Einangrunarstefna hefur ekki reynst farsæl.

Forsetar Bandaríkjanna hafa forðast að taka upp einangrunarstefnuna, sem var aflögð árið 1941 með "láns- og leigulögunum", hervernd Íslands og Atlantshafsfundi Roosevelts og Churchills. 

Síðan hefur alþjóðasamvinna verið meginstefið í 75 ár í valdatíð alls 23ja Bandaríkjaforseta, 12 demókrata og 11 repúblikana. 

Einangrunarstefna Bandaríkjamanna gagnvart Evrópu gaf Þjóðverjum færi á því 1914 að gera tilraun, sem var nærri því að heppnast, til að ná Evrópu undir sig í Fyrri heimsstyrjöldinni og hún endurnýjuð einangrunarstefna gaf Hitler svipað færi 1939.

Á miðjum sjöunda áratugnum söng Tom Lehrer svonefnt "MLF-Lullaby" þar sem hann setti sig í spor þeirra ráðamanna vestra sem reyndu að róa þá sem voru áhyggjufullir vegna þess að Þjóðverjar fengju taka þátt í ákvörðunum um notkun "Multilateral force", sameiginlegs kjarnorkuherafla. 

"One of the fingers on the button will be German", söng Lehrer en bætti við: 

"Once all the Germans were warlike and mean  /

but that will not happen again.  /

We tought them a lesson in 1918  /

and they´ve hardly bothered us since then! /

 

Einangrunarstefnan byggðist á því að "hollur væri heimafenginn baggi" og að stuðningur við alþjóðasamtök og önnur ríki væru íþyngjandi útgjöld fyrir Bandaríkin.

Marshall-aðstoðin í kjölfar Seinni Heimsstyrjaldarinnar til stríðshrjáðra landa í Evrópu byggðist á hugsun sem var mun dýpri framsýnni en hin hráa einangrunarstefna, það er, að það yrði mikil upplyfting fyrir Bandaríkin þegar Evrópuríkin myndu miklu fyrr úr kútnum en annars hefði orðið þegar fjárfestingin í endurreisninni færi að skila hagnaði og framförum. 

Fyrir bragðið urðu Ameríkuþjóðirnar og Evrópuþjóðirnar samstíga í einhverri hröðustu uppsveiflu og endurreisn allra tíma á sjötta og sjöunda áratugnum og raunar Japanir einnig.

Það var samstarf á sviði Sameinuðu þjóðanna sem gerði kleyft að grípa til aðgerða alþjóðlegs herliðs til að aftra því Norður-Kóreumenn næðu allri Suður-Kóreu á sitt vald sumarið 1950 með innrás í landið, og það var víðtækt samstarf Bandaríkjamanna undir forystu George Bush eldri 1991 sem stuðlaði að farsælli lausn þegar Saddam Hussein lagði Kuveit undir sig með hervaldi.

Það er kaldhæðnisleg mótsögn fólgin í því þegar Donald Trump virðist taka veldi Bandríkjanna á fyrrnefndum áratugum sem fyrirmynd að því sem hann kallar "að gera Bandaríkin stórkostleg á ný."

Veldi Bandaríkjanna á þessum áratugum byggðist nefnilega á andstæðu einangrunarstefnunnar, á því að þau hefðu forystu og tækju öflugan þátt í starfi alþjóðastofnana á borð við Sameinuðu þjóðirnar og legðu mikið af mörkum í alþjóðasamvinnu.

Auðvitað var þetta alþjóðlega lögregluhlutverk eins og það var stundum nefnt í gagnrýnistóni, oft á tíðum fólgið í skaðlegri íhlutun í innanríkismál annarra ríkja eða stuðningi við einvalda og harðstjóra, en jákvæðu hliðarnar voru fleiri.

Einangrunarstefnan í Bandaríkjunum reyndist tvívegis illa á síðustu öld og það mun ekki reynast betur í þriðja sinn ef einhverjum verður gefið færi á að stíga inn í það tómarúm sem stikkfrí afstaða Kana mun skapa.

Í hin fyrri tvö skipti nýttu herská öfl í Þýskalandi sér það að geta stigið inn í tómarúmið og valsað þar um.   

Tómarúmið skaðlegt bandarískum hagsmunum

Þétting verður að vera til hagsbóta fyrir alla.

Hugsunin á bak við þéttingu byggðar er sú að hún stuðli að aukinni hagkvæmni í samgöngum og þar með í rekstri þjóðarbúsins. 

En þá verður líka allt að haldast í hendur, líka aðkoma að nýjum blokkum og stæði fyrir bíla, sem vonandi þróast yfir í að verða umhverfisvænni og taka minna pláss en nú er. 

Þess vegna þarf til dæmis að vanda til þéttingar byggðar við Efstaleiti á svæði sem var áður í eign Ríkisútvarpsins. 

Áður en nýjar stofnanir fluttu inn í Útvarpshúsið í sambýli við RÚV var oft þröng á þingi á bílastæðum fyrir utan húsið. 

Nú gerist tvennt: Fjölgun starfsfólks í húsinu og bygging íbúðablokka á lóð Útvarpshússins. Nú þegar er orðið ófremdarástand á bílastæðunum áður en blokkirnar hafa risið. 

Að vísu eru enn ósnert græn svæði á lóðinni, og að sjálfsögðu sjónarsviptir að þeim ef þau verða að víkja með öllu, því að það hljóta að vera takmörk fyrir því hve miklu eigi almennt að fórna af grónum opnum svæðum í borgarlandinu undir malbik. 

Það leiðir síðan hugann að þeim möguleikum sem eru til að skipuleggja flota samgöngutækjanna betur en hefur ekki enn verið gert. 

Vilja ekki blokkir í stað leikskóla

Græðgi og skammsýni eiga sér lítil takmörk.

Olíu- og kolaiðnaður og önnur nýting jarðefnaeldsneytis er langöflugasti iðnaður jarðarbúa og hefur yfir langmestum fjármunum að ráða. 

Stórfyrirtækin leika sér að því að ráða orkustefnu þjóða heims og kaupa sér stuðning stjórnmálamanna og jafnvel einstakra vísindamanna til þess að halda uppi svo miklum deilum um hnattræna hlýnun að þekking almennings er afvegaleidd. 

Þegar ég var yngri hélt ég að bætt vísindi og upplýsingar í gegnum þau myndu breyta hegðun jarðarbúa til hins betra. 

Þetta hefur reynst rangt því að eðli og siðgæði mannsins tekur engum framförum.

Engar framfarir verða á því sviði, því að eftir því sem auður og umsvif verða meiri, því meiri verða hagsmunirnir og græðgin, og auðæfi og skammsýni ráða alveg jafn miklu og verið hefur frá ómunatíð.

Síðustu tólf þúsund ár hefur hitastig á jörðinni verið í einstaklega góðu jafnvægi.

En nú hefur á fáum áratugum verið af mannavöldum dælt svo miklu af svonefndum gróðurhúsalofttegundum út í andrúmsloftið, að meira en 800 þúsund ár eru síðan eins mikið magn af koltvísýringi hefur verið í lofthjúpi jarðar.

Hlýnunin af þessum völdum og súrnun sjávar eru staðreynd, en það er ekki það versta, því að þegar jöklar verða grárri og hafið verður blátt í stað þess að verða ísi þakið þannig að minna af geislun sólar varpast frá sjó og landi út í lofthjúpinn og gróðurhúsalofttegundir streyma upp úr víðfeðmum freðmýrum Síberíu myndast keðjuverkun sem gæti hraðað hlýnuninni enn meira en spáð er. 

En á allt þetta ulla Donald Trump og olíutengdir hjálparmenn hans og svo langt er gengið, að talað er um að 40 þúsund fífl hafi verið á ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna í París og að Obama og Frans páfi séu hreinir asnar, enda fari loftslag kólnandi!

Ég hef undanfarin 20 ár fylgst með Brúarjökli árlega af jörðu niðri og séð hann lækka með eigin augum. Einnig verið í návígi við aðra jökla, svo sem Breiðamerkurjökul, Skriðjökla Öræfajökuls, Sólheimajökul, Gígjökul, Múlajökul o. s. frv. og séð hraða minnkun þeirra allra. 

Það hefur einnig samsvarað mælingum vísindamanna. En þetta segja kuldatrúarmenn og svarnir andstæðingar nokkurra aðgerða gegn umhverfisvánni að séu hreinir hugarórar og bull. 

Þjóðarleiðtogar, Páfinn og vísindasamfélagið allt saman fífl og bullikollar. 

Hnattræn hlýnun tók sér enga pásu

Nýr rafbíll með allt að 380 km drægi kemur á árinu. Halló, Akureyri!

Á þessu ári stefna General Motors verksmiðjurnar að því setja Chevrolet Bolt á markað, en það er bíll með 60 kílóvattstunda rafhlöður og 380 kílómetra drægi og er arftaki Chevrolet Volt. 

Þetta sýnir mjög hraðar framfarir í rafbílasmíði, því að aðeins ár er síðan það þóttu miklar framfarir þegar rafhlöður Nissan Leaf voru stækkaðar úr 24 kílóvattsstundum upp í 30 og drægið upp í um 170 kílómetra á hleðslu. 

Í Evrópu munu GM bjóða bíl sem samsvarar Chevrolt Bolt undir heitinu Ópel Ampera-e, sem efri myndin er af.

Bolt verðúr allmiklu dýrari en Nissan Leaf, Kia Soul, Renault Zoe og rafbílagerðirnar af Volkswagen Up og Golf, en hins vegar miklu ódýrari en Tesla.

Drægi rafbílanna er gríðarlega mikilvægt fyrir framgang þeirra, ekki síst hér á landi þar sem hleðslustöðvar eru fáar og vantar víða um land.

Til dæmis hefur ekki verið hægt fram að þessu að komast örugglega milli Reykjavíkur og Akureyrar á neinum rafbíl nema Tesla, og þá orðið að fara 25 kílómetrum lengri leið um Sauðárkrók.

Með tilkomu Bolt verður til nýr möguleiki á rafbíl með mun meira drægi en áður hefur þekkst og Bolt hefur fengið fjölmargar alþjóðlegar viðurkenningar. 

Nú bjóða Renault verksmiðjurnar upp á Zoe með 40 kílóvattstunda rafhlöður og þar með mest drægi hinna ódýrari rafbíla þannig að það er heilmikið að gerast á rafbílasviðinu.

P.S. Hér er mæling bandarísku umhverfisverndarstofnunarinnar EPA (Environment Protecton Agency á drægi nokkurra rafbíla.  

Tölurnar eru í landmílum (ein míla er 1609 metrar). 

Ford boðar langdrægan rafjeppa

Afleysingafólk á næsta áfanga Engeyjarskútunnar?

Á meða Sigmundur Daví Gunnlaugsson naut þess að standa í brúnni með kaskeitið á siglingu fráfarandi ríkisstjórnar, var Bjarni Benediktsson límið í ríkisstjórninni og stjórnarmeirihlutanum á siglingu Engeyjarskútunnar, lúsiðinn og aðgætinn til þess að koma í veg fyrir að að hróp og köll og brölt SDG leiddu til vandræða.

Nú þarf að endurmanna Framsóknarhluta áhafnarinnar, vegna þess að stór hluti hans hefur orðið eftir í landi og siglir því sennilega ekki með í næsta áfanga Engeyjarbátsins.

En Bjarni er lunkinn sem fyrr og ákveðinn í að fá afleysingarfólk til að tryggja áframanhaldandi siglingu.

Það á að vísu eftir að koma  í ljós hver kúrsinn verður nákvæmlega, en Sjallameirihluti skútunnar er takmark Bjarna og sér um það að ekki verði stýrt hart í bak ( til vinstr), heldur eins mikið á stjór og unnt er.

Síðan má bæta því við að það er svolítið ósanngjarnt gagnvart jafn stórri ætt og Engeyjarætin er að spyrða alla ættingjana við sömu stefnu.

Þarf ekki annað en að nefna nöfn Guðrúnar Pétursdóttur og Valgerðar Bjarnadóttur í því sambandi.  

 

Einhugur um samstarfið

Óhugnanleg saga. Drifkrafturinn var reiði.

Í bókinni Mein Kampf, sem Adolft Hitler skrifaði meðan hann var að afplána dóm fyrir misheppnað valdarán, lýsir hann því hvernig hann hyggist gera Þýskaland stórfenglegt á ný. 

Hann muni ekki linna látum fyrr en óréttlæti Versalasamninganna hafi verið afmáð og Þýskaland orðið að minnsta kosti jafnstórt og fyrir stríðið. 

Hitler náði ekki völdum fyrr en átta árum síðar og þá tóku menn hann ekki svo ýkja bókstaflega.

Hann fór ekki í launkofa með fyrirætlanir sínar.

Þjóðverjar þyrftu "lífsrými" í Austur-Evrópu allt til Úralfjalla því að Aríar væru ofurmenni en Slavneskar þjóðir gætu ekki stjórnað sér sjálfar og þyrftu því að verða ófrjálsir þrælar hinna germönsku yfirþjóðar og Úkraína kornforðabúr undir yfirráðum Aríanna, sem brytu sér leið til austurs (Drang nach Osten). 

Brjóta þyrfti Gyðinga á bak aftur og útrýma þeirri óværu sem þeir væru. 

Upplausn, óðaverðbólga og atvinnuleysi skóp þá reiði sem varð grundvöllur fylgisins við Hitler.

Reiði gagnvart getuleysi og spillingu embættismanna og stjórnmálamanna, kannski ekki svo ólík þeirri reiði sem nú bærir á sér og getur verið fljót að breytast í hatur.

Þegar Hitler komst fyrst í nokkurs konar samsteypustjórn þóttust bandamenn hans hafa í fullu tré við hann og litu niður á hann sem ómerkilegan kjaftask og öfgafullan lýðskrumara. 

Hindenburg forseti talaði í niðrandi tóni um austurríska liðþjálfann.

En þetta reyndist afdrifaríkt vanmat. Með því að tryggja sér innanríkisráðuneyti Þýskalands og innanríkisráðuneyti Prússlands gátu Nasistar beitt lögregluvaldi innanlands, sem tryggði Hitler alræðisvald á undraskömmum tíma.

Hitler raðaði í kringum sig jábræðrum sem voru samstíga honum á þeirri braut sem á endanum sýndi, að "Foringinn" hafði meinað allt sem hann sagði í Mein Kampf og jafnvel ríflega það.

Með skelfilegum afleiðingunum.  

Mein Kampf nýtur mikilla vinsælda

Hvar verða hugsanlegir "villikettir"?

Ef stjórnarmyndunarviðræðurnar núna leiða til myndunar stjórnar með aðeins eins atkvæðis meirihluta á þingi vofir hættan á því að missa meirihlutann ævinlega yfir. 

Þetta þætti kannski ekki viðsjárvert í nágrannalöndum okkar þar sem löng hefð er komin fyrir minnihlutastjórnum, en samvinnuandinn á Alþingi frá því í apríl í vor hefur staðið skamman tíma miðað við áratug átakastjórnmálanna þar á undan og þess vegna liggur óvissa í loftinu.

Það hafa setið stjórnir hér á landi með minnsta mögulega meirihluta, t. d. 1967-1971, 1980-1983 og 1988-90. Aðeins einu sinni rofnaði samstaðan í stjórninni 1967-1971 þegar einn ráðherranna, Eggert Þorsteinsson, lagðist gegn einu af stjórnarfrumvörpunum. 

En það frumvarp réði ekki úrslitum um stjórnarsamvinnuna. 

Um áramótin 1980-81 ríkti óvissuástand þegar Guðrún Helgadóttir, Alþýðubandalagi, einn stjórnarþingmannanna, hótaði að styðja ekki stjórnina vegna máls flóttamannsins Gervasoni. 

En það tókst að finna lausn á því máli. 

Og þegar Nýsköpunarstjórninn var mynduð 1944 voru fimm "villikettir" í Sjálfstæðisflokknum sem ekki studdu þá stjórnarmyndun en gátu þó ekki komið i veg fyrir stjórnarmyndunina.

 

Miðað við ýmsar yfirlýsingar innan úr herbúðum Sjálfstæðismanna gæti orðið órói þar, en hins vegar er erfiðara að segja fyrir um þingflokkinn sjálfan, sem á eftir að taka afstöðu til hugsanlegs stjórnarsáttmála ef af verður.   

Bjarni: Ytri rammi liggur fyrir

Hvað er svona voðalegt við þjóðaratkvæðagreiðslur?

"Þjóðaratkvæði er ekki stefna Sjálfstæðisflokksins" segir formaður hans nú.  Sami maður lýsti því þó skorinort fyrir fyrir rúmum þremur árum að hann væri mjög opinn fyrir þjóðaratkvæðagreiðslum og hlynntur þeim. 

Ekki liðu þá nema nokkrir mánuðir þangað til sami maður sagði að þjóðaratkvæðagreiðsla um það, hvort halda skyldi aðildarviðræðum opnum við ESB, væri pólitískur ómöguleiki. 

Ef ekki væri 26. grein stjórnarskrárinnar um bindandi þjóðaratkvæðagreiðslu þegar forsetinn notaði málskotsrétt sinn, hefði aldrei farið fram bindandi atkvæðagreiðsla á lýðveldistímanum í bráðum 73 ár. 

Það fór fram þjóðaratkvæðagreiðsla um stjórnarskrá stjórnlagaráðs 20. október 2012 með afgerandi úrslitum, og á þessu ári á sú atkvæðagreiðsla fimm ára afmæli án þess að votti fyrir því að stjórnmálamennirnir skilji neitt eftir sig í því máli.  

Það blasir við að í raun er málum kyrfilega þannig fyrir komið hér á landi, að aldrei fari fram þjóðaratkvæðagreiðsla á vegum þjóðþingsins. 

Vinstri græn lögðu fram tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu um Kárahnjúkavirkjun 2003 en þingið felldi hana. 

2009 lagði þáverandi stjórnarandstaða fram tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu um það hvort farið skyldi í aðildarviðræður við ESB og sömu Vinstri grænir vildu það ekki. Stjórnarmeirihlutinn á þinginu tók það ekki í mál.

2013 lagði var þessi stjórnarmeirihluti orðinn að stjórnarandstöðu og lagði fram tillögu um þjóðaratkvæðagreiðslu um sama mál, nokkuð sem þessir flokkar aftóku 2009, en þá brá svo við að þeir sem lögðu fram tillöguna 2009 lögðust alfarið gegn slíku.

Umskiptin voru alger og önnur kúvendingin í þjóðaratkvæðagreiðslumálum á einum áratug hjá Vinstri grænum. 

Stór hópur íslenskra kjósenda fagnaði í sumar tvísýnum úrslitum þjóðaratkvæðagreiðslu Breta um úrsögn úr ESB og einkum því, að enda þótt breska þingið gæti lagatæknilega komið í veg fyrir Brexit, stóð það að sjálfsögðu ekki í vegi fyrir því. 

Í því landi virtu menn það að vald þingsins komi frá fólkinu og starf þingmanna sé að framkvæma vilja þjóðarinnar, en ekki öfugt. 

Sami hópur íslenskra kjósenda sem fagnaði Brexit, má hins vegar ekki heyra það nefnt að þjóðaratkvæðagreiðsla megi ráða því hvort ESB-umsóknarferli verði sett af stað hér á landi. 

"Þú ert sjálfur Guðjón inn við beinið" var sungið hér um árið.  Nú mætti syngja: "Þú ert Ragnar Reykás inn við beinið." 

Í þjóðaratkvæðagreiðslunni í október 2012 var yfirgnæfandi vilji fyrir því að tillögur stjórnlagaráðs um beint lýðræði, náttúru og auðlindir, yrðu lögfestar, sem og stjórnarskráin öll.  

Alþingi hefur í raun sniðgengið þetta þrátt fyrir allan fagurgalann hjá einstökum þingmönnum eins og BB, um að þeir væru hlynntir þjóðaratkvæðagreiðslum og opnir fyrir því að greiða þeim götu. 

Í tillögum stjórnarskrárnefndar voru ákvæðin um sjálfbæra þróun og önnur lykilatriði útvötnuð svo mjög að þau urðu gagnslaus og málinu þar með drekkt. 

Málið er á sama stigi og eftir Þjóðfundinn 1851, en Þjóðfundurinn var sérstaklega kjörið íslenskt stjórnlagaþing, sem átti að setja þjóðinni íslenska stjórnarskrá.

Biðin eftir henni hefur nú staðið í 165 ár.

Trampe greifi stöðvaði málið þá. Nú eru greifarnir margir og sumir þeirra sægreifar.   

Og spurningin er: Hvað er svona voðalegt við þjóðaratkvæðagreiðslur? Hvað er svona voðalegt við það meginatriði vestræns lýðræðis að valdið eigi að koma frá þjóðinni?  

 

Þjóðaratkvæði ekki stefna flokksins

Áhættan í Geirangursfirði og á Íslandi.

Fróðleg mynd í Sjónvarpinu í gærkvöldi um óhjákvæmilega flóðbylgju (tsunami) í Geirangursfirði í Noregi leiddi hugann að svipuðum fyrirbærum hér á landi varðandi afleiðingar af eldgosum, bæði á þurrlendi og undir jöklum. 

Af tæknilegum ástæðum fór bloggpistill með ljósmyndum og umfjöllun um þetta efni inn á undan næsta bloggpistli hér fyrir neðan, þannig að renna þarf niður eftir síðunni til þess að kíkja á þetta mál. 

Alvara málsins að renna upp.

Stærð Sjálfstæðisflokksins, þótt miklu minni sé en áður var, nýtist honum  vel í því tafli um stjórnarmyndun, sem nú er teflt. Stærsti stjórnmálaflokkurinn hefur alltaf visst forskot hverju sinni. 

Nú er að renna upp fyrir forystufólki Vinstri grænna og Framsóknar að eftir tvær misheppnaðar tilraunir, annars vegar undir forystu Vg og hins vegar Pírata, til að mynda vinstri-miðjustjórn, stefni hraðbyri í hægri stjórn Sjalla, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar. 

Eina trompið sem Vg og Framsókn eiga er, að stjórn þeirra með Sjöllum hefði stærri meirihluta en stjórn Sjalla, Viðreisnar og Bjartrar framtíðar. 

En þá þarf líka að treysta á að hugsanlegir "villkettir" svonefndir í Vg eyði ekki því meirihlutaforskoti.  

Spurningin er aðeins hvort Vg og Framsókn séu að missa af strætisvagninum þegar alvara málsins er að renna of seint upp fyrir þeim. 

Framsókn og VG vilja viðræður