Einhver, sem á eftir að þurfa að "fórna" sér ?

Ég er að reyna að rifja upp í huganum eitthver mál í sögu fullveldisins sem eru hliðstæð við mál Jóns Bjarnasonar nú, en finn ekkert sem er alveg sambærilegt. Þó eru tvö keimlík.

Albert Guðmundsson átti undir högg að sækja vorið 1987 en það var ekki vegna embættisverka eða embættisfærslu heldur skattamála hans sem hann varð að víkja. 

Guðmundur Árni Stefánsson varð að víkja úr Viðeyjarstjórninni vegna mjög afmarkaðra embættisverka. 

Bæði ofangreind mál tóku tiltölulega stuttan tíma. 

Hins vegar hafa mál Jóns Bjarnasonar tekið nær allan tímann, sem hann hefur setið á ráðherrastóli, og munurinn á því og ofangreindum málum er sá að um er að ræða embættisfærslur sem snerta meginatriði stjórnarsáttmálansi og síðan hitt, að frá febrúar 2009 hafa verið uppstokkanir í ráðherrahópnum, sem hafa verið tíðari og víðtækari en við eigum að venjast. 

Slíkar uppstokkanir hafa hins vegar verið algengar víða í öðrum löndum. 

Það óvenjulega varðandi setu Jóns er að ekki er einhugur í hans eigin flokki eða þingflokki um störf hans.

Vegna tæps þingmeirihluta verður hins vegar erfitt að skáka honum til nema sem hluta af stærri tilfærslum. 

Ef tilfærslan verður aðeins innan hans eigin flokks kann málið að líta þannig út að Samfylkingin hafi bolað honum út án þess að færa neina fórn í staðinn. 

Lausnin kann að verða sú uppstokkun í ráðherraliðinu ná yfir ráðherra beggja flokka og að einhver eða einhverjir Samfylkingarráðherrar muni þurfa að "fórna sér" fyrir heildarlausnina. 

Nú er aðaláherslan á að klára fjárlög en fróðlegt verður að vita hver útkoman verður, ef loksins verður látið af því verða að hrókera á stjórnarheimilinu. 

Fráleitt að Jón sé ómissandi segir Ólína

Vafasamt í upphafi.

Ég man eftir því þegar ákveðið var að reisa tvær heilsugæslustöðvar með 13 kílómetra millibili við Suðurlandsveg. Þetta þótti umdeilanlegt og þó var enn malarvegur á milli staðann og bílaeign hvergi nærri eins almenn og nú.

Miðað við þá gagnrýni sem þetta fékk á sínum tíma hélt ég satt að segja að þessu hefði verið breytt síðar án þess að ég hefði frétt af því.

En það hefur greinilega ekki verið gert fyrr en nú. 

Nú er breiður og beinn malbikaður vegur á milli þessara staða og innan við tíu mínútna skreppur. Raunar ber ýmis konar þjónusta og verslun á þessum stöðum þess merki að líta má á Hellu og Hvolsvöll sem ígildi tveggja bæjarhluta í sama bæjarfélaginu.

Þetta minnir á tvær alveg einstaklega athyglisverðar mótsagnir varðandi stöðu ríkisútgjalda. 

Gríðarleg útþensla opinberra útgjalda og þjónustu í aðdraganda Hrunsins var á skjön við þá yfirlýstu stefnu Sjálfstæðisflokksins, sem þá réði hér ríkjum, að á þenslutímum ætti ríkið að halda að sér höndum. 

Þetta var mesta útþensla ríkisútgjalda sem sagan kann frá að greina. 

Nú hafa afleiðingar Hrunsins birst í því að flokkar, sem hafa lengi verið gagnrýndir fyrir blinda útþenslustefnu í ríkisútgjöldum hafa orðið að horfast í augu við óhjákvæmilegan niðurskurð í ríkisútgjöldum.

Er þetta ekki alveg dæmalaust? 

Loka heilsugæslunni á Hellu

Sama vandamál og með Lenin og Stalín.

Þegar umdeildir ráðamenn, sem hafa skipt sköpum í sögu heimsins og þjóðanna, eru endurmetnir af þeim sem við taka koma oft upp álitamál eins og nú varðandi legstað Franciscos Francos.

Lík Stalíns var geymt við hliðina á múmíu Lenins í Kreml frá 1953 til 1961 þegar það var flutt þaðan og grafið utan veggja Kremlar. 

Boris Yeltsín vildi láta flytja lík Lenins á brott en Pútín vildi hafa það áfram þar sem það er. 

Persónulega finnst mér í lagi að hafa það áfram þar sem það er, því að mikilvægi Leníns í sögu Sovétríkjanna og annarra þjóða, sem gengu kommúnismanum á hönd í lengri eða skemmri tíma er óumdeilanlegt. 

Hver sá sem stendur andspænis líkinu er frjáls að hugsa það sem hann kýs og kannski er tilvist líksins á þessum stað það, sem kveikir helst hugsanir manns um það hve margar milljónir mannslífa hin misheppnaða stefna kostaði.

1943 var saminn nýr þjóðsöngur Sovétríkjanna, en fram að því hafði Internationalinn verið þjóðsöngur þeirra. 

Eftir að kommúnisminn féll var annar söngur saminn í staðinn, enda var nafn Stalíns upphaflega nefnt í þjóðsöngnum frá 1943. 

Í ljós kom að fyrri þjóðsöngurinn var betri, svo góður að ekki vær hægt að drepa hann eða kæfa. 

Hann var saminn á þeim tíma sem blóðugasti og harðasti hildarleikur veraldarsögunnar stóð yfir í rússneskri grund þegar þjóðin færði einhverja þá mestu fórn sem færð hefur verið gegn villimennsku, sem átti sér engan líka, og kostaði minnst 20 milljónir sovéskra borgara lífið. 

Ekki veit ég hvort nafn Stalíns er enn nefnt í þjóðsöngnum. Vonandi ekki því að harðstjórn hans hafði áður kostað minnst tíu milljónir manna lífið. 

Mótsagnirnar varðandi svona menn eru miklar. Án hinnar gífurlegu iðnvæðingar Sovétríkjanna sem var ávöxtur harðsvíraðrar ógnarstjórnar, hefðu þau tapað stríðinu. 

Vald Francos yfir Spáni kom í veg fyrir innrás Þjóðverja í það land 1940 og hernmám þess því að Franco var Hitler þóknanlegur þótt hann stæði fasur á hlutleysi landsins. 

Ef lýðveldissinnar hefðu sigrað í borgarastyrjöldinni 1936-39 hefði blóðug innrás nasista í landin líklega verið óumflýjanleg eftir að þeir höfðu tekið Frakkland. 

Læt fylgja með mynd af Stalín ungum, en sagt er að hann hafi haft mikla persónutöfra sem fólk féll fyrir, með sínu dáleiðandi og hálf óhugnanlega augnaráði, sem minnir á Corleone Al Pacinos í Guðföðurmyndunum. 

 

 

Vilja flytja lík Francos

"Það leiðist engum einum ef..."

Ég hef þekkt Hermann Gunnarsson frá því að hann var 16 ára gamall og strax í upphafi var mér ljóst að þar var enginn venjulegur maður á ferðinni.

Við unnum saman eitt sumar og tókst með okkur einstök vinátta, enda þekki ég varla nokkurn mann sem betra er að eiga að vini.

Hann var þá kornungur orðinn einn af bestu knattspyrnu- og handboltamönnum landisns og hefði raunar getað orðið í fremstu röð í hvaða íþróttagrein sem var, átti lengi markametið í handboltaleik og var nokkurs konar Messi Íslands um árabil. 

Hemmi, eins og ég, á miklar taugar til Vestfjarða, og að bænum Hrafnabjörgum við Arnarfjörð bjó árum saman einsetukonan Sigríður Ragnarsdóttir, einangruð frá umheiminum stærstan hluta ársins. 

Ég heimsótti hana einu sinni fyrir Stöð 2 um jól og gerði þátt sem hét "Jól við jötuna." 

Hún sagðist varla geta hugsað sér meira viðeigandi umhverfi til jólahalds en að sitja við jötuna á aðfangadagskvöld í fjárhúsinu. "Var það ekki einmitt þar, sem sá fæddist sem boðskapur jólanna er kenndur við?" spurði hún. 

Í viðtali við einn þeirra "sérvitringa" á afskekktum bæ, sem ég hitti á þessum árum, spurði ég hann hvort honum leiddist aldrei einum. "Nei," svaraði hann. "Ég tek undir það sem Steingrímur í Nesi sagði eftir að hann hafði dottið ofan í djúpa gjótu í Aðaldalshrauni og verið þar einn fastur í myrkrinu í nokkur dægur."

Þegar hann fannst loks og var bjargað upp úr svartholinu, var hann skælbrosandi og var spurður, hvort honum hefði ekki leiðst einveran í svona langan tíma þarna niðri. 

"Nei," svaraði Steingrímur með bros á vör. "Það leiðist engum einum ef hann er nógu skemmtilegur sjálfur." 

Þannig held ég að Hemmi Gunn geti litið á málin, því leitun er að skemmtilegri og ljúfari manni.  

 

Fjarri öllum ys og þys

Hlýnun = minni jöklar = landris = fleiri eldgos.

Þegar loftslag varð hlýrra fyrir 11 þúsund árum og ísaldarjökullinn hvarf, er talið að eldvirkni helsta eldvirknisvæði landsins hafi orðið allt að 30 sinnum meiri en þekkst hefur.

Er það rakið til þess að við það að ísfarginu létti af landinu, reis það og afleiðingarnar birtust í fleiri eldgosum. 

Mestu munaði um brotthvarf jökulsins á norðaustanverðu hálendinu og þess vegna er Ódáðahraun stærsta hraunbreiða landsins. 

Nú telja jökla- og eldfjallafræðingar að svipað kunni að gerast vegna minnkunar og hvarfs Vatnajökuls ef svo heldur fram sem horfir. 

Auk þess gengur eldvirkni undir vestanverðum Vatnajökli í bylgjum, og slík bylgja hófst þar með Gjálpargosinu 1996. 

Þess vegna er ólíklegt að hægt verði að fækka starfsmönnum almannavarnardeildar ríkislögreglustjóra langt fram eftir þessari öld. 

Starfsmönnum fjölgað vegna eldgosahættu

Nýtt búsetulandslag.

Sameining Bæjarhrepps og Húnaþings vestra, ef af veður, er löngu tímabær staðfesting á nýju búsetulandslagi í Norðvesturkjördæmi sem hefur skapast með breyttum samgöngum.

Nú er styttra að aka frá Hólmavík til Reykjavíkur en til Ísafjarðar og byggðirnar við Húnaflóa eiga miklu meira sameiginlegt en Strandir og Vestfirðir. 

Raunar er kjördæmaskipunin á skjön við raunveruleika atvinnusvæða, sem er sá að svæðið frá Borgarfirði til Þjórsár er eitt búsetu- og atvinnusvæði sem stenst þau alþjóðlegu skilyrði "virks borgarsamfélags" (FUA, Functional Urban Area) að þar búi minnst 15 þúsund manns og að skemmri tíma en 45 mínútur taki að fara á jöðrum þess inn að miðju. 

Það er ekki tilvilljun að í frumvarpi Stjórnlagaráðs að nýrri stjórnarskrá er gert ráð fyrir að fjölga megi kjördæmunum úr sex upp í átta, því að núverandi "landsbyggðarkjördæmi" eru of stór og of sundurleit til þess að næg tengsl myndist milli kjósenda og þingmanna. 

Hornafjörður á lítið sameiginlegt með Vogum á Vatnsleysuströnd, og Fljótamenn lítið sameiginlegt með Akurnesingum. 

Kosið um sameiningu Bæjarhrepps og Húnaþings vestra

Hreinsandi martraðir.

Þegar ég var sex ára fór ég að fá hræðilegar martraðir. Þær voru svo raunverulegar að ég var lengi að jafna mig þegar ég hrökk upp og vaknaði, og ég man þær enn nákvæmlega eins og þær hefðu komið í gær.

Þær fólust í því að eftir að ég var sofnaður í myrkrinu fannst mér ég vakna upp við það að veggirnir í herberginu voru ýmist að hrynja yfir mig eða að þeir komu að mér úr öllum áttum og loftið seig niður þangað til að ég átti engrar undankomu auðið og var að því kominn að kremjast og kafna. 

Í einum draumnum skreið ég (sofandi) undir rúmið en það lagðist þá ofan á mig og kramdi mig, en í þeim svifum vaknaði ég undir rúminu svo titrandi af skelfingu að það tók langan tíma fyrir mig að sofna aftur. 

Í síðasta skiptið sem þetta gerðist vaknaði faðir minn við þetta, en á þessum tíma svaf öll fjölskyldan okkar, alls fimm manns, í sama herberginu. 

Hann tók mig í fang sér, huggaði mig og sefaði þangað til ég sofnaði aftur og síðan hefur þetta aldrei gerst aftur. 

En mörgum árum seinna spurði hann mig hvort ég myndi eftir því þegar ég, fjögurra ára gamall, fór með honum inn á trésmíðaverkstæði við Vegamót á Seltjarnarnesi. 

Jú, því mundi ég greinilega eftir og man það vel enn í dag. 

Hann spurði mig hvort ég myndi eftir því að trésmiðurinn hefði tekið mig upp í gríni, sett mig ofan í kistu og skellt lokinu í lás. 

Nei, ég mundi ekkert eftir því, man það ekki í dag og sennilega er það gersamlega þurrkað út úr minni mínu um aldur og ævi.

Það þótti honum skrítið, því að hann mundi vel að ég, sem yfirleitt var afar hægur og þægur, hefði gersamlega tryllst af hræðslu og veinað og öskrað af skelfingu þangað til kistan var opnuð og mér lyft upp úr henni. 

Þetta sýnist mér benda til að martraðirnar tveimur árum síðar hafi verið viðbrögð sálarinnar til þess að losna við hina skelfilegu minningu frá því tveimur árum áður og hreinsa þær út, því að greinilegt er, að undirmeðvitundin hafði bælt þær niður, svo mér var ómögulegt að muna þetta atvik. 

Svo algerlega losnaði ég við þessa minningu, að það er til dæmis ekkert mál fyrir mig að fara í ómsskoðun inni í sívalningnum í spítalanum sem svo margir eiga erfitt með að fara inn í vegna innilokunarkenndar. 

Martraðir þurfa ekki að vera slæmar

Spurning um valkost.

Mikið er spáð og spekúlerað um stjórnarslit þegar ágjöf er í stjórnarsamstarfinu. En um það gildir það sama og í lífinu sjálfu, að lokaspurningin hlýtur að snúast um hvað geti komið í staðinn.

Stjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar kemur ekki til greina af tveimur ástæðum. 

Annars vegar vegna Evrópumálanna og hins vegar og ekki síður vegna þess að of skammt er um liðið síðan þessir flokkar stóðu að ríkisstjórnin sem í margra huga er enn "Hrunstjórnin" þótt stjórnarsamstarf Sjálfstæðisflokks og Framsóknarflokks í tólf ár þar á undan hefði valdið meiru um hvernig fór. 

Íslenska bankakerfið hefði mjög líklega fallið 2008, hvort sem stefnubreyting hefði orðið 2007 eða ekki. 

Rætt er um þann möguleika að Framsóknarflokkurinn komi inn í stjórnarsamstarfið. Það hefði þann kost að þá getu 1-2 þingmenn í einu ekki leikið þann einleik, sem þeir geta nú af því að stjórnarmeirihlutinn er svo veikur. 

En á móti kemur að deiluefnunum myndi frekar fjölga en fækka og auk þess alltaf hætta á að í þriggja flokka samstarfi myndist ástand þar sem einn flokkurinn telur hina tvo hafa myndað bandalag gegn sér. 

Eina þriggja flokka stjórnin sem setið hefur út kjörtímabilið á lýðveldistímanum er stjórn Steingríms Hermannssonar 1988-91 en það var líkast til fyrst og fremst vegna einstæðra forystu- og samningahæfileika Steingríms Hermannssonar. 

Hvað um kosningar í vor og þriggja flokka stjórn Sf, VG og Framsóknar eftir það? 

Óvíst er að nokkur þessara flokka sé hrifinn af því. Því veldur hin griðarlega óvisssa um það hvað nýjum stjórnmálaöflum tækist að gera í slíkum kosningum, ekki síst ef í aðdraganda þeirra hefur ríkt mikið óróa- og upplausnarástand í stjórnmálunum. 

Hugsanleg stjórn Sjálfstæðis- og Framsóknarflokks eftir slíkar kosningar myndi þurfa að glíma við draug 12 ára stjórnar þessara flokka þegar hrunferillinn var settur upp. 

Þótt Sjálfstæðisflokkurinn og VG myndu ná samstöðu um ESB-málin hefur stjórnarseta VG ekki gert þann kost fýsilegan fyrir Sjálfstæðismenn sem hafa hamrað stöðugt á því að VG sé á móti allri atvinnuuppbyggingu, hverju nafni sem nefnist. 

Líklegast er að núverandi stjórnarsamstarfi muni haldið áfram eins og lengi og unnt er, hvort sem örendið endist út kjörtímabilið eða ekki. 

Mestu um það mun ráða óvissan um það hvað komi upp ef slitnar upp úr núverandi stjórnarsamstarfi.  

Alltaf má fá annað föruneyti

Betra seint en aldrei.

Enn skal þetta ítrekað, sem komið hefur fram á þessari bloggsíðu síðustu mánuði: Það kom berlega í ljós þegar landakaup Huang Nubos komu upp síðsumars hvernig lagaumhverfi svona mála í heildl hefur verið látið dankast í áratugi.

Hér á landi hafa stór landsvæði aðeins óbeint verið látin erlendum aðilum í té varðandi stóriðju svo sem þau svæði sem fórnað var fyrir orkuöflun handa álveri Alcoa á Reyðarfirði með miklu djúpstæðari og óafturkræfari afðleiðingum en sala Grímsstaða á Fjöllum hefði getað haft. 

Nú þarf að finna farveg fjárfestingum útlendinga og raunar líka stórtækra innlendra aðila sem tryggja að við missum ekki úr böndunum eignarhald og eðlilegt forræði okkar yfir landinu og auðlindum þess. 

Vill endurskoða lög um landakaup

Gáttaþefur mælir með...

Í tilefni af frétt á mbl.is um jólasveinana í Dimmuborgum er ljúft að upplýsa, að Gáttaþef gafst tækifæri á að heimsækja bræður sína í Dimmuborgum í fyrravetur og taka af þeim bæði kvikmyndir og ljósmyndir þar sem þeir fóru á kostum í aldeilis óviðjafnalegu vetrarumhverfi í Dimmuborgum. 

Af því að sveinki er í eins dags bæjarleyfi, sem hann fékk hjá Grýlu til þess að syngja með Stórsveit Reykjavíkur og Barnakór Kársnesskóla í Háskólabíói kl.15:00 á morgun kemur hann þessu hér með á framfæri og mælir sterklega með hinum frábæru bræðrum sínum í Dimmuborgum fyrir alla fjölskylduna.

Þeir eru óborganlegir, norðlensku jólasveinarnir, í yndislegum uppátækjum sínum og ekki bara það, því að hvergi á jörðinni er að finna annað eins umhverfi og þeir eru í í Dimmuborgum. 

Raunar hefur þessi staður alla burði til að verða frægur fyrir þá umgerð sem hægt er að hafa þar utan um hátíðirnar og þær mótbárur, að stundum sé auð jörð og rigning í Mývatnssveit, halda ekki vatni, því að í gígum og hrauntröðum fyrir norðan Leirhnjúk er snjór allan veturinn og hægt að bjóða upp á sleðaferðir frá Kröflu þangað inn eftir ef menn áttuðu sig á hinum einstæðu möguleikum sem þetta svæði býr yfir.  

Jólasveinarnir komnir á stjá í Dimmuborgum