Stærri hlaup eðlileg og fyrirsjáanleg þróun?

Fyrir hamfarahlaupið mikla 1996 komu stór Skeiðarárhlaup með reglulegu millibili úr Grímsvötnum sem afleiðing af Gjálpargosinu fyrir norðan vötnin, sem bræddi gríðarlega mikinn ís og hann barst í vötnin, og það gríðarflóð losaði svo mikið um útfallið að það varð að mesta hamfararhlaupi hér á landi síðan í Kötlugosinu 1918. 

Eftir hið mikla rask af völdum hamfarahlaupsins hafa hlaup úr Grímsvötnum á meðan jökullinn hefur verið að sækja rólega í fyrra far. 

Nú virðist það vera að gerast að aðstæður við útfallið úr Grímsvötnum við austanvert Grímsfjall séu að líkjast því sem áður var og að mjög stórt hlaup sé að bresta á. 

Um miðja síðustu óld fóru jarðfræðingar að velta vöngum yfir því að atburðarás hamfara á þessu svæði gæti verið á tvennan hátt; fyrst eldgos og síðan hlaup af þess völdum, en einnig var sú tilgáta sett fram að hlaup geti vegna léttingar jökulsins í hlaupinu, kallað fram eldgos. 

Vatnshæðin miklu meiri en fyrir síðustu hlaup

Að vera sjúklingur á bráðadeild er sláandi reynsla.

Vandinn á bráðadeild Landsspitalans hefur verið til umræðu meira og ninna í sjö ár hið minnsta. 

Fyrir fimm árum höguðu atvikin þannig til að síðuhafi lenti í þremur beinbrotsslysum á þremur árum, sem þörfnuðust innlagnar á bráðadeild með endurkomum. 

Um það leyti sem fyrsta slysið var fullyrti "kunnáttumaður" í Kastljósi að ekkert væri að á bráðadeild og þetta væri aðeins væl, leikaraskapur og tilbúningur hjá starfsfólkinu. 

Heimsóknir mínar á þessum árum sögðu allt aðra og raunverulegri sögu, sem ekki hefði birst svona skýr nema fyrir þá nánd við ófremdarástandið sem sannanlega er enginn leikaraskapur, heldur er ástandið í heild auðsjánlega með þá undirrót að spítalinn hefur verið sveltur lungann af þessari öld, og slíkt svelti safnast upp og verður ekki fjarlægt með því að smelle fingri.  

Bjóða frægu fólki í heimsókn á Covid-deildir

Fljúgandi bíll var þegar smíðaður og honum ekið og flogið fyrir sjötíu árum.

Eftir stríðslok 1945 varð gríðarleg uppsveifla í framleiðslu lítilla flugvéla, meðal annars vegna þess að búist var við að tugþúsundir ungra manna, sem höfðu lært að fljúga í hernum, yrði stór markhópur kaupenda. 

En menn gleymdu stórri stærð sem var hópur föngulegra kvenna og þarfir uppvaxandi fjölskyldna, sem lunginn af þessum mönnum löðuðust að eftir stríðið.

Flugvélaframleiðsla fyrir einkaflug kollsigldi sig því að mestu á fáum árum. 

Ein afurð bjartsýninnar um gildi flugsins varð að veruleika þegar smíðuð var fjögurra sæta flugvél, sem jafnframt var hægt lenda og aka eftir vegum að flugi loknu. 

Flugvélin hét Aerocar og hægt var að aftengja afturhluta hennar eftir lendingu og láta fremrih hlutann draga afturhlutann eins og eftirvagn. 

Þessar flugvélar voru hægfleygari en sama stærð venjulegra véla, og búnaðurinn flóknari, og enn í dag hafa allar tilraunir til að gera frekari ævintýri í svona flugi að veruleika.  

Nýtilkomnar þyrlur fékk flugfróða menn um miðja síðustu öld til að spá fyrir um almenna þyrlueign til einkaflugs. 

Einn þeirra hélt fyrirlestur, sem síðuhafi sótti, og spáði svo flott fyrir þessari dásemd að hrifningu vakti. 

70 árum síðar eru menn hins vegar fjær þessum draumi en nokkru sinni fyrr. 

Aðeins voru framleidd reynslueintök af Aerocar árið 1949 og síðan aftur 1964, sem tók aðeins nokkur ár að verða að minjum um tækninýjung sem komst aldrei lengra en það, að hægt er að skoða þessi eintök og vita, að þau voru að vísu fleyg en féllu aldrei inn í nútímaumverfið. 

Ætla að selja fljúgandi bíl árið 2024

Af hverju reykingatakmarkanir?

Miklar deilur og átök geysuðu um allan heim fyrir aldamót og aðeins fram yfir þau um bann við reykingum þar sem fólk kom saman. 

Harðvítugir meðal reykingafólks börðust gegn slikum bönnum og töldu þau mannréttindabrot og skerðingu á frelsi. 

En um það frelsi giltu svipuð rök og nú eru uppi um frelsi til að hundsa sóttvarnaraðgerðir. 

Þegar sannað var, að óbeinar reykingar hefðu sömu áhrif og beinar snerist málið um það, hvort þeir, sem vildu reykingafrelsi teldu sig hafa frelsi til að reykja ofan í aðra. 

Sem leiðir hugann af einni af kennisetningum frumkvöðla frjálshyggjunnar í öndverðu, að frelsi eins endar þar sem frelsi annars byrjar. 

61% átti viðtal við heilsugæslulækni

Tyrkland, land á mörkum tveggja heima.

Nágrannalöndin tvö, austast við Miðjarðarhafið, Grikkland og Tyrkland eiga að baki brokkgengan feril hvað snertir lýðræði og alræði, og Tyrkland er á sýnu erfiðari stað, sem meðal annars sést af því að hluti landsins er í Evrópu en meginhlutinn í Asíu. 

Þar að auki er landið loka yfirráðasvæði fyrrum múslimsks stórveldis. 

Tyrkland er í NATO en hefur oft spilað djarft spil í útanríkismálum vegna nálægðarinnar við Rússland, þótt haf skilji á milli. 

Tyrkir fóru í Fyrri heimsstyrjöldinni í bein hernaðarátök við Breta, sem biðu greypilegan ósigur við Gallipoli. 

Tyrkir sóttu lengi vel fast að komast inn í ESB, en ESB dró lappirnar í þeim efnum. 

Atburðirnir, sem hafa orðið í valdatíð Erdogans, eru eitt af mörgum dæmum um það hve fráleit innganga í bandalagið hefði verið og er enn. 

„Þetta er valdarán“

Göng undir hákoll Öxnadalsheiðar ætti að vera til skoðunar.

Á þessari síðu hefur áður verið minnst á þann möguleika að gera frekar stutt göng undir efsta kafla Þjóðvegar númer eitt þar sem hann liggur yfir Öxnadalsheiði. 

Fjölmargir staðir annars staðar á landinu æpa á göng, og það þarf ekki nema fjögurra kílómetra löng göng, jafnvel aðeins styttri til að losa okkur við þennan slæma stað, sem veldur nánast öllum vandræðunum, sem verða á þessari leið. 

Þar veldur ekki aðeins hæð yfir sjó og vegur utan í hallandi hlíð, heldur er Bakkaselsbrekkan með um tíu  prósenta halla, sem eitt og sér er langt yfir nútíma mörkum og á stærstan hlut af vandræðunum á þessum kafla.  

Flutningakreppa er ein af verstu afleiðingum COVID-19.

Öll hernaðarsaga mannkynssögunnar, einum á síðari tímum, litast af miklilvægi aðflutninga. 

Gott dæmi er stærsta innrás heimssögunnar inn í Sovétríkin 22. júní 1941. 

Meira en þriggja milljón manna her var notaður, en sú tala sem flestum kemur á óvart, voru 750 þúsund hestar. 

En tap orrustunnar um Moskvu var ekki aðeins vegna vopnaframleiðslugetu Rússa og komu herlíðs sem flutt var var austurlandamærunum, heldur fyrst og fremst með því að rússneski veturinn olli óviðundi usala hjá her Öxulveldanna varðandi flutningsgetu á hergögnum, vistum og vörum sem svona stórfelldur hernaður krefst. 

Eitt af helstu atriðum í alþjóðavæðingu verslunar og viðskipta eru stórfelldir flutningar á sjó og landi og í lofti. 

Athyglisverð umfjöllun var sjónvarpsþættinum 60 mínútum um sjóflutningana, þar sem skortur á vinnuafli hefur lamað þá flutninga á ævintýralegan hátt sem birtist stórum hluta af gámaskipaflota heims, sem fær ekki legupláss í höfnunum, þannig að ófluttar vörur hrannast upp. 

Þessi flutningakreppa var stórlega vanmetin í fyrstu en vindur nú upp á sig á versta tímanun yfir hátíðirinar. 

Fyrirtæki gætu lamast

Murphy bíður og endurtalningin er skásti kosturinn.

Strax í upphafi hins endemis talningamáls í Norðvesturkjördæmi blöstu við nokkrir kostir í því máli, sem allir voru slæmir, því að lögmál Murphys kveður meðal annars á um það að ef möguleiki sé á hinum verstu mistöku muni þau fyrr eða síðar verða. 

Hér á síðunni var frá upphafi gert ráð fyrir því að sá skásti af mörgum slæmum væri að láta tölurnar og niðurstöðurnar úr endurtalningunni standa. 

Murphys lögmálið hafði lett fram verst mögulegu stöðu í því formi, að hvað sem gert yrði, yrðu afleiðingarnar verstar og langvinnastar í einhverju öðru formi. 

Enginn veit hvað kemur út í endurkosningu og hún ein gæti orðið til þess að hrinda af stað stórri og langvinnri endurkosningabylgju um allt land.  

Ameríkusnobbið teygt upp í lengstu hátíð ársins, fimm Black Friday í röð?

Maður hélt nú að Ameríkusnobbið sem falist hefur í því að hafa tvo ameríska hátíðisdaga í hávegum hér á landi, Black Friday og Cyber Monday, í tilefni af atburði á austurströnd Bandaríkjanna fyrir þremur öldum, sem kom okkur Íslendingum ekkert við, væri búið að ná hámarki. 

En nú er hafið harðsnúin auglýsingaherferð hjá hópi kaupahéðna þar sem því er lýst yfir að á sviði verslunar sé gengin í garð lengsta og mesta hátíðin hér á landi, fimm Black Friday í röð! 

Og hátíðin verður sem fyrr teygð fram á næsta mánudag, Cyber Mondday og dagarnir alls sex. 

Minna má það nú ekki vera¨!

Tregðan gegn notkun bílbelta hefur kostað tugi mannslífa hér á landi.

Tregðan gegn notkun bílbelta hér á landi olli óþarfa seinkun á því að þau yrðu notuð sem skyldi og rannsóknir hefa sýnt að árum saman kostaði þetta andóf 4-5 mannslíd að meðaltali á hverju ári. 

Andófið náði inn á Alþingi í líki undanþága á borð við að á bröttum fjallvegum væri heimilt að vera ekki í beltum vegna séríslenskra aðstæðna. 

Rökin voru viðundur í augum umferðarsérfræðinga erlendis, en hjá Íslendingum lutu þau að því að það væri betra fyrir ökumenn í slíkum aðstæðum að geta opnað dyrnar og kasta sér út til að bjarga lífinu. 

En það að kastast út úr bílum sem velta er sannanlega algengasta orsökin í banaslysunum, sem verða vegna bílbeltaleysis. 

Þetta kemur fram í viðtengdri frétt á mbl.is og á Ólafsfjarðarvegi á sínum tíma kostaði slíkt einnig mannslíf. 

Og brattir fjallvegir eru ekkert "séríslenskt" fyrirbæri. 

Hlífðarpúðar, sem blasa upp i bílum við í árekstrum og veltum auk annarra krafna, svo sem frá evrópsku stofnuninni NCAP, á langstærsta þátt í fækkun alvarlegar slysa hér á landi, en hönnuðir og framleiðendur slíks búnaðar segja, að notkun bílbelta öllum stundum sé forsenda fyrir því að annar öryggisbúnaður bíla virki. 

Eitt lítið dæmi úr ferli síðuhafa. Á rallakstursárunum var keppt í fjögurra punkta beltum í stað þriggja í almennri umferð. 

Eftir þriggja sólarhringa samfelldan akstur í lengsta rallinu, var tilfinnanlega fundið fyrir því þegar farið var yfir í hversdagsakstur með þriggja punkta belti dagana á eftir hve miklu munaði um að fækka festingum beltanna; tilfinningin var sterk öryggisleysistilfinning.   

Ekki í belti og aðkoman hræðileg