annar aðilinn, Bandaríkin, sem hefur getu til að drepa alla íbúa landsins fimm sinnum eða jafnvel oftar! 

Enn sem komið er langt frá því að Norður-Kórea hafi getu til neins sambærilegs gagnvart Bandaríkjunum, en gæti hins vegar fljótlega farið langt með að hóta nágrönnum sínum hræðilegum árásum. 

Í áratuga sögu kjarnorkuvopna hefur verið gerður greinarmunur á fyrirvaralausri fyribyggjandi árás og gagnárás.  

Yfirleitt velja ráðamenn kjarnorkuvelda fyrrefnda afbrigðið. 

Það er þess vegna áhyggjuefni þegar Trump tilgreinir ekkert slíkt, heldur virðist gefa í skyn að fyrirvaralaus fyrirbyggjandi gereyðingarárás komi til greina. 

Með því eykur hann líkur á því að Norður-Kóreumenn kjósi sjálfir í örvæntingu að gera fyrirvaralausa fyrirbyggjandi árás. 

Norður-Kóreumenn hafa sjálfir verið með stórkarlalegar yfirlýsingar sem gætu valdið því að Trump ákvæði að gera út um málin í eitt skipti fyrir öll með fyrirvararlausri stórárás. 

 

Hægt að réttlæta beitingu kjarnavopna?

"Gott og illt eru ekki til, aðeins völd og veiklaðir"?

Nú er blaðafólk að tína til ýmis ummæli Donalds Trumps eftir að hann var kjörinn forseti og er þar um auðugan garð að gresja eins og vænta má. 

Ekki var um síður auðugan garð að gresja af ummælum fyrir kjörið eins og það þegar hann ráðlagði upprennandi bísnissmönnum að eiga litla bók og skrá í hana nöfn þeirra sem hefðu þvælst fyrir þeim til þess að geta sett þar inn upplýsingar um höggstaði á þeim til þess að hefna sín á þeim. 

Því miður getur þýðingin yfir á íslensku á einum tilvitnðum ummælum Trumps, sem ég heyrði í gær. verið ónákvæm, en orð hans eiga að hafa fjallað um það að gott og illt væru ekki til, aðeins völd andspænis veikluðum.

En af nógu er að að taka og kannski best að velta fyrir sér einu og einu í senn.

Að gott og illt séu ekki til er kannski annað orðalag yfir siðblindu?   

Stormasamt fyrsta ár forsetans

Tvö yngstu gljúfrin í aldarbyrjun, en öðru þegar tortímt.

Rétt er að ítreka það sem hefur komið fram áður á þessari síðu, að yngstu gljúfur Evrópu voru í byrjun þessarar aldar tvö en ekki eitt. Bæði voru einkum mikils virði og upplifun fyrir þá sem sáu þau, að það, að horfa á Hverfisfljót og Jökulsá á Brú hamast við að sverfa þau og skapa eins og afkastamiklir listamenn. 

Fyrir tæpri öld var ekkert gljúfur þar sem áin rann á innan við öld síðar um svonefnda Stapa um sérstaklega litfagurt gljúfur og einnig um Rauðuflúð og Rauðagólf, sem drógu heiti sín af litnum. 

Það var svonefnt flikruberg sem gaf gljúfrinu, klettunum, flúðinni og hinu halland steingólfi litadýrð sína. 

En 2006 var þessi stórbrotna sköpun stöðvuð og þetta gljúfur mun aldrei að eilífu birtast á ný, því að verið er í óða önn að sökkva því í þann aur, sem Jökla er nú að fylla Hjalladal með, 25 kílómetra langan og 180 metra djúpan. 

Þetta einstæða fyrirbrigði var ekki metið krónu virði þegar því var tortímt. 

Heldur ekki mesta hjallamyndun landsins eða 40 ferkílómetrar af svo vel grónu landi, að þar var beitt sauðfé í meira en 600 metra hæð yfir sjávarmáli og hreindýrin áttu þar griðland þegar mest svarf að þeim seint á 19. öld. Efst til vinstri á myndinni sést glytta í svonefndan Háls, samfellda margra metra þykka gróðurþekjuna sem Hálslón dregur nafn af, en undir honum var hjallaröð með grænum rennisléttum grundum og heitri lind. 

Þetta gljúfur er liklegra enn yngra en gljúfrið í Hverfisfljóti, en það skiptir ekki höfuðmáli, því að hið skaftfellska gljúfur er bæði jarðfræðilega og sögulega merkilegt. 

Í Skaftáreldum voru bæði Skaftárgljúfur og fyrrum gljúfur í Hverfisfljóti fyllt af nýju hrauni. 

Skaftá hefur ekki tekist enn að endurvinna sitt gljúfur en Hverfisfljót er á fullu við það. 

Við það að taka vatnið úr gljúfri Hverfisfljóts verður hinn stórvirki listamaður náttúrunnar stöðvaður við listsköpun sína, en að vísu mun eitthvað seytla um það en auðvitað miklu minna virði eftir að listamaðurinn hefur verið fjarlægður. 

P.S. Vegna sérlegra fáfræðiskrifa leynihöfundarins Hábeins í athugasemd bæti ég hér við loftmynd af lónstæði Hálslóns eins og það lítur út á heitustu og björtustu dögum snemmsumars, þegar hlýr hnjúkaþeir blæs úr suðri yfir þetta svæði. 

Skiptar skoðanir á virkjun Hverfisfljóts

"Öfugi endinn" getur verið rétti endinn.

Í tengdri frétt á mbl.is er greint frá þeirri skoðun ýmissa innan þingliðs Sjálfstæðismanna að það sé verið að byrja á öfugum enda ef fyrst sé hugað að liðsskipan nýs stjórnarmeirihluta og skiptingu ráðherrastóla, áður en lokið sé við málefnasamning. 

Með þessu sé verið að byrja á öfugum enda. 

En þá verður að huga að þeim aðstæðum sem komnar eru upp í stjórnarkreppunni. 

Einn gallinn við hið mikla vald einstakra ráðherra á Íslandi og skortur á samábyrgð ráðherra og´á því að líta á ríkisstjórn til fulls sem fjölskipaðs vald er sá, að afar oft strandar stjórnarmyndun á því hvernig ráðherraembættum er skipt. 

Því fleiri sem stjórnarflokkarnir verða, því færri ráðuneyti fær hver flokkur.

Síðan er eins og sumir flokkar eigi sér óskaráðuneyti. 

Þannig hefur Sjálfstæðisflokkurinn verið með dómsmálaráðuneytið í öllum þeim ríkisstjórnum sem ég man eftir að flokkurinn hafi tekið þátt í og menntamálaráðuneytið er flokknum lika kært. 

Reynslan í ríkisstjórnum á árunum 1942 til 1960 var sú að ósætti tveggja stjórnmálaleiðtoga var einna helsta vandamálið við myndun ríkisstjórna. 

1974 leystist hnútur með því að Ólafur Jóhannesson myndaði ríkisstjórn fyrir Geir Hallgrímsson og 1983 varð Steingrímur Hermannsson forsætisráðherra í ríkisstjórn Sjalla og Framsóknar. 

Aðeins er ár síðan það var yfirlýst hjá Viðreisn að hún tæki ekki í mál að "verða þriðja hjólið undir stjórn Sjalla og Framsóknar. 

Þótt margt hafi breyst á því ári, sem liðið hefur, og engin svona yfirlýsing liggi fyrir hjá Vg er enn dálítil lykt af þriðja hjólinu undir vagni Sjalla og Framsóknar ef þessir þrír flokkar mynda stjórn og þess vegna kannski eina leiðin að Kata verði forsætisráðherra. 

Það væri því hugsanlega að byrja á öfugum enda að klára öll málefnin fyrst áður en hugað er að skiptingu ráðherrastólanna. 

 

Þreifingar við Sjálfstæðisflokk

Helst mögulegt í góðæri.

Dæmi um stjórnarmyndun yfir allt litrófið vinstri-hægri eru af augljósum ástæðum ekki mörg í íslenskri pólitík.

Til þess að slíkt sé hægt þurfa sameiginlegir hagsmunir tveggja "turna" að vera það miklir að það vegi upp málefnalega erfiðleika í slíku samstarfi. Einnig þarf að vera orðið nokkuð fullreynt að annað stjórnarmynstur gangi ekki upp. 

Dæmi um sameiginlega hagsmuni og / eða fullreynda aðrar möguleika er myndun "þjóðstjórnar" 1939 með þátttöku allra þingmanna nema þriggja. 

Í Evrópu var yfirvofandi stórstríð og Ísland var nær gjaldþroti en nokkru sinni fyrr. 

Þjóðstjórnin sat í fjögur ár, og eftir að hún sprakk fannst ekkert annað stjórnarmynstur í tvö ár og utanþingsstjórn sat á meðan. 

Þá tók við stjórn "yfir línuna" með því að Sjallar og sósíalistar mynduðu stjórn án næststærsta flokksins, Framsóknarflokks, og Ólafi Thors tókst að "fiffa" krata til að vera með með því að samþykkja einhverjar bestu almannatryggingar á byggðu bóli. 

Slíkt hefði verið ómögulegt fyrir Sjalla nema í mesta peningalega góðæri, sem gengið hafði yfir þjóðina. 

Gjaldeyrissjóðir landsmanna voru svo rosalega digrir erlendis að auk peninga til trygginga var fé til þess að umbylta sjávarútvegi með kaupum á nýtísku togurum fyrir bæði einarekin sjávarútvegsfyrirtæki og bæjarútgerðir. 

Ofan á þetta varð kaupmáttur langtum hærri en nokkru sinni í sögunni og á brast innflutningsæði og einkaneysla af nýrri stærð. 

Allt þetta þjónaði hagsmunum bæði verkalýðs og stóreignamanna, en gjaldeyrisforðinn þurrkaðist upp á tveimur árum og á skall mikil kjaraskerðing og vöruskömmtunarkerfi sem stóð til 1960. 

1980 var skollin á mesta alþjóðlega orkukreppa sögunnar með stórhækkun olíuverðs og verðbólgan var í nýjum hæðum. 

Þá var stjórnarkreppa leyst með því að hluti Sjálfstæðisflokksins gekk til liðs við Framsókn og Alþýðubandalag. 

Núna verður ástandinu helst líkt við 1944. Það eru ennþá peningar í spilunum, líkt og þá.

Í lokakappræðum stjórnmálaforingjanna fyrir kosningar var talað meira um peninga og nefndar fleiri og stærri milljarðatölur en heyrst hafa fyrr í slíkum umræðum.

En að vísu ríkir óvissa um kjarasamninga og spáð er minnkandi hagvexti. En það gerir stjórn á breiðum grundvelli jafnvel nauðsynlegri í hugum margra, jafnt til hægri og vinstri. 

Síðast þegar Vg var í stjórn var það brunarústastjórn með erfiðustu verkefnum sem nokkur stjórn hafði fengist við fram að því og ekki möguleiki á neinu öðru en að gera óvinsælar ráðstafanir. 

Það er óvíst að Vg muni bjóðast annað jafn gott tækifæri og nú til að vera í annars konar stjórn, sem hefur úr einhverju að spila.

Sagt er að Katrín geri kröfu um forsætisráðherrastól, en í raun er staða Sigurðar Inga Jóhannssonar sterkust ef togast verður á um forsætisráðuneytið. 

Hjörleifur Guttormsson stakk strax upp á slíkri stjórn um daginn. Það segir sína sögu.  

Sjálfstæðisflokkur sér tvo vænlega kosti

Tvær aðaluppsprettur hlaupa í Jökulsá á Fjöllum.

Vatnasvið Jökulsár á Fjöllum er stórt. Kverká og Kreppa koma með vatn úr Brúarjökli.

Og frá tveimur af þremur hæstu eldfjöllum landsins, Kverkfjöllum og Bárðarbungu, kemur vatn í ána undan Dyngjujökli. 

Komið hefur fyrir að stíflulos í Kverkfjöllum, þar sem er mikill jarðhiti undir jökli og á yfirborði, hafi valdið hlaupum í ánni, en einnig óx jarðhiti undir vestanverðum Dyngjujökli þegar umbrot urðu undir jöklinum í aðdraganda Holuhraunsgossins. 

Jarðhiti er það mikill í austanverðri Bárðarbungu að í fyrsta skipti í sögunni var hægt síðsumars að horfa niður í gegnum jökulinn ofan í jarðhitasvæðið í gegnum lóðrétt op, sem hitinn hafði brætt.  

Rafleiðni í ánni farið hækkandi

Aðeins ein af 57 leiftursóknum. Nýbúið að fórna ennþá magnaðra gljúfri.

Það var í daginn í fréttunum að nú væru áformaðar 57 nýjar virkjanir um allt land. Stærstur hluti þeirra eru virkjanir sem eru fyrir einskæra tilviljun 9,7 - 9,9 megavött. 

Einskæra tilviljun? Nei, því að ef þær væru 10 megavött þyrftu þær að fara inn á rammaáætlun. 

Rökin fyrir öllum þessum virkjunum hjá þjóð, sem þegar framleiðir fimm sinnum meira rafmagn en hún þarf fyrir eigin fyrirtæki og heimili, eru ævinlega þau sömu, "framfarir, hluti af atvinnuuppbyggingu og lífskjarasókn, opnun á aðgengi fyrir ferðafólk, betra afhendingaröryggi, o. s. frv. " - nefndu það. 

Við lestur tengdrar fréttar á mbl.is sést að hluta ruglið sem drífur þetta æði áfram. 

Gljúfrið sem Hverfisfljót er að sverfa, er ekki það eina sem er eða hefur verið skotmark í virkjanaæðinu, en það orð var notað af forstjórna Orku náttúrunnar nýlega um það ástand sem hefur ríkt og ríkir enn hér á landi í orkumálum. 

Innsti hluti gljúfurs Jöklu í Hjalladal var ekki aðeins óvenju fjölbreytt og litfagurt þegar því var sökkt í drulluna 2006, heldur hafði Jökla, afkastamesti fjöllistamaður heims meðal fljóta, sorfið það á innan við öld. 

Myndin á forsíðu þessarar bloggsíðu er tekin við þetta gljúfur. 

Munurinn á því og gljúfrinu, sem á að stöðva Hverfisfljót við að skapa, er hins vegar sá, að enda þótt sköpunin í farvegi Hverfisfljóts verði stöðvuð, stendur gljúfrið þó væntanlega þurrt að mestu eftir, og að hugsanlega yrði hægt að hleypa ánni á síðar. 

En nú þegar er gljúfur Jöklu komið á kaf í drullu og á eftir að enda í meira en hundrað metra dýpi í jökulaur að lokum.   

Gljúfrið og það, að geta horft á þessa listsköpun, var hins vegar léttvægt fundið þegar þessu svæði var tortímt á sínum tíma.   

Vill virkja í einu yngsta árgljúfri heims

"Skrifaðu flugvöll." Of líkt veðursvæði og Suðurnes.

Þekkt var sagan sem hermd var upp á bankamann einn í Reykjavík, sem fór í framboð fyrir krata í einmenningskjördæmi úti á landi og var með mann með sér til að skrifa niður athugasemdir. 

Umræðan barst að samgöngum, og sagði þá einn fundarmanna, að komnir væru vegir og ein lítil höfn, en það vantaði flugvöll. 

"Skrifaðu flugvöll" sagði þá bankamaðurinn við ritara sinn. 

Þetta kemur upp í hugann þegar mönnum hugkvæmist það einu sinni enn að gera stóran fullbúinn flugvöll við Selfoss, og er þá oftast hugmyndin að hann geti verið varaflugvöllur fyrir Keflavíkurflugvöll eða komið í staðinn fyrir Reykjavíkurflugvöll. 

Þá gleymist alveg að Flóinn er á sama veðursvæði og Keflavíkurflugvöllur, gersamlega óvarinn fyrir sömu algengustu hvössustu og mestu rigningarveðrunum og súldinni og Keflavíkurflugvöllur er. 

En stærsti kostur Reykjavíkurflugvallar er, að í þessum algengustu slæmu veðrum er hann varinn af Reykjanesfjallgarðinum fyrir þessum veðrum og því oft opinn þegar Keflavíkurflugvöllur er lokaður. 

Það er álíka langt frá Eyrarbakka til Þingvalla og frá Reykjavík til Þingvalla og aðeins 25 kílómetrum styttra frá Eyrarbakka til Geysis frá Eyrarbakka en er frá Eyrarbakka til Geysis. 

Á sama tíma og gargað er á fjármagn til að styrkja þá innviði flugsins sem þegar eru fyrir hendi koma hugmyndir um milljarðatuga eða jafnvel milljarðahundruð króna aftur og aftur upp á yfirborðið. 

Flugvöllur bankamannsins bláeyga hér um árið var hleginn í hel á stundinni, hefur enn ekki verið gerður, enda ekkert stæði né ástæða fyrir stóran flugvöll í Dölunum. 

 

 

 

 

 

Kanna möguleika á alþjóðaflugvelli

Hvað læti út af viðskiptum við "virt og viðurkennd" fyrirtæki?

Þegar fyrrverandi formaður Framsóknarflokksins hóf kosningabaráttuna á fyrsta stóra fundi formanna flokkanna fyrir kosningarnar 2016 byrjaði hann á því að fulyrða að fyrirtækið sem hann hefði verið í viðskiptum við væri alls ekki "skattaskjól" heldur virt og viðurkennt fyrirtæki. 

Þetta var svipað og að segja að hann væri stoltur af því að hafa geymt peninga fyrrum forsætisráðherrahjóna þar. 

Þetta var raunar alveg á skjön við fyrstu svör hans í viðtalinu fræga vorið áður þar sem hann lýsti því að ráðamenn ríkja heims, þeirra meðal Íslands, væru í samræmdri herferð gegn viðskiptum við svona fyrirtæki, og það var á þessu augnabliki í sjónvarpsþættinum með flokksformönnunum sem Sigurði Inga Jóhannssyni og fyrrverandi formenn flokksins urðu felmtri slegnir yfir því á hvaða nótum hreinnar afneitunar ætti að sigla inn í kosningabaráttuna. 

Þeir hörðustu, sem gagnrýna RÚV stundum daglega, hafa haldið því fram að Panamaskjölin hafi ekki verið til og séu því tilbúningur, og að RÚV hafi staðið fyrir alheimssamsæri fjölmiðla á hendur íslenskum stjórnmálamönnum með eigur í virtum og viðurkenndum erlendum fyrirtækjum. 

En nú hefur það gerst að enn á ný fara fjölmiðlar heimsins af stað með viðbótarskjöl, sem þeir nefna Paradísarskjölin, þar sem fjölmörg ný nöfn erlendra ráðamanna og einhverra Íslendinga líka koma við sögu, og eru afsakanir hinna erlendu ráðamanna og útskýringar um margt af svipuðum toga og var hjá hinum íslensku og erlendu í fyrra. 

En í þetta skiptið bregður svo við að hinir hörðu gagnrýnendur RÚV hafa þagað þunnu hljóði allan daginn, fram að þessu. Nú er ekki hrópað um alheimsssamsæri sem RÚV stjórni á grundvelli skjala, sem ekki séu til. 

Dagurinn er senn á enda og maður bíður spenntur eftir því að eitthvað heyrist hjá þessum hörðu gagnrýnendum um nýju "ofsóknarherferðina" sem RÚV stjórni. 

Kannski finnst þeim þetta ekki umfjöllunarvert né merkilegt. Hvaða læti eru þetta út af viðskiptum við virt og viðurkennd fyrirtæki?

 

Skatturinn rannsakar þekkta Svía

Gaf Björn Leví tóninn? Svipað og 1974 og 1978?

fyrir ári kom í ljós að einstök óvarleg ummæli í kosningabaráttu og stjórnarmyndunarviðræðum urðu til trafala við stjórnarmyndun. Þetta virðist vera að endurtaka sig, í þetta sinn meðal annars vegna ummæla eins þingmanns Pírata. 

Að vísu hefur verið bent á að ef viðkomandi þingmaður yrði ráðherra og segði sig frá þingmennsku á meðan myndi verða hægt að setja undir þennan leka. 

En efinn um hann og aðra þingmenn í stjórnarsamstarfi þar sem enginn má ganga úr skaftinu virðist hafa nægt. 

Fyrir kosningarnar 1974 sýndist mér og mörgum fleiri að það myndi verða eina lausnin eftir kosningar að Sjallar og Framsókn færu í stjórn. 

Ég kaus meira að segja Framsókn til þess styrkja stöðu hennar í hermálinu í komandi stjórn. 

Flokkurinn svaraði því kalli mínu með því að leggjast í býsna mikið hermang. 

En enda þótt stjórnarmyndunarviðræður Sjalla og Framsóknar gengju ágætlega þegar Geir Hallgrímsson hafði umboðið, strönduðu þær. 

Ólafur Jóhannesson tók þá við keflinu og leysti málið með því snjalla úrræði að mynda stjórn, sem yrði undir forsæti Geirs! 

Var haft í flimtingum að Ólafur hefði myndað stjórn fyrir Geir og reyndist það Geir lítill vegsauki þegar frá leið. En stjórnin sat í fjögur ár. 

1978 virtist eini mögulegi kosturinn vera að mynda vinstri stjórn, en vegna rígs A-flokkanna strandaði sú myndun þar til Ólafur bjargaði málum og myndaði stjórn þrátt fyrir mesta ósigur Framsóknarflokksins í sögu hans fram að því. 

Nú liggur svipað í loftinu, að í raun muni litlu að stjórnarmyndun takist. 

Ástandið virðist ekki ósvipað og 1974 og 1978. Kannski nægir að að annar en Katrín, til dæmis Sigurður Ingi, finni lausn, til dæmis með hlutleysi eða þátttöku fimmta flokksins. 

Einfaldast sýnist að Flokkur fólksins komi til greina, en það gæti líka orðið annar flokkur en hann. 

Augljóst að bjóða fleirum að borðinu