Glataður þyrlurekstur. Brandari sem getur breyst í harmleik.

Til þess að reka þyrluþjónustu af einhverju öryggi þarf fimm þyrlur. Hvers vegna? Jú, vegna þess að rekstur þyrlna er svo miklu tímafrekari og flóknari en rekstur sömu stærðar af venjulegum flugvélum. 

Það er ekki fjarri lagi að reksturinn sé fjórum sinnum dýrari og að tíminn fyrir lágmarks viðhald sé líka margfalt meiri. 

Ef þyrlurnar eru fimm, eins og lágmarkið var í þyrlusveit Varnarliðsins, má reikna með að ein þeirra sé að lágmarki óflughæf á jörðu niðri hverju sinni, jafnvel tvær. 

Sé ein í útkalli og ein bilar er aðeins upp á eina þyrlu að hlaupa til þess að bregðast við tveimur útköllum samtímis, sem gerist auðvitað aftur og aftur. 

Síðan þarf að hafa nægan mannskap til þess að sinna útköllum.

Nú nýlega varð margra tíma seinkun á áríðandi útkalli vegna mannfæðar, að því er helst var giskað á í fjölmiðlum. 

Á hátíðarstundum mæra stjórnmálamennn sjávarútveginn, gildi hans fyrir þjóðarbúskapinn og gildi ómetanlegs framlags sjómanna. 

En samtímis er staðið þannig að rekstri öryggisþjónustu fyrir skipin á hafinu umhverfis landið, að helst kemur í hugann orðaval eins og hjá formanni Sjómannasambands Íslands. 

Í skásta falli að þetta sé brandari, sem er að vísu viðeigandi, því að með sama áframhaldi er aðeins spurning um tíma, hvenær hann verður að harmleik.  

 

„Nýtt Alþingi skítur upp á bak“

Vetnið er líka á leiðinni.

Rafbílabyltingin, sem nú er að banka á dyrnar með tilkomu nýrra tvöfalt öflugri rafhlaðna og bættri hraðhleðslutækni, var hindruð og stöðvuð að mestu í 20 ár af öflugustu jarðefnaeldsneytisfyrirtækjum heims sem hafa byggt stöðu sína á beitingu yfirburða aðstöðu í krafti fjármagns og stærðar og ítaka hjá helstu valdastofnunum Bandaríkjanna. 

Þessi öfl berjast á hæl og hnakka fyrir því að snúa hverri þeirri tækniþróun til baka, sem getur komið í veg fyrir að hægt sé "að endurvekja mátt og dýrð Ameríku". 

En þessi "máttur og dýrð" felst að stórum hluta í því að beisla óánægju þeirra stétta og svæða, þar sem ný tækni og máttur menntunar verða til þess að fornir atvinnuhættir leggjast af. 

Þessi gagnbylting hefur að vísu út utan Bandaríkjanna og í einstökum Bandaríkjum, en fær nú nýja útrás í því að helsta ráðgjafalið og aðstoðarmannalið nýs Bandaríkjaforseta ræður lögum og lofum í stefnu hans, sem meðal annars felst í því að stöðva tækniframfarir á ýmsum sviðum, svo sem við smíði smærri farþegaþotna, og gefa veiðileyfi á örvæntingarfulla olíuleit við strendur Norður-Ameríku allt norður í Íshafið. 

Nissan Leaf er gott dæmi um það þegar stórframleiðandi veðjar á nýjan tæknihest og nær svo góðum árangri að keppinautarnir neyðast til að fylgja í kjölfarið. 

Þegar Renault Zoe kom fram með 40 kwst rafhlöðu, ógnaði það Leaf með sína 24 kwst rafhlöðu. 

En nú svarar Leaf með 60 kwst rafhlöðu til að draga Tesla uppi og fara fram úr að nýju vegna þess hve Leaf og fleiri svipaðir á leiðinni eru miklu ódýrari en Tesla. 

Tesla er dæmi um tæknilegt banarískt frumkvæði, sem hefur verið á ystu nöf með að halda velli en bjargast fyrir kærkomna samvinnu við gróin fyrirtæki. 

Nú hafa Toyota og Hyundai veðjað á notkun vetnis sem orkubera, og við hornið er vetnisbíll hjá Mercedes-Benz. Þetta eru dýrir bílar eins og oft vill verða um nýjungar. 

Vegna þess að um byrjun er að ræða hvað snertir vetnisvæðingu og að allt innviðakerfi varðandi hleðslu vantar, verður róður þessara fyrirtækja sennilega þungur til að byrja með, en möguleikarnir felast í langtum meiri drægni en hjá rafbílum og miklu hraðari hraðhleðslu, allt niður í 2 mínútur. 

Sjálfkeyrandi bílar mun ógna störfum margra, sem lifa á ástandi, sem er mannaflafrekara. 

En ef illa er staðið að því að endurmennta það fólk og veita nýja atvinnu, sem verða atvinnulega fyrir barðinu á tækniframförum, mun það skapa tækifæri fyrir skrumara til þess að beisla reiði þeirra sem kjósenda og komast til valda í krafti svipaðs fyrirbæris og þess að "endurvekja mátt og dýrð Ameríku."

 

Baráttan um sjálfkeyrandi bíla harðnar

Þegar Þórarinn á Melnum var og hét. "Bæjarins bestu mjólkursopar"?

Ótal smá hænsnabú og fjárbú gáfu Reykjavík séstæðan sjarma um miðja síðustu öld. Götunöfn eins og Bústaðavegur vitna um það hve borgarlandið var sundurlaust og þakið ótal smábýlum og bústöðum. 

Reykjavík var þá bær og stjórnað af bæjarstjórn og bæjarstjóra, en bæjarbúar voru að enn að meirihluta til fæddir eða uppaldir úti á landi og átthagafélögin voru svo sterk að einn helsti samkomu- og skemmtistaður bæjarins, sem var við Skólavörðustíg, hét Breiðfirðingabúð. 

Ég kom oft til ömmu minnar og afa á Ásvallagötu 51 þegar ég var að alast upp og fékk oft að kúra þar. Þau komu um tvítugsaldur austan úr Skaftafellssýslu til Reykjavíkur og voru alla tíð jafnvel meira dreifbýlisfólk en borgarbúar. 

Ég veiktist alvarlega í einni kvöldheimsókn til þeirra og mátti mig hvergi hræra í rúminu í nokkrar vikur. Amma annaðist mig af einstakri nærgætni og elsku, og mér fannst alltaf gott að vera þar. 

 

Beint á móti Ásvallagötu númer 51 þráaðist smábóndi nokkur, sem jafnframt var verkamaður, við að halda sauðfé og hænsni á reitnum milli Ásvallagötu, Bræðraborgarstígs, Sólvallagötu og Hofsvallagötu. 

Hann gat auðvitað ekki lifað af svona fáum skepnum, og snapaði sér vinnu við uppskipun í Reykjavíkurhöfn. Hugsanlega var hann með eina kú á tímabili. 

Við uppskipunina voru menn lausráðnir að stærstum hluta frá degi til dags, og það var eftirminnileg upplifun fyrir 14 ára strák að fara í á skólafrídögum niður að höfn eldsnemma dags og blanda sér í hóp hafnarverkamanna, sem biðu eftir því að fá vinnu þann daginn, eða verða látnir fara heim. 

Maður varð hálf skömmustulegur vegna þess hve Elsa Sigfúss gerði lýsingu Davíðs Stefánssonar á fjölskyldunni í "verkamannsins kofa" eftirminnilega í söng sínum á dapurlegu lagi um kjör smælingjanna.   

Bóndinn og verkamaður við Ásvallagötu hét Þórarinn, kotið hét Melur, og bæjarbúar þekktu margir Þórarinn á Melnum eins og hann var kallaður. 

Þegar loftmyndir af Reykjavík frá þessum tíma eru skoðaðar, er mikill fjöldi smábýla og áberandi og einnig alls kyns smáir "blettir", sá langstærsti þeirra, Kringlumýrin eins og hún lagði sig og var samfellt kartöflugarðaland. 

Þar höfðu amma og afi og ótal annað fólk, sem hafði flutt til borgarinnar utan af landi, sína einkagarða og ræktuðu aðallega kartöflur í þeim, en einnig ýmar aðrar garðyrkjujurtir. 

Það var eins og höfuðstaður landsins vissi ekki hvort hann ætti að vera þorp eða bær, hvað þá verðandi borg. 

Mikið hefði nú verið gaman, ef að bær Þórarins á Melnum hefði verið varðveittur þannig að þar væri nú allt með sömu kjörum og var 1950 og kunnáttumaður á borð við Ólaf Dýrmundsson stundaði þar búrekstur í svipuðum stíl og pylsusala er nú stundið á Bæjarins bestu, einhverjum þekktasta ferðamannstað Íslands. 

Á Melnum væru þá enn nokkrar ær, sauðburður á vorin, og ferðafólk gæti keypt sér spenvolga mjólk beint úr kúnni, "bæjarins bestu mjólkursopa".   

Síðasti örbóndinn í höfuðborginni

Talað var um að Helgafell væri kulnað eldfjall.

Sú var tíðin að ekkert sást athugavert við það að byggja fimm þúsund manna kaupstað utan í hlíð lítils fjalls í Vestmannaeyjum, sem var með svo augljóst lag eldfjalls, meira að segja gíg á toppnum, að það eitt hefði átt að hringja einhverjum bjöllum. 

Fyrir ferðafólki var Helgafell yfirleitt kynnt sem fagurskapað "kulnað" eldfjall, sem var ekki leiðum að líkjast, nokkurs konar smækkuð mynd af Vesúvíusi á Ítalíu og Fujijama í Japan. 

Vitað var að Eyjarnar allar hefðu orðið til í eldgosum, sennilega allt að 50 samtals, og varla meira en nokkur þúsund ár frá því síðasta, en enda þótt Surtseyjargosið 1963 kæmi eins og þruma úr heiðskíru lofti, breyttist kenningin um "kulnað svæði" ekkert, að minnsta kosti ekki opinberlega. 

Síðan kom snarpur jarðskjálfti að kvöldi 22. janúar 1972, en vegna þess að einn af þremur mælum, sem skjálftinn gat komið fram á, var bilaður, gat verið um tvo staði að ræða sem hugsanleg upptök, og hinn staðurinn, fjarri Vestmannaeyjum, var því talinn líklegur. 

Svo hófst gosið, utan í hlíð hins "kulnaða" eldfjalls. 

Út af fyrir sig breytti það samt ekki miklu um að eyjan væri byggð.

Jafnvel þótt menn hefðu gert ráð fyrir að eldgos gæti hafist í Helgafelli hvenær sem væri, rétt eins og nú er búist við næsta Heklugosi, og þar með að búast við gosi hvar sem var í eyjaklasanum, hefði Vestmannaeyjabær samt risið þar sem hann er, og hann stendur þarna enn, einfaldlega vegna þess að ekki er um annan jafngóðan útgerðarstað eða höfn að ræða. 

Raunar batnaði höfnin í eldgosinu og nýja hraunið ver það fyrir verstu vindáttinni, austan og suðsuðaustanátt. 

Nú er öll mælitækni og vitneskja um eldgos og aðdraganda þeirra svo margfalt betri en hún var 1973, að ætla má að betur verði hægt að bregðast við nýrri vá en þá. 

En þó trufla tvö atriði.

Þrátt fyrir þessa byltingu tækni og þekkingar treysta jarðvísindamenn sér ekki til að sjá fyrir Heklugos nema með í mesta lagi klukkustundar fyrirvara.

Þar gaus með tíu ára millibili 1970, 1980-81, 1991 og 2000, en nú eru liðin átján ár frá síðasta gosi og milli gosanna 1845 og 1947 liðu 102 ár. 

Fjallið er óáreiðanlegt í meira lagi, og þrátt fyrir nýja mælitækni ekki hægt að spá fyrir um upphaf næsta goss með meira en klukkustundar fyrirvar. 

Hitt atriðið er það, að Heimaey er langstærst Vestmannaeyja og þar með eina eyjan með tveimur fullsköpuðum keilulaga eldfjöllum vegna þess að þar er líklega miðja hins eldvirka svæðis og mestar líkur á nýju eldgosi. 

Úr því að ný gossprunga gat opnast í austurhlíð Helgafjalls getur ný gossprunga opnast í vesturhlíðinni. 

Og Hekla getur verið byrjuð á fullu á meðan þessi pistill er enn á síðunni.

Neðsta myndin hér á síðunni er af Öræfajökli, eldfjalli, sem tók öllum á óvart upp á því nýlega að minna á sig eftir nær þriggja alda hlé. 

 

 

Kulnað eldfjall gaus skyndilega

Neyðarleg brunaæfing hérna um árið.

Ein neyðarlegasta frétt í sambandi við slökkvilið gerðist fyrir um 40 árum. Það var nefnilega svo gaman að skrifa hana og láta lesa hana í sjónvarpinu.  

Þannig var að slökkvilið Reykjavíkurflugvallar stóð fyrir brunaæfingu á auðu svæði fyrir sunnan austurenda brautar, sem þá var stafina 14/32, og er venjulega kölluð austur-vestur brautin. 

Það var fagur sumardagur og búið var að hafa mikið fyrir því að ná í flugvélarflak og fleiri tegundir af eldsmat til að búa til myndarlegan bálköst.  

Auk þess var búið að bera mikið af bensíni að kestinum og væta hann allan í bensíni. Þrír bílar slökkviliðsins voru notaðir.  

Þegar síðasti bensínbrúsinn var fluttur á slökkvibíl að kestinum kom í ljós, að brúsinn lak og að mestallt bensínið hafið lekið af honum á leiðinni. Var honum því hent nær tómum í köstinn.

Tvennum sögum fer af því hvað gerðist næst.

Önnur útgáfan var sú að þegar klukkan var um 15:00 og allt var klárt, leit einhver á klukku sína og kallaði: "Kaffi!"

Fóru þá allir inn í hús skammt frá til að njóta kaffitímans. 

Þegar þeir höfðu verið þar nokkra stund hringdi síminn.  Flugturninn tilkynnti að mikið bál logaði við brautarenda 14-32 í samræmi við veitt leyfi til brunaæfingar, en einkennilegt væri að þar sæist enn enginn slökkviliðsmaður en hins vegar væri kominn eldur í afturenda bíls slökkviliðsins skammt frá. 

Slökkviliðsmönnunum brá í brún þegar þeir fóru á vettvang og komu að flakinu brunnu til mest, en sáu einnig að eldur logaði í aftanverðum slökkvibílnum, sem hafði verið notaður til flutninganna vegna brunaæfingarinnar. 

Í ljós kom, að þegar slökkviliðsmenn höfðu borið leka bensínbrúsann að flakinu, skildu þeir eftir bensínslóð milli bílsins góða og flaksins. 

Einhverjir pörupiltar höfðu fylgst með brambolti slökkviliðsmanna, og þegar þeir þeir síðarnefndu fóru í kaffi, höfðu þessir piltar hlaupið inn á æfingasvæðið, kveikt í pappírsgöndli og kastað honum að flakinu, sem fuðraði upp á augabragði.  

En jafnframt læsti eldurinn sig eftir bensínslóðinni og komst í afturenda slökkvibílsins. 

Fór nú öll orka slökkviliðsmanna í að slökkva í slökkviliðsbílnum og ekkert færi gafst til að æfa að slökkva í flakinu.  

Hin útgáfan var sú, að leka bensínbrúsanum var ekið að flakinu og honum hent á það, en þegar kveikt var í flakinu í beinu framhaldi af þessu, barst eldurinn strax eftir bensínslóðinni að slökkviliðsbílnum, svo að öll orka viðstaddra fór í að slökkva í honum. 

Er sú útgáfa öllu líklegri, en þó minnir mig jafnvel að báðar útgáfurnar séu réttar og að um tvö neyðarleg atvik hafi verið að ræða. 

Það skiptir ekki öllu máli, því að það er staðreynd að ég skrifaði frétt um neyðarlega uppákomu hjá slökkviliðinu á Reykjavíkurflugvelli undir yndislegri fyrirsögn:  

"Brunaæfing eyðileggst í eldi." 

Tóku forskot á þrettándagleðina

Eitt af eftirminnilegum atriðum í þáttunum "Á líðandi stundu."

Eitt það ánægjulegasta sem minnist frá dundi mínu í Sjónvarpinu forðum daga var þátturinn  "A líðandi stundu." 

Tveir nýir yfirmenn, dagskrárstjórarnir, Hrafn Gunnlaugsson Ingvi Hrafni Jónssyni,urðu ásáttir um að Ingvi Hrafn "lánaði" mig yfir til Hrafns til þess að gera þætti, sem mig hafði dreymt um að yrðu að veruleika í íslensku sjónvarpi og fælust í því að í klukkustund væri bein útsending ´"á líðandi stundu" sitt á hvað, úr Sjónvarpshúsinu og annars staðar frá, jafnvel utan af landi og að viðfangsefnin yrðu eins fjölbreytt og líðandi stund hverju sinni byði uppá. 

Sigmundur Ernir Rúnarsson og Agnes Bragadóttir stigu sín fyrstu spor i sjónvarpi sem hluti af þríeyki með mér sem lifir skært í minningunni. 

Ekkert á líðandi stundu var þáttunum óviðkomandi, stjórnmál, viðburðir dagsins, listir, litríkt fólk út um alla borg og allt land. 

Í fyrsta þættinum brilleraði Davíð Oddsson, þáverandi borgarstjóri svo rækilega sem aðalviðmælandi, að Guðmundur Jaki, sem var aðalviðmælandinn í næsta þætti, sagði þá, að haldinn hefði verið nokkur konar neyðarfundur hjá Alþýðubandalagsmönnum til að íhuga viðbrögðin við aðsteðjandi stórsigri Davíðs í borgarstjórnarkosningum þá um vorið. 

Sem reyndar varð. 

Í þættinum sungu Egll Ólafsson og Björgvin Halldórsson sungu dúettinn "Við Reykjavíkurtjörn" eftir Gunnar Þórðarson við texta Davíðs og svipaður frumflutningur í sjónvarpi varð að föstum lið í þættinum "Á liðandi stundu" til vors. 

Einn slíkur viðburður var flutningur tónlistarmyndbandsins "Gaggó Vests", lags Gunnars Þórðarsonar, sem Eiríkur Hauksson söng af snilld og naut leiks Egils Ólafssonar í einum kafla þess, sem gerist í skólastofunni. 

Vegna þess að sumir þættirnir voru sendir út beint utan af landi, svo sem frá Vestmannaeyjum, Akranesi, Akureyri og Egilsstöðum, urðu þeir dýrir og erfitt að halda sama dampi áfram. 

En það, að þetta skyldi vera hægt, nægði mér, því að fram til 1985 höfðu menn hrist höfuðið yfir hugmyndinni. 

Þeir voru því aðeins á dagskrá fyrri part ársins 1986.  

Taka Gaggó Vest loksins saman

Vanda þarf til verka. Hægt að byrja stórri styttingu ef fjárveiting fæst.

Á síðustu 56 árum hef ég reglulega farið akandi, jafnvel oft á ári, um Vestfjarðaveg nr. 60 frá Bjarkalundi til Vesturbyggðar.

Ekki verður tölu komið á þann fjölda bloggpistla sem ég hef skrifað um ömurlegar samgöngur eina landsfjórðungsins sem á engan nýtilegan flugvöll til næturflugs eða alþjóðaflugsamgagna, og enn eru vegir við Arnarfjörð í svipuðu horfi og fyrir hálfri öld, jafnvel verra horfi. 

Löngu tímabær gangagerð milli Arnarfjarðar og Dýrafjarðar er þó loks hafin. 

Varla verður heldur komið tölu á þær sjónvarpsfréttir smáar og stórar sem ég hef gert um þessi brýnu samgöngumál síðustu hálfa öld. 

Síðast fór ég Vestfjarðaleið nr. 60 að sumarlagi á Honda PCX 125 cc vespuhjóli þegar ég fór allan Vestfjarðahringinn í ágúst í fyrra, en slík hjól henta ekki vel fyrir malarvegi, og fékk ég því góða mynd af þessum hringvegi, miklu betri en ef ég hefði farið þetta til dæmis á mjúkum og stórum jeppa. 

Myndirnar eru af hjólinu uppi á Hrafnseyrarheiðí og síðan á leiðinni í austur frá Flókalundi, eyjar á Vatnsfirði í baksýn. 

Í þessari ferð skar Dynjandisheiði og raunar mestöll leiðin frá Þingeyri til Flókalundar sig alveg úr, var nánast ófær yfirferðar á hjólinu mínu.

Ég tafðist lítið á leiðinni um Gufudalssveit, sem ég hafði þó kviðið fyrir í ljósi mikillar umræðu um hana.

Hafði þó ekið hana í fyrravor á bíl. Fór megnið af henni á vespuhjólinu á svipuðum hraða og bílarnir, sem voru á ferð, en sums staðar hafði aðeins verið hægt að fara fetið á Dynjandisheiði. 

Varla verður tölu komið á þau skipti, sem ég hef flogið um norðanverðan Breiðafjörð. Flaug sérstakt kvikmyndatökuflug yfir veglínu Þ-H sem liggur um Teigsskóg fyrir rúmum áratug og fór akandi sérstaka ferð vestur til að verja degi í að ganga þessa veglínu. 

Myndin hér við hliðina er af því svæði í Djúpafirði, þar sem yrði gangamunni, hinum megin fjarðarins, fyrir hugsanleg göng undir Hjallaháls. 

Vegna takmarkaðra upplýsinga frá Vegagerðinni um leið D2 hvað varðar jarðgöng undir Hjallaháls, taldi ég þörf á að fara sérstaka ferð í gær til að rifja sérstaklega upp fyrri kynni mín af veginum, svo að ég gæti sent inn umsögn og athugasemdir til hreppsnefndar Reykhólahrepps.

Nú hefur fjárveitingavaldið frestað fjárveitingu í þennan veg um minnsta kosti eitt ár. 

Það er synd, og í raun fyrirsláttur að kenna pattstöðunni um Teigsskóg um það, því að til dæmis væri vel hægt að hrinda í framkvæmd mikilvægum hluta bóta á veginum ríflega tíu kílómetra styttingu á þessari leið strax með því að þvera Þorskafjörð, en báðar leiðirnar, D2 og Þ-H gera ráð fyrir slíkri þverun og akkúrat núna er aðeins verið að velja á milli þeirra tveggja.

Á neðstu myndinni er horft til vesturs yfir Þorskafjörð á þeim stað, þar sem fyrirhuguð þverun fjarðarins með nýjum vegi myndi koma. 

Hvað snertir þetta mál í heild er að ræða stærstu ákvörðun varðandi náttúru og lífríki Breiðafjarðar á okkar tímum, sem varðar komandi kynslóðir. Þetta svæði hefur svipað gildi fyrir Ísland og Evrópu og sænski skerjagarðurinn hefur fyrir Svía og Evrópu.  

Því ætti að nýta vel þann frest sem fjárveitingavaldið hefur stofnað til með því að afla betri upplýsinga og skoða fleiri hliðar þessa máls en gert hefur verið. 

Þess má geta, að myndir sem ævinlega eru sýndar í fjölmiðlum af Teigsskógi eru alls ekki teknar á því svæði þar sem skógurinn, ströndin og lífríkið eru mögnuðust. 

Þangað liggur enginn akvegur, og þegar mynd hefur verið sýnd af ráðherra að skoða skóginn, hefur hann ekki heldur verið á þessu svæði. 

  

Halda fram mismunandi leiðum

Ótímabær dauðsföll eða tímabær?

Undanfarin misseri hef ég rekist á eins konar exel-skjal sem er gegnumgangandi í kerfinu varðandi gamalt fólk. 

Fyrst var það varðandi slysabætur. Þar kom í ljós að þegar fólk er komið yfir 75 ára aldurinn er það komið í svokallaðan "hrakvirðisflokk" varðandi hríðlækkaðar bætur aldurs vegna. 

"Meinarðu ekki ruslflokk"? spurði ég slysabótasérfræðinginn. 

"Jú,kannski", svaraði hann, en hitt heitið lítur betur út. 

Um svipað leyti var sögðu sú frétt í fjölmiðlum að Íslendingar væru í fremstu röð í heiminum varðandi fjölda "ótímabærra dauðsfalla." 

Þegar gluggað var í "smáa letrið" kom í ljós að þetta miðast við 75 ára aldur. 

Ef maður, sem á 75 ára afmæli á sunnudaginn, dettur steindauður niður í dag og ljós kemur, að hægt hefði verið að forða honum frá þessum örlögum, skilgreinist það sem "ótímabært dauðsfall." 

Ef hann dettur hins vegar niður á sunnudaginn, telst það ekki vera ótímabært dauðsfall. 

Réttara sagt, þótt það sé kaldhæðnislegra, það telst vera tímabært dauðsfall og jafnvel vel tímabært dauðsfall. 

Mér segja menn sem hafa búið erlendis, að þrifnaður á götum og gangstéttum hér á landi standi langt að baki því sem er í öðrum löndum. 

Og ef 80 ótímabær dauðsföll eru staðreynd, má ekki gleyma því að kannski eru önnur 80 hjá fólki, sem er orðið 75 ára og deyr því á tímabæran hátt úr svifryksmengun. 

Vilja fækka ótímabærum dauðsföllum

Gamli söngurinn um óverðuga hefst einu sinni enn.

Ég er að velta því fyrir mér hvort í nágrannalöndum okkar hefjist ævinlega mikill hneykslunarsöngur þegar listafólk ber eitthvað úr býtum vegna verka sinna.  

Ég hef ekki haft fregnir af því en sú undra margir hér á landi finni listafólki flest til foráttu, þetta séu ómagar og afætur á þjóðinni og samansafn ónytjunga. 

Hæstur verður söngurinn við úthlutun listamannalauna. 

"Það getur hver sem er farið út í bílskúr og raulað og glamrað eitthvað á gítar" voru ein af mörgum ummælum, sem heyrðust í síðdegisþætti í útvarpi, þegar rætt var um listafólk. 

Gefið er í skyn að þetta séu ölmusugjafir fyrir verk, sem engin eftirspurn sé eftir. 

Það er nefnilega það. Rétt áðan heyrði ég auglýstar aukasýningar á Bláa hnettinum, sem hefur verið gríðarlega vinsæll í leikhúsinu. Engin eftirspurn? 

Síðustu árin hefur orðið hrein sprenging í umfangi og veltu í kringum "skapandi greinar", sem laðar tugþúsundir ferðamanna til landsins og leggur tugi milljarða króna í þjóðarbúskapinn.

Engin eftirspurn? 

En samt heldur söngurinn um afæturnar og ónytjungana áfram. 

369 fá listamannalaun

Óteljandi dæmi um nauðsyn nafnleyndar heimildarmanna.

Réttur og skylda fjölmiðla til þess að afla upplýsinga sem varða almenning og birta þær er hvorki meira né minna en grunnstoð vestræns lýðræðis. 

Eins og bandaríski sjónvarpsmaðurinn Walter Cronkite orðaði það:

"Afl (power) fjölmmiðla er ekki of mikið, því að frumskylda þeirra er að afla nauðsynlegra upplýsinga og staðreynda og viðra þær og mismuandi skoðanir til þess að fólkið geti notað sitt afl (power).  

(The power of media is not to much, because it´s mission and duty is to publish necessary intformation, facts and different wiews so the people can us their power.")

Hluti af því er nafnleynd heimildarmanna, sem annars hefðu vegna stöðu sinnar ekki möguleika á að gefa nauðsynlegar upplýsingar og staðreyndir. 

Dæmi um þetta eru óteljandi svo sem mál á borð við Watergatemálið í Bandaríkjunum og mál "litla Landssímamannsins" hér heima.  

Tekist á um vernd heimildarmanna