Žetta hangir allt saman, allt frį įstandinu erlendis til Akureyrar.

Umręšurnar um kófiš hafa skipst dįlķtiš ķ įkvešin hólf, landamęrin, žéttbżliš į sušvesturhorninu hér heima og sķšan dśkkaši allt ķ einu upp gleymt fyrirbrigši; žéttbżli og skķša- og śtivistarsvęši śt um allt land. 

Žegar tókst meš vel heppnušu įtaki aš minnka smitiš innanlands opnašist stórt en dįlķtiš gleymt svęši, žetta sķšastnefnda meš Akureyri sem stęrsta ašdrįttarefliš.  

Hefši žó įtt aš vera sį žaš fyrir mišaš viš reynsluna viš innlenda feršasumariš ķ fyrra, aš aš vetrarlagi leyndist žessi stóri möguleiki. 

En sķšan geršist žaš, aš ķ óžökk sóttvarnarlęknis var liškaš fyrir į landamęrunum, einmitt žegar mest reiš į aš halda hreinu og nś stöndum viš ķ svipušum sporum og į sama tķma rétt fyrir pįska fyrir įri, aš nż bylgja er aš rķša yfir. 

Žetta sżnir aš žaš er illmögulegt aš ętla sér aš bśta heiminn nišur ķ afmarkaša hluta, žar sem hver žeirra er eins og eyland. 

Ef landamęrin mķgleka, eins og Kįri Stefįnsson hefur bent į, vešur flóšbylgjan yfir land okkar allt til Ķsafjaršar og Akureyrar. 

Žetta hangir nefnilega allt saman. 


mbl.is Mikiš högg fyrir višskiptin
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Eyjafjallajökulsheilkenniš aftur? Žvķ ekki?

Žaš žóttu hręšilegar fréttir aš vonum voriš 2010 žegar eldfjall meš alveg vonlausu nafni gaus, jós ösku yfir blómlega sveitina fyrir nešan og stöšvaši eša raskaši flugsaömgöngum um allan heim. 

Žrįtt fyrir tķmabundnar bśsifjar reyndist žetta gos aš višbęttuu Grķmsvatnagosi 2011 verša mesti bśhnykkur hér į landi ķ heila öld. 

Og nś bętist žaš viš, aš į lįglendi ķ nęsta nįgrenni alžjóšaflugvallar landsins er ķ gangi sannkallaš tśristagos, sem meš hverjua gosdegi veršur įhugaveršara og dżrmętara sem nįttśruaušlind, jafnvel žótt eldurinn kunni aš kulna og jafnvel žótt kófiš seinki žessum efnahagsbata fram į nęsta įr. 


mbl.is Eldgosiš er auglżsing
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Eru til nišurstöšur rannsókna į smiti af svona "reipi"?

Žaš liggur fyrir aš vissir snertifletir, sem margir snerta, lķkt og "reipiš" sem sóttvarnarlęknir nefnir sem smitleiš viš gosiš viš Fagradalsfjall, geta boriš smit į milli fólks. 

Žaš mun vera misjafnt eftir efnum, hve vel eša lengi lošir lifandi viš žaš, en upplżst hefur veriš aš ķ sumum tilfellum geti sį tķmi skipt mörgum klukkustundum. 

Sķšan vaknar spurningin um žaš, hvort og hve margir eru meš hanska žegar žeir handfjatla lķnuna į leišinni inn ķ Geldingadali og hvernig og hvort vęri hęgt aš śtiloka snertingarsmit meš žvķ aš skylda alla til aš nota sérstaka hanska į lķnuleišinni og afhenda žį eftir notkun, annaš hvort sem einnota gagn eša til sérstakrar sótthreinsunar. 

Jafnvel žótt gosiš verši ekki eins langvinnt og talin eru lķkindi til aš žaš geti oršiš, veršur aš huga vel aš žvķ aš į žessari lķnuleiš leynist ekki svipuš smitleiš og viš landamęri eša annars stašar, žar sem sóttvarnarrįšstafana, sem veita sem best öryggi, er žörf.   


mbl.is Öryggisreipiš varš allt ķ einu hęttulegt
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Tveggja metra reglan mišast viš logn. En snertingin viš reipiš er bein snerting.

Mešan reykingar voru algengar var oft athyglisvert aš sjį hvaš reykurinn gat borist langt undan vindi eša jafnvel smį andvara eša golu. 

En tveggja metra reglan ķ kófinu mišar viš nśll innanhśss. Utanhśss veršur hins vegar ešli mįls samkvęmt aš miša viš žaš hvernig gufa eša reykur berst. 

Žaš getur virkaš ķ bįšar įttir, aš vindur eša andblęr komi ķ veg fyrir aš smit berist į móti loftstreyminu śt um vit smitberans. 

Nś er svo aš sjį aš eldgosiš viš Fagradalsfjall hafi fęrt žjóšinni žennan lķka örugga smitbera sem "reipiš" į leišinni į gosstöšina er. Heldur betur traust og bein smitleiš žaš. 


mbl.is Smitiš utan sóttkvķar tengist gosstöšvunum
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Ķsland og Žręndalög eru afar sambęrileg svęši.

Ekkert landsvęši ķ veröldinni er eins sambęrilegt viš Ķsland og Žręndalög ķ Noregi. Svipuš stęrš, sama breiddargrįša, svipašur mannfjöldi, svipuš menning, svipuš lķfskjör. u hefu

Žess vegna hefur veriš afar fróšlegt aš fylgjast meš litakortinu af Evrópu og sjį, aš fram aš žessu hafa žessi tvö landsvęši veriš einu gręnu svęšin į žessu korti. 

En nś er aš sjį hvort upphaf fjóršu bylgjunnar hér į landi į eftir aš breyta žessu og kannski aš rżna ķ žaš, hvaš geti haft mest įhrif į žaš.   

Og sķšan aš sjį aš hve miklu leyti viš getum upp į okkar eindęmi gert allt hér eins og įšur var varšandi straum erlendra feršamanna hingaš, eins og sumir hafa žrįstagast į, aš sé aušvelt aš gera. 


mbl.is Eina landiš undir 100
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Įn Gylfa og Jóhanns Bergs er mikiš verk framundan.

Į fyrstu sjö mķnśtum leiksins viš Žżskalands ķ kvöld mįtti nstum žvķ sjį žaš greinilega hvaš žaš munar um fjarveru Gylfa og Jóhanns ķ landslišinu okkar. 

Viš vķtateiginn galopnašist svęši, žar sem vantaši ķslenskan varnarmann, og Gylfi Žór er ekki sķšur mikilvęgur ķ všrninni en sókninni.

Seinni hįlfleikurinn var skįrri og vonandi aš hęgt sé aš žróa leik lišsins įfram fyrir nęstu leiki.  

Framundan er mikil verk hjį lišinu og žjįlfurunum aš endurheimta žann styrk sem landslišiš nįši į blómaskeiši sķnu. 


mbl.is Hörmuleg byrjun varš Ķslandi aš falli
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

And the winner is: To step aside.

Hęgt og bķtandi birtast ensk orš og orštök ķ ķslensku mįli meš žvķ aš troša sér inn ķ mįliš ķ hrįrri žżšingu, sem aldrei hefur veriš notuš įšur, og śtrżma fjölda góšra ķslenskra orša og orštaka.  

Eitt dęmiš, tekiš hrįtt upp, beint śr ensku, er žegar fólk fer ekki lengur afsķšis, dregur sig ķ hlé, segir af sér, vķkur śr starfi, er vikiš śr starfi, breytir til, hęttir einhverju eša tekur sér frķ eša hlé. 

Nei, žaš er gömul og gróin ķslenska, og žaš viršist talin śrelt og hallęrislegt aš nota žessi orš, heldur skulu ensku oršin "step aside" allsrįšandi hér eftir. 

Meš žvķ fęrist mįlnotkunin į nżtt stig, - afsakiš - veršur į nżju leveli af žvķ aš hin enska hugsun skķn ķ gegn meš hinni nżju og hrįu žżšingu. 

Sigurvegarinn er žvķ nż mįlnotkun og nż hugsun upp į ensku, - afsakiš - the winner is: step aside ķ lélegu dulargervi. 


mbl.is Reynir aš stķga til hlišar į žinginu til aš sjį leikinn
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Sżnt var beint frį Eyjagosinu 1973. Jöklar voru endurvarpar į leišinni noršur.

Žegar gosiš ķ Heimaey brast į ašfararnótt 23. janśar 1973 var sendingartękni sjónvarpsmynda afar takmörkuš.

3. eldgos. Eyjag ķ saGervihnattasendingar erlendis frį voru ekki komnar og innanlands var žaš ašeins eindęma śtsjónarsemi og dugnašur tęknideildarinnar sem geršu sendingar į milli landshluta mögulegar. 

En tęknideildin lét erfitt landslag ekki stöšva sig heldur notaši strax į fyrstu įrum sjónvarps hina hvolfmyndušu jökla viš vestanveršan Langjökul sem svinvirkandi endurvarpa sendingargeisla, sem varpašis frį Skįlafelli ķ milli žessara jökla og žašan alla leiš ķ einu stökki į įkvešinn blett į Tröllaskaga ofan viš Öxnadalsheiši.

Vegalengdin į milli Skįlfells og Öxnadalsheišar var um 200 kķlómetrar og geislinn brotnaši um örfįar grįšur į milli jöklanna en dró samt alla leiš !

Lķklega hefur hvergi ķ heiminum veriš sżnd önnur eins fęrni og hugvit viš svona verkefni. 

Tęknideildin var snögg til žegar byrjai aš gjósa ķ Eyjum og kom fyrir myndavél uppi į Klifinu į Heimaey, sem sżndi gosiš beint og sendi myndirnar til Reykjavķkur. Žar var hęgt aš fylgjast meš žróun mįla ķ žessari Pompei noršursins, framrįs hraunsins og žvķ hvernig öskufalliš féll yfir eyjuna.  

Ótal margt fleira mętti tķna til af tęknilausnum žessara įra žegar hinir framsęknu og djörfu ungu menn ķ žessari nżstofnušu stofnun voru haldnir fįdęma eldmóši viš aš fęra žjóšina inn ķ nśtķmann. 


mbl.is Gosiš ķ beinni
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Er ekki rétt aš hinkra meš nafn į fyrirbęri sem enginn veit enn hvernig veršur?

Einmitt žegar vķsindamenn eru aš byrja į žvķ aš velta vöngum yfir žvķ hvers konar fyrirbrigši sé aš myndast viš Fagradalsfjall er rokiš af staš viš nafngift įn žess aš vita hvernig į endanum eldstöšin eigi eftir aš lķta śt. Eldgos ķ Geldingadal

Hśn gęti oršiš lķtill og sętur gķgur ef gosiš heldur ekki įfram, og allt upp ķ hįa og vķšįttumikla dyngju. 

Aš vķsu heitir fjalliš Fagradalsfjall sem ręšur rķkjum viš gosstašinn, myndaš undir jökli, og žį hefši kannski veriš nęrtękara aš kalla žaš Fagradalshraun. 

Setjum sem svo, aš lķtiš dalverpi hafi ķ öndveršu žar sem byrjaši aš gjósa śr gķg fyrir žśsundum įra og aš žį hafi veriš uppi menn hefšu endilega viljaš gefa fyrirbęrinu heitiš Fagrahraun ķ staš žess aš hinkra nógu lengi til žess aš sjį aš žarna var aš myndasta dyngjan Skjaldbreišur, sem Jónas Hallgrķmsson orti um:  

"Ógnarskjöldur, bungubreišur, / ber meš sóma réttnefniš."

Stórar dyngjur hafa aldrei žótt hafa hraun, sem beri af hvaš fegurš snertir, og žvķ yrši heitiš Fagrahraun yfir eldstöšina ankannalegt yfir glęsilegar dyngjur. 

 


mbl.is Kallar hrauniš Fagrahraun
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

Löng og glęsileg hefš fyrir sérstöšu og miklu gildi Ķslands ķ jaršešlisvķsindum.

Stóran hluta sķšustu aldar nutu Siguršur Žórarinsson og fleiri ķslenskir jaršfręšingar mikillar alžjóšlegrar viršingar fyrir žęr rannsóknir, sem žeir gįtu gert og mišlušu kollegum sķnum erlendis af. 

Erlendir jaršvķsindamenn voru furšu tķšir gestir hér į landi, einkum žżskir, og hér į landi stundušu arftakar Wegeners męlingar, sem voru žżšingarmiklar til aš varpa ljósi į hina stórmerku landrekskenningu hans. 

Wegener var reyndar vešurfręšingur og žurfti aš hafa mikiš fyrir žvķ aš fį ašra vķsindamenn til aš meta kenningu hans aš veršleikum,

Hann fórst ķ leišangri į Gręnlandi 1930, svo aš hann lifši ekki aš sjį žessa grundvallarkenningu fį veršskuldaša višurkenningu. 

Ķslensku eldgosin voru eins og risavaxin tilrauna- og rannsóknarstofa fyrir jaršfręšina, svo sem Surtseyjargosiš 1963 til 67, sem var dżrmętt vegna rannsókna į gosum ķ sjó og undir jöklum, žar sem móberg myndašist. 

Ķ Kröflueldum fékkst grķšarmikill fróšleikur um ešli eldgosa į flekaskilum meginlandanna og nś er aš bętast viš alveg nżir möguleikar og višfangsefni rétt ķ hlašvarpanum į höfušborgarsvęšinu. 


mbl.is Ķsland er lifandi rannsóknarstofa
Tilkynna um óvišeigandi tengingu viš frétt

« Fyrri sķša | Nęsta sķša »

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband