"Aukning á fjölda."

Með nokkura mínútna millibili er sagt í fréttum nú í kvöld, annars vegar á Stöð 2 og hins vegar á mbl.is að mikil "aukning hafi orðið í fjölda", í þessu tilfelli á málum vegna hælisleitenda. 

Þetta er liður í svonefndri nafnorðasýki, sem líka mætti kalla sagnorðafælni, og tröllríður fjölmiðlum og hvers kyns umræðu. 

Í stað þess að segja á einfaldan hátt að "málum hafi fjölgað" þarf endilega málalengingar, þegar sagt er í staðinn að "aukning hafi orðið á fjölda mála." 

Notuð eru 6 orð í stað 3ja og þykir fínt. 

Meirihluti starfsmanna hættir vegna fjárskorts

Þyrftu að vera skýrar línur um ábyrgð ráðherra gagnvart stjórnarfrumvörpum.

Fyrirkomulagið varðandi ráðherraábyrgð er ekki eins í öllum löndum. Sums staðar er samábyrgð ráðherra mikil varðandi frumvörp hvers annars, en annars staðar lausari í reipunum. 

Hér á landi hafa ráðherrar oft fengið að valsa ansi frjálslega um í þessu efni og aðrir ráðherrar þá svarið af sér ábyrgð. Þegar þetta er gert sitt á hvað eykur það á ráðríki ráðherra, því að það myndast nokkurs konar samtrygging: Ef þú klórar mér á bakinu skal ég klóra þer. 

Þetta getur gert framkvæmdavaldið býsna ágengt svo að hallist á við aðra valdþætti og gagnrýnt hefur verið að þetta auki líkurnar á svonefndum hrossakaupum. 

Í starfi stjórnlagaráðs var fengist við það viðfangsefni að skýra þessa ábyrgð á þann hátt, að ef ráðherra hreyfði engum andmælum við frumvarpi annars ráðherra, teldist hann samábyrgur honum, og ef engin andmæli væru í ríkisstjórn, bæri öll ríkisstjórnin sameiginlega ábyrgð á frumvarpinu. 

Ráðherrar gæti aðeins losað sig undan samábyrgð með sérstakri bókun þess efnis. 

Í ríkisstjórnum með tæpan meirihluta getur skipt máli hvernig staðið er að svona atriðum í stjórn landsins. 

Síðustu fjögur ár sín á valdastóli hafði Viðreisnarstjórnin aðeins eins atkvæðis meirihluta og mátti því illa við því að einhver ráðherra "hlypi út undan sér". 

Öll þrettán ár stjórnarinnar ríkti eindæma trúnaður innan hennar, enda var margfalt auðveldara þá en nú að halda ágreiningi og trúnaðarumræðum leyndum. 

Aðeins einu sinni brást samheldnin hjá Viðreisnarstjórninni þegar einn ráðherranna, Eggert G. Þorsteinsson, studdi ekki stjórnarfrumvarp. 

Þótti það sæta miklum tíðindum þótt stjórnin héldi samt velli. 

Það ætti að vera til bóta að skýrar reglur séu í stjórnarskrá um ábyrgð ráðherra gagnvart bæði eigin frumvörpum og frumvörpum annarra ráðherra. 

 

Bera ábyrgð á stjórnarfrumvörpum

Umferðin speglar andlegt ástand þjóðar.

Ef Íslendingar gerðu ekki talsvert af því að fara til útlanda og kynnast umferðarmenningu þar, væri ástandið hér heima enn verra en það er. Áratugum saman kunnu Íslendingar almennt ekki hina einföldu reglu að þar sem umferð fer af tveimur akreinum yfir á eina akrein, gangi hún langfljótast fyrir sig ef menn skiptast á við að búa til það sem kallað hefur verið "rennilás" eða "tannhjól." 

Hversu margir, sem lesa þessi orð, vita um tilvist þessara hugtaka?  Kannski fjölgar þeim hægt og bítandi, en það er eitthvert andlegt ástandi okkar sem þjóðar, sem hefur valdið því hve hægt hefur gengið að innleiða þennan sjálfsagða hlut hér. 

Boðorðin í umferðinni virðast vera að "á Íslandi við getum verið kóngar allri hreint". Við leggjum til dæmis oft bílum okkar þannig í stæði, að þeir standa út fyrir mörk þeirra og riðla öllum möguleikum á að stæðin nýtist sem best.  

Það er engu líkara en að það sé talið brot á friðhelgi einkalífs að láta nokkurn mann vita með stefnuljósagjöf hvað maður ætli að gera.

Í einni ökuferði í gegnum borgina lenda menn ýmist í því að tefjast stórlega af tveimur meginástæðum:

1. Hinir fremstu í biðröð á umferðarljósum taka sér þann tíma, sem þeim sjálfum þóknast, til að drullast af stað, til dæmis af því að þeir eru að nota biðina til að vinna á snjallsímanum sínum, svo að í staðinn fyrir að til dæmis sjö komist yfir á beygjuljósi, eins og gerist erlendis, komist aðeins tveir yfir.  Á næstu gatnamótum lenda þeir svo kannski sjálfir aftar í biðröð og bölva þeim fremstu á undan í sand og ösku fyrir slóðaskap og eigingirni.

2. Menn verða af tækifærum til að halda greiðlega áfram við hringtorg og á gatnamótum, vegna þess að þeir sem eru aðvífandi gefa ekki stefnuljós og taka heilu hringtorgin og T-gatnamótin í gíslingu. Þeir, sem ekki gefa stefnuljós, lenda síðan sjálfir í öfugu hlutverki á næstu gatnamótum og bölva þeim, sem ekki gefa stefnuljós, í sand og ösku.

Eftir eina ferð eftir endilangri borginni verður niðurstaðan stanslaust ergelsi, tafir og togstreita, lýjandi ástand, sem allir tapa á, en flestir stunda samt ákaft í að viðhalda.

Af hverju er ekki frekar hægt að njóta þess að vinna saman að því að gera umferðina greiðari og öruggari?

Varðandi umferðarhraðann er það svo, að eftir að ég byrjaði að ferðast sitt á hvað á rafreiðhjóli og vespuvélhjóli, er maður betur meðvitaður en áður um þau sannindi að "hraðinn drepur", þ.e. að fyrir vélhjólafólk er afleiðing of mikils hraða margfalt alvarlegri en hjá bílstjórum.

Áberandi er hve margir bílstjórar stunda það að vera á 10 til 30 km/klst meiri hraða en hraðatakmörk leyfa. Að aka til dæmis á öðru hundraðinu eftir austanverðri Miklubraut og á 80-90 km hraða um Gullinbrú.   

Hugnast ekki virðingarleysið

Hver maður getur kortlagt hjá sjálfum sér. Þetta er ekki "fórn".

Það er augljóst að í stað þess að allt fram á þetta ár hefur ekkert gerst í þeim efnum að við Íslendingar tökum okkur tak í orkunýtingarmálum og að það er engin afsökun að skýrsla, sem augljóslega myndi leiða þetta í ljós, hafi ekki komið fram fyrr en nú. 

Sem er reyndar alveg forkastanlegt. 

Heyra má ramakvein á blogginu um það að íslenskir bílaeigendur eigi að þurfa að "blæða fyrir" það að 380 þúsund tonnum af kolum verði brennt á ári í nýjustu stóriðjufyrirtækjunum. 

Það er álíka hátt í það jafn mikið magn og stærsta álver landsin framleiðir af áli. 

Hver maður getur vel fundið út hvernig hann persónulega getur minnkað kolefnisfótspor sitt. 

Menn líta hins vegar á slíkt sem "fórn". 

Það var að vísu hálfgerð tilviljun að ég fann leið til að minnka persónulegt kolefnisfótspor mitt um meira en 60% eins og ég hef lýst áður hér á síðunni, meðal annars til að bera af mér ásakanir um hræsni í þessum efnum. 

En þetta hefur ekki falið í sér neina fórn, heldur þvert á móti, því að á hálfu ári, sem ég hef notað tvö hjól, rafreiðhjól og vespu-vélhjól til langflestra ferða sem ég þarf að fara bæði í borg og út um land, hef ég sparað um 80 þúsund krónur í eldsneyti og líkast til meira en tvöfalt meira í hlaupandi kostnaði fyrir hvern byrjaðan kílómetra. 

Kortleggja kolefnisfótspor Eyjafjarðarsveitar

Gúrbangúlí-gúlí-gúlí-gúli....

Hér er tillaga að nýjum þjóðsöng Túrkmenistan eftir að Gúrbangúlí Berdymúkhamedov var kjörinn þar með rússneskri kosningu, 98 prósentum atkvæða:  Lagið er þekkt skátalag og eini maðurinn, sem gæti sungið það, að sjálfsögðu Logi Bergmann Eiðsson, ef Íslendingar leika landsleik við þessa þjóð, sem hefur nú veitt okkur samkeppni í að bera fram erfið heiti, svo sem Eyjafjallajökull:  

Gúrbangúlí-gúlí-gúlí-gúli watsham, 

Berdymúkhamedov,...

Gúrban-gúlí-gúlí-gúlí watsham,

Berdy-múk-hame-dov.  

Hayla, oh, hayla heyla...o. s. frv....

 

Kosinn með 98% atkvæða

Verðum að sjá beinan gróða, annars erum við ekki með.

Í olíukreppunni í kjölfar klerkabyltingarinnar í Íran sáu Íslendingar gróðamöguleika í því að byggja hitaveitur um allt land, sem færðu okkur mun ódýrari orku. 

Við hefðum aldrei gert þetta nema af því að við græddum á því og á ágóðanum var hamra allan tímann sem þessi bylting gekk yfir. Minni mengun var að vísu bónus, en aldrei neitt úrslitaatriði.

En eftir á höfum við barið okkur á brjóst út af þessu á þann hátt að heimsbyggðin haldi að við höfum gert þetta af tómum hugsjónsaástæðum.

Með því að viðhalda þessum tvískinnungi er lagður grunnur að því að þegar þjóðirnar í kringum okkur reyna hver um sig að leggja sitt af mörkum til að draga úr losun á gróðurhúsalofttegundum drögum við lappirnar og skerumst úr leik, af því að við viljum ekki, frekar en fyrr daginn, gera neitt nema það sé gróði af því fyrir okkur og hann sem allra mestan og allra fyrst.   

 

Munu ekki uppfylla Parísarsáttmálann

Margfaldur Joseph McCarthy.

Á fyrstu árum sjötta áratugs síðustu aldar fór öldungardeildarþingmaðurinn Joseph McCarthy mikinn sem formaður svonefndrar óamerísku nefndar þingsins. Hann stóð fyrir stórfelldum aðgerðum og rannsóknum þingnefndarinnar og leyniþjónustunnar á fólki, sem grunað var um að "vera andvígt bandarískum gildum" og "ógn við öryggi Bandaríkjanna." 

Hljómar kunnuglega?

Meðal þeirra sem fengu að kenna á þessum nútíma nornaveiðum og galdraofsóknum var Charlie Chaplin sem hraktist úr landi.

Ekki minnist ég þess að margir hér á Íslandi hafi mælt þessum ofsóknum bót og hamagangur McCarthys féll um sjálfan sig eftir nokkurra ára herferð.

Nú ber hins vegar svo við, að sjá má marga Íslendinga mæla miklu stórfelldari fyrirhuguðum ofsóknum Donalds Trumps bót.

Þeir segja, að í aðgerðum Trumps sé alls ekki um að ræða að hrekja fólk úr landi, heldur þveröfugt, að koma í veg fyrir innflutning hryðjuverkamanna.

Þessir meðmælendur aðgerða Trumps hafa greinilega ekki haft fyrir því að hlusta á ræður hans í kosningabaráttunni, eða þá að þeir velja það úr þeim, sem best hentar til að bera í bætifláka fyrir hann.

Loforð Trumps voru skýr og hann segist rétt vera að byrja að efna þau. 

Hann ætlar sér ekki aðeins að reisa múr á landamærum BNA og Mexíkó, heldur líka að ákæra og hrekja úr Bandaríkjunumm minnst tvær milljónir manna af mexíkóskum uppruna, sem séu "glæpamenn, nauðgarar og fíkniefnasalar" og þurfi að "hreinsa" landið af.

Og þetta er aðeins hluti af verkefninu mikla. Hann hefur lofað að margefla leyniþjónustuna og lögregluna svo að hægt sé með nákvæmum rannsóknum á fyrstu þremur kynslóðum múslima í Bandaríkjunum að "hreinsa" landið af þessu hættulega fólki. 

Hljómar orðalagið kunnuglega í hugum þeirra sem muna svipað hlutverk stofnana í Evrópuríkjum með heitum sem myndað var af skammstöfunum?

Þegar loforð og aðgerðir Trumps eru bornar saman við ofsóknir Joseph McCartys blikna þær illræmdu aðgerðir í samanburðinum.

McCarthy komst ekki með tærnar þar sem Trump hefur þegar hælana þegar hann hefur líka hafið herferð á hendur dómsvaldinu. 

 

Yfirleitt hafa Bandaríkjamenn skammast sín fyrir McCarthy og aðgerðir hans.

En nú er öldin önnur.   

Með nýja tilskipun í skoðun

19 stiga hiti í 650 metra hæð á Eyjabökkum.

Á norðausturhálendinu hefur verið hláka í fjóra sólarhringa. Í gær komst hitinn í 19 stig í tvær mínútur á Eyjabökkum í 650 metra hæð yfir sjávarmáli (Vífilsfell er 655 m) samkvæmt upplýsingum Trausta Jónssonar veðurfræðings. 

Á Eyjabökkum var rakastig aðeins 20% á hádegi, sem er fádæma lág tala. 

Á Sauðárflugvelli, sem er í 660 metra hæð, komst hitinn í níu stig og líklega er þar minni snjór nú en verið hefur á þessum árstíma lengi. 

Veðurstöðin "Brúaröræfi er aðeins í 3ja kílómetra fjarlægð frá vellinum. 

Myndirnar eru teknar þar seint í október 2014 og 2015 og líklega er snjórinn þar eitthvað meiri nú eftir snjókomuna uppi á Brúaröræfum.

En að frostmarkshæð sé í 3500 metrum, eða í meira en 11 þúsund feta hæð á þessum árstíma er afar óvenjulegt.

Neðsta myndin er af flugvellinum í apríl 2014.

En ef veðurlag þessa vetrar verður áfram svipað og verið hefur, verður miklu minni snjór þarna í vor.  

Móðuharðindi raunhæfari kostur?

Skáldsagnahöfundar og kvikmyndagerðarmenn þurfa oft að velja á milli þess, sem er raunverulega mögulegt og þess að fara út fyrir þann ramma. 

Kvikmyndin Ófærð hafði einn stóran kost: Hún var vel innan þess ramma, sem getur gerst hér á landi, þótt útlendingum kunni að þykja þær aðstæður framandi. 

Ef hugmynd Baltasars Kormáks um afleiðingar Kötlugoss byggist á því að Katla gjósi samfellt í tvö ár er hins vegar frekar farið út fyrir rammann en ef notuð er miklu magnaðri og stærri sviðsmynd, sem fellur inn í ramma fyrra goss, Skaftáreldanna 1783, því að þeir náðu að valda meiri usla í þjóðlífi okkar og þjóða í þremur heimsálfum en nokkurt annað íslenskt gos, og stóðu þó aðeins í nokkra mánuði.

Milljónir manna í Evrópu, Afríku og Asíu fórust vegna þess goss auk fjórðungs íslensku þjóðarinnar og meira en 70 prósenta bústofns landsmanna. Kuldaskeið næstu ár á eftir, af völdum móðunnar, var meðal þess sem skóp jarðveg fyrir frönsku byltinguna. 

Kötlugos á sögulegum tíma hafi hins vegar ekki staðið lengur en í nokkrar vikur eða mánuði. 

En auðvitað er erfitt, jafnvel fyrir vísindamenn, að fullyrða neitt um þetta. 

Þannig stóð gosið í Heimaey aðeins í nokkra mánuði, en Surtseyjargosið stóð hins vegar í þrjú og hálft ár og var þó á sama eldvirka svæðinu og Heimaey.

Ef Heimaeyjargosið hefði komið á undan Surtseyjargosinu, hefði engum dottið í hug að Surtseyjargosið yrði átta sinnum lengra.  

Hegðun Heklu hefur verið allt önnur síðustu áratugi en í allri byggðarsögu landsins, mun tíðari en í þúsund ár á undan, en hvert gos öllu minna en áður var.  

Nú hefur Hekla allt í einu tekið upp á því að í staðinn fyrir að gjósa á um það bil tíu ára fresti, 1970, 1980-81, 1991 og 2000, hefur hún dregið að gjósa síðustu 17 árin. 

Vitað er um óhemju þykkt öskulag sem féll mörgum árþúsundum fyrir landnám Íslands, og hefði valdið miklum usla á okkar tímum.  Enginn veit að vísu hve lengi það gos stóð, og kannski fer Baltasar skemmra út fyrir rammann ef hann gerir frekar ráð fyrir mesta öskufalli síðari árþúsunda heldur en langdregnu gosi. 

En sá á kvölina sem á völina, í þessu tilfelli höfundur kvikmyndahandritsins. 

 

Baltasar með spennuþætti um Kötlu

Trump lofaði að beita sér gegn annarri og þriðju kynslóð.

Í einni af ræðum Trumps í kosningabaráttu hans í haust, sem vitnað er í eftir að hann varð forseti, sagðist hann ætla að margefla bandaríska leyniþjónustu og lögreglu í því skyni að setja múslima í Bandaríkjunnum í svo aðgangshart eftirlit, að hvers kyns grunur um stuðning við hryðjuverkamenn eða samúð með gerðum þeirra yrði afhjúpaður og gerðar ráðstafanir til að uppræta allt slíkt . 

Þar yrði ekki aðeins um að ræða þá sem væru beinir innflytjendur, heldur ekki síður aðra og þriðju kynslóðina sem væri enn hættulegri og þyrfi enn harðara eftirlit.

Nú er að sjá hvernig hann stendur við þessi stóru orð.

Á svipaðan hátt og hann setti einn helsta fjandmann EPA yfir þá stofnun, er líklegt að hann noti svipaða aðferð við CIA og hreinsi þar duglega til, svo að hún gangi hraustlega til verks gagnvart múslimum, því að heimsókn hans í þá stofnun eftir að hann tók við embætti, vakti vonbrigði, sorg og reiði þar á bæ vegna yfirlætis og sjálfhverfu forsetans sem talaði nær eingöngu um sjálfan sig og afrek sín, unnin og óunnin, greinilega til að sýna fram á hvað stæði til og hver hefði húsbóndavaldið.    

Samþykktu tillögu um ríkisfang