Var þetta "allt miklu betra hérna í gamla daga"?

Því stærra, flóknara og umfangsmena tölvukerfi er í ákveðinni starfsemi eða tækjabúnaði, því illvígari bilun virðist geta orðið í því með ótrúlega víðtækum afleiðingum. 

Það sýnir viðgerð á tölvubúnaði sem varð til þess að loka þurfti algerlega öllum 13 verslunum Hagkaupa í dag. 

Þvílíkt og annað eins hefði verið óhugsandi hér í gamla daga. 

Þegar ég rekst á eitthvað svona, en það gerist svo miklu oftar en viðunandi er, bregð ég oft fyrir mig rödd gamla mannsins hjá Ladda og segi í hálfkæringi: "Þetta var allt saman miklu betra hérna í gamla daga." 

Og stundum er ekki laust við að það sé sannleiksvottur í því. 

Henry Ford hafði illan bifur á vökvakerfum og hélt fast við teinahemla í mörg ár eftir að keppinautarnir voru búnir að taka upp vökvahemla í staðinn. 

Hann hélt líka fast við stífan framöxul og þverfjöður að framan í 14 ár eftir að keppinautarnir höfðu lagt slíkt af. Þetta og fleiri afturhaldssamar ákvarðanir hans gengu næstum að fyrirtækinu dauðu á árunum eftir stríð. 

Ég á það sameiginlegt með Ford, að ég hef frekar illan bifur á alls kyns rafdrifnu og "vakúm"drifnu og vökvadrifnu dóti í bílum, að ekki sé talað um sumt af þeim sjálfvirka búnaði, sem svo mjög er dýrkaður. 

Konan mín á fjögurra ára gamlan bíl, sem hefur reynst einstaklega vel í alla staði þótt hann hafi verið sá ódýrasti á markaðnum þegar hann var keyptur. 

En rafbúnaðurinn á framrúðunni bílstjóramegin hefur aldrei verið í lagi, hefur tekið upp á því að bila og fara ekki upp, án þess að nokkur leið sé að finna út, af hverju. 

Svona draugagangur getur jafnvel verið enn verri en þetta. 

Á annarri afturrúðu jeppa, sem ég á, tók hún allt í einu upp á því að láta ekki að stjórn og fór meira að segja af stað niður upp á eigin spýtur án þess að snert væri við neinu. 

Þegar þetta gerðist í seinna skiptið gafst ég upp, setti fast spjald í gatið og hef algerlega forðast á því að koma við rúðuna og rúðurofann síðan. 

Í fyrradag "varð bilun í textavél" að því er sagt var eftir 20 mínútna stöðvun á útsendingu RUV. 

Bilun í textavél hér í gamla daga hefði einfaldlega þýtt, að ekki væri hægt að bregða þýðingartexta á skjáinn og þess vegna verið hægt að halda útsendingu áfram. 

En í þetta skipti var þetta öðru nær, því að öll kerfi úsendingarinnar stöðvuðust í heilar 20 mínútur og var ekki einu sinni hægt að láta hið gamalkunna skilti: "afsakið - bilun" birtast á skjánum! 

"Þetta var allt saman miklu betra hérna í gamla daga."? 

Svei mér þá ef það lítur ekki oft þannig út. 

Öllum verslunum Hagkaups lokað

Undirliggjandi viðleitni til að koma sér hjá aðgerðum?

Það er búið að tala um "tafarlausar aðgerðir til að minnka notkun jarðefnaeldsneytis á Íslandi" í nokkur ár án þess að það mál sé komið lengra en raun ber vitni. 

Erfitt er um vik vegna flugumferðar, enda hefur Ísland sérstöðu meðal þjóða hvað það varðar að vera eyland langt úti í hafi og hvað umferð fólks varðar alveg háð flugi. 

Í gangi er viðleitni hjá mörgum til þess að andæfa rafvæðingu bílaflotans, og bent á aðra vænlegri kosti, endurheimt votlendis eða samdrátt í flugi. 

Jafnvel eru hafðar í frammi slíkar reikningskúnstir að aðgerðir varðandi landsamgöngur skili nánast engu.

Þó má sjá í öðrum löndum að á því sviði er lögð einna mest á hundraða milljóna bílafloti jarðarbúa.  

Hvað flugið varðar, sem samgönguráðherra lagði áherslu á í dag, má spyrja, hvort þeir erlendu ferðamenn, sem koma til landsins og sækjast eftir að upplifa einstæða eldfjallanáttúru, myndu ekki fljúga telja sig þurfa að fljúga margfalt lengra, alla leið til Yellowstone, Hawai, Galapagos eða Nýja Sjálands. 

Eða hvort það sé gerlegt eða ráðlegt að draga úr tekjum af ferðaþjónustu og draga stórlega úr utanlandsferðum og viðskiptum við útlönd sem eru nauðsynleg fyrir menntun, verslun og arðsöm samskipti. 

Sérfræðingar í skógrækt og landgræðslu benda á að mikið skorti á að búið sé að rannsaka nægilega árangur af endurheimt votlendis eða landgræðslu og skógrækt. 

Hins vegar liggja mun betri útreikningar fyrir um umbætur á bílaflotanum en á flestum öðrum sviðum, útfærslan liggur fyrir og í fáum löndum heims eru aðstæður eins sláandi góðar til nýtingar á okkar eigin orku, að mestu leyti endurnýjanlegri og hreinni. 

Núna er talað um það sama og fyrir þremur árum, að hægt verði að aka hringinn á rafbíl eftir næstu áramót. 

 

„Óumdeilt að endurheimt votlendis gagnast“

Stórathyglisverð rannsókn.

Miklar og ákafar hjólreiðar voru undirstaða þreks og líkamlegs og andlegs ástands míns frá níu ára aldri til 19 ára aldurs. 

Nú hafa ég og sífellt fleiri tekið upp hjólreiðar á fullorðinsárum, og í mínu tilfelli er það mikilvægt, að vegna slæmra hnjáa, - komið bein í bein vagna slits, - get ég stjórnað að mestu álaginu á þau, af því að hjólið er búið rafmótor. 

Ég hef því með rúmlega tveggja ára reynslu fundið hentugt jafnvægi, sem hefur skilað mér betra ástandi hnjánna en áður var auk betra líkamlegs og andlegs ástands almennt, auk peningasparnaðs og eldsneytissparnaðs og minnkaðs útblásturs gróðurhúsalofttegunda. 

Það yrði stórmerkilegt og hið besta mál ef rannsókn dr. Tinnu Traustadóttur gæti leitt í ljós frekari niðurstöður varðandi áhrif hjólreiða og ber að fagna því. 

Styrkt til að rannsaka áhrif hjólreiða

"Sputnik"-lið, sem enginn átti von á.

Það var talað um blóðtöku í fyrra þegar ellefu leikmenn hurfu frá meistaraflokki Fram í handbolta, finna varð þjálfara og nýja leikmenn og sætta sig við þá spá, að Fram yrði neðst í vetur. 

Sextán ára "barn" í markinu var nokkurs konar táknmynd liðsins. 

En liðið óx við hverja raun og sprakk út í lokakeppninni þar sem það sló sjálfa Íslandsmeistarana út í leik vetrarins. 

Það var eðlilegt að liðið næði bestum árangri sinum þegar það "toppaði" í leikjunum við Hauka, en það toppaði kannski aðeins of snemma. 

Hvað um það, Valsmenn eru hugsanlega að koma upp nýtt "mulningsvélar" lið og engin skömm að tapa fyrir því. 

 

Blaðran sprakk hjá okkur

Rassskellingum Mannréttindadómstólsins linnir ekki.

Allt frá máli Þorgeirs Þorgeirssonar fyrir um þremur áratugum hefur Mannréttindadómstól Evrópu aftur og aftur snúið dómum Hæstaréttar Íslands til baka. 

Líklega eru þessar rassskellingar dómstólsins að nálgast tuginn og í langflestum tilfellum voru dómar í málum blaðamanna til umfjöllunar. 

Vegna þess að þessu linnir ekki má leiða líkum að því að fleiri dómar Hæstaréttar í mannréttindamálum séu á skjön við mannréttindasáttmála Evrópu, mannréttindaákvæði íslensku stjórnarskrárinnar og sáttmála á borð við Árósasamninginn, sem á að tryggja lögaðild samtaka náttúruverndar- og umhverfisverndarfólks að framkvæmdum. 

Í slíkum málum hefur Hæstiréttur kveðið upp afar vafasama úrskurði sem ekki hefur verið áfrýjað til Strassborgar vegna þess hve dýrt og tímafrekt það er. 

Braut gegn blaðamönnum DV

Beðið eftir Godot í áratugi.

Það hefur verið mögulegt í áratugi að rýmka Miklubrautina í gegnum tvo flöskuhálsa, við vestanvert Klambratún og á gatnamótum Lönguhlíðar og Miklubrautar. En allan þennan tíma hefur verið rætt um að setja Miklubrautina í jarðgöng á þessum kafla án þess að nokkurn tima hafi hillt undir framkvæmdir í því efni. 

Nú er sú lausn jafnvel fjær en nokkru sinni fyrr. 

Það er liðinn meira en áratugur síðan ég gekk um þennan kafla og mældi þær stærðir, sem ráða um úrbætur. 

Með því að kaupa þrjú hús við vestanvert Klambratún og rífa þau, og lagfæra brautina vestur fyrir Miklatorg er hægt að breikka þennan kafla um eina akrein í hvora átt. 

Málið er erfiðara við gatnamót Lönguhlíðar og Miklubrautar vegna stærðar og sögulegs gildis blokkarinnar stóru við Lönguhlíð. 

Þar þyrfti líka að kaupa upp húsið á horninu á móti og það myndi nægja til að breikka um eina akrein í aðra hvora áttina. 

En einnig mætti hugsa sér að leggja gangbrautina við hornið á Lönguhlíðarblokkinni undir hana og fá með því þrjár akreinar í hvora átt á allri Miklubrautinni. 

Nú þegar annar þessi kafli við Klambratún  ekki umferðinni á álagstímum. Stóraukin byggð á Vatnsmýrarsvæðinu myndi auka á vandann. 

En almennar umbætur og viðbrögð við fjölgun fólks og farartækja í Reykjavík byggjast á samhæfðum aðgerðum. 

1. Umbætur í gatnakerfinu til að liðka um fyrir bílaumferð. 

2. Fjölgun þeirra sem eru á smáum bílum og öðrum enn minni farartækjum, léttum vélhjólum, rafreiðhjólum og reiðhjólum. Hver sá sem ferðast um á slíku farartæki er í raun að minnka vandann í bílaumferðinni og skapa rými fyrir bíl í stað einkabílsins sem hann væri annars á. 

3. Efling almenningssamgagna, strætisvagna og gerð borgarlína með léttvögnum eða léttlestum. Hver maður, sem ferðast með slíku kerfi sparar rými fyrir einn einkabíl í bílaumferðinni. 

 

Breikkun Miklubrautar að hefjast

Sjúklingar blæði fyrir sjúklinga og aldraðir fyrir aldraða.

Hugmyndaflugið fyrir fjármögnun aðgerða til þess að létta kjör sjúkra og aldraðra virðist ekki vera mikil hjá íslenskum ráðamönnum. 

Ef eitthvað keyrir fram úr hófi svo sem kostnaður vegna veikinda og lyfja sjá menn ekkert annað ráð en að láta aðra sjúklinga og helst þá sem lökust hafa kjörin og mesta ómegð, blæða fyrir það. 

Þetta minnir á aðgerðir vegna aldraðra fyrir rúmu ári, þar sem ekkert skárra ráð fannst til að rétta hlut þeirra, miðað við aðra þjóðfélagshópa sem fengu bættan hlut aftur í tímann, en að láta aðra aldraða borga brúsann. 

Kostnaðaraukningin sláandi

Veruleiki sviðsins er tvöfaldur.

Veruleiki sviðsins, leiksviðsins eða hvers annars vettvangs, þar sem listsköpun á sér stað, er oft tvíbentur.

Á sviði er oft leitast við að búa til veruleika leikrits, sviðsdagskrár eða kvikmyndar, en samt býr sviðið yfir því að geta orðið vettvangur annars veruleika, raunveruleika hinnar beinu útsendingar lífsins.

Í tengdri frétt á mbl.is er greint frá því að sumir áheyrendur á tónleikum Bruce Hampton hefðu haldið þegar hann hneig niður í lok tónleikanna, væri það leikinn hluti af tónleikunum. 

En það var grimmur veruleiki dauðans.

Hér heima hneig Rúnar Júlíusson niður baksviðs á tónleikum, ef ég man rétt. 

Tvívegis hefur svipað, þó ekki nærri eins alvarlegt, hent mig á sviði. 

Á Sumargleðinni á Kirkjbæjarklaustri 1980 endaði lagið Sveitaball í flutningi mínum á þann veg að ég var kominn aðeins of framarlega á sviðið í öllum hamaganginum, sem fylgir flutningi þess lags. 

Talsvert hátt var af sviðinu niður í salinn, og á sekúndubroti hugkvæmdist mér að fara heljarstökk fram fyrir mig niður í stað þess einfaldlega að hoppa beint niður. 

Þetta mistókst þannig, að ég komst ekki nema helming stökksins á leiðinni niður og kom beint niður á hausinn.

Þar var ég heppinn að hálsbrjóta mig ekki en brákaði samt hálslið án þess að það kæmi í ljós fyrr en fimm árum síðar þegar ég fór að enda þetta lag á því að fara kollhnís aftur á bak og hnykkti á kölkuðum örvef sem hafði myndast í taugaopi í sjöunda hálsliðnum.

Ef ég hefði lamast eða drepist í þessu stökki hefðu áhorfendur áreiðanlega haldið í fyrstu að þetta væri óviðjafnanlega flott og fyndið atriði.

Enda var það svo fyndið að fagnaðarlátunum ætlaði varla að linna. 

Á litlu jólum á Sólheimum í hitteðfyrra framkvæmdi ég atriði sem áheyrendur héldu að væri hluti af söngskránni, og hafði sjaldan verið hlegið og fagnað jafn mikið í 50 ára sögu samkomunnar. 

Ég var að syngja línurnar:  "Hafið þið Gluggagægi séð  /  gráa og síða skeggið með? /  Glápir hann alla glugga á. /  Gott ef hann ekki brýtur þá.

Til þess að gera þetta með tilþrifum, steig ég þrjú skref fram á sviðinu þegar sungið var: "Glápir hann alla glugga á. /  Gott ef hann ekki brýtur þá" - og stangaði höfðinu fram til að brjóta ímyndaðan glugga.

Sviðsljósin lýstu framan í augun og svartmálað sviðið var, séð frá mér, myrkvað og sýndist svört klessa.  Ég sá ekki, að sviðið var styttra en vænta mátti, því að trappa lá upp á það.  

Ég steig aðeins of framarlega, steyptist eins og eldflaug niður í salinn, braut auðvitað engan glugga en braut hins vegar öxlina í staðinn og ætlaði hlátri og fagnaðarlátum aldrei að linna. 

Ég notaði tækifærið meðan hlátrasköllin dundu, stóð strax á fætur og gekk upp á sviðið, þar sem kynnirinn spurði mig lágt: "Er eitthvað að?"

"Já, ég er axlarbrotinn," svaraði ég. 

"Hvernig veistu það?"

"Ég er síbrotamaður", svaraði ég og kláraði lagið og lögin sem eftir voru. 

Það var ekki fyrr en ég var farinn til Reykjavíkur til að komast á bráðamóttökuna í Fossvogi sem það spurðist út fyrir austan að ég hefði axlarbrotnað. 

Albert heitinn Guðmundsson var fastamaður í "Stjörnuliði" mínu meðan hans naut við. 

Eftir nokkra leiki með liðinu hafði Brynhildur kona hans samband við mig og harðbannaði mér að hafa Albert í liðinu, því að hann væri bæði hjartveikur og alltof þungur og feitur, þannig að þessi þátttaka hans væri stórhættuleg. 

Ég lét því Albert ekki vita af næsta leik, en þegar hann komst að því að hann hefði ekki verið boðaður, hringdi hann í mig, sármóðgaður, og spurði mig fyrir hvaða sakir ég teldi hann ekki eiga heima í liðinu. 

Ég sagði honum frá því sem Brynhildur hafði sagt. 

"Henni kemur það ekkert við," svaraði Albert. "Þegar við giftum okkur var það samkomulag okkar á milli að knattspyrnuiðkun mín væri algerlega mitt einkamál og þetta heyrir undir það."

"Já, en ég vil ekki eiga sök á því og bera ábyrgð á því ef þú hnígur niður í miðjum leik," svaraði ég. 

"Eiga sök!" "Hvaða vitleysa er þetta í þér? Þá mátt þvert á móti verða stoltur af því ef ég hníg niður frammi fyrir troðfullri Laugardalshöllinni með boltann á tánum. Úr því að allir menn eru dauðlegir getur maður eins og ég ekki beðið um flottari dauðdaga." 

Eftir þetta var Albert alltaf fyrsti maðurinn sem ég hringdi í þegar til stóð að Stjörnuliðið léki. 

 

Lést á eigin tónleikum

Fréttatíminn var ágætis blað en nafn Sósíalistaflokksins fælir.

Í vanmegna íslensku fjölmiðlaumhverfi var Fréttatíminn oft ágætis blað, oft með þarfa umfjöllun á mikilvægum sviðum sem aðrir fjölmiðlar vanræktu. 

En gjaldþrotið segir allt um það að þetta var samt misheppnuð tilraun fjárhagslega. 

Nöfn stjórnmálaflokka segja ekki alltaf allt um stefnu þeirra og störf. 

Nafnið Venstre á einum stjórnmálaflokknum í Danmörku hljómar vinstri í eyrum Íslendinga en Venstre er samt hægri flokkur ef eitthvað er. 

Framsóknarflokkurinn íslenski hefur barist fyrir stóriðjustefnu síðustu áratugi sem byggist á hugmyndum, sem voru gildar þar til fyrir um hálfri öld þegar þær fór smám saman að verða úreltar og steinrunnar vegna byltingar í tækniefnum og varðandi gildi menntunar fyrir velsæld þjóða.

Að reisa risaálver í Eyjafirði til að "bjarga" Norðurlandi og afneita því að ferðaþjónusta, nýsköpun og frumkvöðlastarf hefðu nokkurt gildi, var hrein afturhaldsstefna.

Nýstofnaður Sósíalistaflokkur er önnur tilraunin undir þessu nafni til að "sameina vinstri menn."  

En ef hann ætlar að halda fram sömu stefnu og nafni hans, sem átti beina fulltrúa á Alþingi frá 1937 til 1953 og síðan áfram Alþingismenn úr sínum röðum fram yfir 1970 hefur nafnið eitt fælingarmátt.

Stefna þess flokks, sem birtist í skýlausri vörn fyrir Stalín, Maó og hinn gjaldþrota kommúnisma Sovétríkjanna og annarra kommúnistaríkja, beið skipbrot um víða veröld.

Flokkurinn varð til við samruna Kommúnistaflokksins og vinstri arms Alþýðuflokksins undir forystu Héðins Valdimarssonar 1938, en kommúnistar höfðu tögl og haldir í nýja flokknum og hröktu Héðin úr flokknum fyrir það að Héðinn fordæmdi árás Sovétríkjanna á Finna haustið 1939.

Kommarnir höfðu áfram öll ráð flokksins í hendi sér þar til næsta sameining við hluta Alþýðuflokksins varð 1956 í stofnun kosningabandalags, sem fékk nafnið Alþýðubandalagið.

Þótt Hannibal Valdimarsson fyrrum formaður Alþýðuflokksins, væri í forystu kosningabandalagsins, vörðu kommarnir áfram allt framferði Sovétmanna og annarra kommúnistaríkja fram til 1968, þegar fimm kommúnistaríki réðust inn í Tékkóslóvakíu og kæfðu þar fæðingu "manneskjulegan sósíalisma."

Sum sósíalísk eða félagsleg fyrirbæri eins og ríkisrekstur í mennta- og heilbrigðiskerfi og margs konar þjónustu, hafa reynst vel hér á landi og erlendis.

Hins vegar mistókst sósíalistum þessa tíma alveg að þjóðnýta útgerðarfyrirtækin og þjóðnýta sumar tegundir verslunar, rétt eins og að sumar þjóðnýtingarhugmyndir Verkamannaflokksins í Bretlandi mistókust.

Nú virðist eiga að endurvekja misheppnaðar þjóðnýtingarhugmyndir í nýstofnuðum Sósíalistaflokki og þar með verður það ekki aðeins nafn hins gamla kommaflokks, sem fælir frá flokki, sem ætlar að sameina vinstri menn í "nýju" afli, heldur líka sumar hugmyndir nýja flokksins, sem eru gamlar og langt vinstra megin við þá hugmyndafræði jafnaðarmannaflokkanna á Nörðurlöndum, sem byggir á "blönduðu hagkerfi".

En af öllum gölluðum þjóðfélagskerfum heims er þetta "norræna módel" þó það skásta, sem enn hefur fundist.  

  

Fréttatíminn fer í gjaldþrot

Endilega að njörva Íslandi niður í net risa háspennulína.

Það kom fram í máli eins af talsmönnum risavaxinna háspennulína um allt Ísland, að hér áður fyrr hefði fólk fagnað því að sjá slík mannvirki sem víðast. 

Það var á þeim tíma sem verið var að rafvæða landið og leggja rafmagn heim á bæina. 

Fyrrum iðnaðarráðherra, Valgerður Sverrisdóttir, lýsti því í viðtali að það sem hefði markað hennar sýn til allrar framtíðar hefði verið þegar hún sem ung stelpa hefði horft á flotta stráka koma til að leggja rafmagn heim á bæina fyrir norðan. 

Enn virðast ráða ferðinni hér á landi þeir, sem halda að ekkert hafi breyst síðustu hálfa öld, þegar það var eina ráðið til að "bjarga" byggðum að "skaffa" sem stærst verkefni fyrir fjölmennan verkalýð þess tíma þegar hrátt handafl var helsta uppspretta "atvinnuuppbyggingar".

Þegar verksmiðjur SÍS misstu markaði í Sovétríkjunum við fall þeirra um 1990 var hrópað um að eina ráðið til að "bjarga" Akureyri og Eyjafirði væri að reisa risaálver.

Þeir sem höfðu hugmyndir um tækifærin, sem nú hafa skapað þjóðinni stærsta atvinnuveginn með mestu gjaldeyristekjurnar voru úthrópaðir sem "kverúlantar", "fjallagrasatínslufólk" sem "væri á móti rafmagni" og "á móti atvinnuuppbyggingu."

Enn ráða þessi 50 ára gömlu stóriðjusjónarmið mestu um meðferðina á landinu, sem nú malar gull sem ósnortið land einstæðrar náttúru.

 

Samkvæmt könnun á viðhorfum erlendra ferðamanna, eru engin mannvirki, sem þeir sjá og trufla upplifun þeirra meira en tröllauknar háspennulínur. 

En einmitt slíkar línur skulu nú njörva allt Ísland niður í net skógar af möstrum og línum. 

Nú síðast í Morgunblaðinu fyrir nokkrum dögum var þess krafist að mannvirkjabelti háspennulína og virkjana með tilheyrandi vegakerfi yrði lagt í gegnum hjarta landsins um Sprengisand. 

Þegar bændur fór að skoða grundvöll Blöndulínu 3 og þær fullyrðingar Landsnets að hún væri nauðsynleg til að gefa byggðunum afhendingaröryggi kom í ljós að þessi risalína átti hvergi að tengjast neinum spennivirkjum byrir byggðarafmagn heldur eingöngu að þjóna stóriðjunni. 

Kröflulína 3 er ekki eina stóriðjumannvirkið sem á að fara þannig um víðerni Norðausturlands að eftir sé tekið. 

Enn stendur óhögguð sú niðurstaða nefndar um skipulag miðhálendisins að skilgreina skuli svæðið Leirhnjúk-Gjástykki sem "iðnaðarsvæði", þ. e. virkjanasvæði. 

Verði það að veruleika getum við endanlega afskrifað að nokkru verði þyrmt af helstu náttúrudjásnum Íslands. 

 

Mannvirki skerði ekki ósnortið land