Hvaða land nær lengra í suður, norður, austur og vestur en Ísland?

Um tuttugufaldur stærðarmunur Grænlands og Íslands getur verið talsverður biti að kyngja út af fyrir sig. 

En fleira kemur til hvað varðar þetta land, sem liggur talsvert miklu nær Íslandi en Færeyjar. 

Þar er fjarlægðarmunurinn um 200 kílómetrar. 

Grænlandsjökull og hæðin yfir Grænlandi hafa afgerandi áhrif á loftslagið á Íslandi. 

Af því að hæðin er sú næsthæsta á hnettinum að meðaltali í janúar, næst á eftir Síberíuhæðinni, en aftur á móti lægsti meðalloftþrýstingur jarðarinna suðvestur af Íslandi í sama mánuði, er afleiðingin einhverjir mestu umhleypingar og vindar á jarðarkringlunni.  

Og svarið við spurningunni í fyrirsögn þessa pistils er sláandi. 

Spurt er: Hvaða land nær lengra í suður, norður, austur og vestur en Ísland?

Svar: Grænland. 

 

Fyrstu landamæri Grænlands verða til

Þriðja stórstyrjöldin þar sem einvaldur fer offari á sléttum Rússlands og Úkraínu.

Fróðlegt er í ljósi sögunnar að skoða gögn um þrjár grimmilegar styrjaldir, sem háðar hafa verið í Rússlandi og Úkraínu, og voru háðar eingöngu vegna ofríkis og valdafíknar harðra einvalda. 

1812 fór Napóleun Bónaparte með stærsta her, sem sést hafði í Evrópu og hét réttnefninu Stórherinn, Grand Armeé, alls 570 þúsund menn. 

Herinn komst alla leið til Moskvu eftir harðar orrustur, þar sem orrustan við Borodino varð frægust. 

90 prósent íbúa Moskvu flýðu borgina og brenndu tvo þriðju hluta hennar til grunna. 

Rússakeisari dvaldi hinn rólegasti í St. Pétursborg og nú varð ljóst að Napóleon hafði gengið í gildru eigin mistaka varðandi þessa herför, sem snerist upp í harmleik og baráttunni við skort af öllu tagi og rússneska vetrarins með frosti allt að 30 stigum. 

Aðeins sjötti hluti Stórhersins komst til baka og hetjuleg barátta Napóleons endaði með algerum ósigri við Waterloo tæpum þremur árum síðar. 

Sókn hers Adolfs Hitlers til Moskvu 1941 varð endurtekning hrakfarar Napóleons nema að her Hitlers var sex sinnum stærri. 

Leið innrásarhersins varð sú sama og 1812 og staðir eins og Minsk, Vyazma, Smolensk og Borodino urðu aftur sögulegir.  

Aðeins 19 kílómetrar voru eftir til Kremlar þegar herferð Hitlers breyttist í hrakför, sem átti endalok með dauða hans rúmum þremur árum síðar og flótta frá Stalíngrad til Berlínar. 

Herferðin 1941 náði yfir mun stærra svæði en 1812 og stórorrustur í Úkraínu urðu hluti af henni. 

Eitt af höfuðmarkmiðum Hitlers var að ná yfirráðum yfir "kornforðabúinu" Úkraínu en olíulindirnar í Kákasus komu líka við sögu.  

Í Úkraínustríðinu núna eru hlutverkaskipti; einvaldur í Rússlandi fer í herför inn í Úkraínu og enn leika kornakrar og olíulindir stór hlutverk. 

Napóleon og Hitler gerðu stór mistök 1812 og 1941, og nú hafa ákveðin mistök Pútíns þegar byrjað að koma í ljós, hvað sem síðar verður. 

 

 

Bardaginn um Donbas einn sá grimmilegasti

Minni gat munurinn ekki verið.

"Dómarinn er hluti af vellinum." "Völlurinn er hluti af leiknum." Hve oft hafa þessi spekiorð ekki fallið. "Hvort liðið átti frekar skilið að sigra?" 

"Hvorugt, það eru mörkin sem telja." 

Í fornsögum var sagt: "Spyrja skal að leikslokum en ekki vopnraviðskiptum."

Í landsleiknum við Ísraelsmenn í kvöld hefði mátt bæta við setningunni: "VAR er hluti af leiknum."

kaldhæðnislegt er að atriði, sem tók frá okkur sigurinn, skyldi á vissan hátt líta út sem sárabót vegna þess hve litlu munaði að við sigruðum.

En einhverjir líta kannski þannig á málið að það hafi verið merki u lánleysi liðsins.  

En svona er fótboltinn og slík atriði geta líka verið hluti af leiknum. 

 

Held að það sé ómögulegt fyrir VAR að dæma þetta mark

Stórir pólitískir vandræðabiðleikir, Framsóknarelítupeningar og Þjórsárfossar.

Hvílíkur vandræða flumbrugangur, sem verið er að stilla upp sem "lausn" nýrrar rammaáætlunar. 

Framsóknarelítan á "skagfirska efnahagssvæðinu" hefur verið í óðaönn undanfarin ár að kaupa upp allar fáanlegar vatnsréttindajarðir á virkjanasvæði jökulsánna þar og notar tækifærið til að opna sér leið. 

Kjalölduveita er í raun virkjun þriggja stórfossa í efri hluta Þjórsár með innrás í Þjórsárver, en ekki virkjun eða veita þeirrar malaröldu, sem Kjalalda er. 

Til þess að láta þetta líta út sem málammiðlun eru nokkrir virkjanakostir færðir í biðflokk og til að kóróna allt ekki boðið upp á neitt nema það að vegna tímahraks verði menn að hlaupa til og samþykkja þessa hraðsoðnu samsuðu.  

Enginn möguleiki á umræðu

Illskiljanlegt afrek.

Áður hefur verið minnst lítillega á ferðalög yfir Grænlandsjökul á þessari bloggsíðu og tæpt á ýmsum atriðum varðandi ferðalög um jökul, sem er 25 sinnum stærri en Vatnajökull og næstum tvöfalt hærri yfir sjó að meðaltali. 

Í bókinni "Ljósið yfir landinu" er í einum kaflanum fjallað um það fyrirbæri hvernig stærqð jökulsins og bjagar bæði litaskyn og hæðarskyn þeirra, sem um jökulinn fara. 

1999 dvöldu hjón á sumrin í DYE-2 stöðinni til þess að veita bandaríska hernum aðstoð vegna lendingaræfinga Lockheed Hercules skíðaflugvéla á jöklinum. 

Ekki veit ég hvort eða hvenær þessi starfsemi lagðist af. Hitt veit ég að stóri skriðjökullinn, sem fara þarf á leiðinni frá Kangerlussuaq, var þannig yfirferðar, að þeir Höskuldur Tryggvaon og Halldór Meyjer hafa verið fullsæmdir af því út af fyrir sig. +

En eins og sést á kortinu í viðtengdri frétt er sá hluti ferðar þeirra aðeins lítið brot miðað við ferðalagið stóra norður allan jökulinn. 

Áskoranirnar og erfiðleikarnir sem þeir yfirunnu á því ferðalagi er afrek, sem torvelt er að gera sér grein fyrir, svo framúrskarandi var það í alla staði, og maður grípur andann á lofti.  

Á drekum norður ísbreiðu Grænlandsjökuls

Sumir útlendingar geta ekki skilið einföld atriði íslenskra staðhátta.

Kannski ætti fyrirsögnin hér að ofan að vera svona. Margir Íslendingar skilja ekki skilningsleysi margra erlendra ferðamanna á einföldum atriðum íslenskra staðhátta. 

Þetta skilningsleysi virðist oft vera næstum yfirskilvitlegt. Gott dæmi um það er erlendur heimshornaflakkari, sem hafði gert margar frásagnir af ævintýrlegum ferðum sínum í mörgum heimsálfum og leitaði til mín um ráðgjöf fyrir Íslandsferð, sem ekkert gæfi fyrri ferðum eftir og efldi þegar áunna frægð hans fyrir einstæð áhættuafrek. 

Hann sendi mér ferðaáætlun sína, og miðað við það hve víða maðurinn hafði farið, brá mér í brún við að sjá enn eina slíka ferðaáætlun vanra útlendinga, þar sem búið var að njörva allan leiðangurinn niður dag fyrir dag í fjórtán daga. 

Nú hófst tímabil endalausra símtala og tölvupósta þar sem aðalatriðið var strax nefnt sem ráðgjöf til hans:

"Fyrsta ráðlegging mín til allra, sem biðja mig um ráðgjöf um Íslandsferð, er að henda svona skriflegum og nákvæmum áætlunum og laga ferðina að íslenska veðurfarinu. Þar að auki ætlar þú að fara þessa ferð þína fyrri hluta janúar og fara um landið þvers og kruss. 

Það er algerlega vonlaust að reyna slíkt og ávísun á gersamlega misheppnaða ferð." 

Maðurinn sagðist ætla að nota þessar ráðleggingar en gerði þveröfugt. Það var sama hvað honum send mikil gögn um íslenskar staðreyndir, heldur sótti alltaf í sama farið.

Ljósmyndir af gögnum á borð við almanak Háskolans um sólarhæð og lengd dagsbirtu reyndust honum óskiljanleg. 

Tillögur um að fara þessa vetrarferð ekki fyrr en í fyrsta lagi í apríl voru honum lika  óskiljanlegar. 

Að lokum dróst hann þó á að koma í janúarlok og hefja ferðina á Akureyri. 

Niðurstöðurnar urðu fjórir nothæfir dagar norðaustanlands en tólf dagar gerónýtir. 

Óð út í sjóinn við Reynisfjöru í sundskýlu

Skárra er seint en aldrei að koma skikki á rafhlaupahjólin.

Í góðviðrinu í dag hefur mátt sjá mikla umferð rafhlaupahjóla á ferð á rafreiðhjólinu Náttfara milli eystri hluta Grafarvogs og Skeifukerfisins. 

Fróðlegt hefur verið að bera þessar tvær gerðir rafknúinna hjóla saman. 

Á rafreiðhjólinu er jafnan verið með lokaðan hlífðarhjálm, í sérstökum vélhjólaklossum á fótum með hnjáhlífum auk vélhjólahanska með árekstraverjum. 

Allan ferðatímann voru hins vegar alls konar rafhlaupahjól á ferðinni og enginn með hlífðarhjálm eða aðrar varnir, og fullt af krökkum, alveg niður fyrir tíu ára aldur á harðaspani yfir hvaða gatnamannvirki sem í vegi urðu, þvers og kruss. 

Mörg þeirra voru á langtum meiri hraða en 25km/klst. 

Tillögur um reglur og úrbætur sýna ekki aðeins, að skikki verði að koma á ofannefnt, heldur einnig á hegðun fullorðinna, svo sem ölvun.  

Þetta er búið að dragast allt  of lengi en skárra er seint en aldrei, enda vel hægt að læra af þeirri reynslu annarra þjóða sem komin er. 

Settar verði reglur um rafhlaupahjól

Ný og afar lúmsk aðferð virkjanafíkla.

Undanfarin misseri hafa sprottið upp tugir hugmynda um nýjar vatnsaflsvirkjanir, sem vegna fáránlegs lagaumhverfis geta risið ef þær eru minni en 10 megavött. 

Fáránleikinn felst meðal annars í því að það fari eftir túrbúnustærð hve miklum umhverfisspjöllum virkjanir valda og er það enn eitt dæmið um það hvernig allt er gert til þess að skoða virkjanirnar sem mest út frá sjónarmiðum þeirra sem virkja. 

Ef virkja á Hverfisfljót, sem rennur um sama svæði og Skaftáreldahraunið eystra gerði, væri eðlilegast að nefna virkjunina Hverfisfljótsvirkjun og hanna hana í samræmi við það og raunveruleg umhverfisáhrif hennar. 

En virkjanafíklarnir hafa fundið aðra aðferð til að koma sínu fram og kalla virkjun sína Hnútuverkjun, sem segir nákvæmlega ekki neitt um það, hvað á að virkja, en það er hluti Hverfisfljóts sem nægir fyrir 10 megavatta afl til að byrja með, en getur síðar meir kallað á aðra eða aðrar 9,9 megavatta virkjanir annars staðar í sama fljótinu með samtals meiri umhverfisspjöllun en ein eða tvær stórvirkjanir. 

Allt tal um að virkja Hverfisfljót eða Skaftá er forkastanlegt og matið, sem gert hefur verið á vegum virkjanaaðilans á Búlandsvirkjun, er skelfileg hrákasmíð.

Með báðum virkjununm er ráðist gegn einhverjum ómetanlegustu náttúruverðmætum Íslands, sem eru sköpunarverk sjálfra Skaftáreldanna í formi hrauna og gíga ef einstæðri stærð og umfangi. 

Kæra Hnútavirkjun til að vernda verðmæta náttúru

Árni Johnsen var kveðinn í kútinn með það, sem nú er samþykkt einróma.

Þegar sú hugmynd kom fram fyrir um þrjátíu árum að grafa göng undir Hvalfjörð óaði mðrgum við því að taka þá áhættu, sem því fylgdi. Hugmyndin um brú innar í firðinu hafði áður verið nefnd, og í ljósi hins mikla vatnsleka í Vestfjarðargöngunum virtist mörgum það óráð hið mesta að fara með göng niður fyrir sjávarmál. 

Það reyndist heillaframkvæmd, en úrtöluraddir urðu enn ákafari, þegar Árni Johnsen viðraði þá hugmynd sína að gera göng frá landi út í Eyjar.  

Var sú hugmynd blásin umsvifalaust út af borðinu og í staðinn lagt upp með að útfæra hugmynd um Landeyjahöfn. 

Þótt sú höfn og tilsvarandi bættur skipakostur hafi kostað miklu minna en göng, hefur þessi úrlausn orðið miklu dýrari og erfiðari en rætt var um í upphafi. 

Á þessum tveimur áratugum hafa hins vegar orðið framfarir erlendis í greftri ganga og notkun risabora ítalska fyrirtækisins Impregilo við gröft 70 kílómetra ganga Kárahnjúkavirkjunar  sýndi hverju er hægt að áorka með slíku tröllatæki.

Í nágrannalöndum okkar, Noregi og Færeyjum hafa menn bæði komist langt í gerð ganga undir sjó og ekki síður í löngum göngum, sem geta orðið hátt á þriðja tug kílómetra að lengd. 

Við gerð Hvalfjarðarganga kom í ljós, að það sem réði mestu um hve gersamlega vatnsheld þau voru þrátt fyrir að liggja 170 metrum lægra en yfirborð sjávar, var sú heppni að hitta á leið í gegnum stóran, þéttan og heilsteyptan risaklump sem enginn leki var í. 

Ekki er vísta að svo mikil heppni yrði með jarðgangaleið út í Eyjar, en auðvitað verður ekki hægt að fullyrða neitt um  það nema að undangengnum dýrum og vönduðum rannsóknum. 

Í þessu máli verður hinsvegar að horfa lengra til framtíðar en fram á tær sér.

Samgöngurnar til og frá Eyjum eru enn of stopular yfir stóran hluta ársins til að þær séu boðlegar, hvorki á okkar tímum né í framtíðinni. 

 

 

 

 

 

Skoða möguleika á göngum til Eyja

Lýðheilsan látin víkja?

Í þjóðarbúskap er lýðheilsa mikilvægur þáttur og hún er til dæmis aðalatriðið í starfi og umsögnum alþjóða heilbrigðismálastofnunarinnar.

Þegar sú stofnun skoðar mismunandi kosti, sem snerta lýðheilsu, er það númer eitt að lýðheilsu sé gætt í forgangi. 

Þetta á við hvað varðar framleiðslu, sölu og notkun áfengra drykkja. 

Tvö mál hér innanlands snerta lýðheilsu um þessar mundir, annars vegar frumvarp dómsmálaráðherra og hins vegar það að selja áfengan bjór á leikjum á vegum KSÍ. 

Formaður KSÍ orðaði í sjónvarpsviðtali þá breytingu, sem þar væri gerð, sem tilraun til að breyta fjölskylduskemmtun yfir í stórt partí með vínveitingum og framtíðin láta svara því, hvernig til tækist. 

Í umræðunni hefur orðið lýðheilsa lítt verið nefnd, atriðið sem ræður venjulega áliti Aþjóðlegu heilbrigðismálastofnunarinnar þegar hún gefur það út.  

Sterkustu rök hennar fyrir áliti eru yfirleitt þau, að ekki sé mælt með atriðum, sem skaði lýðheilsu eins og aukin áfengisneysla. 

Í því sambandi er oft nefnt sem mótrök, að peningalegir hagsmunir og aukið frelsi skuli vega þungt, en þá gleymist oft að leggja heilsfarslegan kostnaðarauka á vogarskálarnar. 

Algjör stefnubreyting í áfengismálum