Minnir um margt á framburðina í Guðmundar- og Geirfinnsmálinu.

Lýsingin af því hvernig Sture Bergwall játaði á sig tæplega 30 morð er um margt sláandi lík lýsingunum af framburðum sakborninganna í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum hér á landi. 

Þegar Bergwall var að játa á sig morðin sést eftir á að hann átti erfitt með að láta játningar passa við aðstæður, áverka og önnur atriði málanna. En hann nýtti sér ákafa yfirheyrslumanna til að ná fram brúklegum játningum og breytti framburði sínum eftir þörfum til að þjóna þeirri nauðsyn að hann yrði sakfelldur og dæmdur.

Eins og í Guðmundar- og Geirfinnsmálum var fjallað um ótal atriði varðandi atburðarás, aðstæður, áhöld, bíla o. s. frv. og hinn yfirheyrði lagði sig í framkróka við að láta það ganga upp, þótt hann yrði margsaga og yrði að breyta atriðunum í grundvallaratriðum aftur og aftur.

Eins og í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum fannst aldrei eitt einasta sönnunargagn, aldrei nein haldbær ástæða til morðanna,né heldur fundust líkin eða morðvopnin.

Eitt líkið fannst að vísu tveimur áratugum eftir meint morð, en var svo illa leikið að engin leið var að sannreyna dánarorsök.

Eins og í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum gekk þetta svo langt að sakborningurinn fór í árangurslauar. leitarferðir með lögreglunni til að benda henni á hvar líkin hefðu verið falin. 

Eins og í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum var hinni dæmi "enginn kórdrengur."

Eins og í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum var um að ræða umfangsmesta morðmál af sínu tagi.

Og breytingarnar á framburðunum í G-og G-málinu voru jafnvel enn stórkostlegri en hjá hinum sænska "stórglæpamanni."  

Sumir kunna að gera það að aðalatriði að hinn áttfaldi / þrítugfaldi sænski morðingi vildi láta dæma sig fyrir sem flest morð en slíkt hafi ekki verið fyrir hendi í Guðmundar- og Geirfinnsmálunum, þar hafi sakborningar í fyrstu þráast við. 

En það er ekki aðalatriðið heldur hitt, að í báðum tilfellum sóttust ákærendur ákaft eftir játningum og að í báðum tilfellum voru sakborningar að reyna að þóknast þeim með játningum. 

Á Íslandi var þrýstingurinn á játningar meiri en í Sviþjóð, því að almenningur og ráðamenn kröfðust þeirra hér og dómsmálaráðherrann sagði eftir að dómar voru kvaddir upp, að "þungu fargi væri létt af þjóðinni."  

Ástæðurnar fyrir þessari játningaþörf eru ekki aðalatriðið heldur að þessi þörf varð til í báðum tilfellum.  

Í sænska tilfellinu var um að ræða frumkvæði "raðmorðingjns" til að játa og verða frægur og illræmdur að endemum, en í íslenska tilfellinu voru notaðar yfirfengilega langvarandi og pyntingakenndar yfirheyrsluaðferðir sem brutu sakborningana svo niður, að þeir voru knúnir til að gefast upp og reyna að þóknast ákærendunum, bara til að binda enda á óbærilegt ástand.

Það var búið að koma þeim á það stig að þau vildu gera hvað sem er til að losna undan okinu.  

Merkileg tilviljun er, að tvö svona lík mál skuli koma upp á sama tíma í tveimur Norðurlandanna og bæði af stærstu gerð. Annað varðandi "versta raðmorðingja Norðurlönda" og hitt varðandi "stærsta sakamál síðari alda á Íslandi", þar sem sekt hinna sakfelldu var talin augljós og dómarnir sanngjarnir, af því að "þetta voru engir kórdrengir."    

„Versti raðmorðingi Norðurlanda“ sýknaður

Gott að nokkur atriði séu öllum ljós.

 Hér eru nokkur atriði sem gott er að okkur séu ljós fyrirfram varðandi stóriðju á Bakka við Húsavík. 

 1.  Ekki hefur verið reist kísilver í Evrópu í 20 ár. Þá voru síðst uppi áætlanir um að reisa kísilver á Grundartanga. Af hverju?  

  2. Síðastu setningarnar sem sagðar voru á 4,5 klst afmælisráðstefnu Ísor á dögunum gefa hugsanlega skýringu.

Fyrirspyrjandi úr sal:  "Hefur síðasti ræðumaður eitthvað um það að segja, að útreikningar mínir sýna að við séum að selja orku á 20 mills á einingu sem kostar 40 mills að framleiða þegar upp er staðið?"

Síðasti ræðumaður: "Nei. Þetta er rétt."

Ráðstefnunni slitið. Mikil ánægja. Fréttir í fjölmiðlum um glæsilega forystu Íslendinga og fordæmi fyrir heiminn á þessu sviði.  

3.  Úr því að fyrsta kísilver í 20 ár verður reist á Íslandi og það síðasta var við Grundartangahöfn hefði mátt ætla að nýja kísilverið risi við tilbúna höfn og verksmiðjusvæði í Helguvík. Þar hefur verið mesta atvinnuleysi á landinu.

4. Kísilver á Bakka kostar seljendur orkunnar nokkra auka milljarða miðað við sams konar verksmiðju í Helguvík.

Grafa þarf jarðgöng milli hafnar og verksmiðju fyrir norðan, byggja hafnarmannvirki og veita meiri ívilnanir en nokkurn tíma voru veittar til stóriðju af ráðherrum í ríkisstjórn Sjalla og Framsóknar á sínum tíma.

Ástæða: Það verður að reisa álver í Helguvík, sem tekur alla fáanlegu orku og miklu meira en það og borgar smánarlega lágt verið fyrir hana. Halló, miklu meiri orku en er fáanleg? Já, en það er aukaatriði, álverið verður að rísa og bægja öllum öðrum möguleikum frá, líka mun hagkvæmara kísilveri en fyrir norðan. 

5. Allir þingmenn kjördæmisins og meirihluti Alþingis eru og voru sammála um þennan fjáraustur núna, líka Vg þingmaðurinn og þáverandi ráðherra Steingrímur J. Sigfússon.

6. Í ofanálag er gert að skilyrði í samningi um málið, að þessar met meðgjafir verði aðeins veittar orkufrekum iðnaði, þ. e. stóriðju, - önnur fyrirtæki komi þar með ekki til greina! Stóriðjustefna í nýju hámarki!   

7. Jarðgöngin og verksmiðjan verða á nákvæmlega þeim stað á Íslandi þar sem búast má við stærstum jarðskjálfta a landinu hvenær sem er, að mati jarðfræðinga.

Engum manni virðist detta í hug að endurskoða staðsetninguna af þessum sökum eða hnika henni til fyrir norðan.

Enda pottþétt að risa jarðskjálfti beint þarna undir myndi ekki trufla neinn eða neitt af því að möguleikarnir eru aðeins tveir: 

A. Jarðskjálftinn kemur ekki fyrr en eftir að verksmiðjan er risin. Í fínu lagi, hann kemur þá of seint, það verður búið að reisa hana. Stækkaður viðlagasjóður borgar tjónið eins og tjón vegna annarra jarðskjálfta, líka hugsanlegt manntjón. Við förum létt með það. 

B. Jarðskjálftinn kemur áður en verksmiðjan er risin. Fínt, þá er það afgreitt, búið að tappa spennunni af og eftir það verða minnstu mögulegu líkur á öðrum jafnstórum jarðskjálfta í bráð !

Málinu lokað, málið dautt. Fínt.  

Af hverju er þessi pistill skrifaður?  

Bara til þess að það sé á hreinu hvað við ætlum að gera og að við séum fyrirfram búin að sætta okkur við allt, sem því fylgir eða getur fylgt.  

 

 

Framkvæmdir við kísilver gætu hafist í haust

Símanotkun undir stýri, - hræðilega stór rússnesk rúlletta?

Sennilega þurfum við nú öll að taka okkur endanlega taki varðandi notkun farsíma undir stýri á bílum ef rétt reynist að símanotkun hafi kostað 79 manns lífið í mesta lestarslysi Spánar í meira en 40 ár.

Fréttir um það að lestarstjórinn hafi verið að slá hraðamet í beygjunni voru glannalegar og byggðar á hæpnum forsendum sem byggðust á mynd hans á facebook af ofsahraða fyrir nokkrum árum.

Á bíl eru smá möguleikar til að verjast veltu í svona beygju en nákvæmlega engir möguleikar á lest, sem er föst á teinunum þannig að engin leið er að minnka beygjuna með því að gera beygjuna víðari og gefa rými eftir.

Þegar komið er inn í beygjuna á annað borð á lest á teinum þýðir ekkert að hemla þá, því að við það færist þyngdarpunktur lestarinnar enn meira út úr beygjunni en ella.

Símanotkun er líklegri skýring á slysinu. Lestarstjórinn hefur að vísu verið á ofsahraða en gleymt sér og orðið of seinn til þess að hægja nægjanlega og nógu tímanlega á lestinni fyrir beygjuna.  

Rannsóknir sýna að símanotkun undir stýri veldur öryggisleysi og slysum í umferðinni, og þó hlýtur niðurstaða  rannsóknar á því aðeins að sýna toppinn á ísjakanum, því að ökumenn fara auðvitað leynt með notkunina og finna aðrar skýringar á slysum.

En um notkun símans undir stýri gildir auðvitað hið grimma lögmál Murphys að geti eitthvað farið úrskeiðis, muni það gerast fyrr eða síðar og jafnvel fyrr og harkalegar en nokkurn óraði fyrir.

Það er spiluð risavaxin rússnesk rúlletta með símanotkunina, því að enginn veit fyrirfram hvenær hún muni koma sér illa á versta mögulega augnabliki og hafa hræðilegar afleiðingar.

Maður sér í umferðinni að fólk er jafnvel að lesa og senda smáskilaboð undir stýri og ég held að nú þurfum við, hvert og eitt, að horfa í eigin barm og gera viðeigandi ráðstafanir.

Ein af þeim er sú að hringja aldrei úr stórum skiptiborðum eða leyninúmerum, heldur þannig, að ævinlega sjáist eftir á á símunum hvaða símhringingum var ekki svarað.

Það væri þjóðþrifamál ef allir tækju sig saman um að útrýma tali í farsíma við stjórn bíla og taka upp þann sið í staðinn að stöðva bílinn örstutta stund og leggja honum á meðan talað er, ef það er þá svona mikilvægt.   

Lestarstjórinn var í símanum

Átti að gerast fyrir langalöngu.

Fyrir meira en hálfri öld mátti þegar sjá alvarlegar skemmdir af völdum fólks og farartækja víða um land, til dæmis utan í Grábrók og Vífilsfelli og á Landmannaleið. 

Margar af þessum fyrstu skemmdum blasa við enn í dag, einkum þar sem hinn skemmdi mosi liggur í allt að 600 metra hæð.

Við Íslendingar vorum sofandi yfir þessu og fáfróðir um það hvernig aðrar þjóðir tóku á svona málum og leystu þau.

Sem dæmi um það má nefna, að það var ekki fyrr en um 1990 sem íslensk stjórnvöld sendu í fyrsta sinn þjóðgarðsvörð til að kynna sér hvernig hægt væri að fyrirbyggja umhverfisspjöll vegna ágangs ferðamanna.

Það var Steingrímur Hermannsson, þáverandi forsætisráðherra, sem Þingvallaþjóðgarður heyrir undir, sem gekkst fyrir því að senda séra Heimi Steinsson, þjoðgarðsvörð á Þingvöllum, til Yellowstone í Bandaríkjunum í þessu skyni.

Vegna hraðvaxandi fjölgunar erlendra ferðamanna erum við enn á eftir öðrum þjóðum í þessu efni og verðum að taka okkur tak strax í þeim efnum.  

Smíðar 103 þrepa stiga á Grábrók

Getum við varist risavöxnum stríðsglæpum?

"Bíða okkar sömu örlög og risaeðlanna?" Svona hljóðar upphaf tengdrar fréttar á mbl.is um hugsanlegar varnir mannkyns gegn risavöxnum loftsteinum.

Aðrar varnir eru þó nærtækari, varnir mannkyns gegn risavöxnum stríðsglæpum. Og þó fyrst spurningin: Hvenær hætta stríðsaðgerðir að vera stríð og breytast í stríðglæpi? Eða er stríð nokkurn tíma annað en glæpur? 

Fyrir réttum 70 árum, 30. júlí 1943 lá fyrir "árangur"  loftárásar Breta á Hamborg sem árásarmenn kölluðu "Orrustuna um Hamborg". Hún markaði tímamót í lofthernaði að tvennu leyti.

Í fyrsta sinn tókst með þremur árásum alls 2752ja flugvéla á tveggja daga fresti að kveikja svo stóra og óviðráðanlega elda í borg, að þeir mynduðu samfellt eldhaf sem sogaði fólk inn í sig í gríðarlegum eldstormum, sem mynduðust af ógnarhita þeirra.

Í öðru lagi voru drepnir fleiri í þessari afmörkuðu árás en í nokkurri afmarkaðri loftárás fram að því, alls rúmlega 42 þúsund manns. Það voru álíka margir og drepnir voru í kjarnorkuárásinni á Nagasaki tveimur árum síðar.

Árásin á Hamborg var því fyrsta loftárás sögunnar á stærð við kjarnorkuárás.

Bretum tókst að drepa tvöfalt fleiri í henni en Þjóðverjum tókst að drepa í London í heila tíu mánuði frá ágúst 1940 til maí 1941, og drepa meira en tvöfalt fleiri en tekist hafði að drepa í einni loftárás fram að því, en það var þegar Þjóðverjar drápu 17 þúsund manns í villimannlegri árás sinni á Belgrad í apríl 1941.

Sú árás var og hefur réttilega verið fordæmd sem glæpur, því að Belgrad var óvarin borg með engri hernaðarlegri framleiðslu.  

Sagt var að 580 verksmiðjur hefðu verið eyðilagðar með árásinni á Hamborg og sökkt skipum sem voru samtals 170 þúsund tonn. Ekki er tilgreint hve stórar þessar 580 "verksmiðjur" voru.

Og ljóst er að fjöldi hinna drepnu og alvarlega særðu var langt umfram það sem eðlilegt gat talist vegnar árásar á hernaðarlega mikilvægt skotmark. 

Árásin á Hamborg og fleiri af svipuðum toga á árunum 1943-1945 voru réttlættar með því að Þjóðverjar hefðu byrjað á slíkum árásum, allt frá Guernica á Spáni 1937 og raunar enn fyrr, í árásum á London í Fyrri heimsstyrjöldinni.

Þær voru líka réttlættar með því að þær byndu stóran hluta orrustuflugvéla Þjóðverja og lömuðu hernaðarframleiðslu þeirra. Á síðari árum hafa sagnfræðingar leitt í ljós að þær náðu aldrei þeim árangri sem stefnt var að.

Hernaðarframleiðsla Þjóðverja var aldrei meiri en árið 1944 þegar árásirnar voru ákafastar.

Sumar þeirra, eins og árásin á Schweinfurt, voru algerlega misheppnaðar og sóun á mannslífum og flugvélum. Mannfórnirnar vegna niðurskotinna sprengjuflugvéla Bandamanna voru hræðilegar og þær hlutfallslega mestu, sem Bandamenn færðu á nokkru sviði stríðsins. 

Undanfarin ár hef ég unnið að heimildasögu/kvikmynd undir heitinu "Emmy, stríðið og jökullinn" og farið vettvangs- og kvikmyndatökuferðir til Noregs, Bretlands, Frakklands, Þýskalands og Rússlands hennar vegna, auk ferða um Brúaröræfi og gerðar og viðhalds Sauðárflugvallar. 

Miðpunktur þessa verks er Emmy Todtmann, þýsk kona, jarðfræðiprófessor frá Hamborg, sem kom fjórum sinnum til Íslands, fyrst 1938 og síðan þrjú sumur á sjöunda áratugnum vegna ástar sinnar á íslenskri náttúru þar sem Brúarjökull var ígildi elskhuga hennar á fræðasviðinu.

Það, að hún skyldi vera frá Hamborg, stækkar sögu þessarar einstæðu konu.   

Sögusviðið spannar vígstöðvar Seinni heimsstyrjaldarinnar með gríðarlegar andstæður í lífi hennar, ; - annars vegar kyrrð, frið,  fegurð og einstæð sköpunarverk merkilegasta skriðjökuls heims, - og hins vegar vítislogar Hamborgar fyrir réttum sjötíu árum.  

Það leiðir hugann að því hvort stærsta verkefni mannkyns kunni að vera það að verjast því að í  kjarnorkuvopnaeign stórveldanna, sem eytt geta lífi á jörðinni, felist mesta ógnin við tilveru okkar.  

Gætum við varist risavöxnum lofsteinum?

Einhliða og neikvæð frásögn lögreglunnar?

Í áratugi hefur það verið ein af venjunum hjá fjölmiðlunum að hringja í lögregluna á hinum ýmsu stöðum, þar sem margt er um manninn um helgar til að spyrja frétta.

Á Húsavík var haldin mörg þúsund manna árleg hátíð um helgina og lögreglan gaf að sjálfsögðu þau svör að fangelsi hefðu orðið yfirfull og fjöldi alvarlegra ofbeldismála komið upp.

Þegar fjölmiðlar segja frá þessu bregður svo við að forráðamenn hátíðarinnar kvarta yfir því að lögreglan hafi haft í frammi í einhliða og neikvæða frásögn af hátíðinni, - þvert á móti hafi hátíðin farið afar vel fram og verið hin ánægjulegasta fyrir alla.

Í þessu kemur fram gamalkunnug viðleitni til þöggunar á því, sem hefur löngum verið áberandi í hegðun Íslendinga á hátíðum og skemmtunum og getur varla talist annað en þjóðarskömm.

Og þessi hegðun verður ekkert betri fyrir það að fyrir þessu sé sjö áratuga hefð, aðeins hluti hátíðargesta hagi sér svona og fyrirbærið sé algengt, svo algengt að sannur fréttaflutningur af henni sé gagnrýndur og yfirfull fangelsi og mörg ofbeldismál ekki fréttnæm. .

Ofbeldisfull ölæðishegðun hefur lengi verið dásömuð í söngvum eins og setningarnar "...Það var karl sem að kunni að / kyssa, drekka og slást.."  og  "...þá fæ ég mér snabba ef karlarnir kvabba / og keyri sem hraðast í höfn..." bera með sér.

Dani einn, Finn að nafni, sem var starfsmaður hjá Sjónvarpinu fyrstu árin, undraðist þá mótsögn að neyslutölur áfengis á Íslandi væru lágar en samt væri ölæði og fyllerí algengt.

Hann orðaði þetta skemmtilega:  "Íslendingar eru skrýtnir. Þeir drekka lítið, - en oft, og þá mikið!" 

 

 

 

 

Endurskoða Mærudaga vegna óláta

Meira en 60 ára gamall draumur.

Fyrir 60 árum var gefin út bók sem hét "Undur veraldar". Þar voru kaflar um mál af ýmsum toga og meðal annars fróðlegur kafli um fjallið Everest og önnur hæstu fjöll heims í Himalayja og Karakórum.

En athyglisverðasti og áhrifamest kaflinn fjallaði um beislun sjávarfallastrauma, sem spáð var að yrði helsta lausnin á orkuvandamáli mannkynsins en myndi einnig langt frammi í framtíðinni valda því að mannkynið og allt líf á jörðinn færist í framhaldinu.

Afleiðingar virkjana sjávarfallanna, sem stafa af áhrifum tunglsins, yrðu þær, að smám saman myndi hægjast á snúningi jarðarinnar.

Við það myndi miðflóttaaflið minnka, sem viðheldur fjarlægð tungls frá jörðu, en það ylli því síðan að tunglið færðist nær jörðinni með vaxandi hraða og skylli á henni í lokin.

Var lýsingin á þessum ragnarökum afar grípandi.

Svo langt er síðan ég las þessa bók að ég man ekki lengur á hvaða forsendum menn komust að þessari niðurstöðu, en draumurinn um virkjun sjávarfalla og sjávarstrauma hefur lifað góðu lífi, hvað þá draumar um að virkja afl sjávaröldunnar, sem Einar Benediktsson notar svo myndrænt í lýsingu á mannkyninu í hendingum sálms síns:

Til moldar oss vígði hið mikla vald, -

hvert mannslíf, sem jörðin elur.

Sem hafsjór þau rísa, fald við fald,

og falla, - en Guð þau telur... 

Sjávaröldurnar eru besta samlíkingin sem skáldið finnur við hið fjölmenna mannkyn.

Víst er að aflið í sjávaröldunum kringum Ísland er á pappírnum margfalt meira en í öllum orkulindum okkar á landi.

Menn hafa horft til virkjana í mynni Breiðafjarðar og Gilsfjarðar en helsti gallinn við þær, jafnvel þótt þær yrðu að veruleika, er að aflið er aðeins tiltækt á meðan fellur út og fellur inn, en ekki á liggjandanum.

Til þess að sjávarfallavirkjanir við Ísland virkuðu almennilega þyrfti að virkja á fleiri svæðum en einu, svo að liggjandinn yrði á mismunandi tíma. Einnig er galli, að sjórinn rennur til skiptis út og inn, en það flækir úrlausnarefnið óneitanlega miðað við virkjun vatnsfalls á landi, sem rennur alltaf sömu leið.

Ég hef heyrt greint frá þeirri útfærslu að grafa 7,5 kílómetra löng jarðgöng milli botna Gilfjarðar og Bitrufjarðar, láta sjó renna þar í gegn og nýta sér það að tímamunurinn á sjávarföllunum er nokkrar klukkustundir á milli þessara tveggja fjarða.

Gallinn við þessa hugmynd virðist vera sá, að óhemju víð og dýr jarðgöng þyrfti til þess að sem mestur sjór gæti runnið þarna fram og til baka.

Miðað við það hve langan tíma hugmyndin um sjávarfallavirkjanir hefur mallað sýnist ekki blása byrlega fyrir þeirri hugmynd að þær leysi orkuvanda heimsins.

Og enn síður mikil líkindi á því að tunglið fari að taka upp á því að detta ofan í hausinn á okkur.  

Prófanir á sjávarhverfli gengu vel

Mismunandi geta líkamans.

Íþróttir reyna á misjafna getu líkamans. Spretthlaup reyna á snerpu, vöðvastyrk, sem þó má ekki þyngja hlauparann um of. Hlaup frá 1500 metrum og upp úr reyna á þol og léttleika.

Enginn getur komist í fremstu röð hlaupara á svo mislöngum vegalengdum og því er erfitt að velja vegalengd, þar sem spretthlaupari getur keppt við millivegalengdarhlaupara á jafnréttisgrundvelli.

Íþróttir eins og tennis og boltaíþróttir reyna á blöndu af snerpu og úthaldi sem kalla mætti sprettþol, þ. e. getuna til að geta tekið marga snögga spretti í langan tíma, jafnvel klukkustundum saman eins og í tennis.

Einkum er hægt að dást að fremstu tennisleikurum heims í þessu tilliti.

Jón Pétursson var einstakur íþróttamaður á sinni tíð, að geta átt Íslandsmet í þrístökki án atrennu, vera fyrsti Íslendingurinn til að stökkva tvo metra í hástökki og jafnframt Íslandsmeistari í kúluvarpi.

Í hnefaleikum geta menn náð gríðarlegum höggþunga með sérstakri þjálfun sem eykur vöðvamassa, en á móti kemur að það þarf mikið úthald til að geta slegið hundruð þungra högga í bardögum, sem standa stundum í heila klukkustund.

Dæmi um slíka hnefaleikara, rotara, eru Mike Tyson, George Foreman og Sonny Liston. Á fyrri hluta ferils síns urðu allir frægir fyrir að afgreiða andstæðinga sína í fáum lotum, oft í fyrstu lotu, með rothöggi.

Tyson varð snemma ógnvekjandi með því að hvert einasta högg sem hann sló var rothögg, - þ. e. ef það hitti. Suma bardagana unnu hann, Foreman og Liston með augnaráðinu einu saman við upphaf bardaganna. Andstæðingarnir glúpnuðu.

Ali fann það út, þegar hann skoraði á Liston, að ef hann kæmist í gegnum fyrstu loturnar á móti Liston, myndi Liston hægja á sér eftir að hafa sóað miklum kröftum í vindhögg sem voru hvert um sig slegin eins og rothögg.

Þetta gekk eftir, Ali lék sér að honum og niðurlægði hann.

Ali átti undir enn meira högg að sækja gegn hinum unga Foreman, sem hafði valtað yfir sjálfan Joe Frazier og líka Ken Norton, sem Ali átti í ógurlegu basli með.

Aðstoðarmenn Alis bjuggust við því að Ali yrði fluttur stórslasaður á spítala eftir að Foreman væri búinn að slátra honum í "Rumble in the Jungle" í Zaire.

Ali hafði hins vegar stúderað bardaga Foremans og séð að einn þeirra hafði farið í fulla lengd á móti Jose Ribalta, sem var ekki í fremstu röð.

Ali lbyrjaði því bardagann á miklum hraða, lét Foreman sóa kröftum sínum og espaði hann með því að kalla til hans í hringnum: "Þú veldur mér miklum vonbrigðum. Þú slærð eins og stelpa!"

Því æstari og órólegri sem Foreman varð, því meiri kröftum sóaði hann og varð æ ráðvilltari.  

Þegar höggþyngd Foremans minnkaði lagðist Ali á kaðlana, hvíldi sig og leyfði Foreman að berja sig án þess að gefa honum færi á rothöggi, en gaf honum inn á milli eitraðar stungur, sem hjálpuðu til að draga máttinn, bæði líkamlegan og andlegan, enn frekar úr Foreman. 

Þessi aðferð fékk heitið "Rope-a-dope" eða Reypadóp.

Í áttundu lotu hafði Foreman eytt kröftum sínum og Ali rotaði hann í lok lotunnar þegar tvær sekúndur voru eftir og kraftar Foremans minnstir í lotunni. Hrein snilld, tímasett upp á sekúndu!

Rocky Marciano var rotari eins og Liston, Foreman og Tyson og sló og sló og sló og sló afar klunnalega öllum öðrum fremur. Aðeins "Smoking" Joe Frazier náði að sýna svipað, í örfá ár meðan hann var á toppnum og slá Ali niður í 15. lotu með höggi, sem margir kalla besta vinstri krók allra tíma.

En Rocky hafði einstaka hæfileika til að viðhalda kröftum sínum allan feril sinn í allt að 15 lotur ef með þurfti og var jafn hættulegur í hverri einustu lotu. Finnast varla önnur dæmi um þessa hæfni, þótt Foreman gæti á síðara keppnistímabil sínu, kominn á fimmtugsaldur, skipulagt bardaga sína betur en fyrr.

Þessi einstaka blanda af snerpu og yfirgengilegu úthaldi gerði Marciano kleift að snúa töpuðum heimsmeistaratitilbardaga sér í vil og steinrota Jersey Joe Walcott í 13. lotu í svakalegasta rothöggi allra tíma. ´

Ég get vel ímyndað mér að úthald af einni gerð geti hjálpað til við að efla úthald af annarri gerð hraðar en ella.

Eftir að við Þorvarður Björgúlfsson, ( "Varði harði" eða "Vardi hardi" eins og ég kalla hann) gengum í djúpum snjó með þung tæki frá Hornvík yfir á Hornbjargsvita um hávetur óaði mér við og kveið því að þurfa að ganga til baka og endurtaka þessa raun.

Ég var með gott sprettþol úr knattspyrnunni en ekki langþol.

Tveimur dögum síðar gengum við til baka og þá kom í ljós að með því að ganga einu sinni yfir fjallið hafði ég aukið langþolið furðu mikið og að áhyggjurnar höfðu verið óþarfar.  

 

Bolt tók vel í áskorun Farah

Dyngjuleið enn lokuð, og um hana vilja menn leggja heilsárshraðbraut.

Fyrir aldarfjórðungi upphófst mikil alda áhuga á því að leggja hraðbrautir þvers og kruss um hálendi Íslands, jafnvel að reisa þar "Háborg" og þéttbýli.

Á þeim tíma var ég nokkuð spenntur fyrir þessu. Ég er af jarðýtukynslóðinni og í sveitinni dundaði maður sér við að leggja vegi, stífla vegi og byggja drulluhús hvar sem því varð við komið.

Langt fram eftir aldri var ég í hópi þeirra sem vildi helst reisa mannvirki og leggja dýra og hábyggða vegi sem allra víðast um landið, - helst ekki láta neitt svæði sleppa.

Ferðalög til svæða á norðurhveli jarðar, sem sambærilegust eru við Ísland, svo sem 28 þjóðgarða og 18 virkjanasvæði, fengu mig hins vegar til að skipta um skoðun.

Víðerni af því tagi sem enn eru eftir á miðhálendi Ísland eru að verða algert fágæti og verðmæti þeirra sem slíkra fer sífellt vaxandi.

Enn eru fyrrum skoðanabræður mínir af yngri og eldri jarðýtukynslóðum þó óhaggaðír í framkvæmdaást sinni. Í nýju skipulagi Miðhálendisins er gert ráð fyrir "mannvirkjabeltum" bæði um Kjöl og Sprengisand og einróma vilji að gera svæðið Leirhnjúkur-Gjástykki að iðnaðarsvæði.

Nú er uppi hreyfing manna sem vill leggja beina heilsárshraðbraut frá Egilsstöðum til Reykjavíkur og trú þessara manna er svo mikil á reglustikuna að þeir telja að þessi leið geti orðið nánast jafn stutt og bein flugleið.

Vaða á yfir svæði norðan Vatnajökuls sem liggja upp í allt að 1000 metra hæð og hafa engar áhyggjur að þeim veðrum sem þar eru á veturna.

Nú er að koma ágúst og Dyngjuleið er enn lokuð en ekkert virðist bíta á trú manna á dýrð þess að dreifa steypu og malbiki sem víðast um allt landið.

Hópur manna er búinn að eyða fjármunum í að undirbúa og láta teikna og hanna risastóra olíuskipahöfn í Loðmundarfirði, eina eyðifirðinum, sem eftir er fyrir utan Hornstrandir, og þaðan eiga að liggja jarðgöng yfir á Hérað og bein hraðbraut yfir hálendið til Reykjavíkur!

Í tímabili var harðsnúinn hópur manna sem vildi leggja heilsárshraðbraut millli Norðurlands og Suðvesturlands um veðravítið Stórasand, sem er í 800 metra hæð yfir sjó og þverskera hálendið norðvestan Langjökuls með trukkavegi.  

Á meðan garga fjölfarnir vegarkaflar í byggð um allt land á það að vera endurbættir og fjallvegir milli byggða, sem liggja mun lægra en óskavegir jarðýtuunnenda eru farartálmar.

Á leiðinni milli Reykjavíkur og Akureyrar væri hægt að stytta leiðina um alls tæplega 20 kílómetra í byggð og ein þeirra, við Blönduós,  er langsamlegasta hagkvæmasta vegagerð, sem hægt er að framkvæma á landinu, en sumir þeirra sem eru ólmir í milljarðatuga vegaframkvæmdir á hálendinu mega ekki heyra það nefnt.   

Dyngjuleið enn lokuð

Gamla Bjallan gat flotið með smá tilfæringum.

Gamla Volkswagen Bjallan innleiddi alveg nýtt fyrirbrigði í bílaflota heimsins, - hún var svo þétt og vel sett saman að maður fékk hellu fyrir eyrun ef hurð var skellt með lokað fyrir miðstöðvarkanalinn.

Mörg voru dæmi þess að Bjallan væri látin fljóta með smá tilfæringum og henni jafnvel siglt eitthvað.  

Nordhoff, fyrsti forstjóri verksmiðjanna, gerði, að því er mörgum fannst, fáránlega strangar kröfur til samsetningar á bílnum og þeirra efna, sem notuð væru.

Til dæmis krafðist hann þess að í legur og slithluti væri aðeins notað sterkasta og endingarbesta efni sem völ væri á, jafnvel þótt það kostaði einhverja hækkun á framleiðsluverðinu.

Vélin var loftkæld og því meiri hitasveiflur í henni en í vatnskældum vélum. Nordhoff krafðist þess að vélin entist jafn vel í miklu álagi ísköld í tuga frosta kulda á norðurslóðum sem í 40-50 stiga hita í heitum löndum.  

Ef Nordhoff hefði ekki staðið fastur á þessu er ólíklegt að Bjallan hefði náð þeim gríðarlegu vinsældum, sem hún náði. Vinsældirnar fóru fyrst að aukast þegar í ljós kom eftir að bíllinn hafði verið framleiddur í tæpan áratug að hún gekk og gekk og gekk.

Sem dæmi um hið gagnstæða má nefna að á fyrstu árum NSU Prinz 1-III 1958-1962 voru notuð hágæðaefni í sveifaráslegurnar. Þegar salan stórjókst var freistast til að nota ódýrara stál í sams konar vél í NSU Prinz 4.

Það olli því að legurnar urðu stundum ónýtar eftir nokkra tuga þúsunda kílómetra akstur.

Í fyrradag hitti ég mann sem átti Fiat 500 Giardinera fyrir hálfri öld, en það var skutbílsútgáfa af Fiat 500 með liggjandi tveggja strokka loftkældri vél undir gólfi farangusrýmisins aftast í bílnum.

Hann sagði að sveifaráslegurnar hefðu ekki enst nema í 20-30 þúsund kílómetra akstur.

Þetta kemur mér á óvart, því að mest ekni Fiat 126 bíllinn sem ég á (126 er í grunninn sami bíll og 500) er enn með þessar legur í góðu lagi.

Ástæðan kann að vera betri kæling uppréttrar vélar í stóru auðu rými heldur en liggjandi vélar Giardinera í þröngu rými undir gólfi.   

Útlitslega var Bjallan orðin úrelt á þeim tíma sem vinsældir hennar og sala á henni jukust hraðast og síðasta áratuginn, sem hún var framleidd í Þýskalandi var hún líka orðin tæknilega úrelt.  

Ending Bjöllunnar og einföld smíði skapaði ný viðmið, ekki aðeins í framleiðslu lítilla bíla, heldur bifreiðaframleiðslu almennt.

Fyrsta áratuginn eftir stríð voru bandarískir bílar afar vandaðir. Það heyrðist traustvekjandi lágt hljóð þegar dyr féllu nákvæmlega að stöfum og vöndunin sein út úr því þegar gírstöng og stjórntæki voru hreyfð.

Með efnahagsuppsveiflu rokkáranna slaknaði á kröfunum og er eitt besta dæmið hvernig stórkostlega glæsilega hannaðir bílar Chrysler-verksmiðjanna 1957, sem skópu útlitsbyltingu, skiluðu stóraukinni sölu aðeins í fá ár, vegna þess að ákafi framleiðendanna bitnaði á gæðunum.  

Nýr Fiat 500 bíll eða bátur?