Stefnir í verra græðgisástand en var fyrir covid.

Ekkert lát er á græðgisbylgjunni, sem knýr áfram svipað ófremdarástand í ferðaþjónustunni og sjá má á öðrum sviðum, svo sem í hrikalegum fyrirætlunum um margföldun virkjana og sjókvíaeldis. 

Senn er liðinn áratugur síðan bryddað var upp á því að koma skikki á ferðamálin með því að kynna okkur reynslu annarra þjóða ens og Bandaríkjamana af þessum málum.  

En slíkar vangaveltur voru snarlega kaffærðar og í staðinn vaðið áfram með æðibungugangi, sem nú hefur fengið nýjan byr í seglin.   

Óafturkræfar skemmdir á Mýrdalssandi

"Landsins forni fjandi" er til margs vís.

Hafísinn við Ísland er fyrirbæri sem enn verður að hafa gát á, þótt loftslag kunni að hlýna.

Meginástæða ólíkindanna, sem ísinn á til að sýna, er sú, að vegna snúnings jarðar, hrekur mikill vindur ísinn ekki beint áfram, heldur sveigist rekleið hans til hægr. 

Þótt ætla megi í fljótu bragði að mikil norðaustanátt hreki ísinn helst að landi okkar, beinir hún ísnum þvert á móti ákveðið í sömu átt suður Grænlandssund og Grænlandshaf og heppilegt getur talist, sé ísinn mikill á annað borð. 

Verst er, þegar miklar, langar og hvassar suðvestanáttir ríkja á leið íssins um Grænlandssund. 

Þá beinir vindurinn ísnum til hægri á leið hans, þ. e. til austurs, jafnvel meðfram Norðurlandi, jafnvel með aðstoð þeirrar greinar Golfstraumsins, sem kemst þá leið upp að suðvesturströndinni.    

Landsins forni fjandi talinn varasamur

"...hólmanum, þar sem Gunnar sneri aftur."

Nútíma bardagaíþróttir virðast geta byggt brú á milli þeirra tíma þegar bardagalist litaði Íslendingasögurnar og þeirra nýju tíma, þar sem komið gætu fram íslenskir afreksmenn gætu gert garðinn frægan. 

Síðuhafi fylgdist vel með því, hve mikill yfirburða íþróttamaður blundaði í Jóni Páli Sigmarssyni hér um árið, og er nokkuð viss um það, að hefði Jón Páll frá upphafi stundað atvinnuhnefaleika erlendis hefði hann getað orðið yfirburða þungavigtarmaður í krafti stærðar, snerpu, hraða krafta og gríðarlegs úthalds auk hins rétta hugarfars frábærustu afreksmanna. 

Í Íslendingasögunum áttum við okkar hetju í Gunnari á Hlíðarenda, sem gat stokkið hæð sína í öllum herklæðum - og eigi skemur aftur fyrir sig en áfram. 

Í þeim efnum var hann þúsund árum á undan Fosbury þeim, sem gerbylti hástökkstækninni með sigri á Ólympiúleikunum í Mexíkó 1968. 

"...lágum hlífur hulinn verndarkraftur  /  hólmanum þar sem Gunnar sneri aftur." orti Jónas um Gunnar á Hlíðarenda. 

Gunnar Nelson skorar nú menn á hólm og fer mikinn, virðist búinn að ná sér heldur betur á strik, og er vonandi að á þeim hólma hlífi honum hulinn verndarkraftur. 

Gunnar vann Barb­erena

Sérstæð staða MiG 29 þotna hjá Úkraínumönnum. Hvers vegna er Pútín svona viss?

MiG er skammstöfun yfir heitið Mikoyan Gurevitsh sem hlaut heimsfrægð í upphafi Kóreustríðsins sem fyrsta orrustuþota Sovétríkanna með tegundarheitið MiG 15 og hrellti Bandaríkjamenn, gerði bulluhreyflavélarnar P-51 Mustang úreltar og þóttu hafa marga kosti fram yfir Sabreþoturnar, sem Bandaríkjamenn voru að taka í notkun.  Myndin hér er af Mig 29. 

Þær rússnesku voru mun léttari og liprari og klifruðu betur. 

Í ljós kom að þessir kostir byggðust að hluta til á því að einfalda mjög gerð MiG 15 þotnanna og létta þær, og til dæmis voru hemlar þeirra hlægilega einfaldir, knúnir af þrýstilofti á kútum. 

Gat komið fyrir að þær yrðu hemlalausar af loftleysi í lendingu. Brynvörn var spöruð og fleira í þeim dúr. Aðeins miklu betri þjálfum bandarísku flugmannanna gat snúið taflinu við auk þess sem þotur þeirra voru stórlega endurbættar.  

Í kjölfar MiG 15 komu nýjar gerðir fram í Kalda stríðinu með hækkandi númerum, sem allar reyndust býsna vel hannaðar, og hefur MiG 29 orðið svo langlíf eftir 33ja ára feril, ekki aðeins vegna furðu mikillar getu, heldur líka vegna þess hvernig reynt hefur verið að tryggja að sem einfaldast,ódýrast og öruggast sé að halda henni vel við.  

Þegar þessi þota fer nú frá NATO landinu Póllandi, þar sem hún hóf feril sinn upphaflega þegar Pólverjar voru í Varsjárbandalaginu og henni var ætlað að berjast við þotur NATO, en á nú að herja á þotur Rússa, hefur hún farið í einstæðan hring, sérstaklega vegna þess hve einföld hún er í rekstri. 

Eftir 1990 hafa Sukoi Su27 og Su 35 orðið að skæðustu orrustuþotum Rússa, og sýndu á flugsýningu í París 1997 frábærustu hæfni, sem sýnd hefur verið á flugsýningum. 

Af þessum sökum talar Pútín digurbarkalega um eyðileggingu hinna nýju verkfæra Pólverja. 

Úkraínumenn fá einstaklega erfiðan andstæðing að fást við, og verður fróðlegt að sjá hver útkoman verður. 

Þoturnar verða eyðilagðar

Æ hlálegra að tala um "hreinustu borg heims."

Sú tíð er greinilega liðin, ef hún var þá nokkurn tíma, að Reykjavík væri með hreinasta loft allra borga í heiminum. Með köflum virðast heilsuspillandi loftskilyrði vera fleiri daga en ekki. 

Erlendu fyrirfólki er sýnd dýrð niðurdælingar á gróðurhúsalofttegundum við Hellisheiðarvirkjun þar sem enn er mikið starf óunnið við að vinna bug á útblástri brennisteinsvetnis hjá virkjun, sem þar að auki er með svo "ágenga" orkuöflun, að í raun er um rányrkju að ræða. 

Ekki tekur síðan betra við þegar komið er inn í borgina á þurrum vetrardögum þar sem svifryk fer yfir heilsuverndarmörk dag eftir dag. 

Oft er pínlegt að aka á eftir stórum rútum og flutningabílum, þar sem bílstjórar eru margir hverjir gersneyddir allri tilfinningu fyrir því hvers kona rykmökkum þeir þyrla upp með því að róta upp rykmekki með því að halda sig utan við megin hjólförin.

En "svona er Ísland í dag" sagði Jón Ársæll hér um árið.   

Styrkur svifryks fór yfir heilsufarsmörk

Misréttinu skal haldið við.

Eitt mesta misrétti sem haldist hefur við hér hefur falist í því að hið mikilvæga framlag kvenna til þjóðfélagsins í formi uppeldis- og heimilisstarfa hefur verið lítils sem einskis metið til launa. 

Brotalömina hagfræðilega séð má sjá í mótsögnum eins og þeirri, að þegar einhleypur maður hefur haft ráðskonu á heimili sínu og borgað henni laun, en síðan gifst henni, þá minnki þjóðarframleislan við það !

Tugþúsundir íslenskra kvenna unnu þessi störf áður en lög um fæðingarorlof tóku gildi og misstu af mörgum árum í slíku orlofi. 

Í gegnum árin gátu þessi ár safnast saman og gátu þessi glötuðu orlofsár orðið fimm til átta hjá þein konum, sem áttu svo mörg börn. 

Viðleitnin með lögum um orlof húsmæðra er sögð hafa verið barn síns tíma, en það er alrangt. 

Þeir reikningar hafa ekki verið gerðir upp að fullu, heldur eiga enn því miður fullan rétt á sér svo lengi sem á lífi eru konur sem voru mismunun beittar í þessum efnum. 

Viðleitnin til þess að ráðast helst að opinberum útgjaldaliðum til handa hinna verst og afnema þá settu virðist vera takmarkalítil. 

Vilja ekki afnema húsmæðraorlof

Offitan virðist stefna í að verða stærsta heilbrigðisvá 21. aldarinnar.

Stærsta heilbrigðisvá 21.aldarinnar er knúin áfram af óhollu mataræði, þar sem viðbættur sykur er megin vandamálið og sókn sykursýkinnar einn versti skaðvaldurinn. 

Þegar litið er yfir afleiðingar sykursýkinnar er listinn hrollvekjandi, fólk getur misst útlimi og meira að segja sjálfa sjónina. 

Þegar lesið er á umbúðir sykraðra gosdrykkja og annarra sætinda sýnast prósenttölurnar oft næsta sakleysislegar. 40 grömm af hverjum 100 sýnist ekki há tala ef það gleymist, að skaðsemi sykurneyslunnar byggist fyrst og fremst á magninu sem neytt er. 

Tvær hálfs lítra flöskur innhalda nefnilega næstum hálft kíló af sykri og 800 hitaeiningar, og ef flöskurnar eru sex, eru hitaeiningarnar orðnar 1200, eða helmingurinn af dagsþörf meðalmanns. 

Oftast bætist við þetta súkkulaði, eru hitaeiningarnar þrefalt fleiri og óhollustan eftir því þegar neyslan er mikil. 

Þar að auki er mikil fita oft í þessu "góðgæti" með tilheyrandi afleiðingum. 

Til er formúla sem nota má við að giska á ástand fólks og samkvæmt henni telst þungi karlmans, sem er 1,80 m á hæð kominn yfir neðri offitumörk við ca 94 kíló. 

Afleiðingar offitu koma fram á furðu marga vegur.  

Fyrir nokkrum árum var síðuhafi kominn að sínum offitumörkum og farinn að eiga erfitt með að standa upp úr flugvélinni sem hann flýgur mest, en hún er gömul lágþekja og með mikil þrengsli á alla vegu. 

Setan í framsætum var til dæmis niðri við gólf og annað eftir því. 

Aldurinn var einnig farinn að sækja á, og í ljósi þess var farið í það að ná af sér tíu kílóum. 

Brá þá svo við, að vandinn við að standa upp hvarf.  

Helmingur muni glíma við offitu 2035

Kalla breyturnar í útreikningum og spám á nýjar nálgarnir á lofslagsvandann?

Síðan fram komu nýjar tegundir í spám um orsakir og afleiðingar í veðurfari jarðar fyrir næstum 30 árum hefur áherslan verið nær eingöngu fólgin i þvi að sporna gegn hlýnun lofthjúpsins á grundvelli næsta einhliða sýnar á því, í hverju sú hlýnun hljóti að verða. 

En þegar hún er borin saman við annars háttar breytingar sem gætu byggst á flóknari áhrifaþáttum, svo sem áhrifum stóraukins flæðis ferskvatns út í Norður-Atlantshafið frá bráðnandi jöklum, er nýstárlegt að sjá hugsanlega breytingu í formi alvarlegrar kólnunar loftslags á Norður-Atlantshafi sem afleiðingu af bráðnun íssins. 

Spyrja má, hvort ekki sé réttara að færa áhersluna á minnkun útblásturslofttegunda yfir í það að hún beinist að aðgerðir til þess að mannkynið forðist sem mest inngrip í samsetningu lofthjúpsins til að "rugga ekki bátnum."

Einnig að hraða orkuskiptunum nú með sðmu rökum og gert var á síðustu öld varðandi upphitun húsa.  

Kuldakastið afbrigðilegt

Allt of mörg hús hér á landi þola ekki íslenskar aðstæður.

Fyrir um tveimur áratugum gerðist eitt af fjölmörgum svipuðum atvikum hér á landi varðandi sölu á nýjum húsum af erlendum uppruna. 

Verðandi kaupendur slíkra húsa voru svo heppnir að þekkja einn helsta sérfræðing hér á landi í viðhaldi og gæðum húsa, og fengu það mat, að enda þótt þessi hús væru seld á alveg einstaklega lágu verði, væru þau í raun óhæf til notkunar við íslenskar aðstæður af því að þau myndu ekki endast nema örfáa áratugi í því sérstaka veðurfari sem hér er. 

Búast yrði við því að uppsett verð fyrir þau yrði að engu á um það bil þrjátíu árum. 

Ekki varð að ofannefndum kaupum, en sama spurningin er gild nú eins og þá, hvers vegna svona dæmi fá að viðgangast áratugum saman hér á landi. 

Vinsæl utanhússklæðning ítrekað dæmd gölluð

Löng hnignunarsaga bresks bílaiðnaðar.

Á árunum kringum 1960 voru uppgangstímar í bílaframleiðslu Breta. Strax árið 1948 hafði Land Rover komið fram með jeppa, sem var lítið stærri en Willys, en tók sjö manns í sæti. 

Hver merkisbíllinn af öðrum leit dagsins ljós hjá Tjallanum, og má sem dæmi nefna Mini með byltingarkennda hönnun Alec Issigonis, sem smám saman varð að beinni fyrirmynd meira en 80 prósent allra fólksbíla í heiminum. 

Í kjölfarið fylgdi Morris/Austin 1100, en bílarnir, sem áttu að verða arftakar þeirra og Mini, voru hins vegar misheppnaðir, ekki aðeins í hönnun og gerð, heldur lagðist helsti bölvaldur bresks iðnaðar yfir yfir þá í formi lélegrar stjórnunar, vinnudeilna og gjaldþrota. 

Einstaka bíll hefði átt að eiga einhverja möguleika, en skipulag og sala þeirra varð fyrir óbætanlegum töfum. 

Kannski má sega að Ford Cortina af 2. kynslóð hafi verið síðasti virkilega vel heppnaði breski bíllinn.  

Meira að segja Mini var undir lok aldarinnar kominn langneðst á lista Auto motor und sport í bilanatíðni og erfiðu viðhaldi. 

1975 var Rover 3500 valinn bíll ársins í Evrópu. Ragnar Halldórsson forstjóri álversins í Straumsvík fékk sér einn af þessum bílum, sem áttu að keppa við helstu eðalbíla þess tíma en varð fyrir miklum vonbrigðum eins og fleiri. 

Nokkrar undantekningar á borð við Range Rover 1970 gátu ekki breytt þessari mynd, og í stað þess að halda sæti sínu í forystu bílaframleiðsluþjóða fóru hinar og þessar minni þjóðir fram úr Bretum með tímanum. 

Ævintýri á borð við Dacia Duster gerast nú hjá öðrum þjóðum og meðal þjóða, sem nú stefna á að komast fram úr Bretum í fjölda smíðaðra bíla má nefna Marokkómenn. 

Þetta er synd og ekki síður ef rétt er, að vonir Breta um betra gengi í gegnum Brexit hafi ekki gengið eftir.  

Ekki framleitt færri bíla síðan 1956