Rússland, land hinna "miklu" leiðtoga.

Það segir oft meira um viðkomandi land og þjóð að koma þangað í heimsókn til jaðarsvæðis frekar en að fara til höfuðborgarinnar. 

Tvær heimsóknir mínar til Rússlands, annars vegar síðsumars 1978 til Kolaskaga og Múrmansk, og hins vegar heimsókn til Demyansk, 5 þúsund manna bæjar í Valdai-hæðum um 250 kílómetra fyrir norðvestan Moskvu, í febrúar 2006. 

Í seinni ferðinni var Rússi, sem hafði dvalið í nokkur ár á Íslandi, hjálparmaður minn og hafði hann aldrei farið í slíka ferð út frá höfuðborginni fyrr, út í dreifbýlið í fjötrum rússneska vetrarins. 

Hann sagði mér að Moskva segði enga sögu um hið raunverulega Rússland með allar sínar víðáttur og firnindi.

Í Múrmansk mátti sjá sú ofuráhersla sem Rússar leggja á sögu sína, einkum "Föðurlandsstríðið mikla" 1941-1945.

Líklega á engin þjóð eins marga leiðtoga úr sögu sinni, sem hafa verið sveipaðir mikilleik í hástigi í sögubókum sínum. 

Leiðsögufólk nefndi Bresnéf eins um guðdómlega veru væri að ræða 1978 en þar áður höfðu Stalín og Lenín verið dýrkaðir. 

Úr fortíðinni segja nöfn eins og Pétur mikli og Katrín mikla sína sögu. 

Flestir voru þessir þjóðarleiðtogar ósparir á að beita kúgun, harðræði og glæpaverkum til þess að efla völd sín, en engu að síður eru nöfn þeirra letruð gullnu letri eða að minnsta kosti stóru letri í rússneskri sögu. 

Vladimir Pútin er á góðri leið með að skrá nafn sitt með stóru letri í rússneska sögu og nú þegar talinn valdamesti maður heims fjögur ár í röð.

Samt er Rússland fyrir neðan Spán í þjóðarauði og þjóðarframleiðslu og enn neðar á lista í flestu því sem notað er til að mæla velgengni borgara hinna ýmsu ríkja heims.

En Pútín hefur lag á að spila á þá staðreynd, að þjóðin ræður yfir öðru af tveimur langstærstu kjarnorkuvopnabúrum heims, og að Pútín eyðir frekar takmörkuðum fjármunum ríkisins frekar í herinn en í velferðarmál og innviði hins borgaralega samfélags.

Og Rússar voru þjóðin sem auðmýkti bæði Napóleon og Hitler þegar þeir kumpánar héldu að veldi sitt væri með sem mestum blóma.  

Meirihluti Rússa virðist láta sér veldi og ofríki Pútíns vel líka. Ekki ónýtt ef nafn Pútíns bætist við nöfn Stalíns, Lenins, Péturs mikla og Katrínar miklu.   

 

Pútín sagður valdamesti maður heims

Óþrifnaðurinn er með eindæmum.

Það er ekkert annað en óþrifnaður að hreinsa ekki ryk og tjörusalla mánuðum saman af götum Reykjavíkurborgar. 

Svona sleifarlag er ekki liðið erlendis. 

Auk uppsöfnunar svifryks af slitnum götum er ekkert gert til að hreinsa upp þar sem vinnubílar og jarðvegsflutningabílar vaða með drullu af vinnusvæðum inn á göturnar og útata þær í auri. 

Reynt er hér á blogginu að kenna öðru en slitinu á götunum um svifrykið, en tjöruausturinn aftan úr stórum bílum yfir bílana á eftir þeim, sem leggst á framrúður og ljós, þekkja allir, sem eru á ferðinni, og finna muninn á ástandinu til hins betra seint á hverju vori en til hins verra seint á haustin. 

 

Sextánföld svifryksmengun

Blásið í blöðru vegna ástands vegar.

Jöklajeppar á stórum dekkjum geta verið erfiðir í stýri við vissar aðstæður. Í fyrravetur var ég eitt sinn á slíkum bíl á leið upp Ártúnsbrekkuna þegar vatn var í hjólförum og var því tæknilega ómögulegt að aka bílnum alveg þráðbeint áfram, ekki hvað síst vegna þess, að í ofanálag var hvass og byljóttur hliðarvindur.  

Lögreglubíll kom á eftir mér og var ég stöðvaður og beðinn um að blása í blöðru sem ég gerði með mikilli ánægju, maður sem aldrei hefur bragðað vín á 76 ára ævi. 

Það er svo skemmtilegt þegar þannig stendur á hjá viðkomandi að hann geti fært svona atvik til bókar. Ég lét reyndar útskýringar varðandi ástand götunnar, hliðarvindinn og eðli jöklajeppa fljóta með í samtali mínu við lögreglumennina, en talaði fyrir daufum eyrum, bíllinn nýskoðaður og í fínu standi og því eðlilegt hjá þeim að útiloka ölvun við akstur.

Þegar ég fékk mér létt vespuhjól í sumar ákvað ég að nýta mér það, að ellibelgir eins og ég geta fengið frítt einkanúmer.

Mig grunar að það sé frá tíð Geirs H. Haarde sem fjármálaráðherra, en hann hafði einkar góðan skilning á mismunandi aðstæðum bíleigenda.

Ef lögreglumönnum sýnist það óeðlilegt að menn að nálgast áttrætt séu á vélhjólum, geta þeir séð tilsýndar í mínu tilfelli að ástæðan er ekki ölvun.

Auk þess er gott mál að auglýsa þarfa starfsemi og lifnaðarhætti á einkanúmerum, svo sem það að vera edrú og hlynntur starfsemi SÁÁ.  

 

Síðast malbikað árið 2006

Öruggasta heilbrigðisaðgerðin: Að hætta mælingum?

Á grundvelli mælinga og rannsókna eru að koma í ljós vísbendingar um heilbrigðisvandamál af nýjum toga á næstu áratugum, sem muni kosta þjóðir og mannkyn gríðarlegar fjárhæðir.

Nú er svo að sjá af umræðunnni um mælingar og rannsóknir varðandi loftslagsvísindin, að einfaldasta leiðin til þess að leysa þessi heilbrigðismál og flest önnur svipuð mál yrði sennilega að "taka Trump á þau".

Skera stórlega niður eða leggja jafnvel niður allar mælingar á fólki, svo sem að mæla þyngd, blóðþrýsting, púls, samsetningu blóðs og þvags o. s. frv.

Margt myndi vinnast með þessu:

Stórfelldur sparnaður í heilbrigðiskerfinu þar sem hægt væri spara milljarða með því að segja upp því fólki sem stundar mælingarnar.

Þegar mælingarnar hverfa hverfa verða líka öll gögn í sama fari og þau voru áður en tekinn var Trump á þau, og engin ný gögn munu tákna að ekkert verður að neinum.

Hitinn verður til dæmis aldrei neitt vandamál eftir að búið er að henda hitamælinum og heldur ekki önnur heilsufarsatriði þegar búið er að leggja af notkun og rekstur og viðhald hvers kyns mæla og rándýrra og mannfrekra skoðunartækja.

Í Bandaríkjunum verður kjörorðið "make America great again!" víkkað út í "make Americans great again!"

Og miðað við þá staðhæfingu Trumps að enginn viti hvort loftslag sé að hlýna verður hægt að segja að enginn viti hvort nokkuð sé að heilsu nokkurs manns og þar með sé ekki hægt að afsanna að þjóðin sé og verði sú heilsuhraustasta í sögu mannkynsins.

Íslendingar sönnuðu þetta með tímamótaaðferð um síðustu aldamót þegar þeir "tóku Trump á ástand umhverfismála hér á landi og skiluðu í skýrslu til Sameinuðu þjóðirnar um "ástand jarðvegs og gróðurs á Íslandi":  N/A.

Sem hafði þau áhrif á skýrsluna að með því að leyna skussaniðurstöðunni, sem íslenskur umhverfisverðlaunahafi Norðurlandsráðs hafði komist að skömmu áður, komst Ísland í röð efstu þjóða í umhverfismálum!   

Afrita loftslagsgögn af ótta við Trump

"Að gera frostlögin bragðvondann"?

Ágætis frétt er á mbl.is í kvöld um frostlög, sem gerður er bragðvondur til þess að ekki sé hægt að eitra fyrir ketti með honum. 

Því miður gengur í gegnum alla fréttina hreint ótrúleg grundvallarritvilla, þannig að í öll fjögur skiptin, sem talað er um frostlög í þolfalli með greini, er ritað eitt n í lok þessa nafnorðs, talað um "frostlögin". 

En nafnorðið "frostlögin" gæti verið heiti á sönglögum um vetur og kulda, sem menn syngja til dæmis þorrablótum. 

Gott dæmi er lagið Þorraþræll. 

Til að kóróna stafsetningarruglið  er strax í upphafi fréttarinnar talað um efni, "sem gerir frostlögin bragðvondann", -  sett tvö n í lok lýsingarorðsins en ríghaldið í eitt en í greini nafnorðsins frostlögur. 

Bitri frostlögurinn freistar ekki

Fréttir ýktar af andláti víðfeðmustu flugeldasýningar Evrópu?

Sjá hefur mátt á samfélagsmiðlum í dag miklar áhyggur og jafnvel reiði yfir því að ESB ætli að ganga af íslensku flugeldaskotahefðinni dauðri um næstu áramót. 

Hins vegar er svo að sjá af tengdri frétt á mbl.is að ekki verði hróflað við 70% af núverandi framboði flugelda, en að 30% af núverandi úrvali flugelda verði skipt út fyrir aðrar tegundir sem að vísu verði ekki eins stórkarlalegar og þær risatertur, sem eiga að hverfa, en muni samt þjóna sama tilgangi um heildarútlit víðfeðmustu flugeldasýningar Evrópu.

Síðan er það önnur spurning, hvort við eigum að hunsa tilskipun ESB og breyta engu.

En þá verður líka að liggja nokkurn veginn ljóst fyrir hve mikil breyting yrði við það að fara eftir kröfum ESB.  

Hætta að selja 30% af flugeldunum

Trump, F-35, og hinn þýski Tiger.

Á öllum tímum hafa verið uppi stórhuga hernaðarsérfræðingar sem hafa ýmist látið sig dreyma um hrikaleg stríðstól eða jafnvel hrint smíði þeirra í framkvæmd. 

Í kringum 1970 voru uppi stórfengleg áhorm um geðveikislega stóra sprengjuþotu, svonefnda Valkyrju, sem yrði að leysa hina úreltu B-52 af hólmi. 

Í ljós kom að hugmyndin um Valkyrjuna var fullkomlega óraunhæf vegna þess hve óskaplega dýr, flókin og viðkvæm hún var.  Og enn í dag er B-52 í notkun, meira en 60 árum eftir að hún var hönnuð. 

Þetta leiddi hugann aftur til ársins 1943 þegar Þjóðverjar hugðust snúa stríðsgæfunni á austurvígstöðvunum við með því að tefla fram lang öflugasta skridreka þess tíma, ofurskriðdrekanum Tiger, en sagt var að einn slíkur dreki hefði í fullu tré við 10 rússneska T-34 skriðdreka. 

Tiger átti að verða lykillinn að sigri í stærstu skriðdrekaorrustu sögunnar við Kursk. 

Þetta misheppnaðist gersamlega. Tiger var alltof dýr í framleiðslu, þurfti allt of marga menn til viðhalds, var alltof bilanagjarn og einfaldlega alltof flókin smíð.

Aðeins tókst að framleiða um 1800 skriðdreka af þessari gerð, en Rússar framleiddu meira en 80 þúsund T-34 skriðdreka.

Gríðarlega flókin orrustu- og sprengjuþota með hreyfanlega vængi átti að verða skæðasta vopn Bandaríkjahers á árunum eftir Valkyrju-ævintýrið, en örlög hennar urðu litlu skárri.

Á flugsýnningu í París ætluðu Bandaríkjamenn að sýna yfirburða orrustuþotu, X-31, sem átti að geta flogið með stefnukný nánast eins og þyrla í viðbót við mikla alhliða getu.

Sýningin mistókst að mestu og Rússar stálu senunni á Sukhoi-37 sem varð glæsilegasta sýningaratriðið.

X-31 hvarf hljóðlega af sjónarsviðinu.

Nú er ætlunin að framleiða F-35 þotuna, sem á að verða afburðavél. Kostnaðurinn við gerð hennar rýkur upp og Donald Trump hefur boðað, að hætt verði við framleiðslu hennar.

Sömuleiðis að hætt verði við gerð nýrrar og rándýrrar forsetaþotu á meðan sú gamla gerir það bara gott.

Líklega skynsamlegar ákvarðanir hjá honum og honum ekki alls varnað.  

Ástandið nú keimlíkt því sem var í janúar 1980.

Eftir þingkosningar í byrjun desember 1979 skall á svipað ástand og nú á vettvangi íslenskra stjórnmála. Þáverandi forseti setti í gang gamalkunna "hringekju" þar sem hver formaðurinn á fætur öðrum fékk stjórnarmyndunarumboð, stýrði stjórnarmyndunarviðræðum ákveðinna flokka, gafst upp og afhenti umboðið að nýju. 

Frá því fyrr um haustið hafði setið minnihlutastjórn Alþýðuflokksins, nokkurs konar starfsstjórn, varin vantrausti af Sjálfstæðisflokknum. 

Sex vikum eftir kosningar var ástandið keimlíkt því sem það er nú, formenn búnir að reyna, enginn hafði umboðið, og þing og minnihlutastjórn voru að störfum. 

Í kosningum til nefnda þingsins höfðu flokkar ýmsa möguleika á samstarfi, en vegna þess að þingið var í tveimur deildum, var ástandið flóknara en nú. 

Sjálfstæðismenn og Alþýðuflokksmenn höfðu möguleika á samstarfi sem myndi gera meirihlutasamstjórn þeirra mögulega, en kratar, einkum Benedikt Gröndal formaður þeirra, voru því fráhverfir. 

Þess vegna varð það ekki framkvæmanlegt að mynda starfhæfa meirihlutastjórn í anda gömlu Viðreisnarstjórnarinnar 1959-1971. 

Jón Baldvin Hannibalsson sagði síðar að þarna hefði orðið pólitískt umferðarslys. 

Ástand efnahagsmála var mun erfiðara á þessum tíma en nú. Klerkabylting í Íran hafði framkallað olíukreppu með stórhækkuðu eldsneytisverði, sem skapaði einstæðan eldsneytisskort í Bandaríkjunum með löngum biðröðum bíla við bensínstöðvar. 

Verðbólga og versnandi staða útflutningsatvinnuveganna vegna eldsneytiskostnaðar var því stóralvarlegt viðfangsefni sem krafðist styrkrar ríkisstjórnar. 

Þótt nú sýnist vera svipað viðfangsefni varðandi það að láta enda ná saman í ríkisfjármálum, er ástandið ekki nærri eins alvarlegt í bili eins og það var í janúar 1980. 

Sjö vikur frá kosningum og þremur og hálfum mánuði frá falli vinstri stjórnarinnar vann Kristján Eldjárn að því að utanþingsríkisstjórn undir forsæti Jóhannesar Nordal gæti leyst minnihlutastjórn Alþýðuflokksins af ef þingmönnum tækist ekki að mynda stjórn. 

Fordæmi Sveins Björnssonar frá 1942 gerði þetta mögulegt fyrir forsetann og myndaði auk þess þrýsting á þingmenn. 

Svo fór að Gunnari Thoroddsen tókst á magnaðan hátt að hugsa "út fyrir boxið" eins og Birgitta Jónsdóttir orðaði slíkt í gær og mynda meirihlutastjórn, sem raunar átti erfitt þegar frá leið að ná saman um nógu bitastæðar aðgerðir, enda afar erfiðar efnahagslegar aðstæður í þjóðarbúskapnum vegna olíukreppunnar í heiminum. 

Þess má geta að á tímabilinu frá fyrri hluta árs 1942 til haustsins 1944, eða í tvö og hálft ár, tókst Alþingi ekki að mynda meirihlutastjórn, mest vegna þess að trúnaðarbrestur ríkti milli forystumanna stærstu stjórnmálaflokkanna, þeirra Ólafs Thors og Hermanns Jónassonar. 

Þá kom það mönnum í koll að hafa gefið stórar yfirlýsingar á báða bóga, sem þeim var um megn að draga til baka. 

Þingið og formenn fái svigrúm

Gríðarlegir hagsmunir knýja stærstu afneitun samtímans.

Ameríski draumurinn er alltumlykjandi hjá Donald Trump og fylgjendum hans. Táknmyndin um hin stórkostlegu Bandaríki sem nú á að endurheimta fyrir þá, sem brjótast áfram með öllum tiltækum ráðum til auðæfa, valda og áhrifa, er risavaxni pallbíllinn, sem hægt er að fá búinn yfirgengilegum lúxusi og mörg hundruð hestafla vélum. 

Bensíneyðsla þessarar skrímsla knýr áfram gróða hinna voldugu olíufyrirtækja og uppgang í hagkerfi sem fyrst og fremst lyftir hinum ríkustu. Því meiri orkusóun, því betra fyrir hagvöxtinn. 

Í ljósi áhrifa auðæfa þessara meginstoða bandaríska draumsins er hægt að sannfæra komandi leiðtoga voldugustu þjóðar heims um að loftslagsbreytingarnar séu ímyndun ein og rugl. 

Afneitað er gögnum frá öllum heimshornum sem sýna þessar breytingar og afleiðingar þeirra, sem verða ekki aðeins afdrifaríkustu breytingar okkar tíma, heldur verður afneitunin stærsta afneitun samtímans. 

„Enginn veit“ sannleikann um loftslagsbreytingar

Á Framsókn næsta leik?

Framsóknarflokkurinn er skilgreindur vinstra megin við Sjálfstæðisflokkinn og hefur meira að segja í samtökum frjálslyndra flokka í Evrópu. 

Viðreisn gaf það strax út að hún myndi ekki vilja verða þriðja hjól á vagni núverandi stjórnarflokka og ætti því alveg eins að geta hugsað sér að vera í stjórn með Framsókn, þar sem Sjallar yrðu utan stjórnar. 

Aldarafmælisklofningur Framsóknar ætti ekki að þurfa að verða hindrun fyrir stjórnarþátttöku og enginn íslenskur miðjuflokkur hefur verið eins lunkinn við að mynda ríkisstjórnir til hægri eða vinstri eftir hentugleikum. Var áratugum saman sagt að flokkurinn væri opinn í báða enda. 

Í stjórnarmyndunum Hermanns Jónassonar 1934 og 1939 gerðu samstarfsflokkarnir í ríkisstjórnunum það að skilyrði að formaður Framsóknarflokksins, Jónas frá Hriflu, yrði ekki ráðherra og Framsóknarmenn féllust á það. 

Birgitta skilar umboðinu