"Jibbíi jei! Það er kominn tuttugasti og fyrsti júní!" ?

Enn blossar upp umræðan um að færa nokkra árlega frídaga til svo að þeir liggi við helgar og lengi þær á hagkvæman hátt, til dæmis með því að færast á mánudaga eða föstudaga. 

Það má svo sem vel athuga það að færa nokkra helgidaga í átt að vikulokum eða vikubyrjun. En dagar eins og 1. maí og 17. júní hljóta að hafa nokkra sérstöðu, því að þeir hlaupa ekki á milli mánaðardaga á milli ára eins og hinir dagarnir.

Einkum væri það skrýtið ef við, einir þjóða, tækjum upp á því að halda upp ekki upp á 1. maí 1. maí, heldur 2., 3., 4. eða 5. maí.  

Einu sinni sagði ræðumaður í ræðu þann dag: "Í dag er 1. maí haldinn hátíðlegur um allt land."

Þá kallaði einhver úr áheyrendahópnum:

"Nei, ekki á Hornafirði!"

En ræðumaður svaraði jafnharðan:

"Jú, líka á Hornafirði".

Ef Ísland skæri sig úr meðal þjóða og færði frídaginn til, gæti komið til þess að ræðumaður í einhverju nágrannalandi okkar 1. maí segði:

"Í dag er 1. maí haldinn hátíðlegur um allan heim".

En einn áheyrenda myndi leiðrétta hann og kalla:

"Nei, ekki á Íslandi!"

Og ræðumaður ætti þá ekki annars kost en að svara:

"Það er rétt hjá þér. Ekki á Íslandi!"

Ef þjóðhátíðardagurinn ætti líka að færast til myndi þurfa að endurskoða ýmislegt, til dæmis lagið um þann dag og syngja, eftir atvikum:

"Hæ, hó, jibbí jei og jibbíi jei!  Það er kominn 18. júní !"

Eða:

"...Það er kominn 19. júní !"

Eða:

"...Það er kominn 20. júní !"

Eða:

"Hæ, hó, jibbí jei og jibbíi jei! Það er kominn tuttugasti og fyrsti júní!"  

Er fært að færa fríið?

Mætti kannski athuga möguleikann á "öfugum potti" ?

Mér hefur stundum dottið það í hug þegar lottótölur eru lesnar og enginn er með allar tölu réttar viku eftir viku, hvort hafa megi í gangi "öfugan" pott, jafnframt þessum venjulega.

Það yrði fólgið í því að sá eða þeir, sem eiga miða með lágmarki 5 röðum, eða segjum 10 röðum, og lendir í því að ekki ein einasta tala komi upp,sem kemur upp við útdráttinn, fá einhver smá verðlaun, kannski 500 þúsund eða eitthvað í þá áttina.

Þegar potturinn er kominn yfir 70 milljónir myndi ekki muna svon mikið um þetta en gleðja þátttakendur eitthvað að vita af þessum möguleika til að gera leikinn ögn fjölbreyttari.  

Sjöfaldur lottópottur næst

"Ég hugsa, þess vegna er ég, - enn og aftur."

Gott er að hafa ofangreinda speki í huga þegar gert er lítið úr því sem ekki er hægt að vigta á vog eða þreifa á með berum höndum eða þegar skoðuð er útskriftarsýning nemenda í Listaháskólanum í Hafnarhúsinu.

Dæmin um það hvernig hugmyndaflugið getur skapað áþreifanleg verðmæti sem jafnvel eru mikilla fjármuna virði er sú staðreynd, að eftir að sagan "Mýrin" eftir Arnald Indriðason varð vinsæl og mikið lesin erlendis, fóru að flykkjast hingað til lands erlendir ferðamenn, sem vildu fá að ganga um söguslóðir bókarinnar í og við Norðurmýri.

Sögur af landvættum, álfum, tröllum og kynjaverum og persónur, atburðir og staðir í skálfsögum og þjóðsögum geta orðið svo lifandi og skapað svo mikil listaverk, að þau verða jafngild raunverulegum fyrirbærum.

Eitt stærsta útflutningsfyrirtæki landsins, CCP, snýst um tölvuleiki, ekki satt? Og útrás íslenskrar tónlistar verður seint mældur í tonnum.  

"Orð eru til alls fyrst" segir máltækið, en engin orð verða til án hugsunar, þótt mönnum sýnist stundum annað hjá fljótfæru fólki, en meina þá að ekki hafi verið íhugað nægilega vel, hvað segja skyldi frekar en að engin hugsun hafi kveikt orðin.  

Þjóðsagnaverur lifna við

60 ára pennavinátta grunsamlegt mál ?

Tengd frétt um sendibréf frá því fyrir 102 árum leiðir huga minn að bréfi, sem ég fékk frá Íslendingi í Bandaríkjunum í gær. Ég vil benda á að í lok þessa pistils eru nýjar upplýsingar sem ég tel að séu merkilegri en þetta mál mitt.

En áfram með bréfið sem ég fékk. Það er einkabréf þar sem bréfritari segir mér frá bílaáhuga sínum og bílum sem hann á. Erfitt er að sjá hvað geti verið hættulegt við það, en þegar ég fór að handleika bréfið sá ég, að á vegum Tollstjóra hafði það verið rifið upp og innihald þess kannað.

Ekki veit ég heldur hvort sá sem var að hnýsast í bréfið var hrifinn af fyrrgreindu yfirliti þess.  

Límdur hafðii yfir hinn opna enda bréfsins með svohljóðandi áletrun:

OPNAРVEGNA TOLLEFTIRLITS.

Opened for Customs Inpection.

Tollvörður/Customs Officer nr......................

Ég áttaði mig ekki alveg strax á eðli málsins, og eins og sést á meðfylgjandi myndum af umslaginu á facebook-síðu minni, rifnaði límdi miðinn í sundur við það að ég reif hann af umslaginu.

Í bókinni "Manga með svartan vanga - sagan öll" greinir frá sendibréfi sem mér áskotnaðist við ritun bókarinnar í fyrra. Bréfið sendir Ásdís Jónsdóttir, skáldkona frá Rugludal fyrir nærri öld til vinkonu sinnar í nokkurra bæja fjarlægð. Ásdís harmar að hafa ekki getað farið til hennar lengi því að hún vildi gjarna tala við hana um ýmislegt í trúnaði, sem hún þori ekki að segja frá í bréfinu, "því að það gæti verið hnýst í það", eins og hún orðar það.

Ég varð hugsi við að sjá þessi orð í bréfinu sem dæmi um það hvernig lítilmagnar þessa tíma óttuðust mannréttindabrot gegn sér. En jafnframt feginn yfir því að þetta væri löngu liðin tíð.

En nú sé ég að ég get sett annað og alveg nýtt bréf niður við hliðina á bréfi Ásdísar. Kannski geta fleiri gert það á okkar tímum.

Á límmiða Tollstjóra er ekkert getið um tilefni þess að rjúfa persónuleynd á mér né heldur þess getið númer hvað tilgreindur tollvörður er.

Mér er ekki kunnugt um nokkuð minnsta tilefni til þess að þetta sé gert.

Mér var heldur ekki kunnugt um nokkurt minnsta tilefni til þess að allt benti til þess síðsumars árið 2005 að sími minn væri hleraður.

Og heldur ekki nokkrum árum fyrr hvers vegna æfa þyrfti beitingu stórtækustu vígtóla mesta herveldis heims á hálendi landsins til að takast á við mestu hryðjuverkaógn, sem steðjaði að Íslandi: Umhverfis- og náttúruverndarfólki á hálendi Íslands.

Nú sýnist mér að hægt sé bæta persónulegum sendibréfum við, að minnsta kosti ef þau fara yfir landamæri Íslands.

Veit að vísu ekki um einka tölvupóst eða póst á facebook, en get svo sem vel ímyndað mér að verið sé að hnýsast í hann.

Og úr því að komið hefur í ljós að Angela Merkel og aðrir leiðtogar ríkja hafa verið hleraðir sundur og saman getur maður kannski verið ánægður með að vera í góðum félagsskap.   

Vil bara upplýsa þetta nú svo að þeir, sem senda mér sendibréf frá útlöndum eða eru í póst- eða fjarskiptasambandi við mig, viti um það.

Meðan engar upplýsingar eru gefnar um ástæður eða eðli opnunar bréfsins er allt galopið um það.

Aðalatriðið er það að þetta vekur spurningar um það, hvernig sé almennt farið, sem ég tel að upplýsingalög leyfi að séu settar fram og að þeim verði svarað:

Hvers vegna er þetta gert?

Hve oft er þetta gert, sjaldan eða afar oft?

Er það gert af handahófi eða er eitthvert úrval?

Er þetta frekar gert við bréf frá sumum ríkjum en öðrum?

Er þetta gert við bréf milli staða innanlands?  

Talin hefur verið ástæða til að upplýsa um símhleranir, sem dómarar leyfa. Er engin ástæða til að upplýsa um umfang þessa líka?

Er ekki eðlilegt að númer viðkomandi tollþjóns sé gefið upp, svo að viðtakandinn eða sendandinn geti snúið sér beint til hans og beðið um skýringar?

Í Leifsstöð er farangur opnaður að eigandanum viðstöddum. Af hverju er það ekki gert um póst?  

Hvaða álit hefur persónuvernd á þessu? Hefur hún vitað um þetta eða hefur hún áhuga á þessu?    

P. S.  Nú hefur verið upplýst á visir.is að reglur um tollaeftirlit gefi tollþjónustunni heimild til að opna póstböggla. Ekkert er þar minnst á venjuleg sendibréf.  

P.S. númer 2.  Í athugasemd við þennan pistil upplýsir Geir Guðmundsson að öldruð móðir hans hafi verið í bréfaskiptum við konu erlendis í 60 ár og að bréfin til hennar séu reglulega opnuð án þess að nokkur skýring sé gefin á því. Hún sé þó látin vita um númer tollþjónsins en það er allt og sumt. Mér sýnist mál gömlu konunnar vera orðið mun merkilegra en þetta eina tilfelli hjá mér.    

 

Síðasta bréfið frá Titanic selt

Rétt skal vera rétt, - en hvað er svo rétt ?

Þegar tveir eða fleiri segja frá sameiginlegri upplifun getur hún orðið býsna ólík. Það virðist eiga við um frásagnirnar af framboði Framsóknarmanna sem nú hefur rekið upp á sker að því er virðist.

Ef af blönduðu framboði hefði orðið, er líklegt að einhver óflokksbundinn "flugvallarsinni" hefði verið settur í annað sæti listans, því að  út af fyrir sig er ekkert óvenjulegt né óeðlilegt við það að flokkar landsins fari í samvinnu hver annan eða við öfl utan flokka í byggðakosningum á Íslandi og Framsóknarmenn hafa gert það alveg eins og aðrir.

Þá hefur verið raðað á listanna samkomulagi aflanna, sem í hlut áttu.  

Sem dæmi má nefna að 1938 buðu kratar og kommar fram sameiginlegan lista í Reykjavík, og í 12 ár, frá 1994 til 2006, var R-listinn við völd, en framsóknarmenn voru meðal fjögurra aðila að því sameiginlega framboði.

Menn spyrja eðilega hvers vegna flokknum hafi gengið jafn vel og raun bar vitni í alþingiskosningunum 2013 en gangi svona herfilega nú.

Ástæðan liggur í augum uppi: 2013 var lofað lausn á skuldavanda heimilanna upp á hundruð milljarða króna en engin slík loforð er hægt að gefa í borgarstjórnarkosningum.

Framsóknarmönnum hefur alltaf reynst það erfitt að mynda bakland í Reykjavík. Það þótti fáheyrt þegar Rannveig Þorsteinsdóttir komst á þing fyrir Framóknarflokkinn í Reykjavík 1949, en það var vegna þess að hún gaf stórt kosningaloforð um það að "segja fjárplógsstarfseminni stríð á hendur", þ. e. að útrýma skíkri starfsemi.

Þótti hún koma skörulega fram og vera til alls vís.  

Auðvitað varð ekkert úr efndum og Framsókn varð að sætta sig við það að þessi ár, 1949-1953, urðu einu árin fyrstu hálfa öldina eftir stofnun flokksins, að fá engan þingmann í Reykjavík.

Flokkurinn er ekki enn búinn að bíta úr nálinni varðandi REI-klúðrið 2007 og vandræðasögu og bruðliö í Orkuveitu Reykjavíkur, en einn angi hennar birtist í blaðafrétt í dag um að Hellisheiðarvirkjun sé stærsti mengunarvaldur á Íslandi á sama tíma og keppst er við að dásama hana sem framleiðanda "endurnýjanlegrar og hreinnar orku" þegar ljóst er að hún er hvorugt.  

  

Höfnuðu ekki hugmynd Guðna

Tók mánuð fyrir 100 árum. Hvað nú?

28. júní 1914 skaut serbeskur þjóðernissinni austurríska ríkiserfingjann og konu hans í Sarajevo.

Réttum mánuði síðar voru Serbía og Austurríki-Ungverjaland komin í stríð og innan viku eftir það var heimsstyrjöld skollin á.

Á þessum mánuði sem leið tók ein aðgerð ráðamanna þjóðanna við af öðrum í áttina að ófriði, fór hægt af stað í byrjun en óx hröðum skrefum.  

Atburðarásin í Úkraínu núna minnir óþyrmilega á hliðstæða atburðarás fyrir einni öld.

1914 voru stríðsþjóðirnar búnar að skuldbinda sig á ýmsa vegu gagnvart hver annarri, og það leiddi til allsherjar stríðs. Svipuð atburðarás var í september 1938, en þá tókst að afstýra stríði með naumindum, og reyndar til lítils, því að friðurinn stóð aðeins í nokkra mánuði og innan árs var skollin á heimsstyrjöld.

Gagnvart atburðarásinni núna standa menn og virða hana fyrir sér. Og stóra spurningin er: Hvað nú ?

Hafa menn ekkert lært af óförunum 1914 ?  

Rússar hafa rofið lofthelgi Úkraínu

Hvers vegna var hann kallaður Jói dús ?

Í gegnum tíðina hefur maður heyrt og séð margt á endalausum þvælingi um landið. Eitt af þvi var það, að um miðja síðustu öld hlaut ungur maður að nafni Jóhannes viðurnefnið "dús" vegna þess, að sem barn gekk hann óvenju lengi með snuð í munninum og var ákaflega erfitt að venja hann af því.

Snuð var ein af þessum uppfinningum manna til að búa til eftirlíkingu af náttúrulegum hlutum, en á öld tækniframfara var allt slíkt talið af hinu góða.

Því fyrr sem barnið var tekið af brjósti, gat farið að drekka gerilsneydda kúamjólk og fengið sér snuð, því betra. Og því fyrr sem hægt var að taka snuðið af barninu, því betra, þótt beita yrði það hörku.  

Nú kemur í ljós í þessu eins og mörgu öðru að gamla lagið í takt við náttúruna best, ekki hið nýja og tæknilega. 

Og athyglisvert er hve margar af vísindalegum uppgötvunum okkar tíma fela það í sér, að manninum líði þrátt fyrir allt best þegar hann er í sem svipuðustu umhverfi og þróaði hæfileika og hraustleika formæðra okkar og forfeðra langt aftur í aldir, en ekki í veröld tilbúnings og eftirlíkinga.  

Þegar lesið er um þá uppgötvun að best sé að börn séu sem lengst á brjósti, jafnvel allt að fjögurra ára aldri, leitar hugurinn til Jóa dús. 

Kannski var það eðlisávísun hans sem barns sem knúði hann til þess eftir að hafa verið sviptur móðurmjólkinni að leita eins lengi og hann gat til þess sem best hafði reynst um aldir í stað hinnar stöðluðu og geldu aðferðar sem þá var lenska.

Hann gat hins vegar ekki sótt til hins upprunalega heldur varð að láta sér snuðið nægja eins lengi og hann fékk að komast upp með það.  

Eðlisávísun Jóa dús hafði sennilega rétt fyrir sér en ekki tæknifíkn hinna fullorðnu.    

Hrósa ætti konum fyrir brjóstagjöf

Minnismerki um olíuöldina.

Fyrirhugaður kílómetra hár turn í Sádi-Arabíu verður táknrænt minnismerki á hárréttum stað um öldina, sem við lifum á og mun fá heitið olíuöldin þegar fram líða stundir.

Í línuritum um orkunotkun heimsins og notkun olíunnar frá því að hún kom til sögunnar þar til að hún verður uppurin, er línan sem táknar orkunotkunina svipuð í laginu og turninn mikli.

Sádi-Arabía og fólkið sem þar býr verður einnig táknrænt fyrir skammsýni og græðgi núlidandi jarðarbúa, þar sem lykilaðstaða á olíumarkaði hefur skapað jarðveg fyrir stjórnendur sem geta komist upp með nánast hvað sem þeim sýnist í mannréttindabrotum og forneskju auk bruðls og munaðar, en halda þegnunum niðri með því dæla olíuauðnum hæfilega mikið út á meðal þeirra.

Það er raunar gamalkunnug stefna, sem rómversku keisararnir beittu undir heitinu "brauð og leikir". Hér heima kallast það að gefa þeim sem ferðinni ráða færi á "að græða á daginn og grilla á kvöldin".

Sádi-Arabar hafa verið slungnir við að koma sér í mjúkinn hjá mesta herveldi heims og staða þeirra er svo sterk, að þeir áttu ef til vill einna stærstan utanaðkomandi þátt í því að fella Sovétríkin á níunda áratugnum með því að auka framboð á olíu hæfilega mikið til að verðlækkun á heimsmarkaði bitnaði á gjaldeyristekjum Sovétríkjanna.  

Kílómetrahár turn í Sádi-Arabíu

Er bílskúrinn jafn "óæskilegt" fyrirbæri og bíllinn ?

Hið ágæta mál þétting byggðar, sem auðvelt er að sinna á nokkrum svæðum í kringum þungamiðju íbúabyggðar höfuðborgarsvæðisins, sem er austast í Fossvogi, er að taka á sig sérkennilegar myndir.  

Ég ætlaði að stinga niður penna um daginn varðandi þá starfsemi sem fer fram á Reykjavíkurflugvelli og snertir þúsundir manna. Meðal annars í Fluggörðum, sem er nokkurs konar bílskýlahverfi grasrótarflugsins, flugnáms og flugstarfsemi.

Ég ætlaði að minnast á það í hálfkæringi að bílskúrar landsmanna tækju mikið rými og að þess vegna gæti mönnum dottið í hug að útrýma þeim og reisa íbúðabyggðir í staðinn.

Ekki óraði mig fyrir því að svona hugmyndir væru í raun að komast til framkvæmda og allra á vegum fólks, sem margt hefur reynslu af því að ýmislegt fleira fer fram í bílskúrum en að þeir séu einföld geymsla fyrir bíla.

Hve margir tónlistarmenn hafa til dæmis komið undir sig fótunum og hafið feril sinn í svonefndum "bílskúrshljómsveitum"?

Hefur verið gerð könnun á menningarhlutverki bílskúra landsins?  

Hve margir hafa ekki verið að dunda sér við alls kyns nytsamleg hugðarefni í bílskúrum?  

Hjá fjölmennum fjölskyldum eins og var hér um árið hjá mér, var aldrei bíll í bílskúrnum hjá okkur, því að hann var nauðsynleg geymsla og staður til að sinna hugðarefnum okkar.

Eitt barna minna sem er með stóra fjölskyldu, var að flytja í nýtt húsnæði og bíllinn þeirra verður ekki inni í bílskúrnum því að skúrinn er strax orðin svipaður bílskúrnum, sem þessi dóttir mín kynntist þegar hún var ung.

Bílskúr annarrar dóttur minnar er vinnustaður tengdasonar míns, og það er hreint menningarefni sem streymir þaðan út, ef menn vilja endilega skipta vinnu fólks í "æðri" og "óæðri" starfsemi.  

Fyrst hálfkæringur minn er að verða að veruleika vestur í bæ get ég bætt öðrum hálfkæringi við:

Til að þétta byggð verði sett lög, sem banna fólki að taka undir sig meira rými í íbúð en til dæmis 30 fermetra á mann.

Þetta myndi sjálfkrafa þétta byggð meira á örskömmum tíma en nokkur önnur hugsanleg aðgerð.

Og þessi hálfkæringur minn verður kannski að byrja að verða að veruleika áður en árið er liðið? Hver veit?

Bílskúrarnir í Vesturbænum eru lítið nær þungamiðju íbúðabyggðar höfuðborgarsvæðisins en golfvellirnir tveir, sem taka jafnmikið rými og flugvöllurinn.

Verður það næsta verkefni að reisa byggð á golfvöllunum?  Aldrei að vita, - eða hvað?  

 

Ráðist á rótgróið hverfi Vesturbæjar

Danskir Íslandsvinir.

Í sjálfstæðisbaráttu okkar fyrr á tíð var það hluti af því að blása mönnum baráttuanda í hug að láta ýmislegt flakka í hita leiksins, sem hallaði mjög á Dani. Alhæfingar af slíku tagi geta verið varasamar.

Þannig var það danskur maður, Rasmus Kristján Rask, sem öðrum fremur stóð að því að bjarga íslenskri tungu frá því að fara hallloka fyrir dönsku eða öðrum útlendum málum.

Þótt Rask hefði frumkvæði að þessu var ekki ónýtt fyrir hann að fá Fjölnismenn og Jón Sigurðsson með í baráttusveitina, og var með ólíkindum hvað Jónas Hallgrímsson afkastaði í nýyrðasmíði og snilldartökum á móðurmálinu sem jók veg þess mjög.

Breskur maður gekkst fyrir því að íslenska hundakyninu yrði bjargað frá útrýmingu.

Danskir Íslandsvinir áttu mjög stóran þátt í því að Danir féllust á að íslensku handritin yrðu flutt til Íslands, en sá gerningur á sér enga hliðstæðu í samskiptum þjóða, þvi að bæði Danir og Íslendingar töldu handritin vera mestu gersemar sínar.  

Og líklega er það einsdæmi að "herraþjóð" eða nýlenduveldi haldi helstu sjálfstæðishetju ígildi nýlendu uppi fjárhagslega, en Jón Sigurðsson starfaði í Kaupmannahöfn fyrir danska ríkið, og var reyndar ómetanlegur fyrir danska og norræna menningu vegna þekkingar sinnar á því sviði.

Þegar rýnt er aftur í aldir ófrelsis íslensku þjóðarinnar sést að á þeim öldum gat engin örþjóð á borð við okkur verið sjálfstætt ríki, - einvaldskonungar eða valdamiklir aðalsmenn réðu Evrópu.

Spurningin er einungis sú, hvaða þjóð í Norður-Evrópu réðu Íslandi, og ef Bretar eða öflug þjóð á meginlandinu önnur en Danir hefðu ráðið yfir okkur, væri áreiðanlega ekki tölu hér íslenska og ekki einu sinni víst að við hefðum öðlast sjálfstæði.

Rannsóknir sýna, að hvergi í Evrópu réði einvaldskonungur eins litlu og á Íslandi, þannig að Danir voru greinilega skásti kosturinn.

Á Íslandi réðu stórbændur og embættismenn í raun öllu sem þeir vildu og áttu meir en 90% allra jarðeigna á Íslandi.

Þeir voru ígildi íslensks aðals með svipuð réttindi og danski aðallinn varðandi frítt nám fyrir syni aðalsmanna í Kaupmannahöfn en hins vegar enga herskyldu íslensku sonanna eins og þeirra dönsku.

Stundum var það hæstiréttur í Kaupmannahöfn sem kom í veg fyrir dómsmorð eða sektardóma sem spillt íslenskt dómskerfi ól af sér.   

Verðlaun Jóns Sigurðssonar veitt