Oftast sama sagan: Skortur á upplýsingum.

Auðvitað er í mörg horn að líta hjá flugfélagi þar sem bilun í flugvél eða svipað vandamál hefur skyndilega gert vart við sig. 

En áberandi er hve farþegar, sem þetta bitnar á, kvarta yfir samskiptaleysi flugfélagsins við strandaglópana, kvarta yfir einföldum hlut, sem samt virðist svo oft verða útundan, skorti á upplýsingum. 

Slíkt hefur margföldunaráhrif á afleiðingarnar fyrir farþegana og er áreiðanlegra miklu verra fyrir orðstír og traust flugfélagsins en bilunin og úrlausnin varðandi flugið að öðru leyti. 

Þess vegna ætti það að vera keppikefli flugfélagsins að setja upplýsingaöflun og úrlausn vandamála farþeganna í forgang, því að annað hefnir sín síðar. 

Stundum er ástandið í svona tilfellum skilgreint sem force major. 

Dæmi um það voru hryðjuverkin í Brussel í fyrra, sem voru framin í nokkur hundruð metra fjarlægð frá okkur hjónum. 

Við vorum svo heppin að geta fengið inni hjá syni okkar þá fimm daga, sem það tók fyrir flugfélagið að útvega lausn á ferðinni heim til Íslands. 

Flugfélagið greiddi ekki krónu í skaðabætur, til dæmis vegna aksturs frá Brussel til Amsterdam, þar sem loksins tókst að komast í einu tvö sætin, sem laus voru í ferð fimm dögum síðar. 

Að því leyti virtist það veita flugfélaginu "heppni" að um stórfellt hryðjuverk var að ræða. 

Okkur fannst hins vegar ekki sanngjarnt að öllu tjóninu hvað okkur varðaði skyldi velt á annan aðilann en ekki hinn. 

Og hin langa óvissubið hefði vafalaust virkað þannig á aðra en okkur að verða best lýst með orðunum að draga einhvern á asanaeyrunum. 

„Það versta er skorturinn á upplýsingum“

Ruglandi ímynd Hess.

Það er ekki tilviljun að nýnasistar leitist við að gera minningu Rudolfs Hess að einhvers konar helgisögn í samanburði við orðspor annarra leiðtoga nasista á stríðsárunum. 

Ástæðan er djarft flug hans á tveggja hreyfla Messershmitt 110 orrustu- og sprengjuflugvél frá Suður-Þýskalandi til Skotlands vorið 1941 til þess koma á friðarviðræðum og bandalagi Breta og Þjóðverja. 

Hess þekkti nokkra málsmetandi áhrifamenn Breta persónulega frá árunum fyrir stríð og vissi að sumir þeirra virtust hafa verið opnir fyrir einhverju slíku. 

Flug Hess var afrek út af fyrir sig.

Það er ekki hver sem er, sem getur sest aleinn upp í jafn stóra og öfluga herflugvél og Messerschmitt, stolið henni og flogið langa vegalengd fram hjá öllum eftirlitsflugvélum landsins, yfir Norðursjóinn, varpað sér í fallhlíf í rökkri úr vélinni og sloppið lifandi frá því. 

Allt var þetta ævintýralegt og óvenjulegt og nýnasistum væntanlega að skapi til að skapa eins konar hetju úr Hess. 

Ári fyrir flugið hafði Hitler gert Bretum kostaboð um bandalag, þar sem Þýskaland héti því meira að segja að verja heimsveldi Breta. 

Hess var staðgengill Foringjans allt fram að flugi hans til Skotlands og taldi hann sig því vera í stöðu til þess að þjóna Hitler best með þessu framtaki sínu. 

Hess ímyndaði sér að hægt yrði að endurnýja boðið frá 1940 og fá Breta að samingaborðinu og að ef frumkvæði hans gæti komið þessu á koppinn, yrði það stórkostlegt friðarafrek. 

Hitler afgreiddi hins vegar allt slíkt út af borðinu, enda var staðan önnur en hún hafði verið 1940.  

Hitler sagði, sem líkast til var dagsatt, að Hess hefði brotið trúnað og eingöngu gert þetta á eigin vegum í blóra við sig, enda væri Hess haldinn stórkostlegum skynvillum. 

Hess bar alla tíð mikið hatur til kommúnista, Stalíns og sovésku stjórnarinnar, en hafði eins og fleiri þýskir ráðamenn miklar áhyggjur af væntanlegri herferð Þjóðverja inn í Sovétríkin. 

Megin ástæðan fyrir flugi hans var að fá Breta í lið msð Þjóðverjum gegn Rússum. 

Það mistókst hrapallega en Rússum var ekki sama. 

Af þessum sökum heimtuðu þeir í Nurnbergréttarhöldunum að Hess fengi líflátsdóm, og þegar sæst var á ævilangt fangelsi, sem Vesturveldin töldu hámarksrefsingu vegna þess að Hess hafði svona snemma kúplað sig út úr forystu Nasistaflokksins, fylgdu Rússar því fast eftir að honum yrði aldrei sleppt, sama hve langt varðahaldið yrði. 

Og þannig fór það, en fyrir bragðið hafa nýnasistar fengið tilefni til að gera Hess að píslarvætti. 

Það er auðveldara en ella fyrir þær sakir, að í Kalda stríðinu voru reglulega fluttar fréttir af því að farið væri fram á það að honum yrði sleppt, öldruðum manninum, og að ómannúðlega væri farið með hann.

Fékk Hess nokkra samúð á Vesturlöndum eftir því sem varðhaldið varð lengra og lengra.  

Í erlendri bók um þessi mál kemur fram að líkast til var enginn samstarfsmaður Hitlers eins mikill aðdáandi Foringjans og Rudolf Hess, - Hess var tilbúinn til að gera nánast hvað sem var fyrir Hitler, líka að taka gríðarlega persónulega áhættu við það að þjóna Hitler og fórna sér fyrir hann með því að fara í glæfraför til að koma á bandalagi við Breta sem myndi tryggja Foringjanum glæstan sigur á austurvígstöðvunum. 

Í bókinni er velt upp ýmsum möguleikum á því að málumm hafi verið blandið á báða vegu, til dæmis á því að í raun hafi Hitler leyft Hess að fara för sína, og einnig er bent á, hve grunsamlega létt það reyndist fyrir Hess að komast í gegnum strandeftirlit Breta. 

En niðurstaðan mín eftir lestur bókarinnar er sú að Rudolf Hess hafi í engu verið skárri en aðrir ráðamenn nasista. 

Hann vissi áreiðanlega um fyrirhugaða útrýmingu Gyðinga, hélt trúnaðinn um herförina í austurveg í hvívetna þegar hann var handtekinn af Bretum og var herskárri en flestir þegar um "villimennina í Kreml" var að ræða. 

Hann átti því ekkert skárra skilið en aðrir ráðamenn nasista þegar refsing hans var ákveðin. 

En vegna ruglingslegs yfirbragðsins á ferli hans hentar það nýnasistum vel að gera hann sérstökum píslarvætti. 

 

 

 

Nýnasistar ganga til minningar um Hess

Jafnaðarmenn eða jafnréttisflokkurinn.

Skilgreiningin og heitið sósíaldemókratar er löngu heimsþekkt. Sterkustu flokkarnir hafa lengst af verið á Norðurlöndum en einnig í Þýskalandi og Bretlandi. 

Flokksheitin hafa í íslensku verið ýmist jafnaðarmenn eða verkamannaflokkar eftir því hvað flokkarnir hafa heitið í hverju landi fyrir sig, og enginn hefur velkst í vafa um meginstefnu þeirra, sem stundum var kölluð lýðræðissósíalismi til aðgreiningar frá kommúnistum.

Nafnið Samfylkingin var kannski talið nauðsynlegt um síðustu aldamót til að segja frá því að í flokknum væri aðallega fólk úr fjórum flokkum, sem sameinaðisti í einum. 

En þetta nafn sagði ósköp lítið um stefnu flokksins og hvað hann hefði fram að færa. 

Kjörorð hans, frelsi - jafnrétti - bræðralag, þekkir almenningur yfirleitt ekki. 

Af þessum þremur kjörorðum tengist orðið bræðralag kannski helst orðinu samfylking, en það er fyrir löngu kominn tími til að flokkurinn noti meginstefnumálið, jafnréttið, í nafni sínu.

Þess vegna mætti hann alveg eins heita jafnréttisflokkurinn.

Það er yfirleitt regla í því þegar verið er að selja fólki hugmyndir, í þessu tilfelli kjósendum, að finna það orð sem lýsi eðli þess best sem verið er að bjóða.

Það auðveldar umræðu um útfærslu stefnunnar og mótun hennar og á að auðvelda kjósendum valið í kosningum.  

Hugmyndir um nýtt nafn ekki nýjar

Margt smátt gerir eitt stórt.

Þátttaka hvers og eins í atburðum eins og Reykjavíkurmaraþoni sýnist ekki stórt má út af fyrir sig. 

En á bak við þátttöku hverrar manneskju er oftast langur aðdragandi undirbúnings og ræktun sérstaks lífsstíls. 

Hún Ninna okkar hljóp enn eitt maraþonið í dag og Óskar Olgeirson, maður hennar, fylgdist vel með, en hann stundar fjallgöngur, hjólreiðar og útiveru. 

Myndirnar tala sínu máli sem ég ætla að setja hér inn, - og ég ætla að setja endasprett Ninnu í lifandi mynd inn á facebook. 

Eitt af ótal "smáu" sem bar við á hjólaferð minni um borgina var hvernig sett höfðu verið út fjögur borð með alls fjórum stólum fyrir utan verslunarmiðstöðina Miðbæ við Háaleitisbraut. 

Um svona lítil atriði, sem geta verið svo stór, gildir stundum eins konar catch 22: Af því að fólk reiknar með lélegu veðri þýðir ekkert að hafa borð og bekki á almannafæri, enda láta skemmdarvargar þau ekki í friði. 

En af því að engin borð eða bekkir eru yfirleitt á almannafæri, notar þau enginn. 

Á mynd hér sést eitt af borðunum fjórum, næst er borðið, nesti og vélhjólahjálmur, fjær er auður stóll (í bili) og fjær er útivistarfarartækið. 

Þúsundir hlupu í blíðunni (myndir)

Of lítill tímasparnaður takmarkar gjaldtöku.

Vissulega munu Vaðlaheiðargöngin verða mikil samgöngubót að vetrarlagi þegar færð og veður eru slæm. 

En meirihluta ársins mun þó einn galli verða á gjöf Njarðar varðandi umferð og gjaldtöku. 

Það sést vel á samanburði við Hvalfjarðargöng. 

Við það að fara í gegnum Hvalfjarðargöng í staðinn fyrir að aka fyrir Hvalfjörð, sparast 41 km hálftíma akstur.  

Ef 70 km/klst hámarkshraði verður í Vaðlaheiðargöngunum verður tímasparnaðurinn af því að aka um þau aðeins um átta mínútur. 

Á góðum sumardögum þá ferðamannatímanum, þegar umferðin er einna mest, er hætt við að margir muni kjósa að spara sér 1500 króna veggjald, einkum þeir sem koma austan frá, svo sem ferðamenn, og missa við það að njóta hins mikla og fagra útsýnis yfir Eyjafjörð sem blasir við á leiðinni niður af Víkurskarði.

Það verður því vandi á höndum að ákveða veggjaldið. Ef veggjaldið verður of hátt, gæti heildarinnkoman yfir árið orðið minni en vegna stórum minni umferðar heldur en yrði ef gjaldið yrði lægra, jafnvel lægra en í Hvalfjarðargöngunum.

Af tvennu illu er það verri kostur og minni þjóðhagslegur sparnaður að umferðin verði mjög lítil vegna of hás veggjalds, heldur en menn horfðust í augu við þá staðreynd, að héðan af mun veggjald aldrei borga þessi göng í þeim mæli sem menn héldu í upphafi, og hefðu því veggjöldin nógu lág til að örva umferð um þau. 

Gjaldskrá hærri en í Hvalfjarðargöngum

Trump hefur að eigin áliti aldrei beðið lægri hlut í neinu.

Tony Schwartz ævisöguritari Donalds Trumps, er ekki sá eini, sem hefur horft með undrun á það fyrirbrigði í hegðun Trumps að telja sjálfur, að hann hafi aldrei beðið lægri hlut í neinu, heldur alltaf haft sigur. 

Trump túlkaði öll sín gjaldþrot og mistök þannig að á endanum hefði hann staðið uppi sem sigurvegari. 

Nær samfelld ótrúleg sigurganga hans í gegnum forkosningar, kosningabaráttu fyrir forsetakosningarnar og myndun fyrstu ríkisstjórnar hans hefur því heldur betur styrkt sjálfstraust hans úr því að hægt var að túlka hrakfarir frá fyrri árum sem sigra. 

Finnist einhverjum það sérkennileg spá hjá Schwartz að Trump segi af sér embætti áður en árið er liðið, byggir Schwartz það á því, að ævinlega þegar gjaldþrot var í aðsigi á ferli Trumps reyndi hann að snúa vörn sinni upp í það að ófarirnar hafi falið í sér sigur. 

Hann er raunar ekki eini stjórnmálamaðurinn sem grípur til slíks ráðs, því að hversu oft skildi fólk ekki hafa heyrt stjórnmálamenn tala um að úrslit kosninga hafi verið "varnarsigur." 

Trump sá alltaf það í nauðasamningum sem honum tókst að ná fram, sem sigur sinn, og málið því í heild sem sigur sinn. 

Sjái hann sitt óvænna í embætti forseta, hefur hann æfinguna í því að haga atburðarásinni þannig að hann geti túlkað hana sem sigur sinn. 

Spáir því að Trump segi af sér

Gömul og úrelt sýn á störf kynjanna. Það er vitlaust gefið.

"Það er nefnilega vitlaust gefið" orti Steinn Steinarr á sinni tíð. Og þótt niðurstaða kannana geti verið réttar miðað við forsendurnar, geta þær samt verið rangar ef forsendurnar eru rangar. "Rusl inn - rusl út" hljóðar eitt af lögmálum útreikninga. 

"Karlar þræla, konur ekki" er fyrirsögn á bloggpistli þar sem lagt er út af nýrri könnun á vinnutíma fólks.

Forsendan, sem gefin er, er að þetta fólk "sé á vinnumarkaði", það er, þar sem greidd eru peningalaun og þau gefin upp til skatts.  

A þessu leiðir að í könnuninni eru heimilis-og uppeldisstörf kvenna ekki metin krónu eða vinnustundar virði, frekar en gert er í lífeyriskerfinu og felur hvort tveggja og þetta saman í sér grófa mismunun gagnvart þeim konum, sem átt hafa flest börn og komið flestum börnum á legg. 

Gamla dæmið um bóndann og ráðskonuna sýnir hve vitlaus og ósanngjörn þetta lífseiga vanmat er. 

Þegar byrjað var að reikna út hagvöxt og þjóðartekjur var þetta sáraeinfalda dæmi sett fram til að sýna ágalla útreikinganna:

Einhleypur bóndi ræður til sín ráðskonu og borgar henni laun. Þetta er fyrsta launaða starf konunnar og í þjóðhagsútreikningum er þeim bætt við þjóðartekjurnar og fyrir bragðið eykst hagvöxtur sem þessu nemur. Á pappírnum þarf bóndinn að afla tekna til þess að geta borgað kouninni þessi laun. 

Nú fella bóndinn og unga konan hugi saman og tveimur árum síðar giftast þau eftir að hún hefur eignast fyrsta barn þeirra. Hún hættir ekki að vinna við það, - heldur eykst vinnan, því að við hin hefðbundnu bústörf bætast vaxandi heimilisstörf og ný uppeldisstörf.

En við það að hún hætti að taka laun sem kaupakona verður sá missir útborgaðra launa til þess að þjóðartekjur og hagvöxtur hafa minnkað sem því nemur hvað hana snertir.

Og á pappírnum sparar bóndinn sér útgjöld og tekjur hans hækka á pappírnum sem því nemur. 

Á pappírum þjóðhagsútreikninganna hverfur vinnuframlag konunnar og er ekki metið krónu virði. 

Að alhæfa að konur þræli ekki, aðeins karlar, er auk þess órökstutt. Ég þarf ekki annað en að ganga um stóru blokkina, sem ég bý í, á ákveðnum tíma sólarhringsins til að sjá í hverju störf stórs hluta kvenna felst, hreinsun og þrif, og vita, hver launakjörin eru.

Mesta skekkjan felst þó í því að lífsstarf barnflestu kvennanna varðandi uppeldi barna þeirra er að engu metið þegar kemur til lífeyrisgreiðslna.  

Já, það er vitlaust gefið. 

Þetta leiðir huga minn að því að sumir hafa misskilið hugsunina á bak við textann "Íslenska konan", talið hann upphefja og bera í bætifláka fyrir óbreytt ástand varðandi stöðu kynjanna. 

Einkum er þetta erindi að vefjast fyrir sumum: 

 

"Hún þraukaði hallæri, hungur og fár. 

Hún hjúkraði´og stritaði gleðisnauð ár. 

Hún enn í dag fórna sér endalaust má. 

Hún er íslenska konan, sem gefur þér allt sem hún á."

 

Fyrstu tvær línurnar lýsa stöðu íslensku konunnar á fyrri öldum, en í línunni, "Hún enn í dag fórna sér endalaust má..." felst ekki aðeins lýsing úr nútímanum, heldur brýning til þess að þeirri kvöð, sem felst orðunum í línunni og einkum í orðinu "..má.." verði aflétt. 

Það á ekki una við það að það sé annað kynið sem þurfi aðallega að fórna sér fyrir hitt. 

 

 

Fleiri vinna 40 stundir í viku

Ótrúlegt og mikilvægt í senn.

Það er ótrúlegt afrek, ef rétt reynist, að flak malasísku þotunnar MH370 hafi fundist í víðáttum Indlandshafs. 

Það var líka afrek á sínum tíma að finna flak AF-447, sem fórst á Suður-Atlantshafi á sínum tíma, en sá fundur upplýsti um orsök slyssins og hafði í för með sér endurbætur á þjálfun flugmanna.  

Raunar er ljósmyndin sem birtist með tengdri frétt á mbl.is villandi, því að hún sýnir skugga vélar með fjórum skrúfuhreyflum en ekki þotuhreyflum á aftursveigðum vængjum Boeing 777, auk þess sem af fréttinnni má ráða að flak MH370 sé ekki í pörtum. 

Það yrði mjög mikilvægt vegna nauðsynjar á að upplýsa um orsök þessa mjög svo dularfulla hvarfs ef hægt yrði að rannsaka þetta flak.

Öryggi í flugi á okkar tímum byggist að stærstum hluta á niðurstöðum á rannsóknum á flugslysum, sem leiddu til úrbóta á fjölmörgum atriðum í hönnun og smíði flugvéla og þjálfun og vinnubrögðum flugliða.  

 

Hafa staðsett flak malasísku þotunnar

Tilhneigingin til þess að vera áratugi á eftir tímanum.

Við Íslendingar erum að ýmsu leyti með klofið hugarfar. Til dæmis erum við að mörgu leyti með nýjungagjörnustu þjóðum og keyrðum á fullt varðandi fótanuddtæki, loðdýraeldi, farsíma og netnotkun um leið og þessi fyrirbæri birtust okkur. 

En að sumu leyti erum við einstaklega seinir til að átta okkur á nýjum viðhorfum og aðstæðum og höldum dauðahaldi í kennisetningar, sem voru af lagðar í öðrum löndum, stundum fyrir mörgum áratugum. 

Norðmenn ákváðu 2002 að slá því föstu að tími nýrra og stórra vatnsaflsvirkjana væri liðinn þar í landi. Var þó óvirkjað vatnsafl þar í landi, sem að magni til er álíka mikið og óvirkjað vatnsafl á Íslandi. 

Árið 2017, 15 árum eftir þessa ákvörðun Norðmanna, eru hátt í hundrað nýjar virkjanir á dagskrá á Íslandi. Þótt sumar þeirra hafi verið settar í verndarflokk í rammaáætlun, kaupa áhrifamiklir menn upp þær jarðir, sem eru á virkjanasvæðunum, og eru þeir varla að gera það nema af því að þeir ætlast til þess að græða á virkjanammöguleikunum. 

Og 2014 stillti þáverandi forsætisráðherra sér upp í miðju þess hóps, sem ætlar að reisa álver sunnan Skagastrandar og láta rafmagn úr ánum, sem eru í verndarflokki, til þess. 

Áltrúin, sem landsmenn tóku fyrir hálfri öld er sem sé enn sprellifandi sem og trúin á það að "eitthvað annað" komi ekki til greina. 

Er ferðaþjónustan, sem fellur undir "eitthvað annað", þó orðin stærsti atvinnvegur þjóðarinnar. 

Nú hafa Norðmenn lagt sjókvíaeldi á hilluna en á sama tíma eru uppi áform um það að tífalda slíkt eldi á Íslandi undir því kjörorði enn á ný að "eitthvað annað" á laxeldi komi ekki til greina. 

Býst við átökum um fiskeldismál

Yfirfullar borgir, Barcelona og Reykjavík?

Dóttir mín, tengdarsonur og fjölskylda skiptu um heimili við spánska fjölskyldu frá Barcelona í þrjár vikur.

Hafi spánska fólkið ætlað að flýja yfirfulla borg og það íslenska líka, virðast það hafa verið byggt á misskilningi ef marka má Ferðavefinn The Culture Trip, sem setir báðar borgirnar á lista yfir borgir, yfirfullar af túristum.

Spánska fólkið lét að vísu sæmilega af dvölinni hér og ferðaðist drjúgt í Íslandsdvölinni.

En í Barcelona eru nú orðnir svo margir ferðamenn, að það bitnar ekki aðeins á lífi íbúanna og húsnæðismálum þeirra, heldur er orðið erfitt eða jafnvel ekki hægt að komast að til að skoða helstu og merkustu staði borgarinnar vegna of mikillar aðsóknar.  

Ferðamenn ættu að forðast Reykjavík