Mikilvægi fjármálaráðuneytisins á margra vörum.

Í viðtali við Kristrúnu Frostadóttur nýkjörinn formann Samfylkingarinnar í gær lýst hún því afar skilmerkilega hvernig völd fjármálaráðherra séu svo mikil, að þau séu meiri en völd forsætisráðherra.  

Fjármálaráðherra væri í raun langvaldamesti ráðherrann og allir valdataumar lægju í gegnum hann. 

Umræðan um skiptingu ráðuneyta í kringum Guðlaug Þór og Bjarna Ben. ríma vel við þetta. 

Heilbrigðismálin og aðrir innviðir ættu allt sitt undir hinum ofursterka fjármálaráðherra, sagði Kristrún.  

Umræða af þessu tagi setur augljóslega mikið umrót og spennu inn í stjórnmálin þessar haustvikur og verður fróðlegt að sjá hvort og þá hvaða breytingar gætu komið út úr því. 

Segir Guðlaug hafa velt fyrir sér breytingum á verkaskiptingu

Möguleg leið með ónýtan hnjálið: Að styrkja vefi og bönd og halda liðnum.

Fyrir 17 árum fékk síðuhafi þann úrskurð eftir aðgerðir á báðum hnjám vegna slits, að skipta þyrfi um báða liðina. 

Læknirinn var spurður, hvort hægt væri að seinka því á einhvern hátt. 

"Ekki nema þú hættir alveg að hlaupa og hlaupir aldrei framar", var svarið. "Vegna of mikilla hlaupa á ævinnni eru liðnirnir orðnir of slitnir."

Niðurstaðan varð sú að fara að skipan læknisins og hlaupa aldrei framar, en í staðinn að skoða þann möguleika, að nýta sér það, að hann bannaði ekki að læðast hratt!  

Ein aðferðin var að hlaupa upp stiga, sem hafði verið gert 45 ár, og taka tvær tröppur í hverju skrefi. 

2015 áskotnaðist síðan rafreiðhjól, sem fyrir algera tilviljun var með "handgjöf", þ. e. að nota handgjöfina til þess að takmarka það að nota fæturna á ferðum hjólsins, en það hafði verið gert á venjulegum reiðhjólum, en reyndi of mikið á samfallna hryggjarliði.  

Nú hefur þessi blandaða aðferð verið notuð í sjö ár, og enn eru hnjáliðirnir á sínum stað.  

Sérfræðingurinn, sem bannaði hlaupin 2005, sagði við eftirgrennslan, að nú hefði það verið uppgötvað, að í sumum tilfellum væri hægt að seinka hnjáliðaskipptum með því að styrkja næsta umhverfi þeirra með sérstökum æfingum, sem reyndu á viðkomandi hné í heild sinni. 

Á sínum tíma urðu mistök við hnjáliðaskipti há föður mínum til þess að eiga þátt í að stytta líf hans, og átti það stóran þátt í þeirri akvörðun minni, að gera tilraun til að "læðast hratt" og hjóla hæfilega í stað þess að hlaupa. 

Í hlaupum á jafnsléttu felst hlaupið í að lenda öllum líkamsþunganum í þúsundum skipta, og er afleiðingin oft ekki aðeins ónýtir liðir, heldur líka svonefnd "hlauparaveiki" þ. s. tábergssig, sem var undanfari hjá mér 2004.

En hlaup upp stiga, tvær tröppur í einu, felast ekki í harkalegum lendingum, því að hreyfingin er í raun klifur en ekki hlaup, og þegar beygjurnar eru teknar á þessari leið upp stigana tryggir það enn betur alhliða styrkingu hnjánna, ef lagi er beitt. 

„Ein af þeim óheppnu“

Löngu búið að minnast fiskveiða í Baskalandi og í Bretlandi á myndarlegan hátt.

Minnisvarðinn, sem á að gera á Siglufirði um síldarstúlkurnar, er löngu tímabær, ekki síst ef miðað er við svipaðar aðstæður erlendis, svo sem í Bretlandi og í Baskalandi á Spáni þar sem sjávarútvegi og þætti beggja kynja í honum hafa þegar verið gerð myndarleg skil.  

Ekkert annað vekur meiri athygli Íslendings á ferð um fornar slóðir fiskimenna í Englandi og í sjávarplássum á strönd Baskalands á Spáni en hin mikla rækt og virðing, sem hinum gömlu fiskveiðitímum er sýnd á margan hátt. 

Í Grimsby er flottur minnisvarði um sjómenn og sjóminjasafnið þar skartar af heilum og vel við höldnum síðutogara.  

Er undarlegt að Íslendingar skyldu ekki varðveita einn slíkan hér á landi, tækið sem var undirstaðan undir sókn þjóðarinnar til nútímaþjóðfélags. 

Á norðurströnd Spánar var mikil útgerð fyrr á tíð og sótt langt út á haf. 

Á þeim slóðum er minningunni um hinn stóra hlut kvenna í sjávarútvegi gerð verðug skil. 

Í smábænum Candás er falleg stytta nálægt höfninni af konu við netahnýtingar og á öðrum stað mynd af sjómannskonu, sem stendur með börn sín tvö og skimar til hafs eftir skipi manns hennar. 

15 milljónir til minnisvarða síldarstúlkna

Deyjandi Kvos þarf lífgunarinnspýtingu.

Ljósmyndir af mannlífinu í hinum gamla miðbæ Reykjavíkur sega sína sögu um það iðandi mannlíf sem þar var og fólst bæði í umferð gangandi fólks á gangstéttunum og bíla á rúntinum, sem kallaður var. 

Nú er þarna alltof oft varla hræða á ferli og af sem áður var. 

Kannski þarf að skoða ástanda mála í norðlægum borgum til að fá nytsamlegan samanburð. 

Á þessari bloggsíðu hefur oft verið minnst á ítarlega úttekt samtak norrænna borga, sem gerð var fyrir tuttugu árum og komst aldrei í umræðu á vettvangi borgarinnar hér. 

Úttektin var á 16 borgum, og voru sjö þeirra mun stærri en Reykjavík, en níu af álíkri stærð og Reykjavík. 

Áberandi var hvað meðalstóru borgirniar voru líkar að flestri gerð en ólíkar þeim stærri og eldri og einnig var hitt, að af hálfu Íslendinga hefur alla tíð verið hamrað á því að Reykjavík sé viðundur, af því að hún sé miklu dreifbýlli en sambærilegar borgir. 

Samkvæmt borgaskýrslunni 1999 er þetta alrangt, og ætti það ekki að vekja undrun að sambærilegar aðstæður í veðurfari og menningu geri borgarlífið og samsetningu borga í svipuðum norrænum borgum býsna líkt en hins vegar ólíkt því sem er í gamalgrónum stórborgum. 

Hugmynd að breyttu skipulagi Kvosarinnar

"Svo langt frá heimsins vígaslóð..."?

Enda þótt hlutleysisviðleitni þjóða hefði beðið mikinn hnekki í Heimsstyrjöldunum tveimur ríkti bjartsýni um gengi og stöðu Íslands við lýðveldisstofnunina 1944. 

Það skein í gegn í hátíðarljóði Huldu við hið íðilfagra lag Emis Thoroddsen, svo sem línurnar um þjóð "unir farsæl, fróð og frjáls við ysta haf" "svo langt frá heimsins vígaslóð."

Nýjasta styrjöldin í Úkraínu hefur nú fært með sér nýja stríðsógn, sem felst í eyðileggingu á þeim nauðsynlegu innviðum nútímaþjóðfélagsins, sem orku- og fjarskipta innviðir á borð við sæstrengi fela í sér. 

Þetta er alveg ný en þó fyrirsjáanleg ógn, sem Þjóðaröryggisráð okkar þarf að taka föstum tökum í samvinnu við þær þjóðir, sem við fórum í samvinnu við eftir Seinni heimsstyrjöldina eftir að hafa brennt okkur á því, hvernig hlutleysisstefna ein getur reynst gloppótt. 

"Hið ysta haf" er orðið að innhafi sæstrengjanna og "heimsins vígaslóð" hefur gert sig heimakomna í jafn innhöfum sem úthöfum.  

Fjarskiptainnviðir á hafsbotni berskjaldaðir

"Heyrði ég rétt hjá Gulla um daginn um sæstreng: "Ekki á minni vakt."?

Hér um daginn heyrði síðuhafi óljóst í fjölmiðli, að Guðlaugur Þór Þórðarson, umhverfis- orku- og loftslagsmálaráðherra sagði um áform að leggja rafsæstrengi milli Íslands og Bretlandseyja, myndu ekki ganga eftir á sinni vakt eins og það var orðað. 

Ef þetta er rétt munað, er gott af vita af þessu út af fyrir sig, en á því er þó sá ókostur, að sæstrengstenging á orkukerfi Íslands og Evrópu er miklu stærra og tímafrekara mál en ætla mætti, og alls óvíst að það verði á vakt Guðlaugs Þórs, sem ögurstundin verði. 

Þar að auki þótti Guðlaugur leika tveimur skjöldum í málinu sem varðaði þriðja orkupakkann hér um árið, og tengist sæstrengsmálinu svo mikið, að segja má að um sama málið sé að ræða. 

Ástæðan er sú, að orkuverðið, sem er langtum lægra á Íslandi en í nágrannalggöndunumm, er svona langlægst, vegna þess að orkukerfið er ótengt orkukerfi Evrópu. 

Í bloggpistlum Gunnars Heiðarssonar og fleiri hefur verið rakið undanfarna daga hvernig ásókn erlendra vindbaróna um að reisa mörg risa vindorkuver hér á landi stafi af því, að þeir og veðji á tengingu við Evrópu.  

Í gegnum alla sambúð okkar við ESB í gegnum EES hafa takmarkanir á eignarhaldi útlendinga í sjávarútvegsfyrirtækjum sem betur fer tryggt okkur yfirráð yfir þessari ómetanlegu auðlind okkar. 

Styrmir heitinn Gunnarsson benti manna mest á það, að perlur í einstæðri náttúru Íslands væru ekki síður mikilvægar en fiskimiðin og því blasir við það stórmál, að verjast allri ásælni útlendinga í hana og orkulindir landsins og viðhalda eignarhaldi okkar sem varðmanna þessara verðmæta fyrir komandi kynslóðir og mannkyn allt. 

Rafmagnið langódýrast á Íslandi

Miðjusætin voru helmingi færri í þotunum, sem Trump taldi ógn við Ameríku.

Rétt eins og Henry Ford var upphafsmaðurinn að því að gera bílinn að almenningseign, má segja að nútíma farþegaþotur hafi verið liður í því að gera flugið að þeirri almenningseign, sem það er orðið á okkar tímum. 

Tveir mikilvægir þættir í því eru tími og fjárútlát. Fyrir Íslendinga skiptir miklu hvað þægindi snertir, hvort flogið er héðan til Skandinavíu til Bretlands og Niðurlanda á flugleiðum sem eru um 2000 kílómetrar, eða hvort flogið er lengra til austurs eða suður á flugleiðum, sem eru allt að því rúmlega 3000 kílómetrar.

Þarna getur munurinn orðið allt að einn og hálfur til tveir tímar, og það munar svo sannarlega um þessa viðbót, því að stærð og fyrirkomulag í algengustu þotunum, sem gefa möguleika á lægstu fargjöldunum, hentar best í mjóu þotunum í stærðarflokknum Boeing Max - Airbus 320 með allt að 200 sætum þar sem nýting rýmisins er hlutfallslega best, þrjú samliggjandi sæti sitt hvorum megin í vélinni með göngustíg á milli. 

Það hefur þann ókost að tvö af hverjum sex sætum í sætaröð eru miðjusæti. Og einnig það að auka á þreytu farþega sem er þjappað saman á þann hátt sem gefur flest fólk á fermetra. 

Í uppröðuninni 3-2 fækkar miðjusætunum um helming og möguleiki gefst þar að auki á því að hafa ögn rýmra um þá, sem þá eru eftir í þotunni, auk þess sem farangursrými fyrir handfarangur verður meira á hvern farþega. 

Í flugi, þar sem markhópurinn miðast við rúmlega hundrað farþega, hafa svona vélar verið að ryðja sér til rúms undanfarin ár. 

Í Bandaríkjunum brá hins vegar svo við, að þegar Kanadamenn beittu sér fyrir tilkomu nýrra þotna með þessu sniði, leit þáverandi Bandaríkjaforseti svo á, að í þeim gæti falist ógn við nauðsynlega forystu Bandaríkjanna á sem flestum sviðum, og var brugðist snarlega við því með því að setja meira en 200 prósenta verndartoll á þessa ógn við kjörorðið "Make America great again." 

Svo er að sjá að í þessari sýn séu ríki eins og Kanada og Mexíkó, sem sannanlega eru ríki í Norður-Ameríku, ekki Ameríkuríki!

Miðjusætið – happasætið?

"Herir vinna orrustur - flutningar vinna stríð." Meðal annars1940, 41, 43 og 2022.

Þessi setning er höfð eftir Pershing yfirhershöfðingja Bandaríkjamanna ef rétt er munað, og hefur sannast í ótal styrjöldum í gegnum aldirnar 

Á útmánuðum 1939 voru miklar vangaveltur bak við tjöldin hjá Bretum og Þjóðverjum um hina lífsnauðsynlegu járgrýtisflutninga Þjóðverja frá járnnámunum við kiruna og Gellivara í Lapplandshluta Svíþjóðar yfir í íslausa höfn í Narvik í Noregi og þaðan til Þýskalands. 

Noregur og Svíþjóð voru hlutlausar þjóðir en Churchill taldi líklegt, að Bandamenn kæmust upp með það að stöðva þessa flutninga með hervaldi. 

Best væri þó að fá til þess loforð Svía um að þetta gengi í gegn, en þreifingar bak við tjöldin leiddu í ljós að Norðurlandaþjóðirnar tvær myndu hafna því alfarið.  

Þjóðverjar vissu af þessum möguleika og ákváðu að verða fyrri til og hernema Noreg og Danmörku. 

Fyrir tilviljun létu Bretar einnig til skarar skríða með hluta af áætluninni Wilfred og voru byrjaðir að leggja tundurdufl í norska lögsögu, þegar Þjóðverjar réðust á Noreg og Danmörku og lögðu þar með grunn að því að hindrunarlausum járnflutningum það sem eftir var stríðsins.

Bretar brugðust við þessu með því að hernema Ísland, og fyrir þá var það skilyrði fyrir því að geta ráðist inn í Normandy 1944 að vinna fyrst sigur í órrustunni um Atlantshafið.  

Svo mikilvægir voru þessir járnflutningar frá Svíþjóð fyrir Þjóðverja að þeir höfðu meira en 300 þúsund manna hernámslið í Noregi öll stríðsárin. 

Erfiðir flutningar hergagna, hermanna og vista í innrásinni í Sovétríkin 1941 réðu mestu um það að Þjóðverjar töpuðu orrustunni um Moskvu í árslók 1941.  

Í byrjun Úkraínustríðsins réðu misheppnaðir flutningar Rússa mestu um það að sókn Rússa hikstaði strax í byrjun stríðsins. 

Þýsk herskip gæta norskrar olíuvinnslu

Ríkjandi húsgagnatíska er að stórum hluta röng og skaðleg fyrir notendur. .

Til er fræðigrein, sem á erlendu máli er nefnd ergonomi og lýtur að því hvaða stærðarhlutföll og tilhögun húsgagna og búnaðar innanhúss eða um borð í bílum séu þægilegust og nytsamlegust fyrir notendur.  

Sem dæmi má nefna sæti í farartækjum, þar sem ríkja ákveðin og ófrávíkjanleg lögmál um setlengd og setbreidd og hæð frá setu upp í loft og frá sætisbrún niður í gólf ef sætið og setið á á vera sem þægilegast.  

Til þess að sætið falli vel að lærum farþega, þarf setan að vera minnst 45 sm, og ekki neira en 50 sm.  

Hæð frá setu upp í loft verður helst að vera meiri en 90 sm, og hæð frá gólfi upp á sætisbrún helst í kringum 45 sm.  

Breidd sætis má helst ekki vera minni en 43 sm. Það er hægt að rissa upp einfalda mynd af þessu.  

Nú mætti ætla, að hönnuður sæta og bekkja hlíttu þessum lögmálum um hlutföll í líkömum notenda, en það er nú eitthvað annað. 

Í gangi virðist tíska sem lýtur að því að hafa set í stólum og sófum 60 sm eða meira, en það kemur alveg í veg fyrir að hægt sé að sitja öðruvísi en afar óþægilega í þeim.

Einna hastarlegast er að sjá svona húsögn á heilbrigðisstofnunum.   

Í jafnvel dýrustu bílum má víða sjá svo illa hönnuð sæti, að enginn stuðningur er undir lærin, en hann er forsenda fyrir því að geta setið á viðunandi hátt í sætunum,  

Þetta veldur verkjum í baki, jafnvel hjá hraustu fólki, hvað þá bakveikum. 

Tískuhönnuðunum og framleiðendunum virðist skítsama, og notendurnir eru blekktir með því að halda fram svona skaðlegri tísku. 

Hönnunargoðsögn gefur út nýja línu

Framfarirnar virðast nú vera mestar hjá dýrustu rafbílunum.

Þegar Nissan Leaf seldist vel hér í upphafi rafbílabyltingarinnar var rafhlaða hans aðeins 24 kílówattstundir og raundrægnin við íslenskar aðstæður gat dottið niður í rúmlega 100 kílómetra. 

Síðan hefur úrvalið stórbatnað og flestir rafbílar geta státað af 300 til 400 kílómetra drægni. 

Á þeim tíma sem Mitsubishi Outlander seldist einna best af tengiltvinnbílunum voru rafhlöður flestra slíkra bíla aðeins á annan tug kílóvattstunda og drægnin við íslenskrar aðstæður aðeins nokkrir tugir kílómetra. 

Síðan þá hafa átt sér stað framfarir hjá dýrustu bílunum, sem draga mjög úr hættunnni á því að þeim sé að mestu ekið fyrir bensínafli. 

Er nú svo komið að sá tengiltvinnbíll, sem lengst dregur á rafmagninu einu kemst yfir 100 kílómetra, og gefur auga leið að slíkur bíll kærkominn ávinning hvað það snertir að hægt að aka honum á rafaflinu einu. 

Eftir stendur að auka framfarir í úrvali ódýrari rafbíla, en erfitt er að bjóða slíka nema án möguleika til hraðhleðslu. 

Síðuhafi hefur nú sex ára reynslu af akstri slíks bíls, sem aðeins er hægt að hlaða með heimilisrafmagn, Tazzari Zero tveggja manna bíl, sem kostaði nýr um tvær milljónir. 

BL hefur flutt inn svipaða smávaxna rafbíla af gerðinni Invicta, sem mældust í prófun síðuhafa með ríflega 115 kílómetra drægni á 18 kílóvattstunda rafhlöðum og kostuðu 2,4 milljónir. 

En tveggja manna rafbílar á borð við Renault Twizy og Citroen Ami / Opel Rocks-e hafa ekki enn selst hér og er því enn einhver bið eftir "rafbíl litla mannsins" og helst að vonast til að aukið framboð á vel með förnum notuðum rafbílum kunni að bæta eitthvað úr. 

EQS hápunktur í haustferð Öskju