Málfar í molum: "...sagði að ef hann tekur..."

Fréttin um Lamborghini lögreglubílinn sem eyðilagðist er alveg einstaklega illa skrifuð að mínu mati. 

Og nú er ég kominn í þá aðstöðu að þurfa að bæta við ummælum um slæma málvillu, sem ég heyrði nú rétt í þessu. Byrjum á fréttinni um bílslysið. 

Samkvæmt fréttinni var bíllinn til sýnis en það orðalag er vanalega notað um kyrrstæða hluti.

En síðan kemur í ljós í fréttinni að verið var að aka bílnum og að ökumaðurinn hefði orðið að taka beygju til að forðast árekstur en lent á tveimur kyrrstæðum bílum. 

Nú fyrst er sagt frá því í fréttinni að "önnur bifreið" hafi ekið í veg fyrir lögreglubílinn í stað þess að segja það strax. Og við hvað eiga orðin "önnur bifreið"? Er þetta ekki fjórða bifreiðin sem kemur við sögu úr því að þegar er búið að nefna þrjár bifreiðar? 

Og síðan er þetta kórónað með því að segja að annar lögreglumaðurinn, sem var í bílnum hafi rifbeinsbrotnað "á meðan" hinn hlaut mar.

Orðalagið "á meðan" er ein af þessum ambögum sem veður uppi hjá mörgum fjölmiðlamönnum þegar þeir þýða úr öðrum tungumálum.  

Í íslensku er orðalagið "á meðan" notað um tímasetningu eða tímalengd en orðið "en" þegar sagt er frá tvennu sem nefnt er í sömu setningu. 

Nú er það svo að mar kemur ekki fram á sekúndubroti heldur líður tími á meðan blóð er að renna inn í skaddaðan vef og marið að myndast.

Rif brotnar hins vegar á sekúndubroti og varla á nokkurs manns færi að fullyrða að rifið hafi brotnað "á meðan" marið var að myndast.

Hér er líklegast verið að þýða enska orðið "while" sem þýðir "en" í þessu samhengi en ekki "á meðan." 

Þegar búið er að liggja í nokkurn tíma yfir þessari frétt giska ég á að hún lýsi þessari atburðarás: 

Á  samkomu fyrir ítalska námsmenn fengu þeir að sjá lögreglumenn aka dýrasta bíl ítölsku lögreglunnar, sem er af gerðinni Lamborghini og kostar 30 milljónir króna.

En þá varð óhapp. Bíl var ekið í veg fyrir lögreglubílinn svo að ökumaður hans varð að taka krappa beygju til að forðast árekstur.

Við það hafnaði lögreglubíllinn á tveimur kyrrstæðum bílum og skemmdist svo mikið að hann er talin ónýtur. Annar lögreglumaðurinn rifbeinsbrotnaði en hinn marðist. 

Og nú heyrði ég út undan mér að íþróttafréttamaður Stöðvar 2 komst þannig að orði að aðeins börnum er ætlandi: "....Heimir sagði að ef Viðar tekur..."

Grundvallarmálvillur af þessu tagi færast nú í aukana. Samsvarandi villur í máli fréttamanna við sjónvarpsstöðvar í nágrannalöndum væru óhugsandi, -  þar eru gerðar kröfur til fjölmiðlamanna, sem virðast ekki gerðar hér.  

En enn bætist við fáum mínútum síðar, talað um Raufarhafnarlegg. Hvaða bein er nú það? Nei, nú þykir ekki lengur fínt að tala um veg eða leið heldur er enska orðið "leg" tekið beint upp.

Þessu linnir ekki. Ekki liðnar fimm mínútur þegar ég heyri í útvarpsviðtali að formaður Heimssýnar kann ekki að beygja nafn félagsins  sem hann er í forsvari fyrir. 

 

 

 

Lögreglan lagði Lamborghini í rúst

Athugasemdir

[Alli, 2.12.2009 kl. 11:41]

Já Ómar, því miður eru svona vitleysyr orðnar allt of algengar þegar verið er að þýða erlendar fréttir.

Ég hef grun um að menn treysti um of á "Google translate"

[Sigurður Haraldsson, 2.12.2009 kl. 13:04]

Ég velti því fyrir mér til hvers er verið að bjóða okkur upp á svona fréttir. Upphæðirnar sem þarna eru ræddar eru út úr kortinu.

[Jón Ketilsson (IP-tala skráð) 2.12.2009 kl. 15:57]

Er ekki líka meinleg villa þegar sagt er að fólk sé klippt úr bílum eftir árekstur?

[Hörður Þór Karlsson (IP-tala skráð) 2.12.2009 kl. 16:20]

Mikið var ánægjulegt að lesa þessa hugleiðingu þína, ég er þá ekki einn um þessa skoðun. Oft þá ég les islenskar fréttir á veraldarvefnum, svo ég tali nú ekki um hlusta á marga útvarpsmenn, þá finnst mér ég vera að lesa/hlusta á algert barnamál.

Fram að þessu þá hefi ég steinhaldið mér saman yfir þessu, þar sem ég hræddur um að stimpla mig sem gamlan úrillan karlfausk sem nær ekki að stilla yfir á tíðnisvið samtímans. Ég sakna að hluta "Jóns Múlskunar" í útvarpi. Í þessum orðum sögðum er margt íslenskt útvarpsfólksem ég nýt að hlusta á, svo mér er ekki alls varnað.

Kannske á þetta rætur að rekja til þess að ég hefi búið erlendis um áraraðir og fyrir vikið "varið" málið, rétt eins og frönskumælandi Canadabúar sem tala "gömlu frönskuna".

Kveðja heim á Klaka

[Sæmundur G. Halldórsson , 4.12.2009 kl. 00:13]

Þakka þér fyrir þessar ábendingar Ómar. Ég hef búið hálfa ævina erlendis og ég get staðfest að það myndi engum fréttamanni eða blaðamanni á fjölmiðli sem vill láta taka sig alvarlega líðast að fara með tungumálið eins og hér er gert (Frakkland, Þýskaland, Danmörk). Hins vegar eiga Íslendingar líklega heimsmet í því að halda mærðarfullar sunnudagsræður um "Land, þjóð og tungu". Ég kom heim fyrir ári síðan eftir langa dvöl erlendis og tók strax eftir því, mér til mikillar furðu, að viðtengingarháttur er horfinn hjá flestum. Þetta sést alla daga í öllum dagblöðum, það heyrist í útvarpi og sjónvarpi og úr ræðustól alþingis. Missti ég af einhverju? Var viðtengingarháttur bannaður með lögum eins og zetan þegar bóndinn úr Mjóafirði settist í ráðherrastól?

Í stað þess að segja: N.N. segir (fullyrðir, telur) að X sé slæmt.... ;

N.N. sagði (fullyrti, taldi) að X væri slæmt.... ;

segja og skrifa menn: N.N. segir (fullyrðir, telur) að X er slæmt....!!!;

eða:  N.N. sagði (fullyrti, taldi) að X var slæmt.... !!!.

 Þannig er þetta í dönsku en þetta væri óhugsandi í frönsku eða þýsku. Blaðamaður sem léti annað eins út úr sér gæti tekið pokann sinn samdægurs.

Hvað finnst ykkur?