Endurtekið: Umboðsmaður komandi kynslóða!

Engin kynslóð Íslandssögunnar hefur haft jafn mikil neikvæð áhrif á umhverfið og náttúru landsins á kostnað komandi kynslóða eins og sú sem nú lifir hér á landi.

Við erum rúmlega 300 þúsund, en komandi kynslóðir skipta milljónum. Margfaldur meirihluti þeirra, sem gjörðir okkar skipta máli, hefur ekki atkvæðisrétt þegar þetta mikla misrétti milli kynslóða fær að leika lausum hala í rányrkju og óafturkræfum neikvæðum áhrifum á landið, hafið og auðlindir lands og sjávar. 

Við erum með umboðsmann lifandi barna. En þau sem eiga eftir að koma, eru margfalt fleiri. 

Þau þurfa rödd, sem túlkar hagsmuni þeirra ekkert síður en núlifandi börn, sem þurfa sin talsmann og hafa hann. 

9 ára í mál við stjórnvöld

Trump er óútreiknanlegur.

Donald Trump gagnrýndi Barack Obama harðlega í kosningabaráttu sinni fyrir að eyða peningum í stríðsrekstur í Miðausturlöndum. Og gagnrýndi að billjónum dollara væri eytt í afskipti Kana af alls konar málum í fjarlægum heimshlutum svo sem Miðausturlöndum. Nú kveður heldur betur við annan tón. 

Hann, sem áður gagnrýndi lögregluhlutverk Kana lætur ráðast á skotmark í Sýrlandi þegar í stað, áður en búið er að rannsaka viðkomandi mál. 

Menn klóra sér í hausnum og vita ekki sitt rjúkandi ráð. 

Fyrir kosningar voru á kreiki alls konar neikvæðar yfirlýsingar hjá honum og hans mönnum í garð Kínverja og jákvæðar gagnvart Rússum og Pútín.

Nú kveður við allt gerbreyttan tón á fundi ráðamanna Bandaríkjamanna og Kínverja.

Ef þessi látalæti og hringlandaháttur verða áfram mun það gera öðrum þjóðum erfitt fyrir að bregðast við þeim viðburðum og uppákonum  sem af þessu kunna að leiða.

Og jafnframt að auka hættuna á mistökum eða röngum ákvörðunum og viðbrögðum.   

„Nú hækkar hitastigið til muna“

Kynslóðabil í orði og gerðum. "Sjálfan" er táknmyndin.

Það er ekki svo langt síðan að gangur lífsins hjá flestum hér á landi var sá, að finna sér maka um eða upp úr tvitugu, hlaða niður börnum og koma sér sem fyrst upp eigin húsnæði. 

En nú virðast vera róttækar breytingar í gangi. Unga fólkið leggur meira upp úr því að safna upplifun af heiminum bæði hér heima og erlendis.

"Sjálfan" ("Selfie") er táknmyndin. Ég með þessum eða hinum, ég í Róm, ég á stórhljómleikum í London eða Hamborg.

Fyrst er menntun, helst með háskólaprófi og master hjá konunum. Stofnun fjölskyldu má bíða.

Flestir okkar, hinna eldri, finna þetta í eigin ranni. Það hefur fæðst 21 barnabarn hjá mér, þau elstu eru yfir þrítugt, tólf eru eldri en 18 ára , en aðeins eitt barnabarnabarn, og móðir þess er inni í miðjum barnabarnahópnum, hvað aldur snertir.

Ein af afleiðingum þess að fjölgunin minnkar stórlega er innflutningur á vinnuafli og hlutfallslega færri, sem eru á besta launaaldri, til að vinna fyrir þeim stórfjölgandi hluta þjóðarinnar, sem er eldra fólkið.   

Frjósemi minni en nokkru sinni

Tvísaga Trump.

Donald Trump barði sér mjög á brjóst í kosningabaráttunni í fyrrahaust, sagðist hafa verið á móti árás Bandaríkjamanna og Breta á Írak 2003 og að hún og síðar stuðningur Baracks Obama við uppreisnina gegn Assad Sýrlandsforseta hafi verið svo forkastanleg, að í raun sé efnavopnaárás Assads í Idlib-héraði Obama að kenna! 

Nú lætur Trump Bandaríkjaher gera árás í Sýrlandi á þá herstöð, sem talið sé að efnavopn Sýrlandshers hafi komið frá, en þess er sérstaklega getið, að varast hafi verið að ráðast á meinta efnavopnageymslu þar. 

En vörn Sýrlandsher varðandi skelfilegar afleiðingar efnavopna í árás hersins um daginn, er einmitt sú að uppreisnarmenn hafi geymt þar efnavopn, sem hafi sprungið í árásinni. 

Sem sagt: Að uppreisnarmenn hafi haft efnavopn undir höndum, sem Obama beri ábyrgð á að hafi verið þar!  

Eins og í mörgu hefur Trump orðið margsaga einu sinni enn, flækir málið og gerir það hættulegra, og gerir nú Rússum og Pútín gramt í geði, sem segja, að með þessu hafi forsetinn staðið að árás á sjálfstætt ríki. 

Þar að auki þykir það vafasamt heima fyrir, að þetta var gert án vitneskju þingsins. 

Á sama tíma sem Trump hefur verið að vingast við Pútín, reitir hann Rússlandsforseta til reiði. 

Hernaðarbrölt Trumps og orð og gerðir hans allt eru fullar af hættulegum mótsögnum.  

 

Bandaríkin gerðu árás í Sýrlandi

Laxdæla, klassík í hæsta gæðaflokki. Af hverju ekki aftur "Kappar"?

Njáls saga er að sönnu mikið og magnað bókmenntaverk og frægust Íslendingasagna, en frá barnsaldri hef ég haft mestar mætur á Laxdælu, vegna þess hve algerlega tímalaus og sígild sú örlaga- og ástarsaga er. 

Um miðja síðustu öld voru gefnar út tvær bækur fyrir ungt fólk undir heitinu "Kappar". 

Þar voru nokkrar af styttri Íslendingasögunum settar fram með nútímastafsetningu og gerðar aðgengilegar, meðal annars með frábærum teikningum besta skopteiknara landsins á þeim tíma. 

Þetta voru meðal annars Laxdæla, Grettis saga, Gísla saga Súrssonar, Gunnlaugs saga ormstungu og saga Orms hins sterka Stórólfssonar. 

Það er ekki unga fólkinu að kenna, að það laðist ekki að hinum klassísku íslensku verkum, heldur hinum eldri, sem ráða yfir bókaútgáfu hér á landi. 

Þó ekki væri nema að grafa bækurnar "Kappar" upp og endurgefa þær út með teikningunum góðu. 

Fornsögur vinsælli hjá erlendum nemendum

Þetta svæði gerir útslagið.

Þótt Hlíðarendasvæðið verði byggt upp í fulla hæð, yrði samt hægt að gera SV-NA braut með því að hnika henni örlítið til og lengja hana til suðvesturs.

En íbúðabyggð í Skerjafirði, sem áformað er að reisa, girðir endanlega fyrir gerð slíkrar brautar.

Ef ríkisvaldið svíkur ákvæði samnings um brautina varðandi opnun svipaðrar brautar á Keflavíkurflugvelli, verður engin nothæf braut fyrir innanlandsflug til að nota í hvassri suðvestanátt á suðvesturhorni landsins.  

Þau rök, að þetta byggingarland sé nálægt þungamiðju byggðar á höfuðborgarsvæðinu, halda ekki vatni, því að 6,5 kílómetra akstursvegalengd er þaðan inn að þessari miðju, sem er austarlega í Fossvogsdal. 

800 nýjar íbúðir í Skerjafirði

Hvað um rafvæðingu fiskveiði- og dráttarvélaflotans?

Það er gott og blessað að eiga sex mánaða birgðir af heilnæmum mat og ómenguðu neysluvatni á hverjum tíma eins og kemur fram sem markmið stjórnvalda í dag. 

En það gæti líka komið fyrir, að fæðuöryggi verði ógnað vegna skorts á olíu til að knýja þau tæki, sem afla okkur fæðu. 

Á sjó er það fiskiskipaflotinn, sem allur er knúinn olíu. 

Á landi er það landbúnaðurinn sem stendur og fellur með dráttarvélum, sem eru olíuknúnar. 

Í seinni heimsstyrjöldinni sáu frumstæðar aðstæður til heyskapar til þess að við bjuggum við fæðuöryggi á því sviði. 

Að stærstum hluta var heyja aflað með því að nota hesta og handafl til að slá og heyja. 

Nú eru þessi tæki, hestasláttuvélar, hestarakstrarvélar, hestvagnar og aktygi á hestana, öll löngu horfin sem og orfin og ljáirnir, sem menn gátu slegið með. 

Þegar ég fór í sveit 1950 voru þessi tæki enn notuð eingöngu á bænum, sem ég var á og var svo að mestu næstu fimm árin. 

Í landinu er nóg af hestum til að nota við heyöflun, ef skortur verður á olíu, en engin tæki. 

Ofanritað er ekki skrifað í gríni, heldur í fúllri alvöru. 

Annað hvort ræða menn af fullri alvöru um fæðuöryggi út í hörgul eða sleppa því. 

Augljósasta leiðin væri að kanna möguleikana á því að rafvæða dráttarvélaflotann. 

Við erum eina þjóðin, nema kannski að Norðmönnum undanskildum, sem þurfum ekki að hengja okkur endalaust á jarðefnaeldsneyti, hvorki á samgöngu- og fæðuöflunartækin sjálf, né á orkuver, til að nýta hreinan, innlendan orkugjafa til fæðuöflunar.

Þetta er þeim mun mikilvægara, að við erum eyþjóð, langt frá öðrum þjóðum, og erum þess vegna berskjölduð, ef samgöngur til landsins teppast.  

Sex mánaða matarbirgðir séu á landinu

Stóriðjustefnan lögð af í orði en tuttugufölduð á borði.

Magnaður tvískinnungur birtist í því að lýsa því hátíðlega yfir að stóriðjustefnan verði aflögð í Helguvík á sama tíma, sem það kemur fram að áfram verði haldið með "verkefni, sem eru komin of langt til þess að hægt sé að hætta við þau." 

Þessi tvö verkefni eru að umfangi tuttugu sinnum stærri en verksmiðja United Silicon er núna, og á það bæði við um orkuþörf og framleiðslumagn.

Álverið eitt mun þurfa minnst næstum tvisvar sinnum meiri raforku en öll heimili og fyrirtæki Íslendinga þurfa nú.

Fyrir liggur yfirlýsing forráðamanna þess álvers og álversins, sem rísa átti á Bakka, um að lágmarksstærð sé í kringum 360 þúsund tonn til að það beri sig.

Samt er verið sé að reyna "túrbínutrix" með því að segja að aðeins 120 þúsund tonna álver muni rísa "sem fyrsti áfangi".  

En raunin verður svipuð og á Reyðarfirði þar sem túrbínutrixið fólst 120 þúsund tonna álveri, sem síðan var sagt að yrði verða þrisvar sinnum stærra til að bera sig.

Álverið í Helguvík í "viðunandi stærð" mun kosta samfellt net virkjanamannvirkja allt frá Reykjanestá um Reykjanesskagann endilangan og austur um hálendið allt til Skaftárhrepps.

Síðasta ríkisstjórn lýsti á fyrsta starfsdei sínum því einróma yfir sem forgangsmáli að klára byggingu álvers Norðuráls í Helguvík.

Sú yfirlýsing hefur ekki verið borin til baka, hvork af þeirri ríkisstjórn né þeirri sem nú situr, heldur er leikið tveimur skjöldum, annars vegar sagt að stóriðjuframkvæmdum sé hætt en hins vegar að standa verði við fyrri samninga um tuttugu falda aukningu stóriðjunnar í Helguvík!    

Magn arsens mælist 1 ng/m3

Hvað um innköstin í fótboltanum?

Allir kannast við það þegar knattspryrnumenn virka afar kærulausir við að taka innköst. Oft kasta þeir inn marga metra frá þeim stað þar sem boltinn fór út af vellinum. 

Af hverju virðist það alger tilviljun hvort refsað sé fyrir þetta? 

Eða að minnsta kosti vera alveg háð geðþóttaákvörðun dómara eða línuvarðar hvort innkastið sé dæmt ógilt. 

Í innkasti er skilyrði, að báðir fætur snerti jörð þegar boltinn fer úr höndum leikmanns. 

Yfirleitt virðast leikmenn og dómarar nákvæmir í þessu efni, enda reglurnar skýrar. 

Heimsfræg hagræðing kúlu fyrir pútt á risamóti líkist á myndum því mjög þegar leikmenn í fótbolta, sem eiga að taka vítaspyrnu, ganga sjálfir að vítapunktinum fyrst til að hagræða boltanum á punktinum. 

Þetta virðist vera einhvers konar sálræn þörf og kannski er þetta eitthvað svipað í golfinu. 

Eru vísvitandi kærulausir

Gamalkunnar og nýjar útskýringar.

Þótt fyrsta loftárás hernaðarsögunnar utan vígvalla og hernaðarlegra mannvirkja hafi verið gerð á austurströnd Englands seint í Fyrra stríði, og mátt hefði ætla að það tæki talsverðan tíma að þróa afbrigði og útskýringar á þeim hryðjuverkum, sem slíkar árásir eru í raun og veru, tók það ótrúlegaan skamman tíma. 

Árásin á Baskaþorpið Guernica í Spænska borgarastríðinu 1937 var af mörgum talin marka tímamót í sögu lofthernaðar.

Hitler sendi sérstaka flugsveit, svonefnda Condor-flugsveit með nýjustu orrustuvélum Luftvaffe til að aðstoða vin sinn Franco en þó fyrst og fremst til að æfa þá hernaðartækni og vígvélar, sem síðan hafa náð mestri háþróun í hryðjuverkahernaði okkar tíma, sem er sú að drepa sem flesta saklausa borgara á þeim forsendum að verið sé að ráðast á hernaðarleg skotmörk. 

Svo langt hefur réttlæting svona hernaðar gengið, að í grein Hannesar Hólmsteins Gissurarsonar var því lýst sem staðfestum "niðurstöðum rannsóknar bandarísks vísindamanns", að í Guernica, hinum friðsama Baskabæ, hafi verið dreift framleiðslu á varningi, sem nota mætti í hernaðarlegum tilgangi, bærinn hefði hvort eð er verið á þeirri leið sem her Frankós þyrfti að fara, bæjarbúar hefðu sjálfir stuðlað að afleiðingum árásarinnar með því að byggja flest hús bæjarins úr timbri, og klykkt út með því að Þjóðverjar hefðu ekki gert þessa árás.

Sem sagt; alger umpólun á því sem hingað til hefur verið talið vera hið sagnfræðilega sanna um þessa viðbjóðslegu árás. Og niðurstaða greinarinnar var sú, að hin falska lýsing samtímans og síðari sagnabókmennta á þessari árás hefði einungis verið snjallt áróðursbragð fyrir vinstri menn, sem hefði virkað!  

Í loftárásunum á London og fleiri enskar borgir 1940 var augljóslega erfitt að réttlæta þær með því að skotmörkin væru hernaðarleg og augljóslega frekar verið að valda skelfingu og ringureið meðal borgaranna. 

Árás Hitlers á Belgrad 1941 var næsta skrefið, hét meira að segja nafninu "Refsing" og þar með eingöngu gerð sem hefnd án þess að nokkur hernaðarleg framleiðsla væri í þeirri borg, heldur var hún einungis stjórnarsetur. 

Þar voru drepnir 17 þúsund í einni afmarkaðri árás og sett nýtt og "glæsilegt" met. 

Næsta þrep var árásin á Hamborg 1943, þar sem um 40 þúsund voru drepnir og nýtt fyrirbrigði, "eldstormurinn" varð til, það er, heilum hverfum breytt í samfelld eldhaf, sem var svo ofsalegt, að allt lauslegt, fólk og lausamunir, sogaðist inn í eldinn í miklum og djöfullegum stormi, sem hiti eldsins bjó til. 

Afsökunin á þessari skelfilegu árás var svipuð og við árásina á Guernica, sú, að framleiðslu á vígtólum væri dreift um borgina og því eingöngu ráðist á hernaðarleg skotmörk. 

Ekki þurfti annað en framleiðslu á fatnaði eða smáhlutum til almennra nota til þess að hægt væri að skilgreina nánast allar vörur sem hernaðarframleiðslu. 

Síðari tíma rannsóknir sýna, að flugheri þessa tíma skorti nákvæmni til að þessi skýring stæðist og að árangur loftárásanna við að eyðileggja hernaðarlega framleiðslu var langtum minni en gortað var af heima fyrir til þess að réttlæta þær miklu mannfórnir sem fólust í missi tugþúsunda flugliða. 

Að sönnu voru stórir hlutar fjölmargra þýskra borga lagðir í rúst, en nákvæmnin var ekki meiri en svo, að hernaðarframleiðsla Þjóðverja náði hámarki 1943-44.  

Ætlun Bombu-Harris var fyrst og fremst að skelfa þýsku þjóðina til uppgjafar, en það tókst ekki þá frekar en að Hitler gæti skelft Breta til uppgjafar 1940. 

Árásirnar á Hiroshima og Nagasaki mörkuðu næsta skref, gereyðingarskrefið. 

Árásirnar á Tvíburaturnana 2001 fólu í sér alveg nýja aðferð í hryðjuverkum og manndrápum á þann hátt, að skilgreina mátti sem lofthernað. 

Árásin á þorpið í Idlib héraði í Sýrlandi er réttlætt með því að hernaðarframleiðslu hafi verið dreift innan um venjulega borgara, þar á meðal konur og börn. 

Rökin, sem notuð eru, þegar svona árásir eru gerðar, eru ótrúlega fjölbreytt.

Talsmaður Trump Bandaríkjaforseta sakar Obama fyrrum Bandaríkjaforseta um að bera ábyrgð á þessum svívirðilega stríðsglæp, og Páll Vilhjálmsson sakar ESB um að bera ábyrgð á henni.

Í báðum tilfellum er gerandinn, sýrlenski stjórnarherinn, gerður að leiksoppi annarra.

Og bæði hvað snertir nýjustu "niðurstöðu rannsókna" á árásinni á Guernica og á árásum Sýrlenska stjórnarhersins eru tveir einræðisherrar, Hitler og Assad, hvítþvegnir með þessum rökum.  

 

Drápu tugi barna