Sérkennilegt svar: "Tryggingarfélögin borga."

Hátt verð á bílaleigubílum á Íslandi stafar af ýmsum orsökum. Mjög mikið er um það að útlendingar og Íslendingar fari á bílaleigubílum upp í óbyggðir þar sem ýmislegt getur komið fyrir við misjafnar aðstæður og slíkt kostar peninga, ef bílarnir skemmast eða verða fyrir skakkaföllum.

En þá kemur að hlutverki tryggingarfélaganna og spurningin er hvort iðgjöld þeirra séu hærri hér en erlendis.

Þess vegna er ég að ræða um þetta að þegar ég leitaði stuðnings bílaleigufyrirtækja,umboða fyrir jeppa og jepplinga og fleiri í ferðaþjónustunni við mynd mína "Akstur í óbyggðum" kom ég að lokuðum dyrum.

Samtök hinna 130 bílaleigubíla höfðu ekki áhuga og einn eigandi bílaleigu sagði við mig: "Mitt fyrirtæki getur ekki tekið áhættuna af því að taka sig út úr hópnum, svona rétt eins og það sé eitthvað varasamara að taka bíla á leigu frá okkur en öðrum. Við þorum ekki að rugga bátnum, enda borga tryggingarfélögin þetta hvort eð er."

Eitt tryggingarfélag lagði í það að styrkja myndina örlítið, en hún inniheldur leiðbeiningar um það hvernig best sé að bera sig að til þess að njóta íslenskrar náttúru með sem mestri ánægju og öryggi og var sýnd í Sjónvarpinu síðastliðið sumar.

  

Fjórfalt dýrari í Keflavík en Kaupmannahöfn

Gernýting í morðæði.

Jósef Stalín á að hafa sagt einhverju sinni að dráp á einum manni væri morð, en dráp á milljón væri bara tala. 

Svo virðist sem morðhundar Íslamska ríkisins hafi þetta í huga þegar þeir gernýta þá athygli og hrylling sem blóðugar aftökur á einstaklingum vekja um heim allan, en þó einkum í heimalöndum þeirra, sem myrtir eru. 

Þeir nýta sér til fulls nýjustu tækni í fjölmiðlun til þess að hámarka þá athygli sem glæpir þeirra vekja. 

Ef aðeins væri um svona gerninga gagnvart örfáum einstaklingum væri að ræða væri kannski hægt að rökræða um muninn á þessum morðum og loftárásum eða öðrum hernaði, þar sem hundruð eða þúsundir farast.

En þannig er það ekki. Einstaklingarnir, sem hryðjuverkasamtökin drepa í Nígeríu, Írak og víðar, eru aðeins örlítið brot af þeim fjölda sem dráp, limlestingar og hvers kyns villimennska aftan úr grárri forneskju gengur yfir í fullkomnu miskunnarleysi.

Illskuæðið er svo magnað, að reynt er að velta sér upp úr því og gernýta það og magna.     

Japan vaknar upp við vondan draum

Konur, börn, unglingar og gamalt fólk.

Ummæli Bjarkar Guðmundsdóttur um það hve mikil tilhneiging er til þess að draga úr hlut kvenna í ýmsu, svo að kalla mætti það ungkarladýrkun, eiga við fleiri þjóðfélagshópa en konur. 

Á sínum tíma var það plötuútgefandi, sem var að leita að hvítum karlmanni til að koma rythm and blues tónlist á framfæri, sem datt niður á Elvis Presley. Og sömuleiðis var rythm and blues tónlistin svo tengd við ímynd svartra, að það þurfti að fá nýtt "hvítt" nafn á hana, "rock´n roll". 

Og þá var það hinn hvíti Bill Haley með sína Comets sem nýttist vel, en ég var hins vegar í hópi þeirra mörgu unglinga á þeim tíma sem fannst hann hallærislegur og alls ekki ekta rokkari, en kunni hins vegar betur að meta hina svörtu frumherja á borð við Chuck Berry, sem alltaf máttu standa í skugganum af þeim hvítu á þessum árum. 

Ef Haley, Presley og Pat Boone hefðu ekki verið tiltækir, hefði það líklega tafið fyrir rokkinu um nokkur ár. 

Ég var aðeins 18 ára þegar ég var skyndilega kominn inn á gafl hjá fólki um allt land sem skemmtikraftur með blandaða dagskrá, þar sem alveg ný tónlistarnálgun og beitt stjórnmálagrín var eitthvað sem fólk virtist eiga erfitt með að samþykkja að kæmi frá unglingi. 

Þá fluttu grínistar í hópi skemmtikrafta, flestir á miðjum aldri, yfirleitt texta eftir aðra og því komst sá kvittur á kreik að móðir mín, sem var á kafi í pólitík í Sjálfstæðisflokknum, semdi textana fyrir mig. 

Það gat bara ekki verið að 18 ára strákbjáni gerði texta sem byggðust á svona mikilli þekkingu á stjórnmálunum, allra síst svona rokkaragrislingur. Hvað þá að þeir byggðust á íslenskri bragfræði. 

Þessi lífseiga saga um aðfengna texta lifði góðu lífi árum saman. Setti móðir mín blessuð þó aldrei saman svo mikið sem eina vísu alla sína ævi.

Dýrkun á hvítum karlmönnum á aldrinum 30-50 ára er drjúg og ekki gert ráð fyrir öðru en að menn séu útbrunnir og gagnslitlir á efri árum.

Meira að segja er ekki yrt á fólk sem er komið yfir sjötugt í skoðanakönnunum, rétt eins og skoðanir þess séu ekki marktækar og það eigi þar með ekki skilið að hafa kosningarétt.   

Oft er litið á gamlingjana almennt sem byrði á þjóðinni og orðið "ellilífeyrisþegi" er hálfgert skammaryrði.

Þó eru lífeyrisþegar aðeins að nota þá fjármuni sem þeir unnu sér inn sjálfir í ævistarfi sínu og lögðu fyrir til elliáranna til að spara ríkinu peninga. 

Heiður karla af verkum kvenna

Eins og símabyltingin?

Framþróunin í smíði rafbíla minnir um margt á byltinguna í framleiðslu snjallsíma og skyldra rafeindatækja. Hún hefur verið svo hröð að skömmu eftir að snjallasta tækið hefur verið komið í sölu hefur annað og mun betra komið á markað, svo að hið fyrra hefur þokast nær því að verða úrelt. 

Þetta á þó ekki að koma í veg fyrir að fólk kaupi það besta hverju sinni, því að ef alltaf er verið að bíða eftir því sem verður endanlega best, er hætt við að það geti dregist ansi lengi að það gerist.

Ef ég get til dæmis látið 17 ára draum rætast um að eignast minnsta, umhverfisvænsta og ódýrasta bílinn, sem fáanlegur er, "rafbíl litla mannsins," mun ótti um að annar miklu betri komi fljótlega ekki aftra mér í því.   

Í smíði slíkra bíla eru hraðar framfarir um þessar mundir og spennandi tímar framundan. 

 

Drægi nýrrar kynslóðar margfalt meira

Færsla frá Ártúnsbrekku til Leifsstöðvar.

Það eru allmörg ár síðan sú breyting blasti við að "varnarlínan" varðandi fólksflutninga á Íslandi, ef svo má að orði komast, sem áður hafði verið við borgarhlið Reykjavíkur, var komin suður í Leifsstöð. 

Ung íslensk kona í Helsingjaborg í Svíþjóð orðaði það þannig við mig árið 2003 að hún sætti sig ekki við það að eiga heima á afskekktri eyju norður í hafi með þeim takmörkuðu möguleikum, sem þar væri að finna fyrir vel menntað fólk. Henni hugnaðist ekki sú ofuráhersla sem þar væri lögð á gamla atvinnustefnu sem miðaðist við skaffa atvinnu í verksmiðjum og blindni á að nokkuð annað en stóriðja gæti viðhaldið byggð.

Mér hnykkti við en áttaði mig á því að þetta svar var svipað því sem Vestmannaeyingar höfðu áður gefið sem skýringu á því af hverju þeir sættu sig illa við að eiga heima á "afskekktri eyju úti í hafi."

Því miður er eins og það ætli að taka áratugi að átta sig á þessum veruleika.  

 

Skortir tækifæri á Íslandi

Gullæði nútímans: Olían.

Aldirnar í sögu mannkynsins svo sem steinöld, bronsöld og járnöld, eru mældar í þúsundum ára. Allar draga þær nöfn af þeim efnum, sem notuð voru í áhöld af ýmsu tagi.

Öldunum var gefið nafn eftir á, en 1945 töldu margir að hafin væri atómöld, sem tæki við af steinöld.

Beislun kjarnorkunnar var að sönnu risaskref, en þó höfðu tímamótin orðið hálfri öld fyrr, þegar olíuöldin gekk í garð, svo gríðarlega byltingu færði nýting hennar og tæknibyltingin sem var samfara henni, mannkyninu.

En olíuöldin verður varla nema andartak í samburði við steinaldirnar, bronsöld og járnöld, innan við 200 ár, svo óhemju hratt jókst orkunotkunin, og svo undra hratt mun hún dala á ný.

Sagan sýnir að "svarta gullið", olían, hefur verið sterkasta aflið sem stjórnað hefur stjórnmálum heimsins síðan um aldamótin 1900, og gildir það jafnt um heimsstjórnmál og stjórnmál í einstökum löndum.

Allt frá stórfelldum fyrirætlunum um heimshöfn í Finnafirði eða annars staðar á norðausturhorni Íslands til hugmynda olíuflutninga suður endilöng Bandaríkin í risaolíuleiðslu í stað flutninga frá Kanada til Kína, taka þröng peningasjónarmið, græðgi og skammsýni ætíð völdin þegar olían er annars vegar.

Fyrir þeim sjónarmiður verður allt að víkja, svo sem siðfræði, stjórnmálastefnur, trúarbrögð, hugmyndafræði og hugsjónir.

     

„Þetta lagafrumvarp er hneyksli“

Þetta sagði Shakespeare líka: "...hann rignir alltaf dag eftir dag."

Gylfi Þór Sigurðsson og Alexandra Helga Ívarsdóttir eru ekki þau fyrstu sem leggja sig fram um að lýsa "skítaveðri" í landi sínu.

Sjálft höfuðskáld Englendinga, William Shakesperare, fann svo mikla þörf hjá sér til þess að lýsa því höfuðatriði enskrar tilveru sem "skítaveðrið" er, að hann endar eitt verka sinna, Þrettándakvöld, á söng um það hvernig enska rigningin litar lífshlaup flytjandans, hirðfíflsins Fjasta. 

Ef Gylfi hefur ekki heyrt þetta, er ég tilbúinn til að gefa honum eintak af þessum söng, sem ég raulaði inn á disk í hitteðfyrra undir heitinu "Hann rignir alltaf." 

Það er ekki á hverjum degi sem tækifæri gefst til að semja lag við texta sjálfs Shakespeares um eitt af höfuðatriðum tilveru Breta. Til þess að hnykkja á því, gerir Shakespeare laglínurnar "Hann rignir alltaf dag eftir dag" og "hæ, hopp, út í veður og vind!" að síbyljustefjum í textanum eins og sést vel í þýðingu Helga Hálfdanarsonar. 

 

HANN RIGNIR ALLTAF. 

 

Ég var lítill angi með ærslu og fjör - 

hæ, hopp, út í veður og vind!

Ég stundaði glens og strákapor

og hann rignir alltaf dag eftir dag.

 

 

Ég óx úr grasi ef einhver spyr, - 

hæ, hopp, út í veður og vind! 

En klækjarefum er kastað á dyr

og hann rignir alltaf dag eftir dag. 

 

Mér varð til gamans að gifta mig, - 

hæ, hopp, út í veður og vind! 

Nú dugar lítið að derra sig

og hann rignir alltaf dag eftir dag! 

 

Ég hoppa prúður í brúðarsæng, - 

hæ, hopp, út í veður og vind! 

Og brennivínsnefi bregð í væng, - 

og hann rignir alltaf dag eftir dag. 

 

Sem veröldin forðum fór á kreik, -

hæ, hopp, út í veður og vind! 

Enn vöðum við reyk, senn er lokið leik

en við látum hann ganga dag eftir dag.

Og hann rignir alltaf, rignir alltaf,

rignir alltaf dag eftir dag!  

 

 

 

Alltaf sama skítaveðrið á Íslandi

Svipaðir grjótgarðar safna sandi um allt land.

Úrræði Landgræðslunnar gegn því að sjórinn hefur brotið niður fjöruna fyrir neðan Vík var það að gera nokkra garða, sem ganga þar út í sjó og drepa strauminn meðfram fjörunni þannig að sandurinn sökkvi til botns og færi þannig landið út.

Svipað má sjá við árfarvegi um allt land. Ég þekki eitt dæmi nákvæmlega eftir að hafa fylgst með árbakka margsinnis árlega með árbakka Blöndu fyrir neðan Hvamm í Langadal.

Með því að rjúfa sveig á ánni sunnar, breyttist straumurinn og fór að belja á fyrrnefndum árbakka.

Vegagerðin lofaði að búa til "tennur" eða litla varnargarða á bakkann úr hluta af þeirr miklu möl sem tekin var úr skriðu Hvammsár til að byggja upp nýjan veg í dalnum.

Það loforð var svikið og því eru aðeins nokkur ár síðan loks var farið í það verk, en þá hafði Blanda brotið nokkra hektara af túninu á bakkanum.

Síðan þessir stuttu garðar voru gerðir, hefur myndast sandur við bakkana og landbrotið hefur stöðvast.

Að sjálfsögðu hefur svipað gerst við Landeyjahöfn og um þetta efni var til dæmis fjallað hér á síðunni þegar farið var í gerð hennar. Grynningarnar þar eiga ekki að koma neinum á óvart og ekki heldur 1,1 milljarður, sem dælingin ein mun kosta, en þá er sleppt öllu því tjóni sem höfn, sem er ónothæf stóran hlut úr ári, kostar.

Ef sagt er að þessi kostnaður nemi 1,5 milljörðum á ári nemur hann um 30 milljörðum á 20 árum.

Það leiðir hugann að því hvort göng út í Eyjar, að gefnu því að þau hefðu verið tæknilega framkvæmanleg, hefðu getað borgað sig upp á svipaðan hátt og Hvalfjarðargöng.

Er eitthvað á móti því að varpa þeirri spurningu upp,-  burtséð frá því hvort sá möguleiki var sleginn af á sínum tíma, sé sleginn af nú eða sleginn af um alla framtíð?

Verkefnið er verðugt, hvernig sem það verður leyst, því að svo mikið leggja Eyjamenn til samfélagsins, bæði í sjávarútvegi og ferðaþjónustu, að samgöngur við Eyjar verða að vera eins góðar og mögulegt er.    

Miklar grynningar í Landeyjahöfn

Alvarlegasti "forsendubresturinn"?

Hækkun á húsaleigu um 40% á þremur árum lítillar verðbólgu er stærri frétt en svo að það sé auðskilið, af hverju hún hefur hlotið jafn litla athygli og raun ber vitni. 

Ástæðan gæti verið sú, að enn sem komið er, eru húsnæðisleigjendur mikill minnihluti landsmanna og virðist eiga sér mun áhrifaminni talsmenn en hinn stóri meirihluti eigenda húsnæðis. 

Það er til dæmis athyglisvert að hinn svonefndi "forsendubrestur" sem talinn var réttlæta tilfærslu á 80 milljörðum króna að mestu frá skattgreiðendum sjálfum, til þeirra sem hefðu orðið fyrir umræddum forsendubresti, fékk ekki hljómgrunn varðandi þá leigjendur, sem augljóslega guldu fyrir það að forsendubresti húseigendanna, sem þeir leigðu hjá, var velt yfir í leiguverðið. 

Nú heyrast fréttir um hremmingar hjá félögum eins og Búmönnum, og þær líða bara hjá án frekari útskýringa, svo sem á því hvort ekki hafi þar verið um sams konar "forsendubrest" að ræða og hjá þeim sem fengu í gegn skuldaniðurfærslu á dögunum. 

Stórhækkun húsaleigu er stórmál, sem fer furðulega hljótt miðað við það að heil kynslóð ungs fóks stendur nú frammi fyrir öðrum og grimmari veruleika en ungt fólk hefur staðið frammi fyrir í meira en hálfa öld.

Þetta væri minna mál ef þetta unga fólk gæti leitað til góðs framboðs á hentugu leiguhúsnæði á viðráðanlegu verði eins og í nágrannalöndunum. En stöðug hækkun húsaleigu sýnir að svo er ekki, því miður.  

Leiguverðið rýkur upp

Í samræmi við spár en ekki við "kuldatrúna".

Fyrir meira en áratug greindu íslenskir jarðvísindamenn frá því í sjónvarpsfréttum að vegna minnkunar jöklanna af völdum hlýnandi loftslags myndi eldvirkni aukast mikið á Íslandi á þessari öld og eldgosum stórfjölga, einkum undir Vatnajökli og í grennd við hann. 

Nú þegar hafa orðið sjö eldgos á síðasta aldarfjörðungi, þar af þrjú gos á síðustu tíu árum, en spáð er enn tíðari gosum. 

35 millimetra hækkun lands á ári að mati bandarískra vísindamanna kann að sýnast smá tala, en hún samsvarar 35 sentimetrum á áratug og þremur og hálfum metra á öld. 

Þetta er athyglisvert, en athyglisverðara hlýtur þó að teljast, að stór hópur vel menntraðra manna skuli ekki aðeins andmæla því kröftuglega að mesta magn CO2 í andrúmslofti jarðar í 800 þúsund ár skuli valda hlýnun andrúmslofts, og ekki aðeins andmæla því að loftslag fari hlýnandi, heldur jafnvel fullyrða að "loftslag fari hratt kólnandi". 

Íhugun á því hvernig þetta geti gerst í nútíma samfélagi á upplýsingaöld er nefnilega nauðsynleg til þess að skilja af hverju mannkynið er á þeirri leið sem það er á í meðferð þess á jörðinni og auðlindum hennar.  

Ísland rís um 35 millimetra á ári