Álagstímarnir verða vandamálið.

Deilihagkerfið í notkun bíla, annars vegar svonefnd deilibílaþjónusta og hins vegar sjálfkeyrandi bílar, eru heillandi möguleikar til stóraukinnar skilvirkni, sparnaðar og minni orkukostnaðar, en miðað við íslenskar aðstæður eru tveir flöskuhálsar sem myndast á hverjum virkum degi.

Það er annars vegar á morgnana þegar fólk er að fara til vinnu og með börn á leikskóla, og síðdegis þegar fólk er að fara heim til sínu úr vinnu, fara í verslanir og að sækja börn á leikskóla.

Deilibílaþjónusta og sjálfkeyrandi bílar gera að vísu gert þennan akstur mun skilvirkari en áður var en þó ekki nema að hluta til, því að miðað við núverandi ástand eru takmörk fyrir því hve mikið er hægt að dreifa þeim tímasetningum.

Þetta breytir þó ekki hagkvæmni ofangreindra tveggja nýjuna, heldur aðeins því, að að möguleikarnir til að fækka bílum eru kannski ekki eins miklir og menn hafa haldið.

 

Græðgin er verri en hátt gengi krónunnar.--e

Kaffibolli á þúsund kall. 1800 krónur fyrir að skoða sig um í Hörpu. Lang, lang hæsta bílaleiguverð á byggðu bóli. Hótel út um allt.  

Örfá dæmi um græðgina sem hefur gripið um sig hjá þjóðinni sem útrýmdi síldinni í "síldarævintýrinu" fyrir hálfri öld. 

Semm flutti inn marga sauðfjársjúkdóma og minkinn í ofánálag á tveimur öldum án þess að hika við gífurlega áhættu. 

Alltaf sagt það sama og glymur um sóknina í að tífalda fiskeldið, "notaðar fullkomnustu varúðarráðstafanir sem finnast." 

Erum við þjóð sem ætlar aldrei að læra af því að hafa umgengist eina af höfuðsyndunum sjö með léttúð?

 

Krónan sligar bílaleigur

"Fúskið" er lúmskt fyrirbæri.

Einn þeirra flokka, sem standa að núverandi ríkisstjórn, gerði það að einu að höfuð verkefni sínu, að draga úr því "fúski" sem viðgengist hefði hjá ríkisstjórnum og Alþingi síðustu ár. 

En fúsk er lúmstkt fyrirbæri þegar menn eru í tímahraki og glíma við skort á tíma og vinnukrafti. 

Síðan hlýtur það að teljast afbrigði af fúski, að í máli, sem snertir beint lögbundið hlutverk Seðlabankans um seðlaútgáfu og seðlaprentun eigi bankinn engan fulltrúa eða aðkomu að starf nefndar um svarta atvinnustarfsemi. 

Sem dæmi um að það er meira en að segja það að hætta notkun seðla, svo sem tíuþúsund kallsins, má nefna, að fyrir nokkrum dögum þurfti ég að öngla saman fyrir framleiðslukostnaði á 72ja laga fjögurra diska hljómdiskaalbúns með heitinu "Hjarta landsins - náttúran og þjóðin", - eingöngu lögum úr smiðju minni um náttúru og tengsl lands og þjóðar. 

Svona framleiðsla er nú komin úr landi og verður að greiða kostnaðinn í einu lagi þegar framleiðslan hefst. 

Í ljós kom, að til að borga heildarupphæðina þurfti að færa 120 þúsund krónur af kreditreikningi yfir á debetreikning til þess að þetta gæti gengið í gegn. 

Þegar í banka kom varð ljóst að þjónustufulltrúar þar gátu ekki gert þetta, heldur væri eina leiðin að fara í hraðbanka, sem væri með möguleika til að leggja inn og taka út í seðlum. 

Fyrst þurfti að taka upphæðina út af kreditreikningnum og síðan að leggja hana inn, seðil fyrir seðil, inn á debetreikninginn. 

Í lokin var þriðja aðgerðin, að millfæra af debetreikningum. 

Það var svolítið skondið að þurfa einmitt að standa í þessu seðlaveseni þegar verið var að viðra hugmyndir um að leggja peningaseðla niður. 

Tíu þúsund kallinn ekki á förum

Of tilfinningaþrungin umferð.

Tölur sýna að það er tvöfalt meiri lífshætta að vera ökumaður á vélhjóli en bíl, - ef báðir eru miðlungs ökumenn hvað varðar hegðun. Á myndbandi af rimmu milli vélhjólamanns og bílstjórna frá Bandaríkjunum sést að vísu ekki aðdragandi árekstrsins, en vélhjólamaður brýtur fyrsta boðorðið um hegðun á vélhjóli, með því að sparka bíl við hliðina á sér. 

Það er nefnilega hægt að aka þannig á vélhjóli, að líkur á banaslysi verði jafnar því sem eru undir stýri á bíl. Fara þarf eftir fimm meginreglum: 

1. Vera allsgáður. Helmingur banaslysa á vélhjólum er vegna ölvunar knapans, miklu meiri en á bíl. 

2. Gera ráð fyrir að enginn sjái hjólið og að hver einasti ökumaður kunni að taka upp á einhverju óvæntu. 

3. Vera með nægan öryggisbúnað, lokaðan hjálm, vélhjólaklossa og aðrar varnir. 

4. Vera æfður á hjólinu. 

5. Hafa réttindi á hjólið. 

Með sparkinu utan í bílinn brýtur vélhjólamaðurinn reglu númer tvö. 

Það að ökumaðurinn beygir snöggt fyrir hjólið er síðan í raun alvarleg árás í krafti yfirburðastöðu ökumanns bíls gagnvart hjóli. 

Umferðin er oft um of þrungin tilfinningum, tillitsleysi, frekju og skapsmunum. 

Myndskeiðið að ofan er ansi gott dæmi um það. 

Reiðir ökumenn ollu stórslysi (myndskeið)

Hekla getur gosið eftir klukkustund.

Hekla getur gosið eftir klukkustund hvenær sem er, til dæmis innan klukkustundar frá því að þessi pistill er skrifaður eða lesinn. 

Hekla gaus 1947, 1970, 1980-81, 1991 og 2000. Núna eru liðin nokkur ár síðan fjallaið "komast á tíma", þ.e. hefur lyfst jafnhátt og það stóð fyrir síðasta gos. 

Þrátt fyrir stórkostlega tækni við að spá fyrir um eldgos, er það misjafnt eftir eldfjöllum. 

Hvað Heklu snertir er viðbragðstíminn aðeins um klukkustund, og var það síðast árið 2000. 

Hundaheppni getur ráðið því, bæði til góðs eða ills, hvar fólk eða farartæki eru stödd þegar fjallið gýs. 

Sem dæmi má nefna að ég var að ganga upp landgang áætlunarvélar frá Reykjavík til Akureyrar í febrúar 2000 þegar ég heyrði í sex-fréttum RÚV í litlu útvarpstæki mínu, að Hekla myndi gjósa innan klukkustundar, jafnvel eftir hálftíma. 

Með því að semja við flugstjórann samþykkti hann að taka sveig á leiðina norður til þess að ég gæti tekið mynd út um gluggann af mekkinum sem þá reis langt upp fyrir skýjahuluna sem annars byrgði sýn til fjallsins af jörðu niðri og í neðri flughæðum. 

Sem sagt: Fyrstu loftmyndir af gosinu þegar það var nýbyrjað. 

Strax frá árinu 1999 voru gerðar ráðstafanir vegna nýrra hræringa í Eyjafjallajökli, sem gátu orðið til þess að fjallið gysi eftir meira en einnar og hálfrar aldar hlé. 

Síðan gaus það 2010 eins og heimsbyggðinni er í minni. 

Enginn átti von á berghlaupinu risastóra í Öskju fyrir nokkrum árum og voru þeir, sem voru á ferli þar heppnir. 

Hugsanlega var það lítil flóðbylgja vegna hlaups úr bakka Öskjuvatns sem hvolfdi bát þýsku vísindamannanna Knebels og Rudloffs 1907, en hvarf þeirra hefur æ síðan verið mönnum ráðgáta og valdið meintum reimleikum á svæðinu.

Vegarstæðið um Almenninga á Siglufjarðarleið sígur jafnt og þétt og óþægilegt er að vita af því.  

Einn af stærstu jarðskjálftum í sögu lands okkar getur hvenær sem er dunið yfir á Húsavík, nokkurn veginn nákvæmlega þar sem verið er að reisa kísilver. 

Páll Einarsson jarðeðlisfræðingur hefur varað við þessu og lagði til að reynt yrði að reisa verið fjær þessum miðpunkti en án árangurs. 

 

Næsta hlaup tímaspursmál

"Let it be done!"

Wow hjólreiðakeppnin hefur gefið mörgum hvatningu og innblástur og ég er einn af þeim. 

Í aðdraganda ráðstefnu Sameinuðu þjóðanna um loftslagsmál í desember 2015 varð til lag tileinkað keppninni og viðfangsefnum ráðstefnunnar.  

Lagið verður eitt af 28 nýjum lögum, aem koma nú í júlí út í fyrsta sinn á plötu, ásamt 44 eldri lögum, öll um náttúru Íslands, land og þjóð. 

Þessi útgáfa er gerð til að vekja athygli á hugmyndinni um stóra þjóðgarð á miðhálendi Íslands og jafnframt á möguleikum til að minnka kolefnisspor í samgöngum og liðka fyrir orkuskiptum. 

Lagið er á Youtube og ég ætla að skella því öðru sinni inn á facebook-síðu mína til að halda uppi hjólastuði á síðum mínum.  Hér er textinn, sem The messengers syngja: 

 

Framfarasporið! 

 

Let it be done!  Come on, let´s have fun

on a journey to a fight that must be won! 

 

We are the generations that start cleaning upp the earth! 

We aret the generations that shall give new vision birth

spurting over obstacles up every slope and hill

with ever growing endurance and strengt and faith and will!

 

With power from clean energy we light the brightest beam!

With power from our deepest hearts because we have a dream!

By using all our wit and guts we sweep through storm and rain

to undertake enourmos task, defying weariness and pain!

 

Let it be done! Fighting spirit and fun!

Biscycles on the run!

Father and mom! Dougther and son!

Electric bikes on the run!  

 

Inevitable energy exchange! 

 

Across the ocean, over valleys, thundering through the sky

to promised land of love and peace our minds are flying high! 

Sustainable developement shall prosper everywhere 

from the seabeds over continent

up through the atmosphere! 

 

We are the rangers, pledged to save the nature of the earht!

We are the generations that shall give its life new birth! 

Let´s rinse the water, clean the air to give us healthy breath, 

figthing for environment against it´s bitter death! 

 

Let it be done! Come on, let´s have fun!

El-cars are on the run! 

Father and mom!  Daughter and son!  

Solarcars on the run! 

 

Mission and fun!   Love and peace for everyone!   When the battle is won! 

Food and health, said and done!   Human rights for everyone!     Life on earth on the run! 

Let it be done!  

 

 

 

 

„Þetta er ótrúleg upplifun“

Fagætt afreksfólk. Ótrúlegt kraftaverk Stefáns Karls.

Nokkur ógleymanleg atvik og tilviljanir hafa gert Stefán Karl Stefánsson mér næsta nákominn. 

Fyrst sem stórkostlegur leikari og frændi Magnúsar Ólafssonar vinar míns úr Sumargleðinni, síðan sem fágætur afreksmaður í Stjörnuliði mínu, og loks sem afabróðir langafabarns míns, sem heitir Íris Stefánsdóttir.  

Nú stíga þau fram, hann og Steinunn Ólína á einstakan hátt og gefa okkur það sem okkur er öllum dýrmætast, hreinskilni, æðruleysi, uppörvun, kjark og kærleikans visku.

Af þessu tilefni verð ég að segja hér sanna sögu af sannkölluðu kraftaverki, sem Stefán Karl vann í ferð með Stjörnuliðinu á 1000 stráka peyjamót í knattspyrnu í Vestmannaeyjum hér um árið.

Þar lék Stjörnuliðið skemmtikappleik fyrir framan strákaskarann í setningarathöfninni og á þessum árum voru þjóðþekktir snillingar í liðinu, svo sem Magnús Scheving, sem tók svakaleg innköst með heljarstökki áfram auk annarra kúnsta, Árni Johnsen varði markið með lundaháf og ótrúlegustu kúnstir voru framkvæmdar í vítaspyrnukeppni.

En eitt atriði reis upp úr þessu öllu með atviki, sem átti sér enga hliðstæðu í um 30 ára sögu Stjörnuliðsins, og var þó af nógu að taka. 

Hjalti Ursus Árnason var þarna með kraftakeppni þar sem aðeins sterkustu menn eða þrautþjálfaðir aflraunamenn voru gjaldgengir. 

Hjalti skoraði á viðstadda kraftajötna úr Eyjum eða annars staðar frá að taka þátt í keppninni og fór fljótlega þannig, að mönnum voru þessar aflraunir algerlega ofviða og atriðið hikstaði. 

Hjalti beindi þá orðum sínum að okkur, og fölnuðum við þegar hann manaði okkur til að senda þátttakanda úr Stjörnuliðinu, því að augljóst var að enginn okkar ættu minnstu möguleika á öðru en að verða fyrir algerri niðurlægingu. 

Datt okkur helst í hug að einhver okkar gæti fíflast nógu mikið til að leiða athyglina frá niðurlægingunni, og varð úr að Stefán Karl, sem þá var grannur sem rengla, gæti helst notað þennan renglulega vöxt sinn til að vekja hlátur.  

En ég gapi enn í dag við tilhugsunina um það sem Stefán gerði. Það vantaði ekki að hann gerði úr þessu drepfyndið atriði, heldur leysti hann aflraunirnar af hendi þannig að í lokin sneri þetta kraftaverk hans í bókstaflegri merkingu atriðinu alveg við, hann var kraftamaðurinn mesti og gerði atriðið að sínu atriði þegar aðrir glúpnuðu.

Eina skýringin sem ég kann á þessu ótrúlega afreki er sú, að grannir vöðvar Stefáns Karls séu annars eðlis en á venjulegum mönnum.

Kemur í hug hnefaleikarinn Jimmi Wilder, sem var laufléttur væskill en rotað marga tvöfalt þyngri menn.

Við rannsókn á vöðvum Wilders kom í í ljós að trefjarnar í vöðvum og sinum hans voru talsvert frábrugðnar því sem er að jafnaði í mönnum.

Eftir að hafa séð Stefán Karl gera þetta, ganga óhræddur, æðrulaus og hugrakkur til leiks og vinna kraftaverk, veit ég engan honum fremri til að ganga á hólm við þá áskorun, sem nú blasir við honum, og standa uppi sem sannur meistari, hvernig sem fer.

Sendi honum og hans fólki innilegar baráttukveðjur og þakkir fyrir það sem þau gefa okkur öllum með frammistöðu sinni.   

 

Veikindi Stefáns Karls langt gengin

Tvíbent tákn.

Þegar ég dvaldi í Kaupmannahöfn í sex vikur sumarið 1955 kom tvennt mér spánskt fyrir sjónir: 

Þar var danskur coladrykkur Jolly cola, eini coladrykkurinn á markaðnum. 

Og þar voru nánast engir amerískir bílar. 

Þegar ég sagði hjónunum, sem ég dvaldi hjá, frá amerísku bílunum á Íslandi og Coca-Cola, voru þau vantrúuð, einkum á hið fyrrnefnda. 

En þessi drykkur kom sem sé fyrr og af meiri krafti til Íslands en flestra annarra Evrópuríkja, enda var helsti forsvarsmaður Vífilsfells, Björn Ólafsson, ráðherra og kallaður Coca-Cola Björn. 

Þetta vörumerki er svo samgróið amerískri og vestrænni nútímamenningu, að það er víða tákn fyrir bæði gott og illt sem kemur frá Vesturlöndum. 

Í tveimur ferðum til Eþíópíu, sem er svo vanþróað land, að hagkerfi þess er álíka stórt og Íslands, þótt Íslendingar séu næstum 300 sinnum færri, vakti tvennt mikla athygli mína. 

Í landinu voru nær engar einkaflugvélar en hins vegar öflugt flugfélag, sem var stolt landsins, Ethiopian Airlines, rekið og þróað með bandarískri hjálp.

Hins vegar voru stórar Coca-Cola verksmiðjur í Eþíópíu, að það var sama hvar maður kom í landinu, jafnvel í strákofaþorp þar sem fólk og fénaður drápust vegna vatnsskorts, að alls staðar var Coca-Cola á boðstólum. 

Kannski ekki eins mikið drukkið af almenningi og hjá okkur þar sem hin skæða og heilsuspillandi tvöfalda fíkn, koffein og viðbættur sykur, eru lykillinn að vinsældum drykksins. 

Og þegar maður horfði upp á neyðina í einu þorpinu vegna vatnsskortsins, spurði maður í stíl við hinnar frönsku Maríu Antoinette forðum:

Af hverju kaupir fólkið ekki kók til að slökkva þorstann?

Og fékk einfalt svar við þessari heimskulegu spurningu: "Af því að það á ekki peninga." 

Í þessu litla dæmi felst kannski vísbending um það af hverju þessi þekktasti gosdrykkur allra tíma hefur á sér misjafnt orð. 

Dagur fagnaði afmæli Coca-Cola á Íslandi

Lifðu af tvö flugslys á sama deginum.

Tilviljanir þegar um líf eða dauða er að tefla eru oft svo ótrúlegar, að ritskáld kæmist varla upp með það að setja það í skáldsögu. 

Fyrirsögnin "lifði af flugslys en lést við björgun" er að vísu háð því að slysinu ljúki þegar björgun tekur við. 

En líklega er eitt ótrúlegasta atvikið af þessu tagi þegar fjögurra sæta flugvél brotlenti á Mosfellsheiði að vetrarlagi fyrir tæpum fjörutíu árum, en flugmaðurinn og farþegarnir, finnskar konur, komust lífs af. 

Send var stór björgunarþyrla frá Varnarliðinu á Keflavíkurflugvelli til að bjarga fólkinu en þegar hún hóf sig til lofts með það um borð, fataðist henni flugið, svo að hún brotlenti ekki langt frá flugvélarflakinu. 

Fólkið lenti sem sé í tveimur flugslysum með stuttu millibili en lifði bæði slysin af eftir að björgunarleiðangur á landi var sendur á vettvang

Lifði af flugslys en lést við björgun

Mývatnslykt af þessu fúski.

Ógilding starfsleyfis sjókvíaeldi regnbogasilungs í Ísafjarðardjúpi rímar ekki við stanslausan söng fiskeldismanna um að hér á landi sé alls staðar fylgt í hvívetna ströngustu kröfum "með besta fáanlega búnaði og aðferðum, sem þekkjast." 

Þvert á móti koma aftur og aftur í ljós fúsk og yfirhilmingar líkt og gerðist við Mývatn varðandi frárennslismál og aðra aðför að vatninu og lífríki þess.

Það er ákveðin lykt sem gýs upp af fúski sem kenna má við Mývtan, enda er þetta fyrirbæri líka í gangi varðandi fleiri framkvæmdir, svosem línulagnir á svæðinu.

Að ekki sé talað um það, að enn hefur ekkert verið gefið út um það að Landsvirkjun ætli að hætta við að reisa 90 megavatta gufuaflsvirkjun skammt frá austurbakka vatnsins.

Þetta er svona alls staðar, þrátt fyrir viðleitni fólks, sem tók við gerðum hlut þeirra sem óðu fram með látum á fyrsta áratug aldarinnar með allt of stórar gufuaflsvirkjanir á Reykjanesskaganum. 

Með því framferði voru hendur þeirra, sem reyna að vinna úr þessum vanda og eiga enga sök á því hvernig komið er, bundnar. 

Nú hefur hulunni verið svipt af rányrkjunni og ógöngunum, sem fólust í gerð allt of stórra orkusölusamninga til allt of langs tíma.

Og fyrir næstum því tilviljun kom það upp fyrir tveimur mánuðum, að viðkomandi jarðvarmasvæði hafa á örfáum árum sigið um allt að 18 sentimetra og sjór farinn að ganga á land vestan við Grindavík þrátt fyrir staðfasta afneitun hjá HS orku.

Og orkufall um fimmtung til fjórðung staðreynd sem reynt hefur verið að þegja yfir.   

Starfsleyfi sjókvíaeldis ógilt