Veðjað á orkupakka 3 og 4 og tvo sæstrengi?

Í pistli hér á síðunni í morgun um áformað vindorkuver í Garpsdal og skort á heildarsýn fyrir vindorkuver á Íslandi er fjallað nokkuð um vindorkuverið stóra nálægt Búðardal, sem hefur verið í undirbúningi undanfarin ár og er nú í ferli hjá viðkomandi opinberu stofnunum. 

Það er galli við rekstur vindorkuvera, að of mikill eða of lítill vindur geta gert afköstin óstöðug. Fyrir slíkt orkuver er æskilegast að vera í tengslum við svo stóran og frjálsan orkumarkað, að ævinlega fáist hæsta markaðsverð fyrir vindorkuna, sama hvernig vindurinn blæs. 

Það skyldi þá ekki vera að þeir sem nú spretta upp með nýjar stórvirkjanir á vindorku á prjónunum séu að veðja á orkupakka 3 og 4 og tvo sæstrengi milli Íslands og Evrópu? 

Því að í Norður-Evrópu eru strengirnir að minnsta kosti tveir út frá hverju landi til þess að tryggja afhendingaröryggi. 

Tveir sæstrengir til Íslands sem kosta hátt í þúsund milljarða hvor kalla að sjálfsögðu á miklu fleiri virkjanir en einn strengur. 

Og skýra vel þann mikla þrýsting hjá Landsneti að njörva landið allt niður í net risaháspennulína, meðal annars í tveimur "mannvirkjabeltum" þvert yfir miðhálendið.  

Vilja reisa 24 vindmyllur í Dalabyggð

Engin heildarsýn um vindorkustórvirkjanir.

Ísland er á einhverju mesta vindasvæði heims og á norðanverðu meginlandi Evrópu má sjá vindmyllur víða. Stærsti vindorkugarður heims er með meira uppsett afl en Kárahnjúkavirkjun. 

Engin heildarsýn hefur komið fram hér á landi varðandi það hvar og hvernig eigi að reisa og starfrækja vindorkugarða sem verða að minnsta kosti á stærð við Blönduvirkjun, sem flokkuð var sem stórvirkjun á sínum tíma. 

Áformaður vindorkugarður í landi Garpsdals við norðanverðan Gilsfjörð verður meira en tvöfalda aflsgetu á við Hvalárvirkjun. 

Hvalárvirkjun með sínum stíflum, miðlunarlónum og vatnsþurrð í fögrum fossum sýnist munu valda miklu meiri umhverfisáhrifum en vindorkugarðir í Garpsdal. 

Ófeigsfjarðarheiði er hluti af stærsta ósnortna víðerni Vestfjarða, sem nær norður á Hornstrandir, en umhverfisáhrif vindorkugarðs í dal eru mun afturkræfari og minni. 

Má þá til dæmis líta til Færeyja, þar sem vindorkugarði er komið fyrir í firði, þannig að sjónmengun af honum er ekki eins mikil og hún gæti orðið úti við ströndina. 

Áformaður vindorkugarður í landi Hróðnýjarstaða norðaustur af Búðardal mun sjást um allan Hvammsfjörð á slóðum, þar sem ferðafólk vill drekka í sig töfra sagnaríkasta héraðs Íslands. (Sjá kort með innfelldu svæðinu sem vindmyllunum er ætlað). 

Ókosturinn við vindorkugarða, samanborið við vatnsaflsvirkjanir er minna afl þegar vind skortir, en á móti kemur, að framleiðslan verður mest á vindasamasta tíma ársins, sem er á veturna. Að því leyti til getur vindorkan minnkað þörfina á vatnsmiðlun í miðlunarlónum í raforkukerfinu. 

Enga rammaáætlun er að sjá tiltæka varðandi virkjun hins mikla afls vindsins á Íslandi, og ekki að sjá að neitt heildstætt hafi verið gert til að skoða áratuga reynslu í öðrum löndum. 

Það er furðulegt, jafn miklir hagsmunir af mörgu tagi og eru í húfi, ekki síst þeir orkuhagsmunir, sem kunna að liggja í því að reisa vindorkuver á stærð við stórvirkjun á sem best völdum stöðum. 

Meðan öll heildarvinna er óunnin á því sviði, er erfitt að leggja mat á einstaka vindorkugarða. 

Síðuhöfundur giskar á að vindorkugarður í Garpsdal geti orðið umhverfismildari en garður við Búðardal eða við jaðar hálendisins norðan Búrfells, þar sem vindmyllurnar sjást tugi kílómetra inn á hálendið. 

Þetta er þó háð því að vindmyllunum verði aðeins komið fyrir niðri í dalnum. 

Á kynningarfundi í Búðardal var notuð mynd, tekin beint ofan frá, til að sýna, hve lítil sjónmengun væri af tugum af vindmyllum, sem eru sem svarar tveimur Hallgrímskirkjum af stærð. 

Rétt eins og að sagnaslóðaþyrstir ferðamenn í Dalabyggð skoðuðu slóðirnar beint ofan frá. 

Einnig var fullyrt á fundinum að hávaði af myllunum væri ekki meira en frá ísskáp! 

Er hávaðinn af vindgnauði frá hinum risastóru spöðum eru algengt kvörtunarefni erlendis, og getur síðuhöfundur borið vitni um það, að það mætti vera risastór sá ísskápur, sem heyrðist jafn mikið í og í vindmyllunum á Jótlandi. 

 

 

Áforma 35 vindmyllur í Garpsdal

Aðalatriðið er aðhald varðandi myndbirtingu og mynddreifingu.

Síðuhafi hefur senn að baki hálfrar aldar reynslu af því að vera með myndavélar á vettvangi helstu stórslysa hér á landi, allt frá snjóflóðunum í Neskaupstað. 

Auk þess á komið á vettvang margra tuga banaslysa og alvarlegra slysa. 

Það kom fyrir að birtar voru myndir í fjölmiðlum af vettvangi slikra slysa, sem voru í raun brot á siðareglum blaðamanna. 

Sú hefur líklega verið ástæða þess að öllum öðrum en björgunarsveitarmönnum bar bannað að taka myndir á vettvangi í Súðavík fyrr en búið var að finna alla, sem lentu í flóðinu. 

Þá hafði ég í ljósi reynslunnar á öllum stórslysastöðunum komist á þá skoðun, að ekki ætti að einblína á myndatökurnar sjálfar, heldur hvort, hvenær og hvar myndir yrðu birtar. 

Vel kæmi til greina að einstaka myndir væru þess eðlis að á þær væru lagt bann við birtingu í allt að 100 ár. En eftir þann tíma kynni að koma að því að þær yrðu að nauðsynlegum þætti í gögnum um sögu þjóðarinnar. 

Eftir á kom í ljós að algert myndatökubann hafði slæmar afleiðingar fyrir nauðsynlega gagnaöflun vegna hamaranna á Súðavík, og að aðalatriðið ættti að vera hvort og hvernig ætti að birta myndir. 

Þegar enn mannskæðara snjóflóð féll á Flateyri síðar á sama ári, var því þetta mál leyst farsællega á þann hátt, að tveir fjölmiðlamenn, einn ljósmyndari og einn kvikmyndatökumaður, voru valdir til að fara strax inn á svæðið og taka myndir fyrir alla fjölmiðlanna. 

Reynsluboltarnir RAX og Friðþjófur Helgason urðu fyrir valinu. 

Sem dæmi um æskilerg vinnubrögð við svona aðstæður get ég nefnt, að á einum eftirminilegasta vettvangi stórslyss, sem ég hef komið á, tók ég fjölda mynda af bílflaki og bar þær síðan undir fréttatjóra þegar komið var til Reykjavíkur. 

Fyrst voru valdar 10 myndir, sem sýndu flakið úr mismunandi mikilli fjarlægð og þær númeraðar eftir fjarlægð og ágengni, ef nota má það orð. 

Mynd númer sjö var valin. 

Valið byggðist á því að aðstandendur hefðu það á tilfinningunni að það hefði verið hægt að birta nærgöngulli mynd, en það ekki gert. 

Enda urðu engin eftirmál af þessari myndbirtingu. 

Um truflanir almennings á vettvangi slysa eiga að sjálfsögðu að gilda strangar reglur. 

En síðan eiga að gilda sérreglur um myndatökur, þar sem strangar takmarkanir og viðurlög varðandi myndbirtingu séu í gildi. 

Sem dæmi um mynd, sem kalla má ljósmynd 20. aldarinnar er mynd Finnboga Rúts Valdimarssonar af líkum skipverjanna á Pourqouis pas? þar sem þeim er raðað í fjöruna í Straumfirði. 

Sagan af óblíðum náttúruöflum Íslands hefði orðið fátækari án þeirrar myndatöku. 

Varðandi þá, sem sáu þessa mynd í Alþýðublaðinu, var hún ekki of nærgöngul vegna þess að þetta voru erlendir menn sem enga ættingja eða nákomna áttu meðal lesenda blaðsins. 

Sjálfur guggnaði síðuhafi á því að taka ljósmynd í Neskaupsstað 1974 sem hefði orðið ómetanleg heimild öld síðar. Hafði þá enga reynslu af því koma á svona hrikalegan vettvang harmleiks, og ekki lagst í vandlega íhugun um það, hvernig bregðast ætti við svona aðstæðum.   

 

 

 

Lögsótt fyrir slysamyndir