Ógleymanlegar mínútur í Teigsskógi.

Þegar vegalagning um Teigsskóg komst fyrst á dagskrá fór ég einn daginn vestur, fór á bílnum eins og langt og ég komust út eftir Þorskafirði og eyddi því sem eftir var af deginum í að ganga út eftir skóginum og til baka aftur. 

Ég undraðist þá fjölbreytni í landslagi og gróðurfari sem þessi stærsti skógur við Breiðafjörð og á Vestfjörðum býr yfir, auk þeirrar kyrrðar og friðar, sem þar ríkti svo að hljóð einstakra fugla heyrðist vel. 

Það minnti mig á sólmyrkvann 1954, þegar eftirminnilegast var hvernig allir fuglarnir í dalnum þar sem ég var í sveit, þögnuðu við rökvunina, en hófu síðan aftur söng sinn eftir að dró frá sólu. 

Þegar ég fór norður hálfri öld síðar til þess að fanga þetta sem mynd með hljóði, var það enginn vegur vegna hins mikla umferðarhávaða, sem þarna ríkis stanslaust lungann úr árinu. 

Auk þess sem fuglalífið hafði beðið mikunn hnekki við framræslu votlendisins.  

Við Þorskafjörð var ég áður búinn að fljúga lágt eftir endilöngu fyrirhuguðu vegarstæði og hafði hrifist af nesjunum við fjarðarmynnin og hólmum, smáeyjum og skerjum í hinum mikla friði og þeirri kyrrð, sem kórónaði hughrifin. 

Og fór síðar sérstakt flug til að taka lofmyndir og setja saman nokkurra mínútna myndskeið, sem ég sýndi á fundi Náttúruverndarsamtaka Vestfjarða, sem þá voru endurvakin um hríð. 

En mestu hrifningu mína vakti þegar ég var kominn nokkuð áleiðis á göngu minni og sá skyndilega risastóran fugl hefja sig til flugs af kletti við sjóinn og hækka flugið í hnituðum hringjum sem hann hélt áfram hnita þegar hann var kominn langleiðina að mér. 

Þetta var hinn mikilfenglegi konungur íslenskra fugla, haförninn með sína óhemju breiðu og stóru vængi. 

Þegar ég var í flugnámi heillaði lofteðlisfræðin mig einna mest og vænglagið á haferninum er til dæmis töluvert frábrugðið vænglagi fálkans. 

Vængir arnarins eru einstaklega breiðir og þannig lagaðir, að vængflöturinn sé sem stærstur, jafnvel þótt það bitni á hraða, lipurð og steypigetu, sem er aðall fálkans, hraðskreiðustu lífveru jarðar. 

Örninn þarf hin vegar á sem mestri lyftigetu vængjanna að halda til þess að lyfta sem stærstri bráð eða hræi. 

Til útskýringar hyggst ég birta hér mynd af flugvélinni Helio Courier, sem þarf sem besta hægflugseiginleika til að hægt sé að lenda henni á stuttum og ófullkomnum lendingarbrautum til að bera sem mest á flugi.

Ég sá haförn í fyrsta sinn í Vattarfirði 1960 og það var tignarleg sjón. 

En örninn sem kom til mín og hnitaði hringa yfir mér uns hann hvarf á braut, og gaf sér nægan tíma til að heilsa mér í Teigsskógi, konunglegt flug hans, stærð og hegðun, sem og umhverfið allt, skapaði  ógleymanlega minningu. 

Ef ég man rétt, var 50 sekúndna myndskeið frá þessari göngu sýnt í lok sjónvarpsfrétta eitt kvöldið, þar á meðal einhverjar sekúndur með flugi arnarins. 

2008 setti ég nokkurra mínútna myndskeið af Teigsskógi saman til að sýna á stofnfundi endurvakinna Náttúruverndarsamtaka Vestfjarða, sem létu sig hugmyndir um tvær risavaxnar olíuhreinsistöðvar vestra varða.  

Handsamaði og hlúir að máttförnum haferni

Göring gerði þetta líka og Powers átti að gera það. Blásýra í Ölfusi.

Hermann Göring var heróinfíkill en þó næst æðsti valdamaður Þýskalands, næstur á eftir Adolf Hitler. 

Hann féll í ónáð hjá Foringjanum nokkrum dögum fyrir lát hins síðarnefnda, hélt að hann gæti samið við Vesturveldin um að fara gegn Sovétmönnum. 

En Hitler hafði taldi landráð að leita friðarsamninga, - hafði einmitt hafist til valda með því að lofa: "Aldrei aftur 1918!", aldrei aftur friðarsamninga. 

Með þessari þrákelkni olli hann dauða milljóna manna sem fórnað var til einskis. 

Göring iðraðist einskis og reifst við dómarana í stríðsglæpadómstólnum í Nurnberg. 

Að lokum sneri hann á böðla sína rétt áður en færa skildi hann til hengingar, hafði í fórum sínum blásýrutöflu og gleypti hana. 

Þegar Gary Powers flaug á U-2 njósnaþotu yfir Sovétríkin til myndatöku, hafði hann fyrirmæli um að láta ekki ná sér lifandi ef hann yrði skotinn niður. 

Hann gerði það ekki, og hafði ef til vill ekki ráðrum til þess, en fékk skömm í hattinn hjá sínum yfirboðurum. 

Eisenhower forseti hélt hins vegar að óhætt væri að þræta fyrir tilvist njósnavélarinnar, en varð að éta það ofan í sig og varð það hneisa fyrir hann, svona rétt áður en hann léti af embætti, þvi að Powers náðist lifandi og nógu mikið heillegt af þotunni til þess að ekki var hægt að þræta. 

Viðbrögð Krústjofss voru að lýsa yfir trúnaðarbresti við fyrrum bandamann í Seinni heimsstyrjöldinni og láta fyrirhugaðan fund æðstu manna stórveldanna fara út um þúfur. 

Lauk þar með svonefndri þíðu á milli risaveldanna og krumla Kalda stríðsins læstist um sambúð risaveldanna með Berlínarmúr og Kúbudeilu næstu tvö árin.

Í mínu ungdæmi var leikrit sem hét "Blúndur og blásýra" eftir Joseph Kesselring leikið víða.

Ekki veit ég nánar um efni þess, en rámar í svartan húmor á bak við heitið, raunar hreinan gálgahúmor ef örlög Görings eru höfð í huga.

Þegar ég gúgla heitið sé ég að Leikfélag Ölfuss sýni þetta leikrit í janúar í nýrri þýðingu Karls Ágústar Úlfssonar. 

Gæti verið komandi janúar en kannski er þetta gömul frétt, sem dúkkar upp. 

 

 

 

Blásýra varð Praljak að aldurtila

Bjarni á enn langt í Eystein.

Tveir Alþingismenn voru þausætnir í ráðuneytum sínum hér á árum áður.

Gylfi Þ. Gíslason var menntamálaráðherra samfleytt í fimmtán ár, 1956 til 1971 í vinstri stjórn og síðan í hægri stjórn. Þausætnasti fjármálaráðherra Íslandssögunnar var Eysteinn Jónsson, 1934-1942, og 1947-1958 í fimm ríkisstjórnum af öllu tagi, alls í næstum 19 ár. 

Það hjálpaði Eysteini að hann var aðeins 27 ára þegar hann varð fyrst ráðherra. 

Bjarni Benediktsson á því býsna langt í Eystein, en það er þó aldrei að vita. 

Bjarni fékk sömu lyklana aftur

Líklega skásti leikurinn í stöðunni.

Katrín Jakobsdóttir er bráðskörp kjörþokkakona og snjall stjórnmálamaður, sem hefur lengi notið álits og fylgis langt út fyrir raðir flokksins. 

Hún sýndi hárrétt stöðumat þegar hún ákvað að fara ekki í framboð til embættis forseta Íslands þótt hún hefði á þeim tímapunkti yfirburða fylgi í skoðanakönnunum. 

Hún hefði getað gengt því með sóma, en taldi sig geta gert meira gagn á öðrum vettvangi og hafði liklega rétt fyrir sér. 

Hún sýndi líka hárrétt stöðumat þegar hún sóttist eftir og fékk umboð forseta Íslands til stjórnarmyndunar þeirra fjögurra flokka, sem voru í stjórnarandstöðu eftir kosningarnar í fyrra. 

Þegar stjórn missir meirihluta sinn og stjórnarandstaðan nær meirihlutastöðu er eðlilegt að reyna að mynda miðju-vinstristjórn. 

En þegar Framsóknarmenn töldu eins þingmanns meirihluta of knappan, var ljóst, að það þurfti að minnsta kosti tvo flokka með færri þingmenn en Framsókn til að koma í staðinn. 

Miðflokkurinn kom ekki til greina og sex flokka stjórn var augljóslega miklu flóknari kostur en þriggja flokka stjórn. 

Útilokað hefði verið að mynda þessa stjórn Katrínar án þess að hún væri í forsæti. 

Þetta skildu Bjarni og Sigurður Ingi.  Vg er með aðeins 9 þingmenn en Sjallar og Framsókn með 24 í nýjum stjórnarmeirihluta. 

Það er oftast rétt að gefa nýrri stjórn tækifæri og frið til þess að sýna hvers hún er megnug. 

Vegna hins mikla skoðanamunar á milli ysta hægri og ysta vinstri í íslenskum stjórnmálum er eðlilegt að í býsna mörgum málum sé ákveðið að setja þau í nefndir og gefa út hvítbækur. 

Það getur virkað í báðar áttir, annað hvort að fundin sé lausn sem allir sætta sig við, eða að málin frestist og þeim verði í raun pakkað niður, stundum til ógagns og til þess að glata tækifærum. 

Þetta á einkum við stjórnarskrármálið, því er nú ver og miður. 

En vonandi geta Katrín, sem kalla má "lausnamiðaðan" stjórnmálamann, komið ásamt nýrri ríkisstjórn sem flestum góðum málum á góðan rekspöl. 

 

Gleðst yfir nýrri ríkisstjórn

Því miður líkindi á að of mörgu sé pakkað niður.

Því miður er of margar undankomuleiðir að finna í stjórnarsáttmála nýju ríkisstjórnarinnar til þess að draga brýn mál á langinn eða drepa þau. 

Afar víða eru málin afgreidd með því að skipa nefndir og starfshópa til að búa til skýrslur hér og hvítbók þar. 

Þetta er að sumu leyti skiljanlegt þegar um er að ræða flokka sem standa yst til hægri og vinstri í stjórnmálum. 

Þá er eina leiðin til að "brúa bilið" lausn, sem felur í raun í sér óbreytt ástand.

Varðandi sum þessara mála getur orðið um glötuð tækifæri að ræða til að koma málum í skaplegt framtíðarhorf, og er Landsspítaladæmið gott dæmi um það. Í því máli felst algert ósamræmi við það slagorð Katrínar og Bjarna að horft sé meira fram á veginn hjá þessari stjórn en hjá fyrri stjórnum. 

Rétt eins og það var fyrirsjáanlegt vorið 2013, að með því að fresta stjórnarskrármálinu myndi ekkert gerast næsta kjörtímabil í því máli, og þetta gekk eftir, er náttúrulega alveg jafnvonlaust núna að endurtaka þetta, - og ekki aðeins að endurtaka vonlausa og misheppnaða stjórnarskrárefnd í fyrsta sinn, heldur í fimmta eða sjötta sinn án árangurs allt frá árinu 1946. 

Og þjóðaratkvæðagreiðslan 2012 og frumvarp stjórnlagaráðs virðast ekki nefnd einu orði. 

Sjallar og Framsókn fá auðvitað atvinnuvegaráðuneytin í sinn hlut til þess að tryggja eins óbreytt kerfi og unnt er í málefnum þeirra, og eins og ævinlega í öllum ríkisstjórnum, sem Sjallar hafa setið í í 75 ár, fá þeir dómsmálaráðuneytið í sinn hlut. 

Fögur orð um vandaðri og yfirvegaðri vinnubrögð og aukinna samræðustjórnmála hljóma vel og líta vel út á pappír, en þar er ekki á vísan að róa. 

Umhverfisráðherrann er afbragðs maður, með gríðarlega þekkingu á umhverfismálum og íslenskum aðstæðum og og hefur víðtæka reynslu af málarekstri á því sviði, en jafnframt vaknar spurningin um það, að stóriðju- og virkjanasinnar muni reyna að bola honum frá því að kveða upp úrskurði, vegna vanhæfis af völdum fyrri tengsla við hinar ýmsu framkvæmdir. 

 

„Mistök fortíðar fest í sessi“

Gamla skúffubókhaldið er lífseigt.

Það er gömul saga sem var lýst í þjóðsögunni "hesturinn ber ekki það sem ég ber", þegar þetta svar var haft eftir manni sem sat á hesti og hafði stóran og þungan boka á baki sér í upphafi ferðar. 

Stundum hefur þetta verið kallað "skúffubókhald" og að peningar séu ýmist teknir úr eða settir í aðrar skúffur en eðlilegt gæti talist. 

Þannig er það talið vera sparnaður fyrir útgjöld þjóðarinnar að sjúklingar greiði beint ýmsan kostnað við lækningar í stað þess að ríkissjóður greiði hann. Já, "hesturinn ber ekki það sem ég ber." 

Þegar ég hóf störf fyrstu árin sem íþróttafréttamaður hjá Sjónvarpinu gat komið fyrir, að yfirmanni mínum, sem forstöðumaður Frétta- og fræðsludeildar, gat fundist það hentugt í samkeppninni við "hina deildina," Lista- og skemmtideild, að borga kostnað vegna dagskrárgerðar minnar úr skúffu íþróttanna, sem ég var aðeins einn í. 

Þegar kvikmyndin Lénharður fógeti var sett á dagskrá af hálfu Lista- og skemmtideildar og þótti óhemju dýr, enda tekin í lit, (en var samt aldrei sýnd í lit, enda var þá aðeins sýnt í svart-hvítu!) ákvað dagskrárstjórinn minn að láta sýna sama kvöldið heimildamynd á vegum fræðsludeildarinnar, sem ég gerði, og myndi ekki kosta krónu!  Tilkynnti hann þetta stoltur á fundi útvarpsráðs. 

Sú leið fannst til að koma þessu í kring, að ég fyndi einhverja íþróttaiðkun á Ísafirði til að fjalla um og að kostnaður við flug mitt þangað og til baka yrði færður sem kostnaður við íþróttaefni, síðan myndi varðskip flytja mig og þrjá leiðangursmenn ókeypis til og frá Hornbjargsvita, þar sem ókeypis fæði og húsnæði yrði fyrir hendi við gerð heimildarmyndar um vitavörðinn. 

Sem sagt: Ekki króna vegna ferðakostnaðar eða fæðis! 

Í kringum þetta gerðist raunar miklu lengri og ótrúlegri saga, sem vonandi verður hægt að segja síðar.

En eftir að hafa upplifað hana kemur mér fátt á óvart í þessum efnum, og þess má geta, að á núvirði kostaði umsókn um að Ísland ætti fulltrúa í Öryggisráði Sþ um tvo milljarða króna, án þess að þess sæi nokkurs staðar merki í bókhaldinu!    

 

 

 

Kostnaðinum við umsóknina var leynt

Snjall og óvæntur leikur Katrínar.

Það var óvæntur en snjall leikur hjá Katrínu Jakobsdóttur að velja Guðmund Inga Guðbrandsson framkvæmdastjóra Landverndar og utanþingsmann í embætti umhverfisráðherra.

Nokkrar flugur eru slegnar í einu höggi: 

1. Búið er að velta vöngum yfir valinu á milli Lilju Rafneyjar og Ara Trausta sem kandidötum, meðal annars vegna þess að þau eru oddvitar flokksins, hvort í sínu landsbyggðarkjördæmi. Ég þekki Ara Trausta úr samstarfi frá fornu fari og hefði vel treyst honum fyrir ráðuneytinu. Miður hefur mér þótt stuðningur Lilju Rafneyjar við græðgisssprengju í sjókvíaeldi, og ég á líklega skoðanasystkin í því efni meðal fylgismanna Vinstri grænna. Með því að velja annað hvort Ara eða Lilju Rafney hefði Katrín hugsanlega skapað óróa inni í flokknum, sem er bæði með heitt náttúruverndarfólk innan sinna raða og einnig furðu margt ansi "framsóknarlegt" fólk úti á landsbyggðinni, samanber stuðning margra þar við stóriðju og eldri tegundir af "atvinnuuppbyggingu" eins og skoðanakannanir hafa leitt í ljós.  

2. Mörgum hefði hins vegar þótt óþægilegt fyrir Vg að ganga fram hjá landsbyggðarþingmönnum varðandi ráðherraembætti. En Guðmundur Ingi Guðbrandsson býr í Borgarfirði og telst því fyllilega vera landsbyggðarmaður. 

3. Fyrir flokk, sem kennir sig við umhverfismál, er það ótvírætt mikils virði að í fyrsta sinn í sögunni er maður, sem kemur beint úr forystu öflugra náttúruverndarsamtaka, skipaður umhverfisráðherra. Ég hef átt mikið og einstaklega gefandi og ljúft samstarf við Guðmund Inga Guðbrandsson um árabil og er sérstaklega ánægður með það mikla og kröftuga starf, sem hann hefur unnið á vettvangi náttúruvernarhreyfingarinnar í sjálfri grasrótinni af dugnaði en jafnframt lagni og útsjónarsemi ungs hæfileikaríks manns. Þess má geta að danskir sjónvarpsmenn gerðu þátt um íslenska náttúru og náttúruverndarmál fyrir þremur árum, þar sem Guðmundur Ingi var lykilmaður.  

Ráðherrakapallinn opinberaður

Keppinautur Grímsvatna og Kverkfjalla.

Hinn 1. september síðastliðinn náðust í fyrsta sinn svo góðar myndir af tveimur opnum sigkötlum á suðausturbrún öskju Bárðarbungu, að það sást niður í vatn. 

Vitandi um reginafl þessarar megineldstöðvar Íslands fannst mér eins og ég sæi niður til vítis. 

Nú hefur myndin skýrst enn betur í ferð Ragnars Axelssonar og báðir sigkatlarnir eru meira opnir en þeir voru í septemberbyrjun, einkum sá vestari. 

Að því leyti til eru þessir katlar öðruvísi en Skaftárkatlar og svipuð fyrirbæri í Grímsvötnum,, að Skaftárkatlar og Grímsvötn fyllast fljótt af snjó þar til hleypur úr þeim á ný, en þessir katlar Bárðarbungu virðast ætla að þrauka veturinn af líkt og gerist í Kverkfjöllum. 

Er þar með komið upp það ástand, að Bárðarbunga hefur bæst í hóp þeirra eldstöðva, sem opna sig á þennan hátt í gegnum jökulinn og að sjálfsögðu á afgerani hátt. 

Í septemberbyrjun hrósaði ég happi yfir því að hafa náð myndum í gegnum jökulinn, vegna þess að ég hélt að jökullinn myndi í snjókomu vetrararins hafa betur og hylja op sigketilsins til næsta sumars. 

En þar vanmat ég afl og mikilleik "eldstöðvar Íslands." 

Hundrað metrar niður á vatn

Mun skárri stuðningur en var við myndun Nýsköpunarstjórnarinna.

Stjórnarmyndunin núna er hliðstæð myndun Nýsköpunarstjórnarinnar að tveir stórir flokkar af ystu vængjum pólitíska litrófsins mynduðu stjórn með miðjuflokk sem þríðja aðila. 

Fjórðungur þingmanna Sjálfstæðisflokksins var á móti þeirri stjórnarmyndun, en nú er það fimmtungur þingmanna og sjöttungur flokksráðs Vg sem er á móti. 

Þar að auki skiptust flokksráðsmenn Alþýðuflokksins í tvær álíka stórar fylkingar með og á móti, og úrslitum réði um það á hvorn veginn málið færi, að formaðurinn sat hjá. 

Þess má geta að 1944 voru "kommarnir" aðdáendur Stalíns og Sovétríkjanna og mjög fyrirlitnir af hægri sinnuðustu Sjálfstæðismönnunum. 

Á sama hátt völdu hörðustu kommarnir valaöflum í Sjálfstæðisflokknum hin verstu orð og áttu ekki auðvelt með að sætta sig við stjórnarforystu Ólafs Thors.  

Auk mesta peningalega góðæris, sem gengið hafði yfir Ísland, var það var líklega samvinna Sovétmanna og Bandaríkjamanna og Breta í stríðinu við Hitler sem lagði grundvöllinn að því að hægt var að réttlæta stjórnarmyndunina. 

Enda fór það svo, að um leið og slettist upp á vinskapinn hjá Bandamönnum og Kalda stríðið hófst, olli það stjórnarslitum. 

P. S.  Óskylt þessu en þó jákvætt og sætt: Var að setja tónlistarmyndbandið "Eins og rós", eitt af lögunum á nýrri plötu Gunnars Þórðarsonar inn á Youtube með mun meiri gæðum en eru á facebook.  Slóðin er:  https://youtu.be/ffLoDxXHlxg

„Betra en ég átti von á“

Miklabraut hættulegust. Óskiljanleg framkvæmd við Klambratún.

Það má vera að Esjan hafi tekið allra fjalla flest mannslíf, en hún var skuggalega há, tala alvarlegra slysa á Miklubraut, sem kom fram í frétt á RUV í kvöld um fáránlega gerð veggja við þessa hættulegasta kafla í vegakerfi Íslands.

Skjóta fyrst, spyrja svo. Þetta virtist vera inntak svars þess manns, sem stjórnað hefur gerð þessara veggja meðfram Miklubraut við Klambratún þegar hann var inntur hvort þessir veggir væru ekki hættulegir fyrir alla aðila, gangandi, hjólandi og akandi á bílum og vélhjólum.  

"Við ætlum að árekstrarprófa þá síðar" var eftirminnilegt svar. 

Sem sagt: Fyrst eru veggirnir reistir með fé og fyrirhöfn, en síðan á á árekstraprófa þá í þeirri von að þá komi í ljós hvort það, sem fróðasti maður á Íslandi um vegaöryggismál sagði í viðtali í sömu frétt, að þeir væru stórhættulegir og ættu sér enga hliðstæðu í evrópsku vegakerfi. 

Hluti svarsins til að réttlæta þessa vitleysu var á þá leið að það stæði til að lækka hámarkshraðann úr 60 í 50 á þessum kafla. 

Eins og það skipti einhverju höfuðmáli hvort vélhjólamaður lendi á 50 kílómetra hraða eða 60 kílómetra hraða á þessu hrófatildri öðru megin og skaðræðishrjúfum brúnunum hinum megin. 

Eða hvort veggur, sem sundrast eða hrynur yfir gangandi eða hjólandi fólk innan við vegginn Klambraúni, hrynji eða sundrist mikið skár eftir árekstur stórs bíls á 50 kílómetra hraða frekar en á 60 kílómetra hraða.  

Esjan tekið flest mannslíf