"Að vinna vinnuna sína" við að beita valdinu.

Sumum embættum og störfum fylgir það að beita valdi frá morgni til kvölds. Allir gera sér grein fyrir því að hjá slíku verði ekki komist í okkar flókna þjóðfélagi. Valdbeitingin fellur undir setninguna, sem svo oft er höfð um beitingu valdnsins: "Við erum bara að vinna vinnuna okkar."

Sem betur fer fara langflestir vel með vald sitt og hafa varúð í huga.  

En því miður virðist það svo að í einstaka tilfellum sé valdbeitingin orðin að aðalatriðinu í því að hafa nóg að gera í vinnunni sinni og hafa ánægju af því að sinna verkefnum, sem felast í starfinu.

Þegar við þetta bætist að geðþóttinn sé ekki langt undan og að aðdragandinn sé langvarandi beiting valds þarf að fara að huga að því, að það er vandasamt að beita valdi.

Um það hefur verið sagt að allt vald spilli og mikið og langvarandi vald gerspilli.  

Þegar svo er komið vaknar stundum spurningin um hvort valdbeitingin sé orðin að valdníðslu. Hún vaknar þegar lesið er um hið furðulega mál Svifflugsfélagsins. Hún vaknaði líka í Gálgahrauni síðastliðið haust.  

Standa í stríði um skólastofur

Mannsnafn felur í sér dýrmæt mannréttindi.

Ég er mjög áhugasamur um að við Íslendingar gætum vel að okkar einstæða nafngiftasið að kenna hverja manneskju við foreldri sitt í stað þess að taka upp ættarnafnasið, þar sem kona verður að taka upp ættarnafn manns síns.

Svo áhugasamur var ég um þetta meðan við Helga völdum nöfn á börn okkar, að ég fékk því framgengt að hvert þeirra héti aðeins einu nafni en ekki tveimur.

Ástæðan er sú, að enda þótt tveggja nafna siðurinn sé ágætur þegar fyrsta nafnið er mjög algengt, felst viss hætta í því að föður/móðurnafnið gleymist.

Að þessu sögðu tel ég hitt hins vegar mikilsverðara að höfð séu í heiðri þau grundvallarmannréttindi að hver manneskja megi ráða hvaða nafn hún ber, svo framarlega sem það er ekki ögrandi eða algert ónefni.

Eitt þekktasta dæmið um þá baráttu, sem það hefur kostað að fá þessi mannréttind viðurkennd, er deila Muhammads Ali við bandarísk yfirvöld og mikinn meirihluta bandarísku þjóðarinnar þegar hann vildi leggja af nafnið Cassius Clay, gerast múslimi og taka upp nýtt nafn.

Hann sagði að Cassis Clay væri lítilsvirðandi þrælsnafn og krafðist þess að fá að breyta því.

Það var hins vegar ekki auðhlaupið að því því að bandarískir fjölmiðlar og íþróttafréttamenn neituðu að kalla hann annað en Cassius Clay og í fyrstu neituðu sumir mótherjar hans að kalla hann nýja nafninu.

Ali nýtti sér löglega aðferð til þess að refsa þeim á þann hátt að berja þá sundur og saman 12 til 15 lotur þegar mönnum sýndist að hann gæti afgreitt þá endanlega miklu fyrr.

Hæst, eða kannski lægst, reis þessi deila þegar hann keppti við Ernie Terrel um að sameina tvo heimsmeistaratitlana í einn.

Terrels neitaði að kalla Ali því nafni, heldur notaði þrælsnafnið hvenær sem hann kom því við. Þessu reiddist Ali ákaflega og í 15 lotu bardaga, þar sem hann hafði yfirburði yfir Terrel og lúbarði hann, hrópaði hann lotu eftir lotu: "What´s my name!" What´s my name!" -  Hvað heiti ég!" Hvað heiti ég!" 

Undir lokin var andlit Terrels afmyndað og augun sokkin vegna barsmíðar Alis, en hann hélt við sinn keip og neitaði til enda bardagans að svara spurningu Alis.  

Hafa ber í huga að þegar barni er gefið nafn er það barnarverndarmál að nafnið valdi því ekki óþægindum eða lítillækkun. Það er líka klárt mannréttindamál rétt eins og það að fá að ráða sínu nafni sjálfur.

Guardian fjallar um mál Harriet

Hávaði veldur lúmsku tjóni.

Mengun lofts og umhverfis af efnafræðilegum orsökum er ekki það eina sem steðjar að nútímafólki.

Hávaði virðist vera fíkn hjá mörgu fólki, sem veldur streitu, þreytu og andlegu álagi.

Gott dæmi um þetta er sú árátta á skemmtistöðum og veitingastöðum að demba yfir alla svo háværri tónlist að engin leið sé fyrir fólk að tala saman nema garga upp í eyrun hvert á öðru.

Aðeins nokkrir dagar eru síðan hávaði fór langt yfir mörk í heilu hverfi í nágrenni við tónleika í Laugardalnum.

Nú er nær ólíft á leikskóla vegna ærandi skarkala stórvirkra vinnuvéla alveg upp við skólalóðina.  

Á laugardagskvöld tók einhver í hverfinu, sem ég bý í, upp á því að fara að skjóta upp flugeldum og sprengja sprengjur í gríð og ergi eftir miðnætti.

Það vill þannig til að ég á góðar heyrnarhlífar og ég setti þær bara á mig svo að svefnsamt væri.

En aðrir hafa vart búið svo vel.

Stundum er hávaði svo mikill í bílum, sem ekið er um götur, að þungur slátturinn berst út úr bílnum, jafnvel þótt dyr og gluggar bílsins séu lokaðir.

Engu er líkara en margt nútímafólk sé jafn hrætt við þögnina og dauðann sjálfan.

Það verður jafnvel fyrir sjokki þegar það kemur út á land og getur ekki sofnað vegna hinnar ærandi þagnar, sem þar kann að vera.

Frummaðurinn var ekki skapaður til að lifa í stanslausum hávaða. Kannanir á mörgu sýna, að þegar við göngum gegn því umhverfi og lífi, sem okkur er áskapað að lifa og hrærast í í gegnum arf fyrri kynslóða, er það óhollt og til hins verra.

Margt bendir til þess að hávaðinn sé einn lúmskasti heilsuspillir andlega og líkamlega á okkur dögum.

Manneskja sem verður fyrir áfalli við að lenda í algerri þögn eða finnst hún ekki notið lífsins nema í sem mestum stanslausum hávaða e greinilega sködduð á sálinni og heilbrigð sál og hraustur líkami verða að fara saman.   

Á morgun stefni ég að því að fara í ferðalag til Egilsstaða til að lýsa háværri torfærukeppni þar. Þar verður auðvitað heilmikið stuð og hávær átök í brekkunum.

En jafnframt stefni ég að því í þessari sömu ferð að fara inn á Brúaröræfi og una um stund á Sauðárflugvelli þar sem þögnin og öræfakyrrðin eru alger, - upplifa það, sem ég hef reynt að túlka í þessum ljóðlínum lagsins "Flökkusál"

 

"...Inni´í þvargi borgarlífsins finn ég ekki frið, -

fer því upp til heiða þar sem þögnin gefur grið, -

sameinast þar náttúrunni og heyri hjartsláttinn

hreinsa sálina og lífsanda minn..." 

Ærandi hávaði á leikskóla

Má ekki sprengja sig eins og Rússarnir gerðu.

HM í knattspyrnu er langhlaup með röð af sprettum. Eftir að Messi var búinn að gera sitt með því að skora tvö mörk í gær, var hann tekinn út af snemma í síðari hálfleiknum. Það var hárrétt ákvörðun.

Hann á enn eftir að spila fjóra leiki, þar sem hver einasti leikur er úrslitaviðureign að því leyti, að þátttöku liðsins er lokið ef það tapar.

Margt þarf að ganga upp til þess að leikmaður verði markahæstur á HM, ekki aðeins að hann sé í fullu formi allan tímann, heldur þurfa þessi tvö síðustu orð, "allan tímann" að gilda, þ.e. að liðið komist alla leið.

Hér um árið sendu Rússar sérlega skemmtilegt lið á stórmót, sem vann hvern sigurinn af fætur öðrum með meiri hraða á leikmönnum fram og aftur á vellinum en áður hafði sést.

Liðið sprengdi sig áður en það kæmist alla leið. Það eru takmörk fyrir því hvað hægt er að leggja á mannslíkamann.

Þegar Messi tekur langa, hraða sprettinn í gegnum allan mótherjahópinn, eins og afi hans vill sjá, verður hann að vera í fullu snerpuformi en ekki þreyttur eftir langvarandi álag stórleikja.

Oft var sagt að Hemmi Gunn væri latur. En hann gerði það sama og Messi, að skora mörkin.

Baldvin Baldvinsson var hugsanlega fljótasti íslenski knattsyrpumaður "í skrefinu" sem við höfum átt.

Boltameðferðin var léleg og ekki hljóp hann mikið í hverjum leik, heldur valdi sér tækifæri til að geysast af stað, stundum með því að senda sjálfum sér boltann inn fyrir vörnina og skora.

Í leiknum fræga um úrslitin í Íslandsmeistaramótinu milli ÍA og KR þegar Ríkharður hryggbrotnaði, lá KR í vörn langtímunum saman, spilaði fast og þreytti og ergði Skagamenn og braut þá niður, en á meðan hafði Baldvin hægt um sig.

Síðan kom tækfærið, eins langsending fram, Baldvin hljóp Skagavörnina af sér og skoraði markið, þetta eina mark sem réði úrslitum þegar upp var staðið. Nokkrar sekúndur sem voru jafn dýrmætar og allar 90 mínúturnar sem spilað var.

Messi þarf að treysta á tvennt til þess að verða maður HM að þessu sinni: Að Argentína komist áfram sem allra lengst til þess að hann fái sem lengstan spilatíma til þess að skora, en samt ekki að keyra sig svo mikið áfram allan tímann að hann verði ekki í sínu alla besta og ferskasta formi þegar mest ríður á í lokin.   

Afa Messi finnst hann latur

Hröð þróun og margvísleg verkefni.

2010 fylgdist ég með Dana nokkrum, sem kom til landsins þegar Eyjafjallajökull gaus og tók myndir í gríð og erg með því að nota litla mannleysuþyrlu. Annar Dani flaug með mér og tók myndir með litlum myndatökuvélum sem hann festi á flugvélina og eru kallaðar go-pro.

Gæði myndanna voru ótrúlega mikil. Síðan hefur þróunin í þessum efnum verið ævintýraleg.

Ég kynntist henni enn betur þegar þýsk-franska sjónvarpsstöðin Arte gerði tvær heimildamyndir sumarið 2012 þar sem franskur flugmaður fór í tveggja stunda flugferð með mér frá Hvolsvelli og með Arngrími Jóhannssyni frá Akureyri og útkoman birtist í tveimur aðskildum hálftíma sjónvarpsþáttum.

Í þáttunum Ferðastiklum gegna go-pro vélarnar mikilvægu hlutverki, en þar eru þær settar inn og utan á bíla.  

Ljóst er að mikil fjölgun og fjölbreytni þessara flygilda mun kalla á miklar vangaveltur og þróun í reglum og umfangi notkunar þeirra, því að eins og hendir um öll mannanna verk mun ýmislegt geta komið upp á varðandi flug á mannleysum þessum.  

Banna dróna í atvinnustarfsemi

Ókannaðar víddir andans.

Máttur andans er enn hulinn mönnum og ókannaður. Fróðleg vísindaleg tilraun fyrir 13 árum sýndi, að í rými þar sem eindir voru á sveimi í óreiðu (kaos) röðuðust þær skyndlega dag einn í kerfi um stund en fóru síðan í óreiðu á ný.

Þetta gerðist "fyrir hreina tilviljun" 11. september 2001, en aldrei hafa jafn margir milljarðar manna verið í sjokki fyrir framan sjónvarpið á sama tíma og þegar ráðist var á New York og Washington.

Hugir manna eru misnæmir og sendistyrkur og móttökustyrkur sömuleiðis, rétt eins og hjá radíótækjum.

Ef einhver hefði spáð því fyrir 200 árum að hægt yrði að senda mynd og hljóð um víða veröld eftir 250 ár hefði sá hinn sami verið talinn fullkomlega geggjaður, enda hefði engum heilvita manni dottið slíkt í hug.

Sama hefði verið sagt um mann, sem fyrir 50 árum hefði spáð fyrir um það að hægt yrði að stýra bíl með hugsunum sínum einum saman.  

Ég hef upplifað atburði og fyrirbæri sem engin leið er að útskýra nema með því að álykta sem svo, að máttur hugans, hraði hans og víddir, sem spanna óendanleikann og eilífðina, sé staðreynd, sem nær út fyrir þann efnislega þrívíddarheim sem við viðurkennum og vísindin fást við.  

Stýra bíl með hugsunum sínum

Fleira hefur breytt umhverfi öryggismála í Evrópu.

Það er skiljanlegt að framkvæmdastjóri NATO horfi einhliða á "umhverfi öryggismála í Evrópu" út frá sjónarhorni NATO. En slík einhliða sýn getur verið bæði röng og hættuleg.

Þegar George Bush eldri og Gorbasjov sömdu um endi Kalda stríðsins og "umhverfi öryggismála í Evrópu" lofaði Bush því, að NATO myndi ekki stækka sig til austurs.

Hvers vegna lofaði hann því? Af því að miðað við þróunina fyrir Seinni heimsstyrjöldina þegar Þjóðverjar gerðu bandalög við nágrannaríki Sovétríkjanna var skiljanlegt að tilbúningur nýs bandalags á því svæði við Vesturveldin ylli tortryggni hjá Sovétmönnum.

Þetta loforð var svikið og NATO færði sig í átt til Rússlands. Ásókn hinna nýju aðildarríkja og fleiri ríkja við vesturlandamæri fyrrum Sovétríkja var að vísu skiljanleg, en hún var upphafið á því að breyta umhverfi öryggismála á þessu svæði, ekki aðgerðir Rússa.

Þegar þessi útþensla Vesturveldanna í austurátt heldur áfram er það skiljanlegt að Rússar líti á það sem ógn. Þeir muna enn vel eftir orðunum "drang nach osten" í aðdraganda Seinni heimsstyrjaldarinnar og það fyllir þá ugg með réttu eða röngu.

Ef Georgía gengur í NATO er bandalagið í augum Rússa að króa þá inni og læsa í krumlu.

Eða hvað myndu Bandaríkjamenn hafa sagt ef Kúba hefði gengið í Varsjárbandalagið 1961 ?

Það er út af fyrir sig rétt hjá Anders Fogh Rasmussen að aðgerðir Rússa á þessu ári hafi breytt umhverfi öryggismála í Evrópu. En þær breytingar eiga sér aðdraganda sem hér hefur verið rakinn.

Rússar eru að styrkjast á svæðinu og hafa ákveðið að segja: Hingað og ekki lengra.

Ég er enginn aðdáandi rússnesks stjórnarfars eða stjórnarhátta Pútíns, - fjarri fer því, - heldur aðeins að reyna að líta á málin af raunsæi þeirra sem skoða öryggispólitík frá víðu sjónarhorni frá fleiri hliðum en einni.  

 

 

  

Gerbreytt umhverfi öryggismála

Aðeins ein lausn í sjónmáli.

Hvernig er hægt að koma í veg fyrir að Louis Suárez bíti menn framar á leikvellinum? Sálfræðingar segja að það sé ekki hægt. Þá eiga þeir við sálfræðilega þáttinn en gleyma tæknilega þættinum.

Til þessa að bíta þarf tennur, og með því að fjarlægja þær er búið að afvopna drenginn.

Það er að vísu róttæk aðgerð og kostar fórn, en knattspyrnuferillinn og peningarnir, sem í húfi eru, eru margfalt meiri.

Ég get nefnt gott dæmi um ungan mann.  Faðir minn heitinn var orðinn svo illa farinn vegna tannskemmda, aðeins tvítugur að aldri, að hann fékk sér gervitennur, heilan góm, og var með hann það sem eftir var ævinnar án þess að það væri til nokkurra vandræða fyrir hann. Ég vissi reyndar aldrei hvort gómurinn var einn eða hvort þeir voru tveir, bæði efri og neðri gómur.

Sama getur Suárez gert þótt hann fórni heilum tönnum og verði að fórna bæði efri og neðri gómi.

Hann verður með þessar fínu tennur alla daga nema rétt á meðan hann er að spila leikina sína.  

Svara fyrir bitið fyrir kvöldið

"...bitlaus sókn hjá Úrúgvæ" - eftir þetta.

 

Skálkinn ekki skilið fæ.   /

Í skammarkrók hann fer, æ, æ.  /

Eftir að hafa´ann kvatt: "Bæ, bæ,"  /

er bitlaus sókn hjá Úrúgvæ.  

 Já, það er erfitt að skilja atvik eins og hjá Zidane í úrslitaleik á HM 2002 og Louis Suárez í leiknum á HM í kvöld.   

 Vissulega var það verra brot fyrir augað en brot Suarez þegar Tyson beit stykki úr eyra Holyfields hér um árið og spýtti því á gólfið.

En þá ber að hafa í huga að engin treyja var til að taka bitið úr biti Tysons. ´Þetta er harmleikur, því að Suarez var maðurinn, sem hefði getað fleytt liði Úrúgvæ langt.

Suma menn virðist  ekki vera hægt að lækna af svona löguðu, jafnvel þótt þeir fari á reiðistjórnunarnámskeið undir handleiðslu færustu sálfræðinga. 

Ég get nefnt íslenskt dæmi um þetta. Öflugur leikmaður liðs eins var sífellt til vandræða með því að láta reka sig út af vellinum leik eftir leik.

Á endanum var hann settur úr liðinu,´sem leið fyrir þennan veikleika hans og þurfti hvað eftir annað að spila með manni færra en mótherjarnir.

Leikmaðurinn bar sig aumlega og lofaði bót og betrun og loks var honum gefið það tækifæri að fara til sálfræðingis í reiðistjórnun og koma til baka með vottorð upp á það.

Þetta gerði hann og þegar hann fékk loks tækifærið til að vera í liðinu sást til hans þar sem hann gekk einn afsíðis smá stund, rétt fyrir leikinn, hélt um höfuðið, einbeitti sér og tautaði stanslaust fyrir munni sér: "Ég er svo rólegur, svo yfirvegaður, svo sallarólegur að ég haggast ekki. Ég haggast ekki, hvað sem á dynur, svo rólegur, svo sallarólegur."

Svo gekk hann prúður og penn inn á völlinn og var hugarróin uppmáluð muldrandi í hálfum hljóðum um það hversu sallarólegur hann væri og léti ekkert, alls ekkert hagga sér.

Leikurinn hófst, en ekki hafði verið spilað lengi þegar hann lenti inn á milli sóknarmanna andstæðinganna í kröppum dansi og hafði fyrr en varði brotið sérstaklega gróflega á einum þeirra.

Dómarinn flautaði og kom hlaupandi og veifandi, hverju haldið þið, rauðu spjaldi!

Rekinn útaf, fór í sturtu og þar með var veru hans í liðinu lokið.    

Suárez mun gera þetta aftur

Hrunið heldur áfram.

Sú var tíðin á dögum Agnars Koefoed-Hansen, Björns Pálssonar og fleiri frumherja í íslenskum flugmálum, sem sprottnir voru úr grasrót flugsins, að viðurkenndir lendingarstaðir á Íslandi voru allt að tvöfalt til þrefalt fleiri en nú og það á þeim tíma þegar fjárráð þjóðfélagsins, umsvif og tekjur af flugi voru aðeins brot af því sem nú er.

Svo að aðeins sé svipast um í norður frá Reykjavík um Vesturland til Vesturbyggðar voru viðurkenndir og skráðir lendingarstaðir á Hálsnesi í Kjós, norðan við Akranes, Narfastaðamelum, Stóra-Kroppi, Refsstaðamelum, Kaldármelum, Dagverðará og Gufuskálum, í Grundarfirði, við Stykkishólm, sunnan við Búðardal, á Fellsströnd, Stóra-Holti í Saurbæ, við Króksfjarðarnes, í Flatey, við Skálmarnesmúla, Hrífunes, Hvallátur, Patreksfjörð, Tálknafjorð og Bíldudal.

Ég lenti margsinnis á öllum þessum flugvöllum og minnir að það hafi verið braut á Skógarströnd, sem ég lenti aldrei á.  

Hvað um það, þetta eru alls 20 flugvellir hið minnsta. Með niðurlagningu Patreksfjarðarflugvallar og vallanna við Dagverðará og á Kaldármelum síðustu þrjú árin eru aðeins þriðjungurinn af þessum völlum, 5 vellir eftir, en 15 eru aflagðir.

Þegjandi hafa menn tekið þessu hruni, en einhvers staðar hlýtur línan að liggja, þar sem of langt hefur verið gengið.

Hrunið er of stórt til þess að hægt sé að afsaka það með því að stórbatnandi vegakerfi geri flugið óþarft. Þar að auki er árlegur kostnaður við að valta lendingarbraut og viðhalda lögboðnum merkingum á henni hlálega lítill miðað við veltu Isavia, þótt hann geti verið dýr fyrir einstakling.

Það þekki ég vel, sem auk þess að halda úti fimm brauta flugvelli í lengstu mögulegu fjarlægð frá heimili mínu með samtals 4,7 kílómetrum af flugbrautum, þarf að inna af hendi gjöld til Flugmálastjórnar fyrir að sinna þeirri hugsjón, að á hálendi Íslands sé einn flugvöllur sem allar flugvélar í innanlandsflugi svo og stærstu erlendu björgunarflugvélar geti notað ef þörf eða neyð krefur.

Dæmi sýna að til þess getur komið hvenær sem er. 

Flugbrautirnar á Sauðárflugvelli (BISA) eru jafnlangar og á samtals fimm af hinum aflögðu flugvöllum á vestanverðu landinu og ég á afar erfitt með að skilja þessa ásókn í að fækka stöðugt lendingarstöðunum.  

Frumherjar flugsins höfðu skilning á grasrótarstarfinu, sem er undirstaða flugsins og menntunar sífjölgandi flugverja eins og mótmæli flugskólanna bera vitni um, og ég veit að margt gott fólk vinnur enn hjá flugmálayfirvöldum, sem vill sinna grasrótinni vel og ég hef átt mjög góð samskipti við.

En hrunið í flugvallarmálunum heldur samt áfram. Asakið, en ég skil þetta bara ekki.        

 

 

Mikill missir fyrir flugnema