SDG yfirvegaður á RÚV, en ótrúlegt ef flokkurinn hefur enga umhverfismálastefnu.

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson komst nokkuð vel frá viðtalinu við hann á sjónvarpinu í kvöld og náði fyrir bragðið að varpa ljósi á ýmsar hugmyndir sínar, til dæmis varðandi dótturbanka Landsbanka Íslands, sem lánaði aðallega venjulegum einstaklingum og litlum fyritækjum án þess að hagnast á lánveitingunum.

Í Þýskalandi hefur lengi starfað slíkur banki og átt mikinn þátt í því að jafna fjárhagslega aðstöðu borgaranna.

Hugmynd um svipaðan banka hér á landi er því mjög athyglisverð.

Það góða við viðtalið í kvöld var, að líklega var það fyrsta viðtalið síðan viðtalið fræga var tekið við hann í þætti Gísla Marteins hér um árið, þar sem hann fór loksins út úr því fari sem hann komst í í þeim þætti og áfram eftir það að fara í eins konar baklás, hafa allt á hornum sér og skipta um hlutverk við spyrilinn.

Sigmundur Davíð virkaði yfirvegaður og skipulagður í þessu viðtali og það er ævinlega ánægjulegt þegar umræður, spurningar og svör um umdeild mál, verða skýrari fyrir bragðið. 

En áfram er þó auðvitað ýmislegt sem orkar tvímælis í stefnu flokksins eða þarf að skýra betur út, og bagalegt er, ef rétt er, að í stefnuskrá hans sé nákvæmlega ekkert að finna um umhverfismál. 

Umhverfismál verða jú helsta viðfangsefni þjóða heims á þessari öld. 

Mbl.is nefnir það að engin svör hafi fengist hjá Miðflokknum um umhverfismál, og á fund í Norræna húsinu um daginn komu fulltrúar allra annarra framboða en Miðflokksins. 

 

 

Hvað skal gera í umhverfismálum?

Ef þú getur ekki sigrað þá, gakktu í lið með þeim.

Viðskiptasaga allra tíma geymir mörg dæmi um það þegar breytt tækni eða breyttar aðstæður felldu viðskiptarisa eða gengu nærri þeim. 

Kodak hafði yfirburði á ljósmyndamarkaðnum þar til stafræn tækni ruddi sér til sér til rúms.

Ford verksmiðjurnar framleiddu meira en helminga allra bíla í heiminum á tímabili en voru nálægt því að verða gjaldþrota eftir seinni heimsstyrjöldina vegna tregðu til að tileinka sér nauðsynlegar tækninýjungar. 

Sumt í bílum þeirra var 14 árum á eftir tímanum, svo sem þverfjaðrirnar. 

Hugsanlega bjargaði hergagnaframleiðslan í stríðinu verksmiðjunum. 

Japanskir bílaframleiðendur urðu sigursælir á markaðnum á árunum 1970-1990 með því að ráðast fyrst inn á markað fyrir ódýrustu bílana. 

Dæmi um rangan hugsunarhátt Kananna var að Ford Falcon 1960 var seldur eins ódýrt og hægt var með þvi að eyða sem minnstu af efni og nostri í hann og setja markið ekki hærra en það að hann entist að meðatali í 2-4 ár. 

Japanirnir höfðu bílana sína hins vegar miklu minni í fyrstu en vönduðu svo mjög til þeirra að ending þeirra var sú mesta í bransanum öllum og bilanatíðnin minnst. 

Þannig bjuggu þeir til stækkandi hóp fólks, sem hélt tryggð við japönsku merkin, og japönsku bílaframleiðendurnir gættu þess vel að bjóða æ stærri bíla eftir því sem kaupendahópurinn, sem var stærstur í bandaríska skólakerfinu, varð eldri og efnaðist. 

"Let´s beat them at their own game" er orðtak sem erfitt er að þýða, en íslenska máltækið að "fella menn á eigin bragði" nær því að hluta. 

Eftir því sem jarðefnaeldsneyti fara að ganga til þurrðar á þessari öld og útskipti á orkugjöfum vaxa, þurfa olíufélögin að passa sig á því að verða ekki of sein til að bregðast við breyttu umhverfi. 

Þau gætu þurft að sækja inn á nýjan markað fyrir aðra orkugjafa en bensín og gasolíu og fyrir þjónustu við farartæki, sem nota aðra orkugjafa en bensín og dísilolíu. 

 

Bensínsala N1 minnkar um tæp 10%

Mývatn Rússlands?

Hernaðurinn gegn landinu, sem Laxness fjallaði um í frægri blaðagrein árið 1970 er háður á óteljandi stöðum um allan heim. 

Núna eru til dæmis 57 umtalsverðar virkjanir á dagskrá hér á landi og sem dæmi um aðför að einstæðu djásni má nefna hernaðinn gegn Mývatni og umhverfi þess, sem ekkert lát er enn á. 

Ein af ástæðum þess að Nikita Krústjoff var hrakinn frá völdum í Sovétríkjunum um miðjan sjöunda áratugum var, að hann beitti sér einkum í landbúnaðarmálum og hrikalegum framkvæmdum sem voru framkvæmdar meira af kappi en forsjá og höfðu hörmulegar afleiðingar. . 

Örlög Aralvatns og stórfellt jarðvegstjón vegna vatnaflutninga eru dæmi um þá meðferð, sem olli stórfelldum umhverfisspjöllum, sem enn sér ekki fyrir endann á. 

Nú er sjálfu Bajkalvatni, eitnu stærsta ferskvatnsforðabúri heims ógnað og var ekki á fyrri ófarir bætandi.  

Ógn steðjar að dýpsta vatni heims

HS orka / Ross Beaty fer hamförum víða um land.

Þegar farið er í gegnum og rakið eignarhald og tengsl aðila að virkjanaframkvæmdum á Reykjanesskaga, Vestfjörðum og Norðausturlandi kemur í ljós að vestur í Kanada situr auðkýfingurinn Ross Beaty sem virðist eiga sér það takmark eitt að standa fyrir eins miklum virkjaframkvæmdum á Íslandi og hann kemst upp með. 

Þegar Magma Energy málið komst í hámæli og tengslin við Ross þennan urðu ljós, fannst mörgum nóg um hvað verið var að gera á Reykjanesskaga í nafni HS orku. 

Á virkjanasvæðum Svartsengis- og Reykjanesvirkjunar hefir land þegar sigið um allt að 18 sentimetra, sjór gengið á land í Staðarhverfi og orka minnkað um fimmtung vegna rányrkju gufuaflsvirkjananna þar sem verið er að soga burt gufuaflið, sem getur ekki endurnýjað sig vegna skammtímagræðgi vikjanamanna.

Hin magnaða gígaröð Eldvörp er næst á aftökulistanum í forkastanlegri aðgerð, sem fengist hefur framkvæmdaleyfi fyrir og er ætlað að gera allt svæðið frá Svartsengi suður í Staðarhverfi vestan Grindavíkkur að samfelldu iðnaðar / virkjanasvæði. 

Fyrirætlanirnar eru forkastanlegar vegna þess að undir Eldvörpum og Svartsengi er sameiginlegt orkuhólf, þannig að með auknum krafti í uppdælingu er einfaldlega verið að pissa í skó sinn og klára orkuna á endanum fyrr en ella. 

En þetta er ekki nóg fyrir Ross Beaty og íslenska skósveina hans, enda verður að bæta upp hnignun virkjananna með því að leita fanga úti á landi. 

Nú beinist sókn þessara manna að Vestfjarðahálendinu og vatnasvæði í Bárðardal. 

Á báðum svæðunum er sótt fast fram til að komast í þá aðstöðu að eyðileggja möguleika á annarri nýtingu þeirra á sviði náttúruverndar og veiða sem fyrst svo að ekki verði aftur snúið.  

Hvað vatnasvið Svartár og Suðurár áhrærir er þar um að ræða eitt best varðveitta leyndarmál íslenskrar náttúru. 

Árnar báðar eru ein landslagsheild og gefur þetta svæði Laxá í Aðaldal ekkert eftir nema síður væri. 

Þegar ég fór um þetta svæði 1992 til myndatöku fyrir þáttaröðina Aðeins ein jörð óraði mig ekki fyrir að nokkurn tíma myndi myndi það koma til umræðu, hvað þá framkvæmda, að ráðst gegn þessu vatnasvæði. 

Hætta á „algjörri eyðileggingu“

Glöggt dæmi um sálfræðilegan sigur.

Samkeppnis- og átakasaga liðinna alda og árþúsunda geymir ótal dæmi um það að liðsheildir, sem virtust á pappírnum búa yfir yfirburðum hvað snerti líkamsburði og búnað, urðu að lúta í lægra haldi fyrir andstæðingum sem höfðu betri samvinnu, skipulag og sálarástand. 

Ef leikmönnum í leik Íslendinga og Englendinga voru gefnar einkunnir fyrir leikinn, var samanlögð tala Englendinga mun hærri. 

En þegar Englendingar ráku sig á samtakamátt, baráttuanda og betra skipulag og samvinnu í íslenska liðinu, brotnuðu þeir smám saman sálarlaga vegna þess hve þessi staða kom á óvart og léku undir getu. 

Í orrustunni við ´Cannae hafði rómverski hershöfðinginn Terrentinus yfirburða liðsafla en baið samt beiskan ósigur fyrir samhentari herafla Hannibals sem skipað var fram á þann hátt, að nýta sér eitt elsta bragð hernaðarsögunnar, að koma andstæðingnum á óvart, nákvæmlega eins og Íslendingar gerðu í knattspyrnuleiknum við Englendinga. 

Á meðan fótgönguliðasveitirnar sóttu fram hvor á móti annarri og menn Hannibals hörfuðu skipulega undan ofurefli Rómverja þeysti riddaralið Hannibalsl báðu megin meðfram vígvellinum og kom aftan að rómverska hernumm á leið hans framávið. 

Framsókn Rómverjanna hafði leitt þá í gildru, þeir voru umkringdir.  

Við þetta myndaðist ringulreið hjá Rómverjum, sem fundu ekki skipulega leið til að berjast samtímis bæði fram fyrir sig og aftur fyrir sig. 

Orrustan við Cannea er enn kennd sem grundvallaratriði í flestum herskólum heims. 

Þegar Bretar sóttu inn í Belgíu á móti Þjóðverjum í maí 1940 gengu þeir í svipaða og margfalt stærri gildru. 

Þýski skriðdrekaherinn sótti hratt fram um Ardennafjöll á sama tíma, en þar höfðu bandamenn talið óhugsandi að komast með skriðdreka og höfðu því litlar varnir þar. 

Skriðdrekasveitirnar sóttu allt til Atlantshafsins, lokuðu breska herinn af og ráku fleyg á milli hans og hers Frakka. 

Í byrjun þessa stríðs á Vesturvígstöðvunum höfðu Frakkar og Bretar samanlagt yfirhöndina tölulega gagnvart Þjóðverjum í hermannafjölda og herbúnaði. Her Frakka var þá á pappirnun stærsti landher heims. 

En herbragðið stóra kom bandamönnum í opna skjöldu og þeir misstu bæði kjark og skipulag við mótlætið. 

Þegar Churchill flaug til Parísar til þess að stappa stálinu í Frakka hitti hann fyrir bugaða menn. 

Nöfn frægra staða í hernaðarsögunni þar sem svipað gerðist, eru mörg, Úkraína 1941, Singapúr 1942 og Stalingrad 1942.  

 

 

Englendingarnir voru hræddir

Carter náði árangri 1994.

Jimmy Carter mistókst margt í forsetatíð sinni, var líka óheppinn og tapaði af þessum sökum fyrir Ronald Reagan 1980.

En hann virðist hafa verið laginn samningamaður á persónulegum fundum, til dæmis í deilu Ísraelsmanna og Palestínumanna og í ferð sinni á vit Kim Il sung  þar sem hann fékk hinn mikla "landsföður" Norður-Kóreumanna til þess að hætta við kjarnorkuáætlun sína. 

En við fráfall Kim Il-sung kom þar að eftirmenn hans töldu sig ekki bundna af þessu samkomulagi. 

Carter veit að til þess að hann geti endurtekið leikinn frá 1994 verður hann að ergja Trump sem minnst og fá hann ekki upp á móti sér. 

Mjög mikið er í húfi, og það gerir tilboð Carters áhugaverðara en ella, einkum vegna fyrri árangurs hans á sviðið alþjóðlegra samningaviðræðna. 

Býðst til að fara til Norður-Kóreu

Vafasamt nýyrði og orð dagsins.

Á facebook hefur verið vakin athygli á nýyrði sem notað hefur verið í frásögnum af slysum, sem hafa falist í því að tappar á safaumbúðum hafa skotist upp í augu neytenda. 

Það er búið að innkalla umbúðirnar, því að þetta eru alvarleg slys með sjónskerðingu eða jafnvel blindu sem afleiðingar og því er akki sama hvaða orð eru notuð um svona slys. 

Því nýyrðið er svo nýstárlegt, að á facebook hefur verið spurt hvort þetta sé ekki orð dagsins.

En nýyrðið getur verið tvírætt, samanber þessa vísu: 

 

Fór á séns með bósa´og hlaut af klístrað kappa gys

kona ein, sem oft á böllum fór við happ á mis. 

Afleiðingar skapaði hið ógnar krappa ris,

óvelkomna þungun, skráð sem "safatappaslys."

Súrnun sjávar, stórmál fyrir Íslendinga, sem nær aldrei er nefnt.

Í allri umræðunni sem hefur verið vegna "40 þúsund fífla" sem kuldatrúarmenn segja að hafi farið á Parísarráðstefnuna 2015 hefur nánast aldrei verið minnst á súrnun sjávar. 

Ástæðan er sennilega ekki aðeins sú að hagsmunirnir sem í húfi eru vegna breytinga í efnasamsetningu sjávar eru miklu minni heldur en hagmunirnir varðandi hlýnunar andrúmsloftins, heldur einnig sú, að það hefur reynst auðveldara fyrir afneitarana, sem kalla ráðstefnugestina í París "40 þúsund fífl" að flækja umræðuna um lofthitannn með því að vefengja mælingar og rannsóknir "lélegra vísindamanna og falsara" og halda í staðinn fram mælingum "raunverulegra vísindamanna sem ekki láta glepjast af áróðri" svo að notað sé orðfæri Trump og ákafra fylgismanna hans hér á landi. 

Að mæla sýrustig og innihald sjávar og sýna fram á það að hafið drekkur í sig drjúgan hluta vaxandi koltrísýrings í andrúmsloftinu er hins vegar erfiðara að véfengja. En kannski verða rannsóknirnar á afleiðingum þess afgreiddar sem "lygar og falsfréttir." 

Fyrir okkur sem fiskveiðiþjóð er það hins vegar stórmál að láta ekki súrnun sjávar verða þöggun eða afneitun að bráð. 

Um stórfelld áhrif á nytjastofna hér við land getur verið að ræða. 

Súrnun hefur áhrif á allt lífríki hafsins

Svar fengið við 70 ára gamalli spurningu?

Þegar ég er spurður hvað það sé sem ég sé helst hræddur við, er svarið einfalt: Köngulær. 

Sjúkleg hræðsla, beinlínis hlægileg, við skordýr sem sér um að halda flugum í skefjum, skordýr sem hefur þróað með sér stórkostlega verkfræðilega hæfileika við að spinna vefi sína. 

Þessi ótti hefur speglast í svari mínu við spurningunni um það af hverju ég vilji búa á Íslandi. 

Ástæðurnar hafa verið fimm. 

1. Ég er fæddur og uppalinn hérna

2. Það eru fátt um varasöm skordýr, að köngulónni einni undanskilinni. 

3. Ýsa,...

4. ...smjör...

5. ...og karföflur. 

1947, 48 og 49, þegar ég var heilu sumrin í Kaldárseli, var óttinn við köngulær það eina sem skyggði á. 

Af þeim var mikið í mosanum í hrauninu. 

Einhver mesta skelfing sem ég man eftir var þegar ég vaknaði við það eina nóttina að risastór könguló var að skríða yfir andlitið á mér.

Nú er hugsanlega, þótt seint sé, búið að rannsaka og finna út af hverju þessi ótti hefur stafað og maður verður strax ögn rólegri. 

Það var þá eðlileg ástæða fyrir óttanum eftir allt  saman en ekki eimhver niðurlægjandi óhemjuskapur.

Óttinn við köngulær á sér skýringar

Eigum að leiðrétta rangfærsluna um "100% endurnýjanlega orku".

Í fyrsta bloggpistli þessarar bloggsíðu fyrir rúmum áratug var það rakið, hvernig orka gufuaflsvirkjana til raforkuframleiðslu væri ekki endurnýjanleg eins og staðhæft væri í síbylju hvarvetna hjá okkur, heldur væri þetta alrangt. 

Í forsendum gufuaflsvirkjana væri ekki gert ráð fyrir meiri endingu en í 50 ár, en það væri fjarri því að teljast sjálfbær þróun, næði ekki einu sinni endingu margra kolanáma. 

Þetta er í raun rányrkja, þegar horft er fram til næstu kynslóða. 

Síðan þá hefur þessi síbylja eflst og margfaldast. Svo langt gengur það, að það fyrsta sem blasir við erlendum ferðamanni, þegar hann gengur inn í inngang Leifsstöðvar er níu metra löng og þriggja metra há mynd þar sem þetta er fullyrt stórum stöfum:  

"Velkomin í land hinnar endurnýjanlegu orku."

Og vinstra megin á myndinni er smærri texti, svohljóðandi:

"Á Íslandi framleiðum við alla okkar raforku með endurnýjanlegum orkugjöfum." 

Tvær milljónir erlendra gesta á hverju ári ganga beint inn í þessa rangfærsllu á fyrstu metrum Íslandsferðarinnar og rangfærslan er það síðasta sem kveður grandalausan ferðamanninn þegar hann fer af landi brott. 

Og myndefnið, með stórfelldustu lemstrun einstæðrar náttúru, sem möguleg er hér á landi, er í hrópandi ósamræmi við ósnortna fegurð þess sem helst dregur erlent ferðafólk til landins!

Nú þegar hafa virkjanasvæðin Svartsengi-Reykjanes og Nesjavellir-Hellisheiði sigið um allt að 18 sentimetra og orkan dvínað um fjórðung. 

Ekki veit ég hve oft hefur verið fjallað um þetta mál hér á bloggsíðunni síðustu tíu árin með nákvæmlega engum árangri. 

2007 var ég 67 ára. Nú er ég 77 ára. "Hvað er þá orðið okkar starf í tíu sumur?"

Og miðað við árangurinn í þessi tíu ár virðist ekki mikil von til þess að þessari hraksmámanarlegu alltumlykjandi síbylju verði hrundið næstu tíu ár. 

Það eru því meiri líkur en minni til þess að ég verði ekki meðal lifanda eftir tíu ár.

Ég verð því að vera því viðbúinn að lifa ekki þann dag þegar sannleikurinn í þessu máli fái viðurkenningu. 

Merkilegt er hvað þessi rangfærsla er lífseig og færist jafnvel í aukana. 

Einungis er um það að ræða að nefna töluna 75 prósent í stað 100% og væri 75% talan meðal þeirra allra hæstu í heiminum. 

En, nei, lengi lifi rangfærslan stóra! 

 

Stóriðjan beri kostnaðinn