Auglýsing ársins?

Heilsíðuauglýsing Epal í kjölfar deilu á samskiptamiðlum verður hugsanlega ekki aðeins auglýsing dagsins, heldur auglýsing ársins 2017 þegar upp verður staðið. 

Úr þrasi vikunnar eða jafnvel mánaðarins unnu Epal og Brandenburg auglýsingastofa upp auglýsingu þar sem leiðindum vegna þessara ýfinga er eytt og spunnið þannig úr þeim, að allir geta verið með bros á vör, lesendur auglýsingarinnar, þátttakendurnir í henni, aðilar deilunnar og allir þeir sem tóku þátt í henni eða lásu öll býsning af ummælum um hana. 

Að ekki sé minnst á Epal og auglýsingastofuna, sem hittu beint í mark. 

Áður en þetta mál hófst, hafði ég ekki hugmynd hvað Epal var. Nú veit ég það eins og mestöll þjóðin. 

„Það eru allir velkomnir í Epal“

Í Noregi eru háar háspennulínur merktar.

Þegar ferðast er um vestanverðan Noreg og norsku firðina, vekur athygli að sums staðar eru rauð aðvörunarflögg fest á háspennulínur þar sem þær liggja yfir firði eða hátt í lofti. 

Svipað háttar til á nokkrum stöðum hér á landi, til dæmis í innanverðum Hvalfirði þar sem línurnar liggja að vísu neðar en 500 fet (150 m) frá jörðu eða sjó, en engu að síður býsna hátt næst línuturnunum sitt hvorum megin fjarðarins. 

Ekki er mér kunnugt um að talin hafi verið ástæða til að setja upp merkingar á íslensk raflínumannvirki. 

Nú kann að verða bent á, að með því að setja rauð flögg á línur sé verið að auka stórlega á sjónmengun frá háspennulínunum. 

En þá er þess að gæta, að turnar og línur í háspennulínum valda þegar sjónmengun, og að yfirleitt liggja línurnar ekki enn um þjóðgarða eða verndarsvæði. En að sjálfsögðu er þetta matsatriði eftir aðstæðum á hverjum stað. 

Varðandi þyrluslysið í tengdri frétt á mbl.is er þess að geta, að skilyrði um lágmarksskyggni, sem gilda um loftför, gilda ekki um þyrlur að öðru leyti en því að flugmenn þeirra sjái til jarðar ef þeir eru í sjónflugi og nýti sér þann eiginleika þyrlna, að geta flogið allt niður undir kyrrstöðu til að halda nægilegu skyggni í láréttum fleti. 

Þyrla brotlenti á sjónvarpsturni

Svartur getur gert gagn, - líka ógagn, - endurskin skipt sköpum.

"Fötin skapa manninn" segir máltækið, og svartur klæðnaður getur verið mjög gagnlegur til þess að skapa heppilega umgerð um fólk.

Það er að vísu ósanngjarnt að dæma fólk eftir vaxtarlagi, en eins og margt annað í heimi mynda og kvikmynda, ráða ákveðin lögmál litanna miklu um sálfræðilegar ástæður þess að ósjálfrátt virka sumir litir öðruvísi en aðrir. 

1. 

Og þá er skynsamlegt að klæðast þannig, að ekki sé að ástæðulausu verið að skapa truflandi sjónræn áhrif. 

Galli svartra eða dökkra fata er sá, að ef gangandi fólk er eingöngu í dökkum fötum, sést það mjög illa í rökkri eða dimmviðri. 

Eftir að rafhjól og létt vespuhjól urðu aðal farartæki mín, er maður miklu meira meðvitaður en áður um það hve mikilsvert er að komast alveg klakklaust og áfallalaust leiðar sinnar. 

En hugsunin má ekki aðeins snúast um að vara sig á bílunum, heldur líka á öðrum hjólum og gangandi vegfarendum, - þeir sem eru í umferðinni verða líka að sjá sem best hver annan. 

Um daginn munaði hársbreidd að ég lenti á vespuhjólinu á dökkklæddum grönnum unglingi, sem skaust hlaupandi út úr myrkrinu á mótum Hverfisgötu og Klapparstígs og hljóp yfir Hverfisgötuna þvert í veg fyrir mig. 

Ef hann hefði verið klæddur, þótt ekki hefði verið nema í örlítið gult, létt vesti með endurskinsmerkjum, hefði engin hætta skapast. 

Hér er um að ræða lítið atriði, sem getur skipt sköpum og skilið á milli lífs og dauða eða stórra meiðsla. 

Ég á eitt slíkt vesti, sem hér sést á myndum, og er svo fyrirferðarlítið og handhægt, að hægt er að hafa það í vasa, líkt og myndarlegan vasaklút eða samanbrjótanlegt A4 pappírsblað og grípa til þess í umferðinni.

Það fylgdi í kaupbæti með vélhjólablaði, sem konan mín keypti handa mér og gaf mér síðastliðið haust.

Ég er að vísu í mun stærra gulu vesti með endurskinsmerkjum á hjólinu, en hef þetta litla ævinlega með mér til vara í föggum mínum.  

Á næst neðstu myndinni sést, að ef fólk vill lofa svarta litnum að gera sitt gagn, þar sem það er mest, að framanverðu, er hægt að sleppa því að renna rennilásnum jpp. 

 

 

„Ég er algjörlega þessi svarta týpa“

16 ampera þröskuldurinn.

Á dögunum var ég ásamt Gísla Sigurgeirssyni, sérfræðingi um rafknúin farartæki, að kanna núverandi möguleika á því að aka hringveginn á rafmagnsbíl, meðan nógu margar hleðslustöðvar eru ekki komnar.

Spurningi var hversu víða væri hægt að aka um veginn með því að fá að stinga bílnum í samband við rafmagn á heimilum eða í fyrirtækjum og fá að hlaða hann þar og bíða í þær 6-7 klukkustundir, sem þyrfti. 

Bíllinn, sem við notuðum til viðmiðunar, þarf að komast í rafmagn, þar sem rafkerfi viðkomandi húss þolir 16 amper. En það er alls ekki gefið, og þarf að kanna sérstaklega fyrirfram þá staði, þar sem komast þyrfti í rafmagn. 

Að þessu leyti er talan, sem nefnd er í tengdri frétt á mbl.is, 10-16 amper, þess eðlis, að það getur skipt öllu hvor talan, 10 eða 16 ampera útsláttaröryggi er í gildi þar sem hlaða þarf. 

Í hitteðfyrra fóru tveir menn á rafbíl til Ísafjarðar frá Reykjavík og var það fjarri því að vera áhlaupaferð vegna erfiðleika á að komast með bílinn í venjulega hleðslu. 

Þeir urðu að hlaða bílinn um borð í Breiðafjarðarferjunni Baldri og nota þar með orku jarðefnaeldsneytisa aflvélar skipsins á þeim hluta ferðarinnar. Að þessu leyti hefur því ekki enn verið farið á rafbíl frá Reykjavíkur vestur á Ísafjörð fyrir rafafli eingöngu.  

Í þjóðvegakerfi landsins eru víða ansi langar vegalengdir á milli byggða. Má nefna leiðina frá Gufudalssveit vestur í Vatnsfjörð á Vestfjarðahringveginum og leiðina milli Möðrudals á Fjöllum og Skjöldólfsstaða á Jökuldal á þjóðvegi nr.1. 

Ef 16 ampera möguleiki er ekki fyrir hendi á endastöðvum byggðanna, er spurningin hve langt þarf að fara að auki til að komast í nothæfa hleðslu og hvort og hve víða í þjóðvegakerfi landsins 16 ampera þröskuldurinn er fyrir hendi. 

Ég hafði ekki tíma til að byrja úthringingar út um allar trissur í lauslegri athugun á dögunum og sennilega verður því enn bið á því að fært sé um allt land á hvaða rafbíl sem er.  

Setja upp 58 hleðslustöðvar í Reykjavík

Hve margir hafa lært og rannsakað ferðamál erlendis?

Fyrsti og lengi eini þjóðgarðavörðurinn á Íslandi, sem hafði kynnt sér að einhverju leyti erlenda þjóðgarða, var séra Heimir Steinsson, þegar Steingrímur Hermannsson réði hann sem þjóðgarðsvörð á Þingvöllum og veitti honum styrk til að fara til Bandaríkjanna til að kynna sér þjóðgarðinn Yellowstone. 

Þjóðgarðarnir í vesturhluta Bandaríkjanna eru um margt svipaðir að eðli og Ísland er sem ferðamannaland. Ríkin í Klettafjöllunum og næsta nágrenni þeirra, þar sem langflestir og stærstir þjóðgarðar eru, eru dreifbýl og landslagið fjöllótt eða lítt gróið. 

Wyoming ríki, þar sem þjóðgarðarnir Yellowstone og Grand Teton liggja sama, er til dæmis mun strjálbýlla en Ísland. Í Yellowstone, sem er 9000 ferkílómetrar, koma þrjár milljónir manna árlega, að mestu leyti að sumarlagi. 

Í þeim þjóðgarði hefur tekist að hafa málin í lagi, og aðgangsstýringin hefur falist í aðallega þrennu:  

1. Að hleypa fólki inn í þjóðgarðinn í gegnum fjögur stór hlið, þar sem fólk kaupir sér sérstakan aðgang eða, - það sem flestir gera, - kaupa sér náttúrupassa, sem gildir í ákveðið tímabil í alla þjóðgarða Bandaríkjanna. 

2. Að hafa ítölu í alls 1600 km langa göngustíga garðsins. 

3. Að spara ekkert til við að hafa innviðina, þjónustu og eftirlit nógu traust. 

Ekkert af þessu þrennu hefur verið gert hér á landi, enda virðumst við kappkosta að læra sem minnst af reynslu annarra þjóða og reyna að gera það, sem aðrar þjóðir gera ekki: Að undanskilja "heimamenn", þ.e. okkur sjálf frá því að sitja við sama borð og allir aðrir ferðamenn, frá hvaða landi sem þeir koma. Á passanum hér að ofan stendur kjörorðið: Stoltur þátttakandi í verndun náttúruverðmætanna og uppbyggingu innviða, en á Íslandi er hrópað: "Niðurlæging! Auðmýking!" 

Allt fór á hvolf þegar minnst var á náttúrupassa fyrir þremur árum, ítala er hvergi stunduð og sambland af græðgi, nísku og þröngsýni ráða því miður of mikið förinni hér. 

Hve margir af þeim, sem nú hafa hæst og ráða för hafa lært ferðamálafræði og farið í rannsóknarferðir í erlenda þjóðgarða þar sem aðstæður eru líkastar því sem hér eru?

„Þeim verður ekki stýrt“

Jákvætt að "fiska" brot á andstæðinginn?

Stundum, þegar íþróttaleikir eru gerðir upp í tölum, kemur upp hugtakið að "fiska vítaköst" og jafnvel að "fiska vítaspyrnur." 

Yfirbragðið er oft jákvætt, að það sé hluti af leiknum að leggja gildrur fyrir mótherjana, og fá það skráð debet megin. 

Þegar leikaraskapur er viðhafður er slíkt ekkert grín, heldur grimm alvara og "skammarleg" svo að notað sé orðalag Lars Lagerback. 

Leikaraskapur er einhver óíþróttamannslega framkoma sem hægt er að viðhafa, því að með honum er verið að varpa rýrð á mótherjana og gera þá að skúrkum. 

Þetta fyrirbrigði er orðið óþolandi og kallar á það að athugað verði hvort dómarar geti ekki fengið að skoða svona atvik á myndavélum, þegar þeir eiga erfitt með að sjá sjálfir nákvæmlega hvað gerist.  

 

„Skammarlegt“

1963 og 2007 eru ennþá hér.

Fyrir rúmri hálfri öld námu ný trúarbrögð land á Íslandi, áltrúin. Nær öll gjaldeyrisöflun landins hafðu þar á undan verið á vegum sjávarútvegsins, allt vegakerfi landsins ófullkomnir malarvegir og enginn stóriðnaður stundaður, heldur að mestu lítil iðnfyrirtæki sem áttu tilveru sína undir tollamúrum.

Þá sáu forsvarsmenn svissneska álfyrirtækisins Alusuisse landið úr lofti á leið yfir hafið með Loftleiðaflugvél og buðu Íslendingum upp á að innleiða stórvirkjanir í vatnsafli í stað smávirkjana, og nota orkuna fyrir stóriðju, sem er dálítið skondin þýðing á "heavy instustrie" sem frekar ætti að kalla þungaiðnað.

Íslendingar stukku á bláeyga eingyðistrú, trúna á álguðinn og töfraorðið "orkufrekur iðnaður." Það varð að trúarsetningu að selja sem allra mesta orku fyrir sem allra lægst verð.

Tilkoma álversins í Straumsvík og Búrfellsvirkjunar og lækkun tolla með inngöngu í EFTA voru nauðsynleg skref á sínum tíma til þess að skjóta fleiri stoðum undir sveiflukennda gjaldeyrisöflun okkar, en á móti kom það sem síðan hefur verið skoðað betur, sóknin í að setja öll egg okkar varðandi notkun orku landsins í eina körfu, því að nú eru 80% af orkunni notuð af stóriðjunni og búið að gera stóriðjuna að svipuðu fyrirbæri og sjávarútvegurinn var forðum varðandi einhæfni á mikilvægu sviði efnahagslífsins.

Álverið í Straumvík var upphaflega með 33 þúsund tonna árlegri framleiðslu og þótti risavaxið á íslenskan mælikvarða. Nú þykja meira en tíu sinnum stærri álver, 360 þúsund tonna, vera það minnsta, sem áltrúin komist af með og búið að keýra á alls sjö möguleika á slíkum firnum þegar fyrirhugað álver við Skagaströnd er talið með.  

Munurinn á þungaiðnaðinum og sjávarútveginum og ferðaþjónustunni var hins vegar sá, að íslenskir hagfræðingar höfðu reiknað út, að virðisauki stóriðjunnar og ábati Íslendinga hafði verið fjarri því að vera jafnoki sjávarútvegs og ferðaþjónustu, enda renna tekjurnar úr landi og það meira að segja tekjuskattfrjálst hjá Alcoa.  

2007 munaði örfáum atkvæðum í Hafnarfirði að álverið í Straumsvík yrði stækkað stórlega og gert að algeru risaálveri eins og álverið á Reyðarfirði.

Um svipað leyti voru teknar skóflustungur að öðru risaálveri í Helguvík og með þessu tvennu, auk risaálvers á Bakka við Húsavík og í Þorlákshöfn, átti að leggja grunn að því að allri orku landsins og náttúruverðmætum yrði fórnað á altari álguðsins. 

Í Hafnarfirði var "ný tækni í mengunarvörnum" og höfuðatriði áltrúarinnar lofsungin og því hótað að leggja álverið niður ef kröfum álguðsins yrði hafnað.

1965 var eitt höfuðatriði lofsöngsins að stórfelldur afleiddur framleiðsluiðnaður myndi spretta upp þegar við Íslendingar myndum kaupa sjálfir álið og vinna úr því.

Ekkert varð af því, enda gegn lögmálunum um hagkvæmni stærðarinnar, sem veldur því að alla tíð hefur álið verið flutt óunnið úr landi. 

Ellefu árum síðar er enn að birtast nakinn sannleikurinn að ekkert hefur birst varðandi mengunarvarnartæknina, og þegar hugað er að því að álverið, að mestu óbreytt er orðið til trafala í þróun byggðarinnar, má nærri geta hvernig ástandið væri ef það hefði verið stækkað eins hrikalega og til stóð árið 2007.      

Átti að minnka en er óbreytt

Samt á að vaða yfir með risaháspennulínur.

Á Alþingi í dag mátti heyra einn þingmanninn endurtaka enn og aftur bullið um "að tryggja afhendingaröryggi til heimilanna" með risavöxnum háspennulínum og virkjunum um allt land, sem við nánari skoðun kemur í ljós að eiga aðeins að þjóna stóriðjunni. 

Suðurnesjalínan risavaxna, sem á að fara yfir viðkvæmustu vatnsverndarsvæði höfuðborgarsvæðisins fyrir ofan Hafnarfjörð, Garðabæ, Kópavog og Reykjavík, mun ekki aðeins valda gríðarlegri sjónmengun, heldur verður það ekki einn og einn stakur jeppi, sem þar verður á ferð, heldur stórvirkar vélar í samræmi við stærð verkefnisins.

Jeppinn, sem valt, er stórmál, en vélvæddar stórframkvæmdir munu væntanlega fljúga í gegn.  

Vernda auðlind til framtíðar

Viðkvæmi bogi er í skjaldarmerki Utah. Bogi yfir Ófærufoss féll.

Viðkvæmi bogi (Delicate Arch) er frægasti steinboginn í Bogaþjóðgarðinum í Utah í Bandaríkjunum og líkast til frægasti steinbogi í Bandaríkjunum og er í skjaldarmerki Utah. 

Hann prýðir líka náttúrpassa Bandaríkjanna. 

Boginn heitir þessu nafni ekki út í loftið. Hann stendur afar tæpt. 

Svipað er að segja um klettinn Hvítserk í Húnaflóa. 

Hér heima komu fram vangaveltur um það hvort hægt yrði að styrkja Hvítserk. 

Það er augljóslega allt of flókið og dýrt og við bættist að þannig gera menn almennt ekki, burtséð frá því hvort slíkt er hægt.  

Frægur steinbogi yfir Ófærufoss féll hér um árið og við því var ekkert að gera. 

Fossinn Gjallanda efst í Skjálfandafljóti prýddi lengi afar fallegur steinbogi. 

Sumir vildu kalla fossinn Steinbogafoss. Svo féll boginn og nafnið Gjallandi er framtíðarnafn og fegurð hans rómuð. 

Frægur steinbogi hrundi í sæ

Gullgrafaraæði í dansi í kringum gullkálf.

Á sama hátt og gullgrafaraæði rann á örþjóð úti við heimskautsbaug, sem ætlaði sér að verða helsta fjármálamiðstöð Evrópu og mesta stóriðjuþjóð heims í upphafi þessarar aldar, hamast nú allir, sem vettlingi geta valdið til að stunda nýja tegund af gullgreftri.

Í ljós kom þegar fyrri dansinn í kringum ímyndaðan og upplblásinn gullkálf, endaði í hruni, og að það sem andófsfólk hélt þá fram, reyndist rétt varðandi það að "eitthvað annað, svo sem ferðaþjónusta" byði upp á betri möguleika en rústun íslenskra náttúruverðmæta til þess að gefa íslenska orku á gjafverði til erlendrar stóriðju.

Að stórum hluta byggt á rányrkju.

Og fari svo, að ferðaþjónustugræðgisæðisbólan springi framan í okkur, er ekkert orð betra en rányrkja til að lýsa því hvernig vanrækt er að undirbyggja innviði og umgerð sem er forsenda þess að "dýrasta land í heimi" standi undir nafni og uppsprengdu verði, hvar sem litið er.  

Íslenska ríkið helsti gullgrafarinn?