Uppgjöf að setja háan toll á þýska bíla til að setja "Ameríku í fyrsta sæti."

Donald Trump hefur haldið því fram og fengið út á það fylgi, að með róbótavæðingu nútímans geti þjóðir með afar lágum launum verkafólks framleitt bíla sem eru samkeppnishæfir á bandarískum markaði vegna lágs verðs bílanna. 

Þar með taki láglaunafólkið í fátæku löndunum atvinnu frá verksmiðjufólki í Bandaríkjunum. 

En það nýjasta, að setja refsitoll á þýska bíla, passar ekki inn í þessa mynd Trumps, vegna þess að Þýskaland er velmegunarland þar sem verksmiðjustarfsfólkið fær margfalt hærri laun en samsvarandi launþegar í fátækari löndum. 

Ef þýskir bílar seljast betur í Bandaríkjunum en bandarískir er það ekki vegna þess að þeir séu ódýrari eða að verksmiðjufólkið í Þýskalandi fái svona lág laun, heldur einfaldlega vegna þess að þýsku bílarnir eru að jafnaði betri en bandarískir bílar. 

Gæði bandarískra bíla voru visslulega mikil og rómuð á fyrstu fimmtán árunum eftir Seinni heimsstyrjöldina og þá "voru Bandaríkin stórkostleg" og veldi þeirra mikið.

En síðan hrakaði gæðunum og Bandaríkjamenn drógust aftur úr í tækni og gæðum og hafa ekki verið nógu samkeppnishæf síðan.

Það felst alger uppgjöf og mótsögn í því að úthýsa þýsku bílunum með handafli og viðurkenna þannig, að Bandaríkin geti ekki orðið stórkostleg á ný.

Og refsingin bitnar á Bandaríkjamönnum sjálfum, sem mega ekki kaupa þær vörur sem þeim finnst bestar.

Á sínum tíma tókst Rússum að koma í veg fyrir samkeppni rússneskra bíla við bíla frá Vesturlöndum með því að láta Sovétríkin framleiða alla sína bíla sjálfir.

Er það á þann hátt sem Trump ætlar að gera "Bandaríkin stórkostleg á ný"? 

Skoðum smá dæmi, sem sýnir málið í hnotskurn. Oldsmobile var næst dýrasta merkið hjá GM, næst á eftir Cadillac og salan hafði fallið um 70% á árunum 1985-1995 á sama tíma og salan hafði stóraukist á bílum í sama flokki, svo sem Benz E, BMW 5 og Audi A6. 

1995 átti að "gera Olsmobile stórkostlegan á ný" með því að setja á markað langbesta bílinn, sem framleiddur hefði verið af þeirri tegund, Oldsmobile Aurora og átti að keppa við Mercedes-Benz E og BMW 5. 

Þessi Aurora eðalbíll, sem efsta myndin á síðunni er af, er árgerð 1999, en neðar eru Benz E og BMW 5 af sömu árgerð. 

Skemmst er frá því að segja að þessi fyrirætlan mistókst gersamlega og varð upphafið að endalokum Oldsmobile, sem var aflagt árið 2004 eftir 107 ára feril.

Engin ráð fundust til að halda áfram starfsemi eins af allra elstu bílategundum heims.  

Ef Trump hefði verið við völd hefði hann að sjálfsögðu komið í veg fyrir innflutning Benz og BMW og sagt hróðugur fyrir framan Oldsmobile Aurora og aðra slíka: "Ég hef gert Bandaríkin stórkostleg á ný!" 

Mega ekki falla fyrir kænskubrögðum Trump

Þráhyggja gegn viðurkenndum almannahagsmunum.

Ótal þjóðþrifamál kalla jafnan á viðbrögð "hins háa Alþingis". Það er ljóður á ráði þess hve mög þeirra dagar uppi. 

Á sama tíma er hins vegar óþurftarmál orðið að þrjáhyggju ákveðins hluta þingmanna og virðist engu skipta hve oft því er sem betur fer vísað á bug, - þótt flutningsmenn þess detti af þingi, spretta nýir upp eins og höfuð á þursi, sem spretta tvö upp þar sem áður var eitt hoggið af. 

Það er margsönnuð staðreynd að eftir því sem aðgengi að áfengi er auðveldað eykst neysla þess. 

Um tjónið af völdum áfengis þarf heldur ekki að deila. Það hefur verið rannsakað áratugum saman og niðurstaðan er ævinlega sú sama, hvort sem það eru alþjóðlegar heilbrigðiststofnanir sem gera það eða aðrir, þetta er einhver mesti skaðvaldur og böl þjóðfélagsins. 

Hver áfengissjúklingur dregur með sér alla, sem nálægt honum eru, inn í þetta böl, þannig að þegar áfengissjúklingur fer í meðferð, þurfa fleiri helst að fara líka í meðferð vegna þess að þeir hafa orðið "kóarar", meðvirkir sjúklingar, ýmist með því að hefja líka drykkju eða með stanslausum feluleik og afneitun. 

Mótsögnin er æpandi varðandi það að auka aðgengi að áfengi og veita jafnframt stórauknu fé í forvarnaraðgerðir.  Enn meiri mótsögn að til þess að eiga fé í þessar forvarnaraðgerðir þurfi að auka drykkjuna svo hún skapi meiri peninga til aðgerðanna.  

Leggja áfengisfrumvarpið fram aftur

Glæsileg hugmynd! Vantaði samt Kröflugosin 1980 og 1984.

Sköpun lands, ljósasýningin eftir Ingvar Björn og hljóðverk eftir Magnús Leif Sveinsson, er einhver glæsilegasta sýning og hugmynd, sem lengi hefur sést, og það jafnvel á heimsvísu. 

Í endursýningunni hér á mbl.is er erfitt að heyra hvað röddin, sem nefnir eldgosin í rúma hálfa öld, segir, en þó er ljóst, að Kröflugosin 1980 og 1984 voru ekki nefnd. 

Kröflugosin voru alls níu, og engin ástæða til að nefna þau beint öll, því að nokkur ár voru þau tvö á sama árinu, og því nóg að nefna ártalið.

En þess heldur þarf að nefna þessi ártöl.    

Kröflugosin 1975, 1977, 1980, 1981 og 1984, voru bæði jarðfræðilega og ekki síður sem magnaðir viðburðir, með merkustu gosum Íslandssögunnar. 

Annars eru þetta smáatriði sem blikna við hliðina á því hve áhrifamikil og glæsileg þessi sýning er. 

Setning Vetrarhátíðar

Quemoy og Matsu í margföldu veldi. Lofar heimsstyrjöld og stendur við það.

1954 horfði ófriðlega í Suðaustur-Asíu. Í Víetnam biðu Frakkar beiskan ósigur fyrir Viet Kong við Dien Bien Phu og reyndist það vendipunktur í stríðinu við kommúnista undir stjórn Ho Chi Minh. 

Sama ár reis deila milli kommúnistastjórnar Kína og Bandaríkjamanna um tvær eyjar alveg upp við Kínaströnd, sem heita Quemoy og Matsu. 

Kanar aftóku með öllu að eyjarnar féllu undir yfirráð stjórnar Mao Tse Tung og á þeim tíma var flotaveldi Kananna það sterkt að ekki kom til hernaðarátaka.

En þremur árum fyrr hafði Truman Bandaríkjaforseti rekið Douglas Mc Arthur hershöfðinga fyrir að vilja beita kjarnorkuvopnum gegn Kína í Kórestríðinu.  

Nú er staðan allt önnur, Kína er annað mesta efnahagsveldi heims og bæði ríkin eru kjarnorkuveldi.

Um er að ræða stórt svæði á Suður-Kínahafi og deilan snertir fleiri ríki en Bandaríkin og Kína.

Áður hefur komið til alvarlegra deilna sem hafa fært heimsbyggðina á brún kjarnorkustyrjaldar, og er Kúbudeilan 1962 gott dæmi um það.

Þá réði miklu um farsæl málalok, að "dúfur" beggja vegna komu í veg fyrir að áform "hauka" í málinu yrðu framkvæmd.

Nú er staðan hins vegar miklu alvarlegri. Stríðshaukurinn Steve Bannon lýsir því yfir um leið og hann tekur við útnefningu sem valdamesti maðurinn í hernaðarmálum BNA, að það verði stríð á milli Bandaríkjanna og Kína á næstu ári, á því sé enginn vafi.

Sömuleiðis muni Bandaríkjamenn heyja stórstyrjöld í Miðausturlöndum. 

Aldrei fyrr minnist ég þess að svona yfirlýsing hafi verið gefin við valdatöku leiðtoga nokkurs stórvelda heimsins í meira en hálfa öld.

Ef einhver minnist slíks væri fróðlegt að heyra, hver hefði gert það.

Trump og hans menn stæra sig af því að framkvæma allt sem þeir segja, og víða, meðal annars hér heima, eru menn yfir sig hrifnir af þessu, - loksins sé kominn fram leiðtogi Bandaríkjanna, sem láti ekki nægja að gefa stórkostleg loforð og yfirlýsingar, heldur láti verkin tala. 

Einu sinni sagði leiðtogi mesta herveldis heims á fjórða áratugnum um Breta og Frakka: "Úr því að þeir eru tilbúnir að beita hervaldi, skulu þeir fá allt það stríð sem þeir vilja!" 

Niðurstaðan varð heimsstyrjöld, sem hefði þýtt ragnarök fyrir mannkynið, ef stórveldi þess tíma hefðu ráðið yfir kjarnorkuvopnum nútímans.  

 

„Í stríð við Kína á næstu tíu árum“

Svölustu sumrin og hlýjustu húsin í Evrópu.

Þeir sem dvalist hafa erlendis sakna oft hinna hlýju húsa á Íslandi. Víða í öðrum löndum getur verið ansi kalt á næturna í þorra húsa. 

Meðalhiti sumarsins er að vísu lægri hér á landi en í nágrannalöndunum í Evrópu og yfir háveturinn er að meðaltali vindasamara hér, enda landið á mótum dýpsta meðal-loftþrýstings jarðar, sem er fyrir suðvestan landið annars vegar, og hins vegar næst hæsta meðalloftþrýstings jarðar, sem er yfir Grænlandi. 

Þegar þetta tvennt er nálægt hvort öðru er niðurstaðan samkvæmt einföldu eðlisfræðilegu lögmáli: Vindur, mikill vindur, og átök í veðurfarinu. 

En í april og maí breytist þetta, og helst að mestu nokkuð rólegt þar til fyrstu "haustlægðirnar" fara að láta á sér kræla, stundum í byrjun september, en í fyrra ekki fyrr en í nóvember. 

En það er mikið til í því þegar sýrlenska fjölskyldan, sem hefur búið á Akureyri í eitt ár segir að það "sé ekkert að íslenskri veðráttu." 

Ég áttaði mig ekki á því fyrr en ég færði um 90% af ferðum mínum af bíl yfir tvö hjól, rafreiðhjól og vespu-vélhjól, að á 56 ára tímabili notkunar bílsins hafði ég smám saman fyllst fordómum varðandi það hve ómögulegt það væri vegna veðurfarsins að breyta um lífs- og samgönguhætti.   

Ekkert að íslenskri veðráttu

"Svartur hestur"?

Við lifum á tímum þar sem andstæðir pólar í stjórnmálum og trúmálum draga að sér fylgi vaxandi hluta fólks, sem er orðið leitt og þreytt á því á stjórnmálaástandi, sem virðist steingelt, spillt og árangurslítið.  

Afleiðingin hefur víða orðið sú, að fólk hefur lyft til valda og áhrifa einhverjum, nánast hverjum sem er, sem ekki er af þessu sauðahúsi "stjórnmálastéttarinnar". 

Ágætt dæmi hér á landi voru borgarstjórnarkosningarnar í Reykjavík 2010. Fram til 2006 hafði Sjálfstæðisflokkurinn og þar á undan íhaldsmenn notið stöðugs fylgis í borginni, í kringum 45-50 prósent, og var það nálægt því fylgi 2006 að hann gat myndað meirihluta með hverjum hinna flokkanna sem var. 

En þá dundi yfir einstakt tímabil í sögu borgarstjórnarinnar, þar sem á aðeins rúmum tveimur árum voru tíðustu borgarstjóraskipti í manna minnum, fjórir borgarstjórar í mismunandi meirihlutum. 

Síðustu tvö árin á kjörtímabilinu sáu borgarfulltrúar að sér og borgarstjórn sigldi að nýju lygnan sjó. 

En skaðinn var skeður. Engar fréttir úr borgarstjórn voru í sjálfu sér góðar fréttir, en virkuðu alveg öfugt á kjósendur, því að hinn nýi stöðugleiki vakti ekki minnstu athygli, - kjósendur voru áfram bálreiðir vegna ástandsins 2007-2008. 

Nýr, gerólíkur stjórnmálamaður, kom fram á sjónarsviðið og á tímabili fyrir kosningarnar 2010 var fylgi hans nóg til að flokkur hans kæmist einn í meirihluta. 

Svipað hefur verið að gerast víðar, nú síðast með kjöri Donalds Trumps í Bandaríkjunum. 

Kjósendur, langþreyttir á "spillingu og getuleysi stjórnmálastéttarinnar" voru tilbúnir til að lyfta nánast hverjum sem væri, til valda. 

Þessa dagana linnir ekki fréttum um lætin og hamaganginn í Trump, og frá öðrum löndum, svo sem Frakklandi og Austurríki, hafa verið hatrömm átök á milli jaðarhópa í stjórnmálum og trúmálum. 

En hversu lengi getur slíkt ástand varað?

Sagan geymir ótal dæmi um það að þegar barátta tveggja andstæðra póla birtist í gríðarlegum átökum, geti kjósendur líka orðið þreyttir á því. 

Þá kemur fram fyrirbærið "dark horse", einhver hógvær frambjóðandi, sem stendur í miðjunni. 

Dæmi úr prestkosningum hér á landi er kosning Þorsteins Björnssonar Fríkirkjuprests 1950 þegar gríðarlegur hamagangur hafði verið í kosningabaráttu stuðningsmanna Árelíusar Níelssonar og Emils Björnssonar, sem báðir töldust til "frjálslyndra presta" á þeim tíma. 

Það sópaði að þeim báðum en fáir þekktu Þorstein, sem hafði þjónað í fjarlægu prestakalli langt úti á landi og talinn var hliðhollur svonefndum "KFUM" armi Þjóðkirkjunnar. 

Þreyttir á hinum miklu flokkadráttum, veittu kjósendur "svarta hestinum" mest fylgi, en það olli raunar klofningi safnaðarins, sem hafði verið vígi hins "frjálslynda arms íslensku prestastéttarinnar fram að því. 

Nú er eykur fylgi sitt í Frakklandi "dark horse" að nafni Emmanuel Macron sem siglir lygnan sjó á sama tíma og aðsópsmestu frambjóðendurnir hafa lent í vandræðum vegna hneykslismála. 

Svona geta ýmsar öldur risið og hnigið á víxl í stjórnmálunum. 

Sumir hafa spáð því, að það góða við kjör Donalds Trumps geti orðið það, að eftir fjögur ár muni hann eða aðrir svipaðir ekki eiga möguleika á kjöri í forsetakosningum vestra. 

Verður Macron næsti forseti?

Misjafnar skoðanakannanir. Lýðræði getur falist í fasisma.

Í skoðanakönnun sem Telegraph greinir frá, eru fleiri, þó ekki meirihluti Bandaríkjamanna, fylgjandi aðgerðum Donalds Trumps en eru andvígir þeim.

Þegar öðruvísi er spurt af öðrum fjölmiðlum eru hins vegar færri sem telja sig öruggari heldur en hinir sem telja sig óöruggari eftir að tilskipunin tók gildi.

Nú má heyra raddir um að ef meirihluti sé fylgjandi því sem gert er, hljóti það að vera rétt.

En svo gallalaust og fullkomið er lýðræðið því miður ekki og hægt að benda á sláandi dæmi um slíkt.

Þannig hlaut nasistaflokkur Adolfs Hitler aldrei fleiri en um 40% atkvæða í lýðræðislegum kosningum í Þýskalandi á árunum 1932 til 1933.

Til þess að komast til valda í meirihlutastjórn þurfti Hitler því að gera ýmist bandalag við aðra flokka eða að bjóða fram í samvinnu við þá. 

19. ágúst hafði hann verið við völd sem kanslari í eitt og hálft ár, og lagði þá fram tillögu til þjóðaratkvæðis um það að kanslaraembættið og forsetaembættið yrðu gerð að einu embætti "Foringjans", "Der Fuhrer" eftir lát Hindenburgs forseta. 

90% kjósenda studdu þá tillögu og samþykktu með því að afnema lýðræðið og fallast á fasíska stefnu hins einráða "Foringja." 

 

Þriðjungur telur sig öruggari

Hefur tafist heldur lengi.

Möguleikar á að fimmfalda orku jarðhitasvæða eða jafnvel meira voru reifaðar í fréttum um síðustu aldamót.

Í áttblöðungnum sem borinn var í Jöklugöngunni 2006 var lagt til, að beðið yrði árangurs af djúpborunum og Kárahnjúkavirkjun frestað á meðan, en í staðinn séð hvernig ferðaþjónusta og önnur nýting svæðisins geti eflst líkt og kom fram í sjónvarpsfréttum í viðtali við Louis Crossley nokkru áður.

Henni, ásamt fleirum, hafði tekist að fresta virkjun Franklin-árinnar á Tasmaníu og setja svæðið frekar á heimsminjaskrá UNESCO.

Þetta var gert og virkjunin í Franklin-ánni þar með tekin af dagskrá.

Ég var kominn í svo harða sjálfsritskoðun á þessum tíma, að ef ég birti svona viðtal, yrði að ég að vera með aðra frétt á móti, jákvæða fyrir virkjunina. Helst tvær jákvæðar. 

Ég gat "skúbbað" með viðtalinu en ákvað að bíða þar til Morgunblaðið yrði fyrst með hana, til þess að ekki væri hægt að "hanka" mig á því að hafa frumkvæði.

Helgina sem viðtalið var birt,  var ég með líka álíka langa jákvæða frétt um framkvæmdirnar eystra.

En þetta var unnið fyrir gýg. Á næsta fundi útvarpsráðs kvartaði fulltrúi Framsóknarflokksins sárlega yfir hinum "hlutdræga fréttaflutningi" mínum. 

Það hefur dregist of lengi að bora djúpa holu á réttu svæði. 

Landsvirkjun vildi endilega bora fyrstu holuna við Kröflu og valdi versta staðinn, við hliðina á mislukkaðri holu frá 1975, sem gereyðilagðist og hlaut heitið "Sjálfskaparvíti!"

Að sjálfsögði var nýja holan enn mislukkaðri, því að borinn komst fljótlega niður á kviku, sem þarna var síðan í Kröflueldum.

Að vísu var reynt að breiða yfir mistökin með því að tiltaka hve mikil orka væri samt í þessari holu, en á núvirði var, miðað við að hún hefur verið ónothæf, hent hátt í tveimur milljörðum í ruslafötuna.  

 

  

Gæti leitt til byltingar á heimsvísu

Var ekki reist á krepputímum heldur á uppgangstímum.

Í heimsókn í Kirkjuhúsið í kvöldfréttum á Stöð 2 var sagt að húsið væri furðulega íburðarmikið, af því að það hefði verið byggt á krepputímum, árin 1925-27. 

Þetta er alrangt. Kreppan skall ekki á á Íslandi fyrr en seint á árinu 1930 eftir að mestu uppgangstímar í sögu þjóðarinnar fram að því höfðu verið árin á undan. 

Evrópuþjóðirnar voru að rétta út kútnum eftir heimsstyrjöldina og í Bandaríkjunum ríkti langmesti uppgangur í sögu þjóðarinnar, svo mikill, að áratugurinn fékk heitið "The roaring twenties." 

Fyrst stórstirni kvikmynda og íþrótta komu fram, svo sem Babe Ruth og Jack Dempsey, og framleiddir voru lúxusbílar með allt að 16 strokka vélum á borð við Bugatti Royale, Duesenberg og Packard. 

Farþegaflug var að ryðja sér til rúms og Lindberg flaug í einum áfanga yfir Atlantshafið til Parísar. 

Hæstu skýjakljúfar heims ruku upp í New York sem og stórbrýr og hraðbrautir. 

Íslendingar fóru ekki varhluta að þessu. Svo mikill var uppgangurinn að gengi krónunnar var hækkað, svipað fyrirbæri sást ekki aftur fyrr en á árunum 2005-2007 og eftir 2014. 

Það er ekki tilviljun að mörg glæsileg stórhýsi voru reist, svo sem Landspítalinn og Landssímahúsið og sömuleiðis brýr á borð við Hvítárbrú í Borgarfirðí. 

Í lok tímabilsins var haldin langstærsta og glæsilegasta útihátíð á Íslandi fram að því, Alþingishátíðin á Þingvöllum, Ríkisútvarp sett á laggirnar,, skipaflotinn tók stækkaði ört og útgerðarfyrirtækin þar með, og steinhúsabyltingin breiddist um landið, jafnt til sjávar og sveita.

Hús Marteins Einarssonar við Laugaveg var eitt af þeim glæsihúsum, sem síðan eru tákn um uppgangstíma fyrr á tíð.  

Full alvara að selja Kirkjuhúsið