Helst þessi listi óbreyttur?

Víst eru það góðar fréttir út af fyrir sig ef einhverjir áhrifamiklir aðilar setja Ísland efst á lista yfir öruggustu lönd í heimi. 

En þá vaknar spurningin, sem er miklu mikilvægari: Höldum við þessum sessi?

Það er tölfræðileg staðreynd, að þegar eitthvað fyrirbrigði hefur verið sett efst á lista, hvort sem það er heimsmeistaratitill eða annar mikilsverður titill, þá er því miður aðeins einn möguleiki fyrir hendi á hreyfingu á toppi þessa lista: Niður. Um eitt eða fleiri sæti. 

Ískyggilegar tölur eru á uppleið hjá okkur á borð við fjölda fólks í sóttkví og einnig smittölur. 

Efsta sætið á listanum góða fer að vísu líka eftir því hvort og þá hve mikið "ískyggliegar" tölur hreyfast í öðrum löndum. 

Og svo eru margir sem leggja upp úr miklum peningalegum breytingum eins og þeim, sem kynnu að spretta af komandi "minnisblaði" sóttvarnarlæknis til heilbrigðisráðherra. 

Ísland öruggast í heimi

Nútímafólk gæti líka komist í kallfæri við tvo gamla vegi í Kömbunum.

Þegar ekið er um Noreg vekur athygli hve naskir frændur okkar eru að gera sér mat úr gömlum leiðum, vegum og öðrum mannvirkjum, sem búið er að leggja af, en gefa færi á að ferðamenn upplifi forna og horfna tíð. 

Eitt fjölmargra dæma er gamli fjallvegurinn um Strynefjall á vesturströndinni, sem býr yfir mörgum víðfrægum útsýnisstöðum á borð við Prédikunarstólinn inn af Stavangri. 

Málverk af Friðriki áttunda konungi Íslands og Danmerkur og Hannesi Hafstein ráðherra að ríða í Íslandsför sinni 1907 upp efstu brekkuna í Kömbunum er gott dæmi um það, að strax á þeim tíma höfðu íslenskir ráðamenn nef fyrir því, sem vert væri að sýna og sjá hér á landi. 

Og vel mætti setja þessa mynd og aðra mynd, ljósmynd af fylgdarliði konungs á leið þarna upp eftir vegi, sem bjóða mætti til afnota fyrir ferðamenn á hestum eða Ford T. 

Utan við nýjasta veginn eru enn tveir eldri vegir, sem hlykkjast niður þennan gamla farartálma og bíða eftir þvi að verða gerðir upp eins og svipaðir vegir í Noregi til þess að gefa nútímafólki kost á að lifa sig inn í aðstæður og tíma forfeðra og formæðra okkar. 

Gamla útsýnisskífan á brekkbrún eldri veganna stendur á besta staðnum í Kömbunum vegna betra úsýnis yfir stærri hluta Suðurlandsundirlendisins en gefst á núverandi leið. 

Sviflína í Kömbunum

Flugvélum var flogið út í Surtsey og lent þar.

Þótt Surtsey væri og sé enn friðuð vegna nýsköpunar náttúrunnar, sem hún er, var samt óhjákvæmilegt að vísindamenn færu þangað út til að að nota þann einstaka rannsóknamköguleika í líffræði og jarðfræði, sem hún bjó upp á. 

Á löngu tímabili var Árni Johnsen þar við mælingar á vegum vísindamanna og fékk á tímabili viðurnefnið Surtseyjarjarl. 

Gúmbátar voru talsvert notaðir og mörgum árum síðar fór Árni með okkur Guðlaug Friðþórsson út í eyna. 

Á leiðinni til baka var farið að kula og komin ágjöf á gúmbátinn. Guðlaugur sat í stafni á skyrtunni einni, og af því að ég var jafnan með svonefndan hrakfarapoka með í förum með helstu hlífðarfötum, bauð ég Guðlaugi lopapeysu og fleira af gnægð pokans. 

Þá kom þetta Íslendingasagnasvar:  "Takk fyrir, en ég þarf þess ekki; hef lent í svipuðu áður."

Og sat áfram á skyrtunni og lét pusa yfir sig. 

Á tímabili rannsókna var farið með hluta af vistum og mælitækjum á lítilli tveggja sæta Piper Super Cub út í eyjuna og lent á litlum sandtanga á henni norðanverðri. 

Þórólfur Magnússon fór flestar þessara ferða, en síðuhafi hljóp í skarðið fyrir hann. 

Löngu seinna lenti ég Cessna Skylane einn um borð á tanganum góða, sem var þá aðeins um 60 metra langur. 

Það var stíf norðaustanátt með 35 hnúta vindi og gekk lendingin vel. Þess var gætt að hafa algert lágmark eldsneytis um borð og ekkert lauslegt nema flugmanninn.  

En síðan fór að lægja snögglega og leit á tímabili út fyrir að ég yrði innlyksa með vélina. 

Mjög erfitt var líka fyrir einn mann að snúa henni til að aka henni til baka að flugtaksstað og snúa henni þar að nýju upp í vindinn. 

Flugtakið var tæpt, því að ekki yrði aftur snúið um leið og komið færi af stað í hinu örstutta flugtaksbruni þar sem treyst þyrfti því að vindurinn dytti ekki niður. 

Síðan var ákvörðunin tekin og vélin þurfti alla brautina en rétt slapp í loftið, en á afar tæpan hátt.  

Eitt magnað augnablik ríkti efinn, en þá kom skyndilega góður gustur á móti og vélin beinlínis klifraði upp á endann. 

Frá þessu er sagt í ævisögu Emils Björnssonar fréttastjóra. 

Gisti í tjaldi við gosið í Surtsey

Það verður flatarmál malbiks á við Keflavíkurflugvöll á milli Hveragerðis og Selfoss.

Gróft reiknisdæmi sýnir, að þegar framkvæmdum lýkur á Þjóðvegi eitt milli Hveragerðis og Selfoss, verður flatarmál malbiks þar á milli álíka stórt og flugbrautir og akstursbrautir Keflavíkurflugvallar. 

Á þessu sést gloggt hva gríðarlegt flatarmál stækkandi bílablota hefur mikil áhrif á öll samgöngumannvirki á landinu. 

Það vekur spurninguna um það hvort það þurfi virkilega tíu fermetra af malbiki og tvö tonn af stáli til að flytja að meðaltali 100 kíló af mannakjöti um vegi landsins og götur íslensks þéttbýlis.  

Fleiri farnir að velja Þrengslin

Sérkennilegt lýðræði að vöntun á örfáum atkvæðum þurrki út sex þingmenn.

Sú sérkennilega staða er uppi varðandi hugsanlegt fylgi flokka í næstu kosningum, að örfá atkvæði til eða frá geti "drepið" fylgi um tíu prósent kjósenda. 

Eins og er, er um að ræða fylgi Flokks fólksins og Sósíalistaflokksins, sem er rétt ofan við 5 prósenta "þröskuldinn" hjá hvorum um sig, sem er í íslensku stjórnarskránni og táknar það, að flokkur verði að fá minnst 5 prósenta fylgi á landsvísu til þess fá mann á þing, þótt 5 prósent innifeli nóg til þess að öðrum kosti að tryggja hvorum flokki um sig þrjá þingmenn, eða sex alls. 

Réttlætið í þessu tilfelli sést best á því, að tæp tíu prósent atkvæða, sem flokkarnir tveir fengju samtals en féllu "dauð" niður, samsvara því að Norðvesturkjördæmi fengi engan mann á þing!

Heyra má í umræðunni um nýjustu skoðanakönnun MMR skelfingaróp vegna þeirrar ógnar, sem stafaði af því að allir flokkar fengju þingmannatölu í samræmi við fylgi sitt! 

Lýsir það sérstæðri lýðræðisást í ætt við það þegar tveir flokkar ætluðu sér með úthugsuðu kosningabandalagi 1956 að ná meirihluta þingmanna út á minna en 40 prósent atkvæða, en í kosningunum þar á undan, 1953, munaði fáum atkvæðum að Sjálfstæðisflokkurinn fengi meirihluta þingmanna út á innan við 40 prósent af heildarfylgi. 

Stjórnarmyndun ákaflega erfið

Í skaplegu veðri er hið besta mál að vera á tjaldsvæði.

Í fyrrahaust fór ég að gamni mínu í gegnum bókhaldið varðandi vinnuferðir út á land á þessari öld og útkoman var óvænt. Ferðirnar vegna virkjanaframkvæmda á Norðausturhálendinu voru meira en hundrað og gistinæturnar í gömlum jeppum jafngiltu fjarveru að heiman í meira en hálf ár samtals.  

Útihitinn var allt frá 13 stigum að næturlagi upp í 13 stiga frost enda stundum verið í útilegu að vetrarlagi uppi á hálendinu. 

Eftirtekjurnar eru fólgnar í myndefni fyrir nokkrar heiimildarmyndir.  

Vegna bakflæðis í vélinda og samfalls í baki eru framsæti í bílum heppilegasta svefnstellingin og tjaldstæði landsins hafa reynst ómetanleg. 

Hægt hefur verið að hafast við í minnstu fornbílum landsins vegna þess, að því minna sem innanrýmið er, því betur helst hitinn við undir svefnpokunum, og með einfaldri tengingu milli 220 volta hleðslutækja og 12 volta geymis er eitt stykki framsæti fullkominn vinnustaður og gististaður, einkum á tjaldstæði. 

Flæðir út úr tjaldsvæðum: „Gjörsamlega troðið“

Hörmungar og blóðbað fáránleikans í 43 ár.

Leitun er að þjóð í veröldinni sem hefur orðið að líða jafn langa hörmungarsögu vegna afskipta stórvalda og Afganir hafa orðið að þola. 

Atburðarásin hófst fyrir 1980, með valdatöku marxiskrar hreyfingar 1978, enda liggja löndin saman og það því mikilvægt að dómi ráðamanna í Kreml að hafa þau landamæri trygg. 

En þá gerðu heimamenn, múslimar í Afganistan, uppreisn 1979 og steyptu leppum kommúnista af stóli.

Nafn helstu samtaka uppreisnarmanna var Mujaheddin og nutu þeir meðal annars vegna stuðnings Bandaríkjamanna, sem einblíndu á það að þarna yrði klekkt á kommúnistunum í Kreml í Kalda stríðinu. 

Hvorki Bandaríkjamenn né Sovétmenn skeyttu í raun neitt um hag fólksins í Afganistan; þetta voru hernaðarpólítísk átök var verstu gerð.

Hvorugur virist sjá fyrir að með framferði sínu myndu þeir valda dauða og þjáningum milljóna manna án hins minnsta árangurs.  

Sovétmenn töldu sig knúna til þess að endurheimta völdin í Afganistan og sendu her sinn inn í landið. 

Bandaríkjamenn og Vesturveldin svöruðu með því að sniðganga Ólympíuleikana í Moskvu 1980. 

Þar með voru þessi kaldrifjuðu átök farin að verða til stórskaða fyrir íþróttafólk um allan heim, sem var látið líða að ósekju fyrir axarsköft og valdagræðgi risaveldanna. 

Sovétmenn og fylgiríki þeirra svöruðu síðan með því að sniðganga leikana í Los Angeles 1984 og tvöfalda þannig það tjón sem Afganistandeilan hafði valdið. 

Afganistanbröltið varð Sovétríkjunum dýrkeypt og eitt af þeim atriðum sem felldi kommúnismann í Austur-Evrópu á árunum 1989-2991, enda þótt Sovétherinn hefði verið dreginn frá Afganistan 1985.  

Við tóku yfirráð heittrúaðra múslima þar 1985-2001, þar sem hryðjuverkaöfgasamtökin Al-Quaida fengu að hreiðra um sig og gera síðan árás á Bandaríkin 2001, sem olli þeim viðbrögðum Bandaríkjanna að leggja Afganistan undir sig með hervaldi 2001-2021. 

Þá voru Bandaríkin búin að gera þrisvar sinnum það sem þeir höfðu fordæmt Sovétríkin fyrir að gera 1980.

Kanar stóðu á bak við hernaðaruppreisn 1999, stóðu á bak við hernað við innrásarlið Sovétmanna 1980 til 1985 og gerðu í þriðja lagi sjálfir innrás í landið 2001 og héldu þar völdum með hervaldi til 2021. 

Hráskinnleikur risaveldanna í þessu hrjáða landi hefur ekki aðeins verið harmsaga, heldur fáránleikinn sjálfur í formi innrása þeirra í landið sitt á hvað. 

„Mistök“ að draga herlið frá Afganistan

Endalausar "uppfærslur" og undanfærslur vegna bilana.

Eitt af þeim brögðum, sem virðast nýtast harðsnúnum framleiðendum og sölumönnum hvers kyns varnings, er nýjungagirni.  

Sígilt dæmi um þetta er bílaframleiðslan. Það sést best á bókum um sögu bílaframleiðslu þar sem fróðleikurinn um bílana birtist meðal annars í auglýsingum hvers tíma. erð. 

Þar úir og grúir af stóryrðum um nýjungar, þar sem jafnvel er um að ræða raðir af atriðum með upphrópuninni "new" aftur og aftur.

Fyrirbærið í bílaiðnaðinum er senn orðið aldargamalt, og það svínvirkar allan tímann að neytendur telji sig knúna til þess að tolla í tískunni og kaupa það nýjasta. 

Á okkar dögum felst þessi útsmogna aðferð meðal annars í því að auglýsa gerbreyttar gerðir bíla, jafnvel með fullyrðingum um "nýja kynslóð" sem eru, þegar betur er að gætt, aðeins með þýðingarlitlar breytingar og útlitssnyrtingar. 

Ágætt dæmi úr fortíðinni er Chvevrolet 1957, sem hinn þriðji í röð vel heppnaðra óbreyttra bíla af þessari gerð.  

Á þeim tíma þótti óhjákvæmlegt að gerbreyta útliti bíla á minnst þriggja ára fresti, en 1957 komu bæði Ford og Plymouth með alveg gerbreytta bíla á markað eftir aðeins tveggja ára söluferil.  

Svo alvarlegt þótti þetta fyrir General Motors, að einn af yfirmönnum GM gekk inn á skrifstofu hönnunardeildarinnar, kastaði bæklingi með kynningu á nýjasta Plymouth bílnum á skrifborð hans og hreytti út úr sér: Af hverju segirðu ekki upp?

Svo fór hins vegar að með snilldarlegri útlitsbreytingu á Chevrolet 1957 varð hann síðar viðurkenndur sem einhver flottasta árgerðin í sögu þessa mest selda bíls heims í áratugi. 

1960 var svo komið að Ford framleiddi nýjan lítinn bíl, Ford Falcon, og seldist hann best af litlum bílum hinna "þriggja stóru". 

Síðar kom í ljós, að bíllinn var sérstaklega hannaður á þann veg, að hann entist ekki nema í þrjú ár!

Þegar Japanir fóru að flytja ódýra litla bíla inn til Bandaríkjanna, sem voru með langtum lægri bilanatíðni og endingu en þeir bandarísku, hefndi skammsýni Kananna sín. 

Nú á tímum virðast það helst vera framleiðendur rafeindatækja hvers konar sem virðast stunda þá stefnu að vera stanslaust í gangi með endursillingar og uppfærslur (updates) af hinu fjölbreyttasta tagi, að engu virðist stundum líkara að þetta sé eingöngu gert til að halda þúsundum starfsmanna við það eina hlutverk að pressa á notendur með sífelldum "nýjungum" og endurbótum.  

Fyrir nokkrum árum keypti síðuhafi sér ódýrasta farsímann á markaðnum, sem var með alveg einstaklega góða endingu, til dæmis á rafhlöðu og sérstaklega auðvelt að nota hann. 

Svo týndist síminn og var þá búið að hanna arftaka. Var skemmst frá því að segja, að búið var að gerbreyta öllu í notkun símans, þannig að það þurfti að læra allt upp á nýtt. 

Langflestar breytingarnar, hvimleiðar mjög, virtust gerðar til þess að gera notkunina að óþörfu mun erfiðaari en áður var. 

Eitt sinn bilaði rafhlaða í tölvu, og kom í ljós að ekki var hægt að skipta henni út. 

Gleðin yfir því að bilunin varð skömmu áður en ábyrgðin rann út, var skammvinn, því að ef það átti að koma tölvunni aftur í not, varð að senda hana til Svíþjóðar til þess!

Það tók nokkrar vikur og kostnaðurinn var það mikill, að skárra hefði verið að kaupa nýja tölvu.  Kerfi, sem virtist vera sérhannað til þess að viðhalda sífelldum tölvuútskiptum!

Barist fyrir lengri líftíma raftækja

Staðreyndir sögu stjórnarskrármálsins blasa við.

Nokkrar staðreyndir um stjórnarskrármálið í 172 ár blasa við: 

1849 settu Danir sér stjórnarskrá, þar sem reynt var að friðþægja dönskum konungi, vegna þess að einveldi hans var afnumið. Það fólst í um það bil 30 upphafsgreinum, sem tíndu til öll hlutverk konunungins, en einnig ákvæði, sem tiltók, að hann væri ábyrgðarlaus af stjórnarathöfnum og léti ráðherra fara með vald sitt. 

Í stað þess að leyfa Íslendingum að setja sér stjórnarskrá sjálfum á Þjóðfundinum 1851, sem var eins konar stjórnlagaþing sem kosið var til í sérstökum kosningum eins og lofað hafði verið, lét konungur Trampe greifa slíta honum. Þessu gerræði og svikum mótmælti Jón Sigurðsson og fundarmenn allir eins og frægt varð og þau mótmæli eru því miður enn í fullu gildi. 

Komungur setti síðan 1874 Íslendingum einhliða stjórnarskrá, samda í danska Kanesllíinu þar sem fyrstu fáránlegu greinarnar um völd eða ekki völd konungs héldu sér. 

Þetta fráleita upphaf stjórnarskrárinnar heldur sér enn, því að til þess að ná fram samstöðu um lýðveldisstofnun 1944 var orðið forseti sett inn þar sem orðið konungur hafði verið. 

Talsmenn allra flokka á þingi 1944 hétu því að þegar eftir kosningar skyldu Íslendingar sjálfir og einir setja sér nýja íslenska stjórnarskrá, gerða frá grunni. 

Síðan 1946 hefur fjöldi stjórnarskrárnefnda reynt að framkvæma þetta loforð, en ekki tekist það.

Í febrúar 2009 gerðu Framsóknarmenn það að skilyrði fyrir því að verja minnihlutastjórn Jóhönnu Sigurðardóttur vantrausti gegn því að ný stjórnarskrá skyldi gerð. 

Að tillögu Sjálfstæðismanna var haldinn sérstakur þjóðfundr um málið eftir þingkosningarnar 2009. 

Sérstök stjórnarskrárnefnd sérfræðinga vann upp úr niðurstöðum þjóðfundarins um þúsund blaðsíðna leiðbeinandi skjal um sjónarmið og leiðir í nýrri heildstæðri stjórnarskrá, sem sérstakt þjóðkjörið stjórnlagaþing skyldi semja. 

Hvergi í þessari vinnu allri og ferlinu var þess getið, að aðeins mætti breyta einhverjum sérvöldum köflum stjórnarskrárinnar en ekki hrófla við öðrum. 

Þegar talað er um ósvífni og misskilning eiga þau orð því við þá umræðu úrtölumanna, sem nú er höfð um hönd.   

 

Ósvífinn áróður um stjórnarskrármál

Ekki spurning um hvort, heldur hve mikið "bakslagið" verður?

Sóttvarnarlæknir segir að "kunnuglegt" ástand sé að birtast í smitvarnarmálum COVID-19 og að þess vegna verði að rjúfa sjö vikna hlé í upplýsingafundum vegna málsins. 

En hversu "kunnuglegt"? 

Það er stóra spurningin. Að vísu hafa stórfelldar bólusetningar mikil áhrif, en hversu mikil áhrif?

Líklegast er að á fundinum á morgun verði bent á það, að almenningur verði sjálfur að efla aðgát sína og vitund gagnvart mögulegum smitleiðum. 

Ef slíkt er sagt er ef til vill sagt á móti, að þetta sé óþarfa fyrirhöfn, en á móti er hægt að segja, að það geti aldrei talist neikvætt að fækka smitum, heldur feli slíkt ekkert annað í sér en bónus. 

Boða til upplýsingafundar vegna „varhugaverðrar stöðu“