Hvaða áhrif höfðu verkföllin á brottfallið í heild ?

Það er þekkt staðreynd að brottfall úr framhaldsskólum er meira hér á landi en í öðrum löndum. Fróðlegt væri að vita hvort tíðni verkfalla í þessum skólum sé ekki líka miklu meiri.

Og af því leiðir að líka væri fróðlegt að vita hvort fylgni sé með þessu tvennu og til dæmis, hvort brottfallið hafi verið meira á sama tímabili og verkföllin voru tíðustu.

 Ummæli Óttars Proppé á Alþingi í dag hafa vakið verðskuldaða athygli og margt vitlausara hefur verið gert en að kafa niður í þessi mál, að ekki sé nú talað um að koma þessu fári af okkur.  

„Þýddi að ég leiddist út í pönk og pólitík“

"Hálfvitunum" fjölgar.

Það er ekki út í hött að kalla turninn við Höfðatorg "Hálfvitann", fyrir að ryðjast inn í sjónlínu innsiglingarvitans í turni Sjómannaskólans og skerða gagn sjófarenda af honum.

Svona "hálfvitar" virðast njóta vaxandi vinsælda fyrst annar á að rísa við Skúlagötu og ryðjast líka inn í sjónlínu Sjómannaskólavitans.

Spurning er, hvort ekki hefði verið rétt að láta þá sem reisa nýja hálfvita borga kostnaðinn af gerð nýs innsiglingavita fyrir Sjómannaskólavitans.

Þegar Hálfvitinn reis við Höfðatorg var sagt að ekki væri hægt að gera neitt varðandi tilvist hans eftir á.

Nú verður líklega það sama sagt um nýja hálfvitann og fer þá að verða verkefni að finna heiti yfir þá, sem bera ábyrgð á þessu eða hliðstæðum fyrirbærum. Eða að finna líka heiti yfir þá sem hafa smám saman komið því svo fyrir að enginn beri helst ábyrgð á einu eða neinu.

Nýr turn kallar á nýjan vita

Hvarf malasísku þotunnar er að verða einsdæmi.

Þau hvörf fólks, flugvéla, skipa og annarra farartækja verða fréttnæmust og mest umrædd, jafnvel áratugum og öldum saman, þar sem ekki finnst tangur né tetur af neinu og slysstaðurinn getur verið á afar stóru svæði.

Ef ekkert finnst, sem getur leyst gátuna um hvarf malasísku vélarinnar, stefnir hvarf hennar í það að verða hið magnaðasta í sögu flugsins.

Það hafa orðið stór hvörf þar sem ekkert hefur fundist þegar flugvélar eða skip farast, svo sem hvarf togarans Júlí með 30 mönnum á Nýfundnalandsmiðu, í febrúar 1959, en frásagnir skipverja á öðrum skipum þar í grennd í lífshættulegu ofsaveðri útskýrir hvarf Júlís sem og síðustu fjarskiptin við hinn dauðadæmda togara.

Þótt beinar orsakir fyndust ekki fyrir hvarfi sovéskrar flugvélar á leið frá Keflavík 1970, er nokkurn veginn vitað hvar hún hvarf, af því að brak fannst úr vélinni.

Svipað gerðist 2009 þegar AF 447 týndist á Suður-Atlantshafi í þrumuveðri og tveimur árum síðar voru orsakir þess slyss upplýstar að fullu.

Hvarf Amalíu Erhardt á flugi yfir Kyrrahafið 1937 hefur lengi trónað á toppi listans yfir stærstu hvörf flugsögunnar, en það er fyrst og fremst vegna frægðar þessarar frægustu flugkonu allra tíma.

Vitað var fyrirfram að svo langt flug yfir stærsta úthaf jarðar væri áhættuspil og langlíklegast er að því hafi valdið einhvers konar bilun í vélinni eða þá "elsta bilun í heimi", eldsneytisleysi.

Nú má telja alla von úti um að malasíska þotan sé einhvers staðar í felum eða heil og óskemmd vegna þess að um er að ræða stærstu tveggja hreyfla farþegaþotu heims, sem er tvisvar sinnum stærri vél en Boeing 757 þotur Icelandair og þyrfti því stóran flugvöll til þess að fela hana á.

Það er alltaf óþægilegast þegar engin minnstu merki finnast um hvarf fólks eða farartækja. Þess vegna lifa sagnir um slíkt áratugum og öldum saman svo sem hvarf séra Odds á Miklabæ og hvörf Guðmundar og Geirfinns.

Stórkostlegt öryggi í flugsamgöngum okkar tíma byggist á rannsóknum á slysum, sem hafa leitt til umbóta í öryggisátt. Meðal annars þess vegna er svo erfitt að sætta sig við það að ekkert liggi fyrir um afdrif malasísku þotunnar með hátt á þriðja hundrað manns um borð.

Svo mörg atriði, ein og sér eða mörg saman í óvenju fjölbreytilegu samhengi, koma til greina í leit að útskýringum, að einstakt er, og á okkar tímum er líka einstakt hvað svæðið er stórt sem kemur til greina varðandi það, hvar flak vélarinnar er að finna.  

Af hverju barst ekkert neyðarkall?

Margar ástæður geta legið til þess.

Forgangsröð í flugi er að flugstjórinn hverju sinni sé með það númer eitt í forgangi að fljúga vélinni, þ. e. að sjá til þess að vængirnir haldi lyftikrafti og hafa stjórn á henni eftir því sem unnt er, sama á hverju gengur, til dæmis ef vélin hefur misst afl og hæð.

Það gæti verið ástæðan til þess að flugmennirnir sendu aldrei út neyðarkall.

Ef aðdragandinn var sá flugræningjar létu fljúga vélinni í lítilli hæð eða flygju henni þannig sjálfir til að felast, gátu möguleikar á að ná sambandi verið litlir sem engir.

Og það hefði líka átt við um farsímasamband ef farþegarnir reyndu að ná sambandi eins og gerðist 11. september 2001 í aðdraganda þess að ein af rændu þotunum fórst án þess að komast í færi við Hvíta húsið. Þar að auki er vélin í langflugi að nóttu til þegar farþegar vilja helst sofa, en 11. september 2001 var vélin á flugi um hábjartan dag yfir byggðu landi.

Ekki liggja fyrir upplýsingar um sjólag, ef vélin hefur lent í sjónum, en þess má geta að í eina skiptið sem ég sigldi, þá aðeins 14 ára, til Kaupmannahafnar, var sjórinn spegilsléttur frá Færeyjum til Hafnar.  

Og fræg nauðlending á Hudsonánni í New York fyrir nokkrum árum sýnir, að vél getur nauðlent á vatni eða sjó, án þess að brotna.

Sé svo, er veik von að hægt verði að finna flakið með sónar.

Hafi hún splundrast er líka veik von að brak finnist.

En hafi hún lent með vængenda fyrst í sjónum, kann hún að hafa brotnað þannig að lítið sem ekkert brak finnist úr henni og að erfitt verði að finna einstaka hluta hennar á hafsbotni.

Ég tel ekki ólíklegt að hvernig sem fer, verði í framtíðinni búið svo um hnúta að ratsjársvarinn í flugvélum, sem er alveg óháður öðrum fjarskipta- og siglingatækjum, fari sjálfkrafa í gang við flugtak í farþegaflugi og slökkvi ekki á sér fyrr en flugvélin hefur lent.

Reynist það vera til bóta fórst malasíska vélin ekki alveg til einskis jafnvel þótt málið verði stærsta gátan af sínu tagi.   

 

   

Vél á leið frá Keflavík hvarf 1970

Stopp! - Gætum garðsins!

Eftirminnilegt síðdegi og kvöld eru að baki, frumsýning á stórmyndinni um Nóa, þar sem íslenskt landslag naut sín vel og síðan glæsilegir tónleikar í Hörpu.

Á slíkum degi hreyfir margt við huga manns og þetta spratt fram:

 

Stopp! - Gætum garðsins,

grassins og móabarðsins,

blómanna´og yndisarðsins

af útsýni fjallaskarðsins !

 

Stans! - Gætum fossa og flúða

með fegursta regnbogaúða

sem bylgjast um bergrisa prúða

og breiður af rósanna skrúða !

 

Djörf - grípum glaðbeitt til varna,

þótt grimm muni baráttan harðna !

Vort líf, það sé leiðarstjarna

landsins framtíðarbarna !

 

Heyr - Íslands herlúðra gjalla,

sem heita á landvætti alla

og lýð milli fjöru og fjalla

að friða -  í stað helgispjalla !

 

Kom  - í dýrð íssins og eimsins

í unaði bláfjallageimsins

og algleymi andlega seimsins

á Íslandi, gersemi heimsins !

Sungu fyrir náttúru Íslands

Drap saltið einhverja? Og ef svo var, hve marga?

Um miðja síðustu öld var dánartíðni af völdum magakrabbameins afar há hér á landi. Ég var krakki þegar ég kynntist einu slíku tilfelli, veikindum og banalegu Sigurðar, bónda í Hrafnadal, sem nú er í eyði, en liggur norður af Laxárdalsheiði í Dölum og í vestur frá utanverðum Hrútafirði.

Faðir minn var þar í sveit og var annt um karlinn þegar hann kom suður, fyrst árið 1948 í sína fyrstu ferð til höfuðborgarinnar, og síðar tveimur árum síðar til að fást við magakrabbann og þreyja banaleguna.

Þá strax var faðir minn ekki í vafa um orsakir sjúkdómsins. "Þarna uppi í dalnum átu menn ýmist brimsaltan, kófreyktan eða súrsaðan mat, sem og siginn fisk. Því bragðsterkari, saltari, reyktari eða súrsaðri sem maturinn var, því betri fannst körlunum hann vera. Helst þurfti maturinn að vera svo bragðmikill, að manni fannst eins og úðað væri framan í mann eiturgufu, ef þeir blésu á mann yfir matarborðinu."  

Ég hef það fyrir sið að finna bæði jákvæðar og neikvæðar hliðar á hlutunum. Ég er með bakflæði og það eru slæmar fréttir. Góðu fréttirnar eru hins vegar þær að ég reyni að forðast saltað, reykt eða súrsað, því að það fer svo illa í vesalings veika vélindað mitt. Sennilega er það hollt.

Kannski var það reykti maturinn sem átti mesta sök á magakrabbameininu hér í den. En það má líka spyrja um það hvort saltið hafi ekki líka drepið einhverja, og ef svo var, hve marga.  

Íslendingar borða of mikið salt

Getur hún leynst lengi án þess að hafa farist ?

Svo ótrúlegt sem það virðist kann svarið við þessu að vera: Já. Hvert sem flugstjórinn eða flugstjórarnir báðir, eða þeir tveir í samvinnu við einhverja af farþegunum standi að hvarfi malasísku vélarinnar virðist koma æ betur í ljós að mikla færni og fyrirfram skipulagningu hefur þurft til að gera það sem menn þykjast nú vita að hafi verið gert.

Í ellefu ára gamalli pælingu minni sem ég greini frá í næsta bloggpistli á undan þessum, gerði ég ráð fyrir að sá eða þeir, sem hefðu yfirráð yfir flugvélinni, sem sett var inn í það dæmi, væru búnir að búa svo um hnúta að þeir réðu því sjálfir, hvort og þá hvenæar þeir fyndust.

Þeir tækju að vísu áhættu en ættu samt möguleika á allt að viku langri fjarveru frá umheiminum. Áhættan fælist í því að eitthvað óvænt kæmi upp á eða að vélin fyndist þrátt fyrir allt frekar fljótlega.

  Dæmi mitt var sett upp í okkar heimshluta og því var ýmislegt frábrugðið malasíska dæminu, en grunnaðferðin var og er sú sama, að "hverfa."  Á jörðu niðri væru þrír samstarfsmenn sem hjálpuðu til.

Leit hafin á landi

Ellefu ára gömul pæling lifnar við.

Ég hef fengið ýmsar hugmyndir um ævina varðandi marga hluti, meðal annars efni í fréttir, sjónvarpsþætti, útvarpsþætti og bækur, og byrjað á svo mörgum en ekki klárað þær, að þær hugmyndir, sem ég hef þó komið í verk, eru aðeins brot af því.

Ég á í fórum mínum handrit og frumhugmyndir að slatta af bókum, mislangt komnar, meira að segja heilt frumhandrit að einni bókinni, sem ég tel þó að ég þurfi að endurskrifa.

Ein hugmyndin, sem ég fékk fyrir ellefu árum, snerist um hvarf flugvélar, sem ekki færist, en yrði þó að umfjöllunarefni í fjölmiðlum heimsins. Ég setti niður "grind" að handriti sem byggðist á miklum tæknilegum rannsóknum og pælingum til þess að módelið gengi örugglega upp.

Ég féll á tíma með þetta, enda skrifaði ég á sama tíma heila handritið, sem ég minntist á áðan og ég taldi þurfa betri athugunar við og endurskrift.

Ég tók þráðinn aftur upp þráðinn varðandi horfnu flugvélina nokkrum árum síðar, en komst ekkert lengra þá vegna annarra verkefna og ýmissa ástæðna og hef geymt þessa hugmynd sem trúnaðarmál með örfáum trúnaðarmönnum mínum, teljandi á fingrum annarrar handar.

Ég er ekki búinn að afskrifa að ljúka þessu verki, og hvorki ég né trúnaðarmenn mínir munu því veita um það meiri upplýsingar að svo stöddu.

Hvarf malasísku flugvélarinnar hefur af þessum sökum vakið meiri athygli mína en ella, og er það meðal annars ástæðan fyrir því hvað ég hef skrifað marga bloggpistla um það undanfarna daga.

Fráfall eða hvarf einstaklinga, einkum frægra einstaklinga, hefur alltaf yfir sér sérstakan blæ. Hér á landi má nefna hvarf séra Odds í Miklabæ og Reynistaðabræðra og mörg önnur mannshvörf allt fram undir okkar daga.

Ekki dregur úr þessu að alls konar getgátur verða jafnan til, þegar svona mál eru óleyst, og að dæmi eru um það erlendis að þeir, sem taldir voru af, komi löngu seinna fram sprelllifandi.

Meira að segja má nefna íslenskt dæmi, Íslendinginn sem sem hvarf sporlaust í Bandaríkjunum hér um árið og var talinn af, en kom mörgum árum seinna fram heill á húfi.  

Þannig voru í marga áratugi eftir hvarf Amalíu Erhardts 1937, sögusagnir á kreiki um að hún væri lifandi, hefði verið rænt af Japönum o. s. frv., og eftir lát Marylin Monroe og þó einkum Elvis Presleys voru á sveimi alls konar sagnir um það að þau væru í raun lifandi, auk ýmissa samsæriskenninga.

Setningin "Elvis is in the building" gat haft fleiri en eina merkingu.   

 

Dularfull örlög 239 manna

ALMA-verkefnið er líka spennandi.

Útvarpssjónaukaverkefnið á Suðurskautslandinu eru nú að byrja að skila inn byltingarkenndum uppgötvunum eins og sjá má á tengdri frétt á mbl.is. 

ALMA stjörnuvísindaverkefnið í Andesfjöllum, sem nýlega er farið í gang er líka gríðarlega spennandi, af því að með því nálgast menn líka Miklahvell meira en áður hefur verið hægt og sjá hvernig vetrarbrautir, sólir og reikstjörnur myndast úr geimryki.

Þar nýta menn sér hið þunna loft í 5000 metra hæð og tækni, sem gerir kleift að nema fyrirbæri sem mannsaugað getur ekki greint og það í miklu meiri fjarlægð en áður hefur verið hægt, en það þýðir að það, sem sést, er nær Miklahvelli en áður hefur sést.

Byltingarkenndar upplýsingar streyma inn í svo miklu magni að vísindafólkið er í kapphlaupi við að vinna út því og sér engan hvergi nærri fyrir endann á því verki.

Það virðist engan enda ætla að taka hvað við lifum á spennandi tímum.  

Ein mesta uppgötvun stjarnvísindanna

Búin að vera líklegust síðustu árin.

Útlendingarnir sem ég hitti og spyrja mig hvar og hvenær ég haldi að gjósi næst á Íslandi fá það svar að Hekla gæti gosið eftir klukkustund en líka eftir mörg ár og að Katla gæti líka tekið upp á ýmsu.

Ekki sé að vænta goss í Grímsvötnum fyrr en eftir fimm til sjö ár.   

Síðan koma svipaðar útskýringar varðandi Heklu og hjá Páli Einarssyni jarðfræðingi í samtali við mbl.is.

En ég bæti því líka við að í níu eldgosum og alls fjórtán umbrotahrinum í Kröflueldum 1975-84 hafi landið risið hærra fyrir hvert gos eða umbrot neðanjarðar án goss en það reist hæst fyrir næstu hrinu á undan.

Hekla virðist vera í einhvern veginn svona fasa núna og er því hið mesta ólíkindatól.

Hún gaus með 50-100 ára millibili öldum saman en byrjaði svo allt í einu að gjósa tíðar eftir 1947, fyrst 1970 og síðan 1980-81, 1991 og 2000. Og nú er goshléð hið lengsta síðan á milli gosanna 1947 og 1970.  

Kvikusöfnun meiri í Heklu en árið 2000

Matthías Rust lenti á Rauða torginu í miðju Kalda stríðinu.

Flugsagan geymir ekki aðeins dularfull hvörf flugvéla sem aldrei komu fram heldur einnig flug flugvéla, sem tókst að fljúga ólöglega í leyni og lenda klakklaust.

Mathias Rust, þá 18 ára, leigði sér Cessna Skyhawk eins hreyfils vél í Finnlandi og flaug henni þaðan alla leið til Moskvu og lenti rétt við Rauða torgið í maí 1987 þrátt fyrir öflugar loftvarnir og ratsjáreftirlit Sovétmanna.

Að vísu varð vart við flugvélina á leiðinni, en vegna óvissu um það hvort þetta væri einfaldlega vél heimamanns, var ekkert gert í málinu.

Rust kvaðst gera þetta til að að "byggja ímyndaða brú milli austurs og vesturs".

Það var fífldjarft uppátæki en að vissu leyti lagði hann með þessu skerf til þíðunnar í Kalda stríðinu, vegna þess að þetta ótrúlega atvik rýrði myndugleika sovéska hersins og Gorbasjof fékk tækifæri til að reka ýmsa af þeim sem voru honum mótdrægir innan hersins og þar með rýmra tækifæri til að koma á umbótum sínum.  

Flugvélaverkfræðingur meðal farþega