Nokkurs konar hryðjuverkatíska.

Sú var tíðin fyrr á öldum að eitur var oft notað til manndrápa. Síðar virtist slíkum tilfellum fækka og aðrar aðferðir taka við. 

Þegar flugrán fóru að tíðkast á síðari hluta liðinnar aldar urðu þau æ algengari þar til að búið var að þróa viðbrögð gegn þeim. 

Þessi viðbrögð voru þaulæfð og þegar hryðjuverkamenn rændu fjórum þotum í einu 11. september 2001 voru áhafnir allra vélanna viðbúnar samningaviðræðum við flugræningjana eftir að vélunum hefði verið lent á einhverjum flugvelli. 

Það hvarflaði ekki að neinum um borð í þotuhnum, nema kannski á síðustu stundu í þeirri vél sem brotlenti í Pensylvaníu, að þoturnar yrðu notaðar sem nokkur konar mönnuð flugskeyti á þann hátt sem raunin varð. 

Og í framhaldinu fjölgaði sjálfsmorðsárásum. 

Nú hafa flutningabílar komist inn í vopnabúr þeirra sem fremja sjálfsmorðsárásir og það mun líklega líða nokkur tími þar til fundin verða ráð til að verjast slíkum árásum. 

Á meðan verður notkun bíla nokkurs konar hryðjuverkatíska. 

Bíll sem vopn: Hvers vegna?

Hve mikil áhrif munu nýjustu atburðir hafa?

Fróðlegt verður að fylgjast með framvindu sölunnar á Arionbanka þessa dagana og þá næstu og áhrifum hennar á íslenska stjórnmálaástandið.

Fyrstu viðbrögð forsætisráðherra voru að fagna sölunni með þeim orðum að hún sýndi að nú hefðu góðir útlendingar mikið traust á Íslandi og fjárfestingum hér á landi. Þetta væri alveg nýtt fyrirbrigði og mikið fagnaðarefni.

En síðan hafa hrannast upp spurningar og auk þess hringja ýmsar bjöllur varðandi samanburð á þessari sölu og sölu ríkisbankanna upp úr síðustu aldamótum og samanburð á hinum "dásamlegu" fjárfestingum útlendinga í íslenska hagkerfinu í aðdraganda hrunsins.

Þá voru kaup erlendra vogunarsjóða og fleiri fjárfesta á íslenskum krónum lengi vel talið sérstakt fagnaðarefni, af því það sýndi "traust útlendinga á íslenska hagkerfinu."

Þeir sem vöruðu við þessu og bentu á hættu á fyrirbrigði, sem líkja mætti við "snjóhengju" sem hengi yfir okkar litla hagkerfi voru kallaðir úrtölumenn og nöldrarar lengi vel.

En síðan kom í ljós að aðvörunarorðin áttu svo sannarlega við rök að styðjast, þegar hin risavaxna sápukúla bankakerfisins og efnahagslífsins alls sprakk og við tók níu ára haftatímabil við að eyða snjóhengjunni í þeim mæli að óhætt væri afnema höftin.

Á árunum í byrjun aldarinnar var gumað af háu gengi krónunnar og þeirri dýrð, sem einka(vina)væðing bankanna hefði fært okkur.

Þegar ég minntist á tvennt í bloggpistli, annars vegar þá ætlun ráðamanna 2002 að eignarhald bankanna yrði dreift í anda Eyjólfs Konráðs Jónssonar, og hins vegar það að Þjóðhagsstofnun var lögð niður, var skrifað heilt Reykjavíkurbréf um það hve þessi skrif mín væru mikið bull og hve mikill ómerkingur ég væri.

Rökin voru þau í Reykjavíkurbréfinu að það hefði verið kennitöluflakk sem hefði haft áhrif og að Þorsteinn Pálsson hefði sem forsætisráðherra 1988 látið skoða hvort leggja ætti Þjóðhagsstofnun niður! Niðurstaðan varð þá sú að ekkert varð úr því! 

Þetta tvennt sagði höfundur Reykjavíkurbréfsins að sýndi að ráðamenn um síðustu aldamót hefðu ekki borið neina ábyrgð á þvi sem þá gerðist. 

Nú stingur upp kollinum í sölu Arionbanka svipað fyrirbæri, "kennitöluflakk" og sérkennilegt eignarhald sem endar í þekktu skattaskjóli í Karabíska hafinu, 9,99% eignarhlutir og krosstengsl sem hringja bjöllum varðandi það að þarna séu eigendur bankans að selja sjálfum sér ráðandi hlut í bankanum með tuga milljarða gróða miðað við það skilyrði, sem upphaflega var sett um að selja á hámarks verði til óskyldra aðila.

Sigmundur Davíð Gunnlaugsson og fleiri hafa lýst því hvernig hægt er að líta á þessa gerninga alla.

Og nú sér maður það sagt á prenti að ráðamenn þjóðarinnar um þessar mundir geti ekkert við þessu gert, ekki frekar en ráðamenn um síðustu aldamót réðu neinu um sölu bankanna eða afnám Þjóðhagsstofnunar. 

Dæmigerð viðbrögð íslenskra stjórnmálamanna, þar sem ríkjandi lagaumhverfi, sem þeir hafa sjálfir búið til, sé eitthvað sem detti eins og af himnum ofan án þess að nokkur fái rönd við reist eða beri neina ábyrgð.

Fróðlegt er að vita hvort hrun fylgis tveggja litlu stjórnarflokkanna stafar af vandræðaganginum í þessu máli, af því að kjósendur þeirra hafi orðið fyrir vonbrigðum með frammistöðu þeirra.

Enn meira umhugsunarefni er það að Sjálfstæðisflokkurinn skuli nú stórauka fylgi sitt.

En það er svo sem ekkert nýtt í sögu þess flokks. Hann sótti fram í kosningunum 2007 með slagorðinu "traust efnahagsstjórn" þótt árið áður hefði munað hársbreidd að bankakerfið hryndi og að aðeins rúmt ár liði frá kosningunum þar til hin "tausta efnahagsstjórn" færði með sér mesta efnahagshrun í sögu lýðveldisins.  

Fylgi Bjartrar framtíðar og Viðreisnar hrynur

Litið tíu ár til baka á Degi vatnsins.

Það er viðeigandi að fjalla um Þingvelli í dag, 22. mars, sem er alþjóðlegur dagur vatnsins. 

Þingvellir eiga það sameiginlegt með Mývatnssveit, að enda þótt jarðfræði beggja svæðanna sé einstæð á heimsvísu að mörgu leyti, eru Mývatn og Þingvallavatn og hið verðmæta lífríki þeirra ekki síðri verðmæti. 

Nafnið Ísland er kennt við vatn, frosið vatn og vatn og aðgangur að því verður sífellt mikilvægara á heimsvísu.

Af þessum orsökum var varla hægt að hugsa sér heppilegri dag en Dag vatnsins til að stofna Íslandshreyfinguna - lifandi land, fyrir réttum tíu árum.

Hún var hugsuð sem nokkurs konar þverpólitískur armur umhverfis- og náttúruverndarsamtaka landsins, af því að þessi mál hafa ekki og eiga ekki að hafa beina fylgni við vinstri eða hægri stefnur.

Þegar litið er til baka er hægt að undrast á hvaða stigi umhverfis- og náttúruverndarmál voru á vordögum 2007. Allt þjóðfélagið stóð á öndinni yfir mestu græðgishamförum Íslandssögunnar.

Um þetta leyti árs var gerður margra áratuga orkusölusamningur við Norðurál sem stefndi að að reisa risaálver í Helguvík. Í júní 2008 tóku sex ráðamenn samtímis fyrstu skóflustungurnar að kerskála fyrirtækisins, færri máttu skóflurnar ekki vera. 

Undirbúningur fyrir risaálver í Þorlákshöfn var hafinn og búið að ákveða í viljayfirlýsingu að reisa risaálver á Bakka við Húsavík.  Þótt í fyrstu væri þrætt fyrir að þetta yrðu risaálver fór þó svo 2-3 árum síðar, að stjórnandur Alcoa og Norðuráls viðurkenndu þetta.

Í kosningabaráttunni 2007 voru peningamálin og gróðafíknin svo uppbólgin og æðibunugangurinn svo mikill, að jafnvel þótt aðeins væri reynt að halda því til haga í málflutningi Íslandshreyfingarinnar að enda þótt öllum náttúruverðmætum landsins yrði fórnað fyrir stóriðjuna, myndu aðeins um 2% af vinnuafli landsins fá vinnu við álframleiðsluna, - fór það margsinnis inn um annað eyrað og út um hitt.

Fyrsti bloggpistillinn á þessari síðu fór í það að lýsa eðli gufuaflsvirkjana fyrir stóriðjuna á Hellisheiði og annars staðar, sem nú er að koma rækilega í ljós.

Á fundi, sem ég var beðinn um að koma á, daginn eftir að stjórn Íslandshreyfingarinnar greindi í ályktun frá því að óháðar nákvæmar mælingar sýndu fall virkjanasvæðanna á Reykjanesskaga um allt að 18 sentimetra, - og greina nánar frá þessu, kváðust þeir, sem komu á fundinn aldrei hafa heyrt neitt annað en að þessi orka væri bæði hrein og endurnýjanleg.

Um þetta hefur gilt í tíu ár fyrirbæri, sem ég nefni "áunna fáfræði", svipað og heitið áunnin sykursýki.  

Í fyrsta lagi hefur í hver hundrað skipti sem sannleikurinn í þessum efnum hefur verið sagður, hefur síbyljan um hreina og endurnýjanlega orku dunið hundrað sinnum oftar, allt frá forsetanum og ráðherrunum og niður úr. 

Og í öðru lagi hefur verið svo þægilegt að trúa síbyljunni og láta sannleikann fara inn um annað eyrað og út um hitt. 

Tíu árum eftir æðið sem steypti þjóðinni í hrun hefur að vísu miðað aðeins áfram í baráttu umhverfis- og náttúruverndarfólks en allt of hægt. 

"Þingvellir væru í rúst" er sagt um stöðu þessa helgistaðar þjóðarinnar ef framsýnir menn hefðu ekki sett löggjöf 1928 um að gera þá að þjóðareign, sem aldrei mætti selja eða veðsetja. 

Og á þessum tíu árum hefur þrátt fyrir marghrópuð varnaðarorð verið þannig farið með Mývatn, að í fyrsta sinn í sögu þess komst lífríki þess á rauðan válista fyrir þremur árum og er nú á heljarþröm.

Nýting jarðvarmans til orkuframleiðslu fyrir stóriðju var í upphafi höfð af þeirri fáránlelgu ofurstærð af mönnum, sem síðan hafa látið sig hverfa af vettvangi, að um svo mikla rányrkju er að ræða að núverandi stjórnendur, ágætisfólk, berst vonlítilli baráttu við að reyna að milda afleiðingarnar, sem eiga eftir að koma æ betur fram.

Jarðvarminn byggist á vatni og er því verðugt umræðuefni á Degi vatnsins. Einnig umræða um í hátt í hundrað nýjar virkjanir, sem menn sækja í að reisa, þótt þegar sé búið að reisa um 30 stórar virkjanir sem framleiða ásamt gufuaflsvirkjunum fimm sinnum meiri orku en við þurfum sjálf til eigin heimila og fyrirtækja.

Nú er í raun ekkert síður hart sótt í það margfalda allt, rétt eins og tíðkaðist að gera 2007.

Tífalda laxeldi á örfáum árum af fullkomnu fyrirhyggjuleysi, og stefna ötullega að því að framleiða minnst tíu sinnum meiri orku árið 2025 en við þurfum til eigin heimila og fyrirtækja.   

„Þingvellir væru í rúst“

Tvær þjóðir ógna friðnum í Eurovision.

Það er engu líkara en að tvær Evrópuþjóðir, Úkraínumenn og Rússar, ætli að hertaka hina friðsamlegu Söngvakeppni evrópskra sjónvarpsstöðva. 

Þær hafa þegar ögrað hvor annarri á þessum vettvangi og troðið sínum málum fram á þann hátt að til vandræða hefur verið. 

Þessu verður að linna. 

Þátttaka Rússa í Eurovision í uppnámi

Athyglisverðar sögur af Hrauninu.

Það er líkast til alþjóðlegt fyrirbæri að ofbeldi finnist í öllum fangelsum. Um það eru mýmargar sögur frá fangelsum un allan heim. 

Þegar meintur morðingi Birnu Brjánsdóttur var fluttur upp á Hólmsheiði óskaði hann sjálfur eftir því að fá að vera í friði fyrir öðrum föngum. 

Það er umhugsunarverð staða. Er það virkilega þannig, að af því að viðkomandi er útlendingur, sem flestir telja sekan um að hafa ráðist á "stúlkuna okkar", sé hann í þeirri stöðu að verða að gera ráð fyrir því að vera jafnvel í stórri hættu á að verða fyrir harkalegri árás á meðan hann er í fangelsi, án þess að hafa enn verið ákærður? 

Þetta er napurt til að hugsa, en sem betur fer getur ótryggt ástand í fangelsi fætt af sér skondin atvik. 

Fangelsið á Hólmsheiði er byggt eftir nýjustu kröfum og vafalaust mun auðveldara að halda þar uppi lögum, reglu og fangelsun í samræmi við nútíma lágmarkskröfur um mannréttindi fanga en hefur verið eða var á Litla-Hrauni. 

Ein lítil sönn saga frá fyrri tíð skal hér sögð. Fyrir frumkvæði Hermanns Gunnarssonar og fleiri fór hópur manna árlega að sumarlagi austur til þess að spila vináttuleik í knattspyrnu við fangana, og voru flestir í okkar liði þjóðþekktir fyrir ýmislegt, þar á meðal fyrir að hafa verið í fremstu röð knattspyrnumanna landsins. 

Ég var einn af þeim sem var í þessum hópi og enda þótt flestir okkar væru komnir af léttasta skeiði og í misjafnlegu líkamlegu ástandi, voru þetta ánægjulegir leikir þar sem þeir okkar, sem besta höfðu knattleiknina, gátu sýnt kúnstir og nýtt sér forna knattspyrnufrægð og getu til þess að við ynnum gefandi sigur, sýndum skemmtilega takta og léttum föngunum lífið. 

Heimsóknir af svipuðu tagi voru oft gefandi fyrir okkur og skondnar uppákomur gerðust. Eitt sinn kom ég fljúgandi á litlu flugvélinni minni TF-GIN, og af því að það var strekkingsvindur, gat ég lent henni á smábletti skammt frá fangelsinu. 

Ég hitti hóp af föngum innan dyra þar sem ég gat spjallað stuttlega við þá. Fyrstu augnablikin geta oft verið dálítið vandræðaleg meðan verið er að brjóta ísinn, en þannig varð það ekki í þetta sinn. 

Ég kynnti mig og sagði: "Sælir. Nú á ég dálítið sameiginlegt með ykkur, því að þið sáuð hvernig ég kom hingað og ég er líklega fyrsti flugmaðurinn sem hefur lent á Hrauninu."

Fangarnir brostu og ísinn var brotinn. 

Víkjum aftur að vináttuleikjunum, sem við unnum alltaf þar til á það var bundinn óvæntur endir. 

En eitt sumarið brá svo við að nýr svipur var kominn á lið fanganna. Fangaverðir tjáðu okkur að það væri alls óvíst um sigur okkar að þessu sinni. Einn fanganna, sem nú væri þarna í afplánun, væri mikill áhugamaður um líkamsrækt og hefði peppað upp mikla stemningu meðal fanganna í þeim efnum undanfarnar vikur og mánuði. 

Lið fanganna hefði djöflast lengi í líkamsrækt, æft sig að kappi fyrir leikinn með strangt leikskipulag í öndvegi, og þessi mannrækt væri litin velvildaraugum á vinnuhælinu. 

Þess vegna sætu fangarnir nú skipulega sín megin á bekk á vellinum og væri stjórnað af miklum aga af téðum fanga, sem þar stóð yfir þeim, leðurklædddur í pönkaraoutfitti, með hring í nefi og rakaðan haus með flottri hanakambsgreiðslu. 

Þetta gekk eftir og framundan var hrein martröð fyrir fyrrum sigursæla landsliðsmenn. Við áttum ekki roð í fangaliðið að þessu sinni. Leikskipulag þeirra og líkamlegt atgervi reyndist í háum gæðaflokki og þeir hlóðu upp mörkunum.

Örvænting greip okkar menn á köflum þegar við komumst stundum ekki einu sinni fram fyrir miðju gegn harðsnúinni vörn með fyrrum öfluga handrukkara sem kjölfestu.  

Í eitt skiptið þegar Henson, Halldór Einarsson, fyrrum landsliðsmaður úr Val fékk boltann alllangt frá markinu, lét hann því vaða og spyrnti boltanum firnafast í átt að markinu.

Henson var "þekktur fyrir sín þrumuskot". 

En enda þótt þetta væri glæsilegt bylmingsskot hjá honum, geigaði það algerlega og boltinn sveif hátt í lofti yfir markið og í framhaldi af því líka yfir girðinguna utan um fangelsisgarðinn.

Nú voru góð ráð dýr, enginn bolti og framundan mikil töf, jafnvel svipleg endalok leiksins. En það var aðeins eitt sekúndubrot sem sú hugsun fékk að lifa, því að liðsforinginn með hanakambinn brá svo skjótt við að varla festi á auga.

Hann tók á harðan sprett, klifraði leifturhratt upp girðinguna, stökk hinum megin niður, greip boltann, spyrnti honum í fögrum sveig til baka yfir girðinguna, hljóp að henni til baka, klifraði leifturhratt yfir og var á augabragði aftur kominn á sinn fyrri stað sinn við bekkinn hjá fangaliðinu án þess að depla auga eða blása úr nös! Sakleysið uppmálað og leikurinn tafðist nær ekkert"  

Þetta gerðist svo hratt, að fangaverðir og aðrir sem þarna voru, höfðu varla tíma til þess að taka það sem heitir á leikhúsmáli "double-take", líta tvisvar við til þess að sjá hvað væri að gerst og var þegar afstaðið á augabragði! 

Leiktöfin varð því nær engin og óhjákvæmileg niðurlæging okkar rann hratt og örugglega í gegn.

Mig minnir að þetta hafi verið síðasti leikurinn sem ég spilaði þarna. Kannski synd, því að hugsanlega hefur vöðvaði pönkarinn með hanakambinn verið búinn að afplána sumarið eftir og þrekþjálfunar- agatímabilinu lokið á Hrauninu? 

Ofbeldi í öllum fangelsum landsins

Nýtt fyrirbrigði að ungt fólk skorti orðaforða.

Það er alveg nýtt fyrirbrigði hér á landi að unglingar og ungt fólk viti ekki hvað jafnvel algeng íslensk orð þýða. Það er ekki fyrr en allra síðustu ár sem þetta hefur byrjað að vera áberandi og það svo mjög, að fréttir af því berast víða að. 

Einnig færist mjög í vöxt að ungt fólk þýði enskt orðfæri beint yfir á íslensku, jafnvel í hverjum fréttatíma og tölublaði. 

Síðast í gær átti fréttamaður greinilega erfitt með að koma orðum að því að körfuboltalið eitt stæði höllum fæti í útsláttarkeppni, væri komið í ógöngur eða erfiða stöðu og afgreiddi málið með þaí að segja að liðið væri komið upp að vegg í keppninni. 

Enn annað afbrigði af því að ágæt íslensk orð hafa týnst er það að búa til misjafnlega burðug nýyrði. 

Áður hefur verið minnst á það hvernig átta mismunandi orð um skólafélaga eða skólasystkin eru nú í útrýmingarhættu fyrir hinu órökrétta heiti "samnemendur." 

Heitið er misvísandi og vandræðalegt vegna þess að hingað til hafa aðeins kennarar getað eignað sér eða tengt sig við nemendur með því að tala um nemendur sína. 

En með því að nemendur sjálfir eigi nýja tegund af nemendum, samnemendur, er verið að búa til ruglingslega stöðu. 

Ruglið er líka í gangi varðandi framburð á erlendum heitum. Þannig talaði sjónvarpsfréttamaður í gær um "eff-bé-æ" og "eff-ess-a." 

Ruglið er algert, því að ekkert samræmi er hér í neinu. Annað hvort bera menn þessar skammstafanir fram á íslensku eða ensku, - annað hvort "eff-bé-i" og "eff-ess-a" eða "eff-bí-æ" og "eff-ess-ei." 

Í fréttinni í gær var nafn FBI borið fram á blandaðan hátt en FSA á íslenskan hátt. 

Þegar farið er að bera skammstafanir fram svona sitt á hvað getur ruglingurinn orðið flókinn. 

Möguleikarnir margir:  Eff-bé-i, Eff-bí-i" "Eff-bí-æ", Eff-bé-æ.  

 

Tala saman á ensku í skólanum

Er það frétt að vera ávöxtur sambands móður sinnar við föður sinn?

Stórfrétt er sögð hér á mbl.is með fyrirsögninni: "Afi hans var líka pabbi hans."

Margir hafa farið inn á fréttina til að lesa nánar um þetta ef marka má lista yfir það sem mest er lesið. 

Til þess að halda áfram að kynna sér málið þarf að smella á "Lesa meira"  

En þá fer í verra, því að upphafssetning fréttarinnar er þessi: 

"Skoski listamaðurinn John Byrnes komst að því að hann væri ávöxtur ástarsambands móður hans við föður hans." 

Ég hélt að það væri hvorki mikil frétt né óvenjulegt að svona væri í pottinn búið, því að sams konar eða að minnsta kosti svipað gilti um alla, þótt í sumum tilfellum væri kannski ekki nema um það samband að ræða, sem til þarf, þótt það væri ekki ástarsamband.  

John Byrnes er ekkert einsdæmi. Um mig og aðra er líka hægt að segja: "Hann komst að því að hann væri ávöxtur ástarsambands móður hans við föður hans." 

Eða: "Hún komst að því að hún væri ávöxtur ástarsambands móður hennar við föður hennar." 

Ég hélt reyndar að það gilti um nær alla að vera ávöxtur sambands móður sinnar við föður sinn. 

Eða öfugt, ef menn vilja hafa það þannig, - "..ávöxtur sambands föður síns við móður sína." 

Og þá mætti kannski bæta svona erindi við þekkt lag Stuðmanna: 

 

Hvað er svona merkilegt við það

að vera sonur pabba síns

og nota Black og Decker? 

Hvað er svona merkilegt við það 

að vera sonur mömmu og pabba?....

 

Á hitt er svo að líta að með því að liggja smávegis yfir texta fréttarinnar skýrist málið aðeins þótt ruglingslegt hafi orðið lengst af. 

Afi hans var líka pabbi hans

Ömurleg málaferli.

Vatnajökull er kóróna landsins og á að verða hryggjarstykkið í nýrri en þó fornri hugsun þess efnis að náttúran, og þá helst mestu náttúruverðmætin séu sama eðlis og Þingvellir, að um þjóðareign sé að ræða sem aldrei megi selja né veðsetja. 

Trú inúíta, indiána og ásatrúarmanna á borð við Ingólf Arnarson gerði náttúruna og auðlindir hennar að sérstökum lögaðila.

Ingólfur lét heimilisguði sína, Þór og Frey, sem voru greyptir í öndvegissúlurnar, friðmælast við landvættina við landtöku í Reykjavík í sérstakri fórnarathöfn. 

Ingólfur taldi að Hjörleifur hefði goldið fyrir það með lífi sínu að hafa ekki friðmælst við landvættina. 

Vegna þessarar trúar og sjónarmiða eru engir landeigendur til á Grænlandi, ekki heldur lóðareigendur. 

Þegar Vatnajökulsþjóðgarður var stofnsettur var það haft sem grunnur að fylgja þáverandi jökulrönd. 

Það er fráleitt að gera slíkt á hratt hopandi jökli og frekar hefði átt að draga þessa línu þar sem jökullinn komst lengst fram milli 1890 og 1920 þannig að þegar hann hopaði til baka, féllu þau nýju jökullón, sem mynduðust þar sem jökullinn var áður, yrðu innan þjóðgarðsins. 

Málareksturinn vegna Jökulsárlóns er ömurlegt tákn um þá tregðu sem valdaöfl hér á landi standa fyrir varðandi varðveislu og vernd mestu verðmæta landsins, sem við höfum sem landverðir einungis að láni frá afkomendum okkar og mannkyni öllu. 

 

 

Fögrusalir töpuðu í Hæstarétti

Hvað, ef EPA hefði verið lamað fyrr?

Nú eru þau vatnaskil í Bandarískum stjórnmálum að því er ekki aðeins lýst yfir að fjárframlög til umhverfismála séu óþörf og skaðleg, heldur er þessu fylgt eftir. 

EPA, umhverfisstofnunin er útmáluð sem óþurftarstofnun. 

Ég man þá tíð þegar þessi stofnun var efld á þeim tíma þegar "Americka was great." 

Þá súrnaði manni í augum um amerískum stórborgum, þar sem svonefnd "smog" eða þykk útblástursreykjarþoka lagðist yfir á heitum kyrrum dögum. 

Sterk andstaða var þá gegn því að aðhafast neitt gegn þessum útblæstri. Það var ráðist á ameríska drauminn nema að efla þær framfarir í bílaiðnaðinum að bílarnir yrðu sem allra stærstir og aflmestir svo að Bandaríkjamenn væru "the greatest" í þessum efnum. 

Ef hamlað yrði gegn nauðsynlegum vexti og umfangi bílaiðnaðarins myndi það draga úr hagvexti. 

Bent var á það að ef reynt yrði að minnka útblásturinn myndi það bitna svo stórlega á afli bílanna að þeir yrðu aumkunarverðir sleðar.  

Og þegar bílaframleiðendurnir voru loksins þvingaðir með lagaboði í kringum 1970 til að minnka útblásturinn varð þessi hótun að veruleika. 

Sem dæmi má nefna að 300 kúbiktommu vélar sem áður voru allt að 330 hestöfl, hröpuðu niður í rúmlega 100 hestöfl og hámarks snúningshraðinn úr 5000 snúningum niður í 3000.

Á sömu áratugum og þetta gerðist vestra gátu bílaframleiðendur í Evrópu og Asíu hins vegar haldið aflinu að mestu í sínum bílum, þrátt fyrir auknar mengunarvarnarkröfur, með því að nýta slagrýmið og ventlatæknina miklu betur en bandarísku bílasmiðirnir. 

1985 var til dæmis afl 1600 cc twin-cam vélar Toyota Corolla meira en 4900 cc bandarískrar V-8 vélar og eyðsla og mengun japönsku vélarinnar að sjálfsögðu miklu minni.  

Harðsnúinn hópur andstæðinga hvers kyns umbóta í umhverfismálum voru æfir yfir þessu ástandi hjá "öflugustu bílasmiðum heims" og hrópuðu ákaft um að þessu mengunarkjaftæði hætt og því mætt með kjörorðinu:  "let´s make America great again."

Þessar raddir hafa alltaf átt og eiga sér enn sterkan hljómgrunn hjá þeim valdahópum vestra sem vilja græða sem mest á sem minnstu eftirliti og hömlum í umhverfismálum. 

Þeir sakna þess tíma sem takmarkið var að smíða sem stærsta, flesta og aflmesta bíla og endurnýja módelin helst árlega eða minnsta kosti það mikið og oft, að kaupendur yrðu tilneyddir til að kaupa sér nýja bíla og henda þeim gömlu á nokkurra ára fresti. 

Nú hafa þessu öfl fengið valdamann, sem strax á fyrstu dögum sínum í embætti hefur afnumið ýmsar reglur um mengun, þannig að eigendur orkuvinnslu- og iðnaðarfyrirtækja megi eitra frárennsli og annað umhverfi afskiptalítið eða afskiptalaust.  

Fylgi hans er mest í þeim ríkjum "ryðbeltisins" þar sem langstærstu bílaverkmiðjur heim dældu út af færiböndunum sem allra mestu magni af stáldrekunum og þetta fyrirbæri var talið hryggjarstykkið í því sem gerði Ameríku svo máttuga og mikla.

En það getur verið ágætt að velta því fyrir sér hvernig ástandið væri vestra ef ævinlega hefði verið gefið eftir gagnvart þeim, sem setja skyndigróða byggðan á skammtímasjónarmiðum ofar öllu, þannig að ástand andrúmsloftsins yfir Norður-Ameríku væri jafnvel enn verra en það var orðið 1968.  

Ef EPA hefði aldrei orðið til né fengið að vinna að sannkölluðum þjóðþrifamálum. 

Hætt að verja fé til loftslagsmála

Guðrún Á. Símonar smyglaði klósettpappír.

Þegar ég var fenginn til þess að fara vestur til New York og skemmta þar á fullveldisfagnaði Íslendingafélagsins í desember 1963 var mér sagt að einn félagsmaður í Íslendingafélaginu væri góður píanóleikri og gæti leikið undir hjá mér. 

Þegar vestur kom, kom í ljós að þetta var Guðrún Á. Símonar óperusöngkona, sem ég heimsótti þar sem hún bjó í Queens hverfinu og að hún gæti engan veginn leikið neitt á píanó fyrir mig. 

Ég reyndi því að bjarga mér sjálfur eftir skástu getu með því að glamra eitthvað á lítinn skemmtara, sem fannst þarna, og taka undirleikinn fyrirfram upp á segulbandstæki, sem ég hafði meðferðis. 

En heimsóknin til Guðrúnar varð eftirminnileg, því að hún var ekki bara fágætur skörungur og þrumukona, heldur afar fyndin og skemmtileg. 

Meðal þess sem hún sagði mér frá var, að þegar hún fór í langa frægðarför til Sovétríkjanna 1957 að mig minnir, hefði henni verið ráðlagt fyrirfram að hafa helst auka tösku með sér og fylla hana af klósettpappír. 

Hún var treg til að kosta fé til þessa en þegar hún kom síðan til Rússlands áttaði hún sig á því hvers vegna þetta reyndist nauðsynlegt, því að hún hefði aldrei getað ímyndað sér hve lélegur rússneski klósettpappírinn var. 

Lýsing hennar á því var fáránlega fyndin en með þeim eindæmum að því miður er varla hægt að hafa hana eftir hér. Pappírinn var sums staðar svo lélegur og grófur að þegnar hins kommúniska ríkis voru ekki einasta neyddir til að gefa skít í hann, heldur jafnvel blóð. 

Guðrún endaði síðan sögu sína með því að segja frá því, að vegna þess hve hún var heppin með meltingu sína í ferðinni hefði hún grætt heilmikið á því að selja afgangs klósettpappírinn sinn á svarta markaðnum sem var alla tíð eitt af einkennum Sovétríkjanna og í góðum gír í ferð okkar Helgu frá Rovaniemi í Finnlandi til Murmansk. 

En niðurstaða Guðrúnar var einföld: Úr því að Sovétríkin geta ekki gert nothæfan klósettpappír með alla hina miklu skóga Rússlands til afnota, verður þeim ekki viðbjargandi. 

Guðrún átti eftir að reynast sannspá. En nú er spurning hvort klósettpappírsvandræðin í Kína boða eitthvað svipað. 

Eftirlit með klósettpappírnum