Tekur áratugi að jafna kjörin til fulls.

Þessa dagana ber mikið á viðleitni til að véfengja sem mest að konur hafi að meðaltali minni laun en karlar. En þá gleymist hve stór hluti kvenna, margar þúsundir, sem kominn er á lífeyrisaldur, ber enn skarðan hlut frá borði vegna þess að þær voru ólaunaðar og heimavinnandi á bestu árum ævi sinnar og þjóðfélagið metur metur störf þeirra við uppeldi og húshald ekki á krónu hvað snertir lífeyrisgreiðslur.  

Þeim mun fleiri börn, sem þessar konur ólu upp, oft að mestu upp á eigin býti, því minni möguleika áttu þær á að hafa einhverjar tekjur utan heimilis og þar með að ávinna sér lífeyrisréttindi. 

Í allri umræðunni nú er látið eins og þessar konur séu ekki til, sem skammtað er rúmlega 200 þúsund krónur á mánuði og eru langt fyrir neðan lægstu laun á vinnumarkaðnum. 

Og þær ekki teknar með í reikninginn, af því að laun og lífeyrir séu sitt hvað. 

Sem er alrangt. Hluti af laununum, sem gamla fólkið vann fyrir á sínum tíma, var tekinn og lagður í lífeyrissjóð sem átti að tryggja að það fengi þessa peninga endurgreidda í formi lífeyrislauna. 

Ranglætið gagnvart þessum konum var það, að uppeldis- og hússtjórnarstörfin voru einskis metin, jafnvel þótt um svo stór heimili væri að ræða og mikinn barnafjölda, að litlir sem engir möguleikar voru á vinnu utan heimilis. 

Þar að auki er látið eins og það sé sjálfsagt lögmál, að þegar konur verða í miklum meirihluta í ákveðnum störfum eins og í menntakerfinu og i heilbrigðiskerfinu, dragist laun þessara stétta niður af því að þau sé orðin "kvennastörf".

Á sama tíma er véfengt á alla lund að kynjamisrétti viðgangist í kjaramálum.

Nýjasta útspilið er síðan að vegna þess að konur séu orðnar duglegri en karlar í að mennta sig, muni þær verða launahærri einhvern tíma í framtíðinni! 

Eins og það sé eitthvað að því, að þær kunni að fá að njóta afraksturs vinnunnar við að mennta sig! 

Það er lítil huggun fyrir stóran hluta hinnar hlunnförnu kynslóðar kvenna, sem nú lepur dauðann úr skel með lægri lífeyri en nægir fyrir lágmarksframfærslu, þótt eftir dauða þeirra kunni mál að þróast til betri vegar. 

Hallar ekki bara á konur

Óþolinmæðin hefur stórskaðað okkur.

Allt frá miðjum sjöunda áratug síðustu aldar og fram á okkar daga hefur mæling á gildi framleiðslu í landinu miðast við magn, helst magn, sem hægt er að mæla í tonnum og megavöttum. 

Í lok síðustu aldar magnaðist þessi hugsun upp í alveg nýjar hæðir. Samstarfsnefnd um orkufrekan iðnað sendi bænarbréf til helstu stóriðjufyrirtækja heims með þeirri stóru upphrópun, sem kom ekki fyrir almenningssjónir fyrr en áratug síðar í Framtíðarlandinu, bók Andra Snæs Magnasonar: "Lægsta orkuverðið!" 

Og í kjölfarið var í þessum endemis bæklingi lofað "sveigjanlegu mati á umhverfisáhrifum" og öllum mögulegum brögðum beitt til að keyra þessa stefnu upp í hina risavöxnu Kárahnjúkavirkjun með sínu lága orkuverði og yfirgengilegum ívilnunum til handa stóriðjunni. 

Afleiðingin varð stórfelldasta mögulega árás á mesta verðmæti þjóðarinnar, sem var algerlega fyrirlitið: Íslensk náttúra, einstök á jarðarkringlunni. Öll möguleg nýting hennar í formi verndarnýtingar fyrir ferðamenn var hrópuð niður með fyrirlitningar upphrópun: "Eitthvað annað, - jafn fráleitt og fjallagrasatínsla!" 

Því var algerlega hafnað að taka sér nauðsynlegan tíma til að gefa ferðaþjónustunni færi á að sanna gildi sitt, en stóri munurinn á þvi og stórfelldum umhverfisspjöllum stórvirkjana væri sá, að verndarnýting landsins myndi verða afturkræf, en langflestar virkjanirnar gersamlega óafturkræfar. 

Því var algerlega hafnað í íslenskri náttúru fælust nokkrir aðrir möguleikar en fólst í tillögu, sem örfáum atkvæðum munaði að yrði samþykkt á landsfundi Samfylkingarinnar 2009:  Að nýta alla virkjanlega orku á Íslandi til þess að reisa eins mörg álver og mögulegt væri!" 

Þessi stefna hafði áður náð hámarki árið 2007 þegar teknar voru skóflustungur af risaálveri í Helguvík, byrjað reisa kerskóla og hamast við að koma jafnstóru risaálveri á koppinn á Bakka við Húsavík og að stækka álverið í Straumsvík upp í risaálver. 

Samtímis var krafist risaálvers í Þorlákshöfn og skipti engu þótt bent væri á það í andófinu gegn þessum ósköpum að jafnvel þótt öll orka landsins yrði nýtt fyrir þessi álver myndu minna en 2% vinnuafls á landinu fá vinnu í þeim og innan við 4% þótt reynt væri að tengja "afleidd störf" við þessi ósköp. 

Hagfræðingar, sem komust að því hve sáralitlu stóriðja af þessu útsölutombólutagi skilaði í virðisauka í þjóðfélagið voru kaffærðir í síbyljunni um gildi hinna stóru talna tonna og megavatta. 

Nú bendir Róbert Guðfinnsson réttilega á svipað fyrirbæri í ferðaþjónustunni, að einblína á hausatölu ferðafólks en gleyma öllu öðru. 2007 hugsunarhátturinn varðandi óþolinmæðina gagnvart gagnlegri þróun í atvinnumálum virðist sífellt leita fram í endalausri skammtímagræðgi gullgrafarahugsunarháttarins. 

Fjöldi ferðamanna ekki aðalatriði

Einstaka ökumaður tilbúinn "að láta vaða."

Auðvitað gera vegfarendur af öllu tagi sín mistök. En sumt er ekki hægt að afgreiða með því.

Því miður veit ég dæmi þess að ökumenn bíla hafa verið tilbúnir að "láta vaða" á gangandi eða hjólandi fólk á gangbrautum. Þessu er nánar lýst í bloggpistli, sem er tengdur við mótmæli hjólafólks í London og er næst næsti pistill á undan þessum, en af tæknilegum ástæðúm komst sá pistill ekki á þann stað, sem þessi inngangur er á, svo ég vísa í hann.   

Ómetanlegt mannúðar- og þjóðþrifastarf.

Húrra fyrir kraftinum og eldmóðinum hjá SÁÁ við mannúðar- og þjóðþrifastarf sem hefur skilað ómetanlegum verðmætum inn í þjóðlífið!  Húrra! Húrra! Húrra! Edrú! Edrú! Edrú!  Í byggð og óbyggð!  

Ný meðferðarstöð komin undir þak

Einstaka ökumaður tilbúinn til "að láta vaða"? Já, því miður.

Ef tveir menn í umferðinni, bílstjóri og hjólreiðamaður, stefna í árekstur, er það eins ójafn leikur og hugsast getur.  Báðir aðilar geta að sjálfsögðu gert mistök, en ævinlega er það svo að hjólreiðamaður eða gangandi maður eru berskjaldaðir og eins gott að þeir viti af stöðu sinni og geri ráð fyrir hinu versta. 

Í námskeiðum fyrir akstur vélhjóla er 1. bororðið að vélhjólamaður geri ævinlega ráð fyrir því að enginn sjái hann í umferðinni, og að hann reikni með því að hvaða bílstjóri, sem er, geti hugsað sér að neyta þess aflsmunar, sem er fólginn í því að vera vel varinn inni í öruggum bíl, sem stefnt er gegn gersamlega óvörðum manni á tíu sinnum léttara farartæki. 

Eftir að ég byrjaði að nota tvö hjól, rafreiðhjól og vespu-vélhjól, hef ég tvívegis upplifað það að bílstjórar voru ákveðnir í því að neyta yfirburða sinna, jafnvel þótt það kostaði gangandi mann, hjólreiðamann eða vélhjólamann lífið eða stórfelld meiðsli. 

Svona tilfelli eru að vísu alger undantekningartilfelli í umferðinni, en af því að eitt slys, sem hlýst af svona hegðun, er einu slysi of mikið, verða gangandi og hjólandi að gera ráð fyrir því að hvaða bílstjóri, sem er, eigi svona til.  

Í fyrra skiptið var ég á rafreiðhjólinu samhliða gangandi vegfarenda, afsakið, vegfaranda, og báðir vorum við í þann veginn að fara út á gangbraut, sem lá á móti grænu ljósi. 

Kom þá stór jeppi á öskrandi ferð og virtist ætla að halda áfram á fullri ferð og aka á fullu yfir gangbrautina, hvað sem það kostaði, jafnvel þótt ég og hinn gangandi yrðum báðir fyrir honum og að hann sæi okkur greinilega.

Bæði ég og gangandi maðurinn vorum komnir rúman metra inn á gangbrautina, þegar við sáum okkar óvænna, snarstönsuðum og kipptum okkur til baka eins hratt og hægt var til að sleppa undan bílnum, sem brunaði áfram og rétt straukst fram hjá okkur svo að við fundum þytinn af honum.

Í hitt skiptið beið ég á vespu-vélhjólinu við rautt umferðarljós á gatnamótum. Framundan hinum megin við gatnamótin var þrenging á götunni.

Aftan að mér ók þá stór jeppi og stansaði að baki mér. Þegar græna ljósið kviknaði fór ég af stað á sama augnabliki og gaf nógu vel í til að sem minnst töf yrði á því að umferðin kæmist sem greiðlegast og hraðast yfir gatnamótin. 

En jeppinn fyrir aftan mig hóf í sömu andrá mikið flaut og lá bílstjórinn á flautunni meðan hann gaf hinni stóru vél jeppans hraustlega inn og þröngvaði jeppanum meðfram mér til þess að geta strax orðið fyrstur. 

Hann lét það ekki nægja, heldur beygði bílnum svellkaldur upp að mér svo að ég yrði að nauðhemla frekar en að klemmast á milli bíls hans og gangstéttarinnar hægra megin við okkur. 

Að sjálfsögðu klosshemlaði ég til þess að lenda ekki undir þessum stóra bíl. Maður kippir ekki 130 kílóa vélhjóla eins og ekkert sé upp á háa gangstétt. 

Hann brunaði framúr með flautuna á fullu og ég sá hugsanlega ástæðu fyrir þessu: Þetta var nýr jeppi sem er auglýstur "með 407 hestafla vél - í fararbroddi."

P.S. Ef ég bíð fremstur við ljós er ég farinn að kíkja á það sem bílstjórinn fyrir aftan mig er að gera. Í fyrradag grúfði slíkur bílstjóri sig yfir snjallsímann í kjöltu sér og hafði mikið að gera við þá iðju sína. Þá vissi ég fyrir víst, að engin hætta væri á að hann ryki af stað með flauti og látum, heldur þvert á móti, að frekar myndu þeir, sem væru fyrir aftan hann bölva honum fyrir að tefja alla bílaröðina fyrir aftan með seinagangi sínum. 

 

„Hættið að drepa hjólreiðamenn“

Veit skipstjóri á frystitogara einn sannleikann um "hinn almenna sjómann"?

Sjómenn hafa beðið í fimm ár með að reyna gerð nýrra kjarasamninga. Svo var að skilja á fréttum fyrr í þessari deilu, að "hinn almenni sjómaður" hefði ekki viljað sætta sig við þær lausnir, sem samninganefndir voru að ræða, og að samningarnefndarmenn hefðu farið um landið til að ræða við "grasrótina". 

Þessir "almennu sjómenn", það er, meirihluti sjómanna, hefur fellt samninga í atkvæðagreiðslum. 

Nú segir hins vegar skipstjóri á frystitogara að "lítil klíka" ráði ferðinni í þessu máli og hafi með óbilgirni komið deilunni í "algera vitleysu".

Gott og vel. Nú hefur ónefndur skipstjóri á frystitogara, sem á væntanlega sína góðu stöðu undir eiganda togarans, sagt sína skoðun á þessari deilu, en hún felst í því að sjómenn skiptist í tvo hópa, - annars vegar "litla klíku" og hins vegar hina "almennu sjómenn.". 

En næsta skref til þess að upplýsa um stöðu og skoðanir hins "almenna sjómanns" hlýtur að vera að eiga viðtal við einhvern slíkan. Einhvern þeirra, sem hefur hefur ekki sætt sig við það sem fengist hefur fram í samningum fram að þessu og nýtt rétt sinn í samtökum sjómanna til að greiða atkvæði um þá. 

Deilan komin í „algjöra vitleysu“

Svipaðir töfrar og Sophia Loren hafði?

Það er erfitt að ímynda sér að nokkur Bandaríkjaforseti hafi haft jafn glæsilega forsetafrú sér við hlið og Melaniu Trump hvað útlitið snertir. Þetta er hreinlega gyðju lík vera, með svipaða töfra og Sophia Loren hafði á sínum tíma. Eða það sýnist mér. 

Stærsti kosturinn hennar er að hún er auðþekkjanleg, alveg eins og Loren var hér um árið. 

Ég hef lítið vit og enn minni áhuga á fötum en samt þarf ekki að fara í grafgötur með það hve vel hún vandar til fatanna og útlits síns í hvívetna. 

Það heitir að tjalda því sem til er, og það er svo sannarlega nóg til af því sem þessi kona getur tjaldað hvað útlitið varðar. 

Enda um að gera að nýta bestu kosti sína í svona stöðu.

En ekki er víst að Melania geti keppt við Michell Obama, Jaqueline Kennedy eða Elanor Roosevelt í andlegum efnum og þeim persónutöfrum, sem koma innan frá og ekki er hægt að mæla í mittis-, mjaðma- og brjóstmálum.

Raunar náði Melania ekki lengra en það í þeim efnum en að kópíera ummæli fyrrum ummmæli frú Obama í kosningabaráttunni.  

Og samanlagðir persónutöfrar hinna ungu Kennedy-forsetahjóna voru sennilega þeir mestu, sem sést hafa í sögu Hvíta hússins þegar þau komu þangað með ungu börnin sín og gerbreyttu ímynd hússins, svo eftir var tekið. 

Rándýrt útlit Melaniu Trump

Það var víst heldur aldrei stéttamunur á Íslandi.

Í 17. júní ræðu á Austurvelli fyrir þremur árum sagði þáverandi forsætisráðherra að það væri eitt af einkennum íslensks þjóðfélags, að alla tíð hefðí ekki verið hér sá stéttamunur sem verið hefði í öðrum löndum.

Það er nefnilega það.

Amma mín fékk ekki kosningarétt fyrr en hún var á fertugsaldri. 

Afi minn var vinnumaður austur í Skaftafellssýslu fram undir þrítugt og var í raun í vistarbandi. 

Hann var látinn fara gangandi að austan um hávetur og bjarga sér yfir allar óbrúuðu árnar á leiðinni vestur í Garð á Suðurnesjum, þar sem hann stundaði hættulegt og vosbúðarfullt útræði fram í maí. Þá fór hann fótgangandi austur á ný til að afhenda húsbóndanum launin fyrir vertíðina og vann vinnumannsstörfin áfram fram eftir árinu þar til næsta vertíðarganga hans hófst.

Í staðinn fékk hann mat og húsaskjól. 

Lengst af veldistíma Dana hér á landi áttu innan við 10% bændanna allar jarðirnar en almennt voru bændur leiguliðar. 

Þetta var að sjálfsögðu íslensk útgáfa af lénsveldistímanum í Evrópu, þar sem ríkjandi stéttir á Íslandi, stórbændur, embættismenn og útgerðarmenn, réðu meira en nokkur aðall í Evrópu gerði. Hvergi í Evrópu réði einvaldskonungur jafn litlu og Danakonungur á Íslandi. 

Hinn íslenski aðall stóð þversum sem afturhald fyrir breytingum, eyðilagði meðal annars framfaratillögur svonefndrar Landsnefndar konungs upp úr 1770 og kom eftir mætti í veg fyrir þéttbýlismyndun við sjávarsíðuna.  

Hinir fjölmörgu öreigar og sveitarómagar á Íslandi höfðu hvorki kosningarétt né kjörgengi fyrr en þriðjungur 20. aldarinnar var liðinn. 

Amma mín var reidd á hesti sjö ára gömul frá Hólmi í Landbroti austur yfir Skeiðarársand til Svínafells í Öræfum og kú leidd til baka. Þetta voru slétt "verslunarviðskipti" og þetta var nú allt stéttleysið og jafnréttið. 

Og nú er því haldið fram að kynbundinn launamunur sé ekki til á Íslandi. 

Kanntu annan?

Segir ummæli ráðherra ótæk

Hversvegna ekki Trump eins og þeir Nixon og Kissinger?

Opinber heimsókn Richards M. Nixons Bandaríkjaforseta til Kína 1972 var einhver merkasti atburður síðari hluta 20. aldar og vakti gríðarlega undrun og athygli.

Nixon var republikani og því kom þetta mönnum á óvart. 

En kannski var það einmitt vegna þessa, sem hann átti möguleika á að ná samkomulagi við kommúnistaríkin. Það var síður hægt að væna hann um undanlátssemi við vinstri öflin en forseta demókrata og sama ár fór Nixon til Moskvu og undirritaði svonefnt SALT samkomulag við Sovétmenn.

Að baki þessari merku stefnumótun stóð Henry Kissinger, öryggismálaráðgjafi Nixons.

Fram að förinni höfðu Bandaríkin aðeins viðurkennt stjórn kínverskra þjóðernissinna á Tævan sem löglega stjórn Kína og meinað kommúnistastjórnni í Peking inngöngu í Sameinuðu þjóðirnar með tilheyrandi þátttökurétti og setu fulltrúa Kína í öryggisráði Sþ.

Fyrstu þrjár vikur í embætti hefur Donald Trump farið mikinn í yfirlýsingum og aðgerðum, og safnað að sér vafasömum ráðgjöfum og samstarfsmönnum, miklum jábræðrum og hagsmunafélögum, sem hafa meðal annars fullyrt, að það stefni í stórstríð við Kína og annað stríð í Miðausturlöndum á næstu árum.

Nú örlar þó á smá glóru hjá Trump varðandi þetta mikilvæga utanríkismál sem varðar sambúð tveggja af öflugustu hagkerfum heims.

Henry Kissinger er enn á lífi og vonandi hefur Trump munað eftir því. 

 

Trump segist munu virða „eitt Kína“

Stærsti viðburður í sambúð lands og þjóðar á 20. öld.

Saga Íslands geymir mörg dæmi um mátt eyðingaraflanna, einkum eldfjalla landsins. "Pompei norðursins" varð til víðar en á Heimaey, svo sem í eyðingu öskufallsins úr Heklu 1104, Öræfajökli 1262 og eyðingu byggðar af völdum hraunstrauma í Skaftáreldum 1783. 

Á 20. öld olli Kötlugosið 1918 tjóni og kom róti á samfélagið í Skaftafellssýslum, en enginn viðburður af þessu tagi á 20. öld jafnast þó á við gosið í Heimaey.

Það var tvímælalaust stærsti, áhrifaríkasti og dramatískasti viðburður í sambúð lands og þjóðar á síðustu öld.

Þótt Landeyjahöfn hafi markað mikla framför í samgöngum við Vestmannaeyjar er sá galli á, að höfnin nýtist ekki allt árið.

Það hefur skapað rof í ferðamannatímann, sem hefur dregið úr þeim stórkostlegu möguleikum, sem "Pompei norðsins" skapa í ferðaþjónustu, ekki aðeins í Eyjum, heldur á landsvísu sem einstæður staður.

Er því vel að hugað sé að því að vekja athygli á minjum og sögu hins einstæða viðburðar, sem Heimaeyjargosið var.   

Húsveggur í hraunjaðri endurbyggður